Od rana przed lokalami wyborczymi w całym kraju ustawiają się kolejki, bo zgodnie z wytycznymi sanitarnymi wewnątrz może przebywać ograniczona liczba osób jednocześnie. Doszło do nielicznych incydentów łamania ciszy wyborczej.
Pojawiają się pytania - co z drugą turą wyborów, gdyby po pierwszej ogłoszono stan nadzwyczajny - np. z powodu gwałtownego wzrostu zachorowań na koronawirusa. Wszystkie terminy kalendarza wyborczego zostają wtedy zawieszone - a druga tura mogłaby się odbyć dopiero po ustaniu stanu nadzwyczajnego. Nawet gdyby został on wprowadzony tylko w jednym województwie czy gminie.
Osoby chore czy starsze, przebywające w szpitalach lub domach opieki nie powinny być pozbawione prawa głosowania. Tymczasem w wielu placówkach, tzw. obwodach odrębnych, nie będzie komisji wyborczych przez pandemię. Jednocześnie prawo wyłącza głosowanie korespondencyjne w takich miejscach. Osoby takie, jeśli uznają, że ograniczono ich prawa wyborcze, będą mogły złożyć protest wyborczy.
Być może w obecnych wyborach akcja społecznej kontroli w lokalach wyborczych byłaby bardziej potrzebna, między innymi z uwagi na ciągłe i niezrozumiałe zmiany prawa, które dokonywały się w czasie przedwyborczym, niepowodzenie wyborów 10 maja i niepewność kolejnego terminu. Jednak warunki epidemii nie dają szans na jej przeprowadzenie – mówi dr hab. Jacek Haman z Uniwersytetu Warszawskiego.
Otwarte drzwi do lokali wyborczych, własne długopisy i oczywiście maseczki, dezynfekcja i odstęp od innych osób. Specjalny reżim dla członków komisji wyborczych. Ministerstwo Zdrowia i Główny Inspektor Sanitarny wydali wytyczne, jak zachować się podczas wyborów.
Poczta Polska ma dostarczyć pakiety wyborcze osobom w kwarantannie do 26 czerwca. Przewidziano w takich wypadkach specjalną procedurę, bez wrzucania do skrzynek odbiorczych. Wszystkie pakiety doręczają dwuosobowe komisje składające się z pracowników, którzy zostali wyposażeni w środki ochrony osobistej, takie jak jednorazowe rękawiczki, maseczki i środki dezynfekujące.
Mimo napiętych terminów, wielu Polaków na całym świecie nie otrzymało jeszcze pakietów wyborczych. Zdarza się, że są one wybrakowane czy zawierają karty bez pieczęci. Głosowanie utrudniają też lokalne obostrzenia – w Niemczech nie można osobiście odebrać i dostarczyć kart, w Emiratach - odwrotnie - nie można wysłać ich pocztą, przy jednoczesnym... ograniczeniu przemieszczania się. Efektem głosowania za granicą mogą być liczne protesty wyborcze.
Członek komisji wyborczej w celach identyfikacji może zażądać od wyborcy ściągnięcia maseczki. Odmowa grozi nieotrzymaniem karty do głosowania, choć w niektórych wypadkach można będzie taką decyzję skutecznie zaskarżyć, bo przepisy nie są w tej kwestii precyzyjne.
Właśnie minął termin dostarczenia pakietów wyborczych - jeśli karta do głosowania nie dotarła do wyborcy, to pozbawienie czynnego prawa wyborczego i powód do złożenia protestu wyborczego. Gminy mają wysyłkę w większości za sobą, a Poczta Polska zapewnia o terminowości dostarczania. Kłopot może być z osobami, które dopiero znajdą się w kwarantannie - mogą wnioskować o pakiety do piątku i trzeba je im szybko dostarczyć.
