W styczniu i w lutym 2024 r. zasiłek macierzyński pobierało w Polsce 257,3 tys. osób. Przyjęty właśnie przez rząd projekt ustawy „Aktywny rodzic” ma wspierać młode mamy w aktywności zawodowej. Najwięcej osób może skorzystać z niego w województwie mazowieckim, małopolskim, dolnośląskim, pomorskim, śląskim i wielkopolskim, w których liczba urodzeń jest najwyższa. Gotowość do zatrudnienia lub kontynuowania współpracy z kobietą, która wraca do pracy z macierzyńskiego, deklaruje 48 proc. polskich firm - wynika z badania Grupy Progres.
Grażyna J. Leśniak
10.04.2024
Prawo pracy Rynek pracy
Coraz więcej pracodawców zapisuje w wewnątrzzakładowych regulaminach wynagradzania czy premiowania pracowników postanowienie, że warunkiem wypłacenia premii rocznej jest pozostawanie w zatrudnieniu - i to nie w ostatnim dniu okresu premiowego, np. 31 grudnia danego roku, lecz w dniu wypłaty premii. Ta zaś wypłacana jest z reguły w marcu, kwietniu lub nawet w maju następnego roku. Prawnicy przyznają, że jest to ryzykowne z uwagi na orzecznictwo sądowe, ale w ten sposób premia staje się bonusem za lojalność.
Grażyna J. Leśniak
10.04.2024
Prawo pracy Finanse
Lekarz rozpoczynający samodzielną działalność gospodarczą jest zwolniony przez pół roku z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Nawet jeśli wykonuje on pracę na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony na podstawie umowy o pracę jako lekarz stażysta, zawartej na czas określony obejmujący realizację programu stażu podyplomowego – taki jest sens uchwały siedmiorga sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN.
Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska
10.04.2024
Szkolnictwo wyższe

Reforma planistyczna - zamiast budów, problemy

Samorząd terytorialny Budownictwo Nieruchomości
Nie da się już na uproszczonych zasadach zmienić statusu działki rolnej na budowlaną. Przez długie lata bardzo często korzystali z tej możliwości inwestorzy. Z dnia na dzień reforma planistyczna uchyliła przepis ustawy o ochronie gruntów rolnych w tej sprawie. Nie przewidziała przy tym okresu przejściowego. Prawnicy nie mają wątpliwości, że jest to naruszenie konstytucji.
Renata Krupa-Dąbrowska
10.04.2024
Samorząd terytorialny Budownictwo Nieruchomości
Przepisy prawa żywnościowego nie zakazują wprowadzania zwierząt domowych do zakładów gastronomicznych ani sklepów. Nie ma także przepisów, które nakazywałyby właścicielom lokali umożliwienie przebywania w nim z pupilem – z wyjątkiem psów asystującym osobom z niepełnosprawnościami. Potwierdził to niedawno Główny Inspektorat Sanitarny.
Krzysztof Koślicki
09.04.2024
Środowisko
Konfederacja Lewiatan jest zaniepokojona projektem implementacji dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym do polskiego systemu prawnego. Chodzi o zaproponowane rozwiązania w zakresie tzw. tantiem od internetu. Zdaniem organizacji, resort kultury powinien wrócić do pierwotnej koncepcji projektu - i wdrożyć przepisy tylko w niezbędnym zakresie.
Inga Stawicka
09.04.2024
Prawo europejskie
We wtorek do rejestru przedsiębiorców wpisano otwarcie likwidacji Polskiego Radia. To kolejna odsłona batalii o media publiczne - w poniedziałek warszawski Sąd Rejestrowy wydał długo oczekiwane orzeczenie dotyczące ujawnienia otwarcia likwidacji TVP w Krajowym Rejestrze Sądowym. To o tyle istotne, że w obu przypadkach sąd podjął inną decyzję niż referendarz, który badał sprawę w pierwszej instancji.
Inga Stawicka
09.04.2024
Spółki
W czwartek na Stały Komitet Rady Ministrów mają trafić rozwiązania dotyczące wsparcia dla odbiorców energii po 1 lipca br. - poinformowała we wtorek minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Jednym z nich będzie bon energetyczny i cena maksymalna, rząd wraz z Urzędem Regulacji Energetyki będzie pracował również nad nowym, niższym systemem taryf za energię.
Inga Stawicka
09.04.2024
Rynek i konsument Energetyka
W ramach świadczenia „aktywny rodzic” rząd chce wprowadzić trzy nowe świadczenia: „aktywni rodzice w pracy”, „aktywnie w żłobku” „aktywnie w domu”, których celem będzie ułatwienie rodzicom i innym osobom wypełniającym funkcje rodzicielskie pogodzenie zadań związanych z rodzicielstwem z aktywizacją zawodową. Projekt obejmuje m.in. tzw. "babciowe". Został skierowany na Radę Ministrów, bez uzgodnień, konsultacji publicznych, opiniowania oraz bez rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów i komisję prawniczą. Dziś przyjął go rząd.
Grażyna J. Leśniak
09.04.2024
Finanse publiczne Prawo rodzinne Prawo pracy
6 marca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł niekonstytucyjność przepisu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie kobiet urodzonych w 1953 r., które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury. Wyrok dotyczy również ubezpieczonych z innych roczników, którzy przed 1 stycznia 2013 r. decydowali się na wcześniejszą emeryturę - ufając, że państwo nie zmieni reguł wypłaty świadczenia.
Grażyna J. Leśniak
09.04.2024
Finanse publiczne Emerytury i renty
Wprowadzenie dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego - po dwa dni co pięć lat, osiem godzin w roku zwolnienia od pracy na szkolenie i podnoszenie kwalifikacji oraz nadanie opiekunom żłobkowym statusu funkcjonariusza publicznego - to propozycje MRPiPS do ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3. Prawnicy wskazują jednak, że te zmiany to, w przypadku szkoleń - ograniczenie praw opiekunów w stosunku do pracowników. I przypominają, że status funkcjonariusza publicznego to nie tylko prawa, ale i odpowiedzialność karna.
Grażyna J. Leśniak
09.04.2024
Samorząd terytorialny Prawo pracy
Choć walka o odszkodowanie od największych firm większości osób wydaje się z góry przegraną sprawą, unijna dyrektywa dotycząca należytej staranności może to wkrótce zmienić. Zarówno poszkodowani obywatele, jak i firmy, zyskają konkretne prawa - a co najważniejsze, środki - do występowania z pozwami przeciwko przedsiębiorstwom wyzyskujących pracowników czy szkodzących środowisku. Rozwiązania mogą wejść w życie już za około dwa lata.
Inga Stawicka
09.04.2024
Środowisko Prawo gospodarcze Prawo europejskie
Centralną instytucją restrukturyzacji jest układ, jaki zawierany jest pomiędzy dłużnikiem a większością wierzycieli. Postępowanie restrukturyzacyjne ma charakter zbiorowy. Układ nie wymaga jednomyślności wierzycieli. Tym różni się właśnie od bilateralnej ugody. Generalnie dla jego przyjęcia niezbędne są dwie większości - pisze prof. Rafał Adamus.
Rafał Adamus
09.04.2024
Restrukturyzacja
Pod koniec 2023 roku w sądach było ok. 180 tys. spraw frankowych. Z pewnością jeszcze ich przybędzie. Prokonsumenckie orzecznictwo TSUE, ale i bilans wygranych, zachęca kolejne osoby do kierowania pozwów. W efekcie na pierwszą rozprawę w sprawie frankowej trzeba czekać nawet kilka lat. MS ma propozycje zmian - m.in. digitalizację spraw, bazę z orzecznictwem dla sędziów czy e-pozwy. Sędziowie też postulują zmiany w przepisach.
Patrycja Rojek-Socha
09.04.2024
Wymiar sprawiedliwości Kredyty frankowe
Ministerstwo Rozwoju i Technologii chce wprowadzić istotne i od dawna oczekiwane przez przedsiębiorców zmiany w ordynacji podatkowej. Chodzi o uchylenie art. 70 par. 6 pkt 1, czyli likwidację przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia w związku z wszczęciem postępowania o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Poza tym maksymalny czas kontroli u mikroprzedsiębiorców ma być skrócony z 12 do 6 dni. Łatwiej będzie też skorzystać z ulgi na badania i rozwój (B+R).
Monika Pogroszewska
09.04.2024
Ordynacja
Blisko dwie trzecie kierujących dużymi i średnimi firmami w Polsce nie wie, czy i kiedy ich organizacja zostanie objęta obowiązkiem raportowania ESG. Tylko co dziesiąty ankietowany wie, kiedy musi rozpocząć raportowanie niefinansowe - wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie Grant Thornton wśród dużych i średnich firm.
Monika Pogroszewska
08.04.2024
Rachunkowość Doradca podatkowy ESG
Zwolnienie małych elektrowni wiatrowych z konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę, szersze wykorzystanie programów wsparcia inwestycji i stopniowe znoszenie barier administracyjno-prawnych, które zniechęcają przedsiębiorców do korzystania z ekologicznych rozwiązań. To niektóre propozycje, które pojawiły się w projekcie deregulacyjnym, a które mają przyczynić się do szerszego wprowadzania "zielonych rozwiązań" w firmach.
Inga Stawicka
08.04.2024
Prawo gospodarcze Energetyka
Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Grażyna J. Leśniak
08.04.2024
Prawo pracy Spółki Prawo gospodarcze

Deregulacja dla firm: Postępowanie przed KIO zdalne, kontrole krótsze

Spółki Prawo gospodarcze Małe i średnie firmy
Postępowanie przed Krajową Izbą Odwoławczą będzie prowadzone zdalnie. Z 12 do 6 dni skrócone zostaną kontrole mikroprzedsiębiorców. Z powodu braku pieczątki lub wydruku z CEIDG lub KRS nie będzie można też odrzucić pisma lub wniosku przedsiębiorcy, a nowe przepisy dla firm będą miały co najmniej sześciomiesięczne vacatio legis - wynika z projektu zmian, nad którymi pracuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Renata Krupa-Dąbrowska
08.04.2024
Spółki Prawo gospodarcze Małe i średnie firmy

RPO o prawach osób starszych

Emerytury i renty Prawo pracy
Prawa osób starszych wciąż są postrzegane w kontekście pomocy społecznej, co utrwala negatywne stereotypy kojarzące starość z ubóstwem, słabością i potrzebami w zakresie wsparcia. Wpisuje się to w zjawisko tzw. ageizmu - dyskryminacji oraz nieuzasadnionych poglądów i przesądów dotyczących jednostek lub całych grup społecznych opartych na ich wieku – uważa RPO.
Grażyna J. Leśniak
08.04.2024
Emerytury i renty Prawo pracy
Jak nieoficjalnie ustalił serwis Prawo.pl, dane ok. 300 płatników, głównie osób fizycznych: w postaci imion, nazwisk, dat i miejsc urodzenia, adresu zamieszkania, numeru PESEL, numeru dowodu osobistego oraz numeru rachunku bankowego, miał przekazać na zewnątrz Zakładu pracownik, będący członkiem jednego ze związków zawodowych, działających w ZUS. Sprawa została już zgłoszona do UODO. Zawiadomiona została też prokuratura. Zdaniem prawników, nawet gdyby doszło do niego przypadkowo, to i tak poważne naruszenie prawa.
Grażyna J. Leśniak
08.04.2024
Prawo pracy RODO
TSUE czeka na rozstrzygnięcie pytania prejudycjalnego polskiego sądu, dotyczące przedawnienia roszczeń banków wobec frankowiczów. Z opublikowanych właśnie uzasadnień do tych pytań wynika, że sąd odpowiada się za takim samym traktowaniem roszczeń kredytobiorców i banków. Nie wiadomo jednak, czy TSUE w ogóle się nimi zajmie - uważają prawnicy, bo sąd wychodzi z błędnego założenia, że przepisy UE mają zastosowanie do sposobu rozliczenia roszczeń restytucyjnych stron nieważnej umowy kredytu.
Regina Skibińska
08.04.2024
Wymiar sprawiedliwości Banki Kredyty frankowe
Po konsultacjach z przedsiębiorcami Ministerstwo Finansów złagodziło wymogi dotyczące informacji, które trzeba będzie podawać w JPK CIT. W pierwszym roku część danych nie będzie obowiązkowa. Będzie też mniej danych na temat kontrahentów, ale z ich grona nie wyłączono osób współpracujących ze spółką na podstawie umowy cywilnoprawnych. Podstawowym postulatem przedsiębiorców jest jednak odroczenie terminu wejścia w życie reformy.
Monika Pogroszewska
08.04.2024
CIT PIT Rachunkowość Doradca podatkowy
Pracownica, która wykorzystała po porodzie osiem tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą jego część może wykorzystać w terminie późniejszym, np. po wyjściu dziecka ze szpitala. Czas pobytu dziecka w szpitalu (nawet kilkumiesięczny) nie wpływa aktualnie na długość urlopu macierzyńskiego wykorzystywanego przez pracownicę po wyjściu dziecka ze szpitala – przypomina Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Grażyna J. Leśniak
06.04.2024
Ubezpieczenia społeczne
W sprawach o charakterze majątkowym, w których przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna, konieczne jest podanie w piśmie procesowym wartości przedmiotu sporu. Powyższy wymóg dotyczy jedynie sytuacji, w których od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna - pisze Zuzanna Ochońska-Borowska, radca prawny.
Zuzanna Ochońska-Borowska
06.04.2024
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wystąpiło do resortu finansów w sprawie formy opodatkowania narzuconej przez przedsiębiorcom za pośrednictwem strony internetowej Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Mimo iż Ministerstwo Finansów zapewniło wcześniej o rozstrzyganiu wątpliwych zgłoszeń na korzyść przedsiębiorców, to niektórzy wciąż spierają się z fiskusem o formę rozliczenia za poprzednie lata.
Monika Pogroszewska
05.04.2024
PIT
Po rozpoczęciu wstępnych konsultacji w sprawie wdrożenia AI Act w Polsce, Ministerstwo Cyfryzacji zaczyna prace również nad implementacją unijnego Data Act, czyli Aktu w sprawie danych. Jest on jednym z unijnych aktów prawnych, który ma sprzyjać lepszemu wykorzystaniu potencjału stale rosnącej liczby danych w Europie i wspomóc tworzenie jednolitego rynku danych w UE. Opinie można przekazywać do końca kwietnia.
Inga Stawicka
05.04.2024
Nowe technologie Prawo europejskie
Najpóźniej 15 kwietnia br. na rachunki pracowniczych planów kapitałowych ponad 2 mln uczestników programu trafią dopłaty roczne za 2023 rok. Otrzymają je uczestnicy PPK, którzy w ubiegłym roku zgromadzili - na swoim rachunku lub rachunkach PPK - wpłaty w wysokości co najmniej 732,90 zł. Jeżeli w 2023 roku uczestnik skorzystał z obniżenia swojej wpłaty podstawowej, wystarczą wpłaty w wysokości co najmniej 183,23 zł.
Małgorzata Jankowska
05.04.2024
Finanse PPK
Dochowanie należytej staranności przy nabywaniu spółki chroni nowego właściciela przed spłatą zobowiązań zaciągniętych przez poprzedniczkę prawną – taki jest sens wyroku Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Izba rozpoznawała skargę kasacyjną rodziny, której mąż i ojciec zmarł w wyniku wypadku w zakładzie pracy, a bliscy domagali się wypłaty zadośćuczynienia za utraconą więź emocjonalną.
Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska
05.04.2024
Prawo cywilne Prawo pracy
Wzrost cen żywności związany z powrotem do 5 proc. stawki VAT od 1 kwietnia może nie być od razu widoczny dla przeciętnego konsumenta. Pierwszą przyczyną jest to, że sieci sklepów spożywczych deklarują, że nie podniosą stawek od razu, co nie oznacza, że nie stanie się to miesiąc później. Po drugie, przepisy nakładają co prawda obowiązki dotyczące transparentnego oznaczania cen, ale nie podawania ceny sprzed podwyżki.
Inga Stawicka
05.04.2024
Rynek i konsument Prawo gospodarcze