W praktyce zachowek ma więc zastosowanie wtedy, gdy z różnych względów spadkodawca pomija swoich bliskich w testamencie i zdecyduje się powierzyć cały spadek komuś spoza rodziny, tylko jednemu członkowi rodziny, lub gdy jeszcze za życia przekazuje komuś wszelkie wartościowe nieruchomości i rzeczy w drodze darowizny.
Wtedy pominiętym krewnym - zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego - przysługuje zachowek.
Cena promocyjna: 71.2 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Komu przysługuje zachowek?
Prawo do zachowku przysługuje zgodnie z art. 991. par. 1 Kodeksu cywilnego zstępnym - czyli dzieciom, wnukom, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy.
Nie przysługuje natomiast:
- dalszym krewnym (np. teściowi, synowej),
- osobom, które zostały wydziedziczone w testamencie,
- osobom, które zostały uznane za niegodne dziedziczenia,
- osobom, które zrzekły się dziedziczenia,
- spadkobiercom, którzy odrzucili spadek,
- małżonkowi, który w chwili śmierci spadkodawcy pozostawał z nim w separacji,
- małżonkowi, wobec którego spadkodawca wniósł uzasadniony pozew o rozwód z jego wyłącznej winy,
- osobom uprawnionym do zachowku, które otrzymały już od spadkodawcy darowizny o wartości, która jest co najmniej równa wartości przypadającego im zachowku.
Co ważne spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie). Przesłanki to:
- uprawniony do zachowku wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Taka przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu. Przebaczenie uniemożliwia wydziedziczenie uprawnionego do zachowku.
Czytaj: Testament dla mizantropa - rodzinę trudno wydziedziczyć, ale można próbować>>
Jak obliczyć zachowek?
Przy ustalaniu wysokości zachowku bierze się pod uwagę szereg kwestii. I tak w myśli art 992 przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.
W myśl art. 993. nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Nie dolicza się jednak - art. 994 - drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
To samo dotyczy darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego. A przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.
Zgodnie z art. 997 jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