Każda niedziela to dzień wolny od pracy, bez względu na to, czy jest handlowa, czy nie. Wiele osób, zwłaszcza tych pracujących w niedziele, ma wątpliwości, bo wybory muszą się odbyć w dzień wolny od pracy, a 28 czerwca będzie działał handel. Tymczasem kwestie te regulują inne przepisy i pojęcie niedzieli handlowej jest niezależne od definicji dnia wolnego od pracy.
Wtorek będzie ostatnim dniem na dopisanie się do spisu wyborców w dowolnej gminie w Polsce, do piątku będzie można odbierać zaświadczenie o prawie do głosowania - umożliwia ono oddanie głosu w dowolnym miejscu w kraju lub za granicą.
W każdym województwie gmina do 20 tys. mieszkańców z największa frekwencją w pierwszej turze wyborów prezydenckich otrzyma wóz strażacki – zapowiedział to w ostatnią przedwyborczą sobotę - 20 czerwca, wiceminister Maciej Wąsik. Koszt pojazdu to blisko 800 tys. zł, 16 ma sfinansować w całości MSWiA.
Minister zdrowia wydał rekomendacje o wyłącznym głosowaniu korespondencyjnym na terenie gmin Baranów i Marklowice. Na tej podstawie Państwowa Komisja Wyborcza w piątek wydała uchwałę o zarządzeniu wyborów w takiej formie na wskazanych przez ministra obszarach z powodu znacznego pogorszenia sytuacji epidemicznej.
Ministerstwo Cyfryzacji przypomina, że nie trzeba głosować w miejscu zameldowania, a można tam, gdzie się mieszka lub będzie przebywać w dniu wyborów. Należy w tym celu zawnioskować o dopisanie do rejestru wyborców albo do spisu wyborców. Terminy to odpowiednio - 21 i 23 czerwca. Można to zrobić także przez internet. Wyjaśniamy, o co chodzi.
Piątek 19 czerwca to ostatni dzień, kiedy osoby niepełnosprawne oraz te, które ukończyły 60 lat, mogą złożyć w gminie wniosek w sprawie głosowania przez pełnomocnika w wyborach prezydenckich. Pełnomocnictwa do głosowania nie może udzielić osoba, która zgłosiła zamiar głosownia korespondencyjnego.
Jeśli gmina nie zabezpieczy należycie lokalu wyborczego, a dojdzie tam do zarażenia koronawirusem, to ona zapłaci za leczenie czy pogrzeb zakażonego. Jednak, mimo że teoretycznie jest możliwość domagania się na drodze sądowej naprawienia szkody wyrządzonej zawinionym działaniem samorządu, trudno udowodnić, że ktoś zaraził się właśnie podczas głosowania,
Przepisy pozwalają na wyznaczenie regionów, w których głosowanie w wyborach prezydenckich będzie mogło odbyć się wyłącznie korespondencyjnie. Z zapowiedzi ministra Szumowskiego wynika, że będą takie gminy. Szef resortu zdrowia zapowiedział, że w piątek przekaże rekomendacje PKW.
Samorządowcy zwrócili się z wnioskiem do ministra zdrowia o pilne przekazanie samorządom procedur, w jaki sposób postępować z członkami obwodowych komisji i wyborcami, u których w lokalu wyborczym zostaną zaobserwowane objawy mogące budzić podejrzenie zachorowania na COVID-19.
Działa już zapowiadany przez Ministerstwo Zdrowia specjalny formularz, na którym zainteresowane samorządy mogą online zamówić bezpłatnie maski, przyłbice, rękawiczki i płyn do dezynfekcji dłoni i powierzchni dla członków obwodowych komisji wyborczych. Maile z linkiem wysyła Krajowe Biuro Wyborcze. Złożenie zamówienia jest możliwe tylko raz.
W najbliższych wyborach prezydenckich utworzonych zostanie 169 obwodów do głosowania za granicą. W 21 krajach głos będzie można oddać tylko korespondencyjnie, a w 6 w ogóle nie będzie można zagłosować. Chęć udziału w wyborach za granicą zgłosiło 330 tys. Polaków.