Rodzi poważne ryzyko stwierdzenia naruszenia zasady niezależności i bezstronności sądów/niezawisłości sędziów, oraz narusza zasadę pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej przed prawem polskim - tak brzmią konkluzje opinii Biura Analiz Sejmowych w sprawie zgodności przygotowanej przez posłów noweli z prawem unijnym.
"Dziś sędziowie – jutro Ty!” - pod takim hasłem w środę o godz. 18.00 w ponad 100 miastach w całej Polsce dobędą się protesty w obronie sędziów. Warszawiacy spotykają się przed Sejmem. Demonstracje zaplanowano przed sądami m.in. w Warszawie, Lublinie, Białymstoku, Trójmieście, Toruniu, Częstochowie.
Porozumienie zgadza się z "celami i kierunkiem" zmian, które mają zapobiegać "chaosowi w polskim państwie", ale zgłosi partnerom ze Zjednoczonej Prawicy poprawki łagodzące do projektu nowelizacji przepisów dotyczących sądów. Prace nad kontrowersyjnym projektem, który przewiduje wprowadzenie zaostrzonej odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, Sejm ma zacząć w czwartek lub piątek.
Chodzi o wyroki z 1971 i 1972 r. Dwóch mężczyzn zostało skazanych na rok i osiem miesięcy więzienia za to, że brali udział w związku pod nazwą Świadkowie Jehowy, którego istnienie, cel i ustrój - jak uzasadniały sądy - pozostawały tajemnicą. Wobec jednego z nich karę następnie zawieszono. Prokurator Generalny wnosi teraz kasację i domaga się uniewinnienia.
Zażalenia poziome obowiązują od 7 listopada i od początku były krytykowane. Sędziowie sądów rejonowych skarżą się, że zostali zarzuceni dodatkowymi sprawami, które - z powodu braku repertorium - nie są rejestrowane. Ministerstwo Sprawiedliwości odpowiada, że materia nie jest skomplikowana, więc i jej rozpoznanie nie powinno być problemem.
Przyczyną jest to, że ze względu na wiek dotychczasowa prezes SN prof. Małgorzata Gersdorf, nie mogłaby dokończyć kolejnej kadencji - wyjaśniał sędzia Michał Laskowski, rzecznik Sądu Najwyższego.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE nie stwierdził wprawdzie wprost, czy KRS i Izba Dyscyplinarna SN są niezależnymi organami, ale pozwala on i ułatwia stosowanie wprost przepisów polskiej konstytucji określających, czym jest sąd. A ma być niezależny, a sędziowie niezawiśli - taka ocena dominowała podczas debaty zorganizowanej we wtorek przez redakcję Europejskiego Przeglądu Sądowego.
Niezależność sądów i niezawisłość sędziów stanowi istotę demokratycznego państwa prawnego. Każdy z radców prawnych – powinien stanąć w obronie tych zasad – bez względu na wyznawany światopogląd, system wartości i przekonania, zgodnie ze swoim sumieniem i zasadami etyki radcowskiej - brzmi stanowisko Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych.
Już na najbliższym posiedzeniu, zaplanowanym na czwartek i piątek (19-20 grudnia), w Sejmie ma odbyć się głosowanie nad projektem ustawy, który przewiduje wprowadzenie zaostrzonej odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, szczególnie z kwestionowanie statusu sędziów powołanych przy udziale nowej KRS.
Próbuje się zakneblować usta nie tylko sędziom, ale i prokuratorom - tak o projekcie złożonym w Sejmie przez PiS mówią nieoficjalnie prokuratorzy. Jak ustaliło Prawo.pl Rada Główna Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury przyjęła w tej sprawie negatywne stanowisko. W jej ocenie propozycja narusza podstawowe prawa i wolności.
W Izbie Karnej Sądu Najwyższego zostały zarejestrowane dwa wnioski o wznowienie postępowania, w sprawie orzeczeń zapadłych w nowej Izbie Dyscyplinarnej. Wnioski złożyli radca prawny i adwokat, kwestionujący prawidłowość powołania osób do tej Izby oraz legalność Krajowej Rady Sądownictwa. Do Izby Karnej, a nie Dyscyplinarnej wpłynęły też kasacje.
Możliwość odwołania sędziów z delegacji przez ministra sprawiedliwości może wywoływać „efekt mrożący" i skłaniać do unikania przez sędziów decyzji, które nie podobają się władzy wykonawczej - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich. Wyraził swoje zaniepokojenie cofnięciem przez ministra Zbigniewa Ziobrę delegacji sędziego Pawła Juszczyszyna do Sądu Okręgowego w Olsztynie.
Prokuratorzy mają reagować na wszelkie przypadki kwestionowania statusu sędziów Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Mają też składać wnioski o wyłączenie sędziów podważających status innych sędziów. Takie polecenie wydał im prokurator krajowy Bohdan Święczkowski. Prokuratorzy mają też o takich zdarzeniach informować rzeczników dyscyplinarnych.
Komisja Europejska będzie analizować projekt PiS w sprawie dyscyplinowania sędziów pod kątem zgodności z unijnymi zasadami, dotyczącymi niezależności w wymiarze sprawiedliwości. To nietypowa sytuacja, ponieważ KE z reguły zajmuje się dopiero uchwalonymi aktami prawnym w państwach członkowskich.
Zarzuty dyscyplinarne i wniosek o zawieszenie w pełnieniu urzędu ogłosił rzecznik dyscyplinarny sądów powszechnych wobec dwójki sędziów z katowickiego Sądu Apelacyjnego, które zwróciły się z pytaniem do Sądu Najwyższego w sprawie statusu sędziego rekomendowanego przez nową Krajową Radę Sądownictwa.
Sądy mogłyby skutecznie poprawić sytuację prawną osób LGBT w Polsce, choćby korzystając z bogatego europejskiego orzecznictwa - podkreślają eksperci. Problem w tym - jak mówią - że nadal zdają się nie dostrzegać międzynarodowych standardów, a samym sędziom, ale też urzędnikom, brakuje przeszkolenia w zakresie takich spraw.
Nie można karać sędziów za stawianie pytań związanych z sytuacją w wymiarze sprawiedliwości. Obecny kryzys należy rozwiązać na drodze ustawowej. Ale droga wybrana w projektowanych zmianach ustaw sądowych jest zła. Nie można rozwiązać problemu przez uciszanie sędziów i grożenie sankcjami - mówi sędzia SN Michał Laskowski.
Brak strategicznego podejścia do wyzwań przyszłości - zmian klimatycznych, nowej technologii, problemów demograficznych, kryzysu praworządności i podejście młodzieży do demokracji - to obecnie jeden z największych problemów Polski, jeśli chodzi o prawa człowieka - wskazuje RPO i apeluje do polityków o zmiany.
W uchwale przyjętej w sobotę PO wzywa większość sejmową do natychmiastowego zaprzestania prac nad projektem ustawy o ustroju sądów i Sądzie Najwyższym. Postrzegamy przedstawione propozycję zmian jako próbę siłowego wykluczenia Polski ze wspólnot europejskich i kręgu cywilizacji zachodu - wskazano.
W Polsce stworzono w sposób całkowicie bezrozumny system, w którym sędziowie właściwie nie ponoszą konsekwencji nawet swoich całkowicie bezprawnych i szkodliwych działań. Chcemy powstrzymać wysadzenie w powietrze wymiaru sprawiedliwości - powiedział prezes PiS Jarosław Kaczyński.