We wtorek w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022. Weszła w życie w środę, 31 maja, czyli w dniu następującym po dniu ogłoszenia. Jeszcze tylko Sejm ma powołać członków, a premier przewodniczącego. Komisja pierwszy raport ma opublikować do 17 września 2023 r.

Komisja, która powstanie na podstawie tzw. Lex Tusk, będzie mogła wnioskować do Sądu Okręgowego w Warszawie o zwolnienie osób, które zechce przesłuchać, z tajemnicy - m.in. adwokackiej, radcowskiej, lekarskiej czy dziennikarskiej. Wystarczy, że uzna, iż ustalenie okoliczności na podstawie innych dowodów byłoby... zbyt trudne. Wyłączona spod jej działania będzie jedynie tajemnica spowiedzi. Prawnicy alarmują, że to "skok" na tajemnicę obrończą i test na niezależność sędziowską.

Nie można zabronić osobie posądzonej o uleganie wpływom rosyjskim wystąpienia z pozwem o ochronę jej dobrego imienia, mimo że w ustawie zapisano, że decyzja komisji jest ostateczna i nie podlega zaskarżeniu. Praktyka pokaże, jak zachowają się sądy. Natomiast nie ma przeszkód, aby taka osoba kandydowała na posła. Będzie pytanie, czy może zostać ministrem bez certyfikatu.

Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego uznała, że należy przyjąć zażalenie na odmowę zajęcia się przez rzecznika dyscyplinarnego sprawą I prezes Małgorzaty Manowskiej, w związku z pełnieniem przez nią funkcji dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, mimo sprzeciwu ówczesnej I prezes SN Małgorzaty Gersdorf. Wcześniej rzecznik odmówił przyjęcia takiego zażalenia.

Jesteśmy szczególnie zaniepokojeni polską ustawą o specjalnej komisji. Komisja Europejska nie zawaha się podjąć działań w tej sprawie, jeśli będzie to potrzebne - powiedział we wtorek komisarz do spraw sprawiedliwości Didier Reynders (fot.). W miniony piątek Sejm odrzucił weto Senatu do tej ustawy, a już w poniedziałek prezydent Andrzej Duda zapowiedział jej podpisanie. Zaniepokojenie ustawą wyraził też rząd USA.

Uchwały podejmowane w trybie art. 269 par. 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie polegają na wyjaśnianiu poprzednich uchwał – stwierdził siedmioosobowy skład Naczelnego Sądu Administracyjnego, podejmując uchwałę odmawiającą Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu przełamania uchwały sprzed roku w sprawie pełnomocnictw.

Ministerstwo widzi w mediacji szansę na odciążenie sądów, także w sprawach karnych. By zachęcić do pracy mediatorów, chce podnieść ich stawki w tym obszarze prawa, i wprowadzić zmiany w zakresie wyliczania kosztów. Projekt zmiany rozporządzenia jest w opiniowaniu, a mediatorzy i część sądów już podnoszą, że propozycje choć idą w dobrym kierunku, są niewystarczające.

Bezpodstawne jest wstrzymywanie prokuratorom przeniesionym do rejonu stawek wynagrodzenia. Zdegradowany prokurator byłej prokuratury okręgowej zachowuje prawo do zmiany stawek wynagrodzenia, jakie przysługiwałyby mu, gdyby pozostał na stanowisku – taki jest sens ostatnich wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego. Należało wypłacić tym prokuratorom dodatek wyrównawczy, tak jakby nie zmienili miejsca służbowego.

Komisja do spraw badania wpływów Rosji na bezpieczeństwo wewnętrzne Polski ma być organem administracji działającym jak sąd karny. Jej decyzje mają być ostateczne, choć zgodnie z postępowaniem administracyjnym będzie na nie przysługiwać skarga do sądu administracyjnego. I tu, zdaniem prawników, tkwi problem - sąd sprawdzi legalność decyzji, ale od "winy" domniemanego winnego nie uwolni.

Trzech sędziów Izby Karnej Sądu Najwyższego zrezygnowało z funkcji przewodniczących wydziałów na znak protestu przeciwko wyborowi na prezesa tej Izby sędziego Zbigniewa Kapińskiego. Rezygnację złożyli sędziowie Jarosław Matras, Waldemar Płóciennik i Tomasz Artymiuk, jeszcze na ręce dotychczasowego prezesa Michała Laskowskiego, przed zakończeniem jego kadencji na tym stanowisku.

Według śledczych zatrzymani wystawili około 4 tysięcy fałszywych certyfikatów o szczepieniu przeciwko Covid-19 i "zarobili" na tym około 4 mln zł. Dziesięć zatrzymanych przez policję osób wprowadzało do systemu gabinet.gov.pl podrobione zaświadczenia. Policja prowadzi postępowanie dotyczące działalności zorganizowanej grupy przestępczej.

Coraz więcej polskich prawników reprezentuje swoich klientów przez Europejskim Trybunałem Praw Człowieka i Trybunałem Sprawiedliwości UE. Co ciekawe, gros z nich nie ma w tym zakresie specