Nie ma przesłanek do wprowadzenia stanu nadzwyczajnego i nie ma możliwości odłożenia wyborów - Jarosław Kaczyński zdecydowanie podtrzymuje chęć przeprowadzenia wyborów prezydenckich w majowym terminie. Jego zdaniem opozycja ocenia swoje szanse jako niewielkie, dlatego chce odłożyć wybory.
Bezpieczeństwo, zwłaszcza rozumiane dosłownie jako ochrona życia i zdrowia obywateli, jest wartością wyższą i ważniejszą niż obowiązek realizacji zadań wyborczych. Zwłaszcza, że jednym z podstawowych obowiązków państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa obywateli – mówi dr hab. Bartłomiej Michalak, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Wybory korespondencyjne dla osób starszych nie są możliwe do wykonania, a zapowiadane w rozszerzonej formie wymagają zorganizowania nowego aparatu wyborczego, który trzeba odpowiednio zaprojektować i przetestować – uważają przedstawiciele korporacji samorządowych. Ich zdaniem kolejne pomysły nie likwidują zagrożenia, a przenoszą je na przykład na pocztę.
Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych ocenia projekt ustawy w sprawie przeprowadzania głosowania korespondencyjnego w wyborach prezydenta RP jako rażąco niezgodny z Konstytucją. Radcowie krytykują brak vacatio legis, zmianę prawa wyborczego tuż przed wyborami i możliwość zmiany sposobu powoływania komisji wyborczych przez PKW.
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że możliwość głosowania korespondencyjnego powinna zostać przywrócona w Polsce nie tylko w 2020 roku, ale na stałe. Jednak musi to przebiegać w trybie respektującym postanowienia Konstytucji RP. Krótki czas uniemożliwi właściwe, rzetelne poinformowanie wyborców o procedurze.
Wykonywanie wszystkich obowiązków mogących narazić zdrowie lub życie ludzkie w czasie pandemii może być zagrożone odpowiedzialnością karną – wykazuje w ekspertyzie dla Fundacji Batorego prof. Hubert Izdebski. Organizacja wyborów w sytuacji koronawirusa mogłaby narazić wójtów na taką odpowiedzialność.
Zaplanowane na 10 maja wybory prezydenckie mają być przeprowadzone bez wykorzystania lokali wyborczych, całe głosowanie ma mieć miejsce w formie korespondencyjnej. Taką poprawkę wprowadzają posłowie Prawa i Sprawiedliwości do czekającego rozpatrzenie przez Sejm projektu nowelizacji Kodeksu wyborczego.
Pakiety do głosowania korespondencyjnego będą dostarczane do rąk własnych, nie dojdzie więc do wykluczenia kontaktu osobistego i ryzyka zakażenia. Kraje, gdzie są takie głosowania, prowadzą pilotaże, by wykryć słabości, nikt też nie wprowadzał ich miesiąc przed wyborami. Krytycy głosowania korespondencyjnego mówią o ryzyku oszustw wyborczych i dużej zależności od wydolności poczty.
W czasie trwania stanu nadzwyczajnego Konstytucja nie pozwala na zmianę przepisów wyborczych. Po jego ustaniu wyznaczenie terminu nie będzie możliwe bez nowelizacji kodeksu. Obecny nie odpowiada na wiele pytań, między innymi o to, do kiedy trzeba wtedy zorganizować wybory. Nie zgadzam się, żeby była swoboda wyznaczenia terminu na przykład za rok – mówi dr Liwiusz Laska
Z chwilą wprowadzenia najpoważniejszych po 1981 roku restrykcji dotyczących życia społeczno-politycznego, stan nadzwyczajny został już faktycznie wprowadzony. Problem nie dotyczy zatem tego, czy wprowadzić stan nadzwyczajny i przesunąć wybory, lecz tego, czy w świetle Konstytucji można go wprowadzić nieformalnie i zorganizować wybory – pisze Adrian Prusik.
Wypełnienie zadań związanych z organizacją wyborów czy zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańców i urzędników? Jest epidemia, ale nie ma stanu nadzwyczajnego, więc należy kontynuować przygotowania. A samorządowców, którzy mają wątpliwości, która z tych wartości jest ważniejsza politycy partii rządzącej straszą odpowiedzialnością karną.
Wszystko wskazuje na to, że majowe wybory prezydenckie nie odbędą się, a Prawo i Sprawiedliwość z nadzwyczajnym uporem prze do ich przeprowadzenia. I wymyśla kolejne konstrukcje prawne, które urągają nie tylko standardom demokratycznego państwa prawa, ale także elementarnej uczciwości i przyzwoitości.
W wyborach prezydenckich zarządzonych w 2020 roku możliwość głosowania korespondencyjnego przysługuje wszystkim wyborcom - taką zmianę w prawie wyborczym chce wprowadzić Prawo i Sprawiedliwość. Zasada ta miałaby obowiązywać już podczas zaplanowanych na 10 maja wyborów prezydenckich. Projekt przewiduje też specjalne zasady tworzenia komisji wyborczych.
Samorządowcy ze Związku Miast Polskich alarmują, że dopuszczenie do głosowania korespondencyjnego osób po 60. roku życia, w połączeniu z panującą epidemią, może spowodować bardzo dużą liczbę wniosków do obsłużenia. Twierdzą, że obsługa takich zgłoszeń zawsze była wyzwaniem. Dodatkowo poczta zmieniła zasady wobec osób w kwarantannie.
Według PiS wprowadzenie możliwości głosowania korespondencyjnego ma umożliwić przeprowadzenie wyborów w legalnym terminie, według opozycji to próba manipulowania wynikiem wyborów w nadzwyczajnej sytuacji i igranie ze zdrowiem i życiem ludzi. Wprowadzona nagle zmiana do kodeksu wyborczego na pewno skomplikuje i wydłuży prace parlamentarne nad pakietem.
Przygotowania do przeprowadzenia wyborów trwają, biegną terminy kalendarza wyborczego. Prawie trzysta osób powołano w skład okręgowych komisji wyborczych. Kolejni prawnicy podkreślają, że obecna sytuacja nie pozwala na przeprowadzenie wolnych i demokratycznych wyborów. Nie ma na przykład możliwości, by osoby w kwarantannie głosowały korespondencyjnie.
Obecna sytuacja epidemiczna w sposób zasadniczy wpływa jednak na możliwość przeprowadzenia wyborów Prezydenta RP w wyznaczonym terminie, 10 maja bieżącego roku - pisze kilkadziesiąt organizacji społecznych we wspólnym apelu do Rady Ministrów. Autorzy wystąpienia twierdzą, że już faktycznie mamy w Polsce stan nadzwyczajny. Dlaczego więc nie ogłosić go oficjalnie? - pytają.
Udostępnienie norm europejskich dla urządzeń medycznych i sprzętu do ochrony osobistej wszystkim zainteresowanym producentom - to jedno z działań Komisji Europejskiej w ramach przedsięwzięć na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa podczas rozprzestrzeniania się koronawirusa.
Organizacja wyborów zaangażuje około 200 tysięcy osób – szacują eksperci Fundacji Batorego. I przewidują trudności ze skompletowaniem komisji i zabezpieczeniem przed koronawirusem ich członków, lokali oraz głosujących. Ograniczenie prawa do głosowania w kwarantannie, szpitalach i za granicą może spowodować protesty wyborcze, a nawet unieważnienie wyniku wyborów.
Ze względu na realne obawy zakażenia koronawirusem osób składających oraz zbierających podpisy poparcia pod kandydaturą ze względu na stan zagrożenia epidemicznego - zebranie brakującej liczby podpisów było nierealne - ocenił Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej. I uznał skargę pełnomocnika wyborczego Komitetu Wyborczego