Aby każdy obywatel mógł w rzeczywistości, a nie jedynie teoretycznie skorzystać z prawa do sądu, należy przede wszystkim zadbać o jego dostępność. Jak przygotować sąd zarówno pod względem architektonicznym, jak i cyfrowym podpowiada Angelika Rekowska, prawniczka Fundacji Court Watch Polska i koordynatorka projektu „Wspólnie-Dostępnie-Sprawiedliwie”.

W gestii Ministerstwa Sprawiedliwości leży określenie kwoty planowanych wydatków z budżetu państwa na pomoc prawną udzielaną z urzędu na rzecz obywateli. Istnieje potrzeba pilnego oszacowania wydatków na jej świadczenie, bo nadal ta pomoc wydaje się zbyt skromna i w ocenie prezesa NRA - adwokaci de facto ją kredytują

Związek Banków Polskich nie planuje wydawać bankom wytycznych, czy mają pozywać frankowiczów do sądu w sprawie waloryzacji kapitału kredytu. Mają same decydować. Na razie masowych pozwów nie ma, ale są już pojedyncze wyroki korzystne dla banków. Natomiast frankowicze wolą poczekać z pozwami w sprawie waloryzacji, aż "wyklaruje się" linia orzecznicza. Nie chcą narażać się na niepotrzebne koszty. Szykuje się też kolejne orzeczenie TSUE.

Już we wrześniu pracownicy ochrony sądu mogą zyskać ustawowe uprawnienia do kontroli osób wchodzących do budynku. Będą mogli zażądać zdjęcia kurtki, pokazania zawartości kieszeni, udostępnienia do sprawdzenia bagażu. Odmowa wiązać się będzie z ryzykiem zakazu wejścia - i to nawet w przypadku stron postępowania czy świadków. Sądy już teraz mają wątpliwości. Chodzi m.in. o określenie pojęcia innych środków niebezpiecznych.

Kobieta zaatakowała pokrzywdzonego bez jakiegokolwiek racjonalnego powodu, powodując u mężczyzny ciężkie kalectwo i amputację prawej nogi. Sądy wahały się jaką rekompensatę przyznać - raz zasądzały milion zł, innym razem 150 tys. złotych. Sąd Najwyższy uznał, że wyrok trzeba uchylić i przeanalizować jak utrata nogi wpływa na niepełnosprawność i zmianę dotychczasowego życia młodego człowieka.

Zakończony niedawno proces Kevina Spacey pokazuje nam, jak można pracować i przypomina, jak się tego w Polsce nie robi. W postępowaniu sądowym ważna jest dynamika. Trudno o niej mówić, jeśli postępowanie przed sądem I instancji trwa przez kilka lat, a pojedyncze terminy rozprawy oddzielone są kilkumiesięcznymi przerwami, w trakcie których w sprawie nie dzieje się nic - pisze Mikołaj Kozak, adwokat, Kancelaria Kulpa Kozak Adwokaci i Radcowie Prawni.

Kasa samoobsługowa potrafi budzić w kupujących najgorsze instynkty - bywa, że klienci, którym wydaje się, że wymknęli się spod czujnego oka obsługi sklepowej, kupują droższy towar, nabijając kod kreskowy tańszego. Nagminne jest też zaniżanie wagi produktów albo obrywanie "ogonków" warzyw i owoców, by nie płacić za ich zbędne części. Sklepy próbują walczyć z tym procederem, a sądy zmieniają ostatnio linię orzeczniczą.

Wbrew intencjom, którymi kierował się resort sprawiedliwości przy tworzeniu projektu ustawy regulującej kwestie dotyczące franczyzy, część rozwiązań zawartych w przepisach może w przyszłości okazać się niekorzystna dla franczyzobiorców. Chodzi na przykład o możliwość natychmiastowego wypowiedzenia umowy, która - choć w założeniu ma chronić franczyzobiorcę - może skończyć się roszczeniami odszkodowawczymi.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny adwokatury nie zauważył, że wniosek o ukaranie został podpisany przez zastępcę rzecznika dyscyplinarnego, a nie przez głównego rzecznika. Dlatego Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej musiał uchylić orzeczenie, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela. Choć projekt wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego lub projekt postanowienia o umorzeniu może przygotować zastępca.

Orzekanie przez jednego sędziego staje się normą w apelacjach. Są od tego wyjątki - np. sprawy, które w I instancji rozpatrywał skład trzech sędziów lub te, w których wartość przedmiotu zaskarżenia przekroczy milion zł. O składzie trzyosobowym będzie też mógł zdecydować prezes sądu, ze względu na zawiłość lub precedensowy charakter. Sędziowie zmianę raczej chwalą, bo widzą w niej szansę na uporanie się z zaległościami.

Sejm głosował w czwartek nad zmianami w ponad 20 ustawach oraz przyjął uchwałę o zarządzeniu referendum 12 października 2023 r. Zmiany dotyczą m.in. wprowadzenie do procedury cywilnej na stałe rozpraw zdalnych, wprowadzenia Centralnej Informacji Emerytalnej, rewitalizacji Odry, bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów 65 plus, zakazu sprzedaży energetyków dzieciom, 5 proc. obniżki cen prądu dla gospodarstw domowych oraz wprowadzenia "Lex knebel".

Parlament zakończył prace nad szeregiem ustaw zdrowotnych. Zakaz sprzedaży energetyków ma obowiązywać od początku przyszłego roku. Uszczelniono zasady „Apteki dla aptekarza”, refundowane będą także leki bez recepty (OTC). Dzieci i osoby 65 plus otrzymają uprawnienia do bezpłatnych leków. Zawodem medycznym nie będzie technik dentystyczny. Ustawy trafią teraz do podpisu prezydenta..

Na 28 sierpnia zwołane zostało nadzwyczajne posiedzenie Krajowej Rady Sądownictwa, o które zwrócił się Zbigniew Ziobro, minister sprawiedliwości. Posiedzenie ma dotyczyć dalszej reformy wymiaru sprawiedliwości. Reformy wymaga zwłaszcza Sąd Najwyższy, w którym dzieją się niebezpieczne rzeczy - powiedziała przewodnicząca KRS.

16 sierpnia upływa termin na zgłoszenie na egzamin wstępny na aplikacje. Można to zrobić poprzez systemy informatyczne/rekrutacyjne - radcowski EWNAR oraz elektroniczny System Obsługi Adwokatury. Kandydaci powinni pamiętać jednak o tym, że samo e-zgłoszenie nie wystarczy, konieczne jest też dostarczenie dokumentów do konkretnej izby radcowskiej lub rady adwokackiej oraz uiszczenie opłaty w wysokości 1125 złotych.

Laptop, który czwartoklasista dostanie od państwa, jest własnością jego rodziców. Nowe przepisy wyłączają konieczność odprowadzania od niego podatku od spadków i darowizn. Rozszerzają też o laptop katalog przedmiotów zwolnionych spod egzekucji, jednak tylko tej administracyjnej, co potencjalnie dopuszcza egzekucję cywilną. Sprzęt oznaczony będzie godłem i napisem Rzeczpospolita Polska, by utrudnić np. sprzedaż w lombardzie.

Pakiet nowelizacji, m.in. procedury cywilnej, do którego tuż po weekendzie sierpniowym wróci Sejm, zakłada obniżkę części opłat sądowych. Jeśli przepisy wejdą w życie opłata za wniosek o uzasadnienie - np. zawieszenia postępowania, ale też oddalenia wniosku o zabezpieczenie spłaty rat kredytu frankowego, wyniesie 30 zł, a nie jak dotąd 100 zł. Opłata za wniosek o zawezwanie do próby ugodowej spadnie z nawet 40 tys. zł do 300 zł.

Minęły już dwa miesiąc odkąd Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że sąd nie może odmówić frankowiczowi środka zabezpieczającego w postaci wstrzymania spłaty rat kredytu, jeśli jest to konieczne do zachowania pełnej skuteczności orzeczenia. Takie wnioski - jak podkreślają sędziowie - są obecnie kierowane niemal w każdej sprawie, a z kolei pełnomocnicy widzą zmiany w podejściu do zabezpieczenia - stosują je ci sędziowie, którzy wcześniej tego nie robili.

Za 14 dni wejdą w życie pierwsze przepisy nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który ma zwiększyć ochronę dzieci pokrzywdzonych przemocą. Będzie możliwość utworzenia dwóch zespołów: do spraw analiz zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu oraz do spraw ochrony małoletnich. Po sześciu miesiącach placówki zajmujące się dziećmi, m.in. szkoły będą musiały mieć wdrożone standardy ochrony małoletniego.

Od 15 sierpnia 2023 r. obowiązują nowe narzędzia służące natychmiastowej izolacji sprawców przemocy domowej. Policjant, ale też żandarm wojskowy, mogą zakazać takiej osobie zbliżania się do tych, których krzywdziła. Chodzi także o kontaktowanie się i przebywanie w miejscu, w którym te pracują lub się uczą. Ministerstwo Sprawiedliwości informuje, że dotychczasowe rozwiązania - nakaz opuszczenia lokalu i zakaz zbliżania się do niego - sprawdziły się. Od 2020 r. do 1 lipca 2023 r. wydano ich łącznie 10 127.

Nowelizacja procedury cywilnej, którą w najbliższych dniach zajmie się ponownie Sejm, zakłada wprowadzenie na stałe do polskiego postępowania tzw. posiedzeń zdalnych, z zastosowaniem urządzeń technicznych umożliwiających ich przeprowadzenie na odległość. Ma się to też wiązać z istotnymi zmianami w postępowaniu dowodowym - piszą Sebastian Morgała, adwokat, oraz Zygmunt Waga, radca prawny, z zespołu rozwiązywania sporów kancelarii Taylor Wessing.

Krąg spadkobierców ustawowych będzie mniejszy, małoletni lepiej chronieni przed ewentualnym dziedziczeniem długów, a uporczywe zaleganie z alimentami dla spadkodawcy stanie się przesłanką niegodności dziedziczenia - ustawa została właśnie opublikowana w Dzienniku Ustaw. Przepisy wejdą w życie po trzech miesiącach.

Już wkrótce w Polsce ma zacząć obowiązywać procedura Serious Case Reviews, umożliwiająca analizę przypadków śmierci i spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu dzieci. Pierwszym krokiem będzie wybór członków zespołu, który się tym zajmie. Jest szansa, że nastąpi to na przełomie sierpnia i września, ustawa jest już opublikowana, przepisy wejdą w życie po 14 dniach.

Resort rozwoju w nowej wersji projektu mającego wprowadzić ułatwienia dla przedsiębiorców wycofał się z części kontrowersyjnych przepisów, m.in. w sprawie zmian w mediacjach dla przedsiębiorców. Nie oznacza to jednak, że propozycja przepadnie całkowicie – do promowania alternatywnych metod rozwiązywania sporów mają się przyczynić zmiany w spotkaniach informacyjnych. Prawnicy oceniają, że to zmiana na lepsze.

Jednym ze sposobów nabycia własności nieruchomości jest zasiedzenie. Potrzebne do tego są jednak przekonujące dowody. Mogą to być dokumenty, rachunki za media. W takich sprawach znaczenie mają zeznania świadków a nawet zdjęcia rodzinne. Co istotne, dla rozstrzygnięcia ma znaczenie ma również posiadanie nieruchomości w złej lub dobrej wierze.

Zatarcie skazania pozwala wprawdzie uznać daną osobę za niekaraną, jednak przy ocenie osobowości posiadacza broni ważny jest nie tyle fakt ukarania, ale dotychczasowe życie i sposób jej postępowania - tak ugruntowała się linia orzecznicza sądów administracyjnych. Podobnie jest z decyzjami policji, która odmawiając w takich sytuacjach pozwolenia na broń wskazuje na potencjalne zagrożenie dla porządku lub bezpieczeństwa publicznego.

Nie tylko dla praktyków jest oczywiste, że znajomość akt jest całkowicie podstawowym warunkiem prowadzenia realnej i rzeczowej obrony. Bez dostępu do nich nie ma równości broni. Tymczasem w ostatnim czasie coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których od przedstawienia zarzutów upływają nie tygodnie czy miesiące, ale lata, a prokuratura dalej odmawia wyrażenia zgody na wgląd do akt postępowania - pisze Mikołaj Kozak, adwokat, Kancelaria Kulpa Kozak Adwokaci i Radcowie Prawni.

Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę nie stanowi podstawy odrzucenia złożonego przez nią zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji, którego przedmiotem jest zwrot kosztów postępowania apelacyjnego, jeżeli Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia tej skargi do rozpoznania – taką uchwałę podjęła Izba Cywilna Sądu Najwyższego w odpowiedzi na zagadnienie powstałe po nowelizacji procedury w 2019 roku.

Zawarcie koniecznych elementów umowy, przestrzeganie obowiązku informacyjnego i roczny termin wygaśnięcia roszczeń obejmujących kary umowne - to najważniejsze rozwiązania, które mają zostać wprowadzone po przyjęciu nowych przepisów dotyczących franczyzy, który właśnie został skierowany do konsultacji. Eksperci oceniają, że do propozycji można mieć zastrzeżenia, ale najważniejsze jest to, by przepisy w ogóle trafiły do kodeksu.

Do 12 września 2023 r. można zgłaszać kandydatów do XII edycji konkursu Rising Stars Prawnicy – Liderzy jutra 2023 organizowanego przez Wolters Kluwer Polska. Jury wyłoni młodych prawników wyróżniających się nie tylko wiedzą, ale też pracą na rzecz społeczeństwa i państwa prawa, a także kreatywnością i wykorzystywaniem nowych technologii w pracy. Kandydaci nie mogę mieć więcej niż 35 lat.

Po niedawnym wyroku TSUE dotyczącym zabezpieczeń spłat kredytu w sprawach frankowych, wielu frankowiczów wystąpiło do sądów z takimi wnioskami, licząc na to, że szybko odetchną od obciążenia. Przepisy wskazują, że powinny być rozpatrzone w ciągu siedmiu dni, tyle że to jedynie termin instrukcyjny. W rzeczywistości trwa to zazwyczaj kilka miesięcy. Problem nie dotyczy jednak tylko spraw frankowych, na zabezpieczenia - według pełnomocników - coraz dłużej czeka się także w sprawach rodzinnych.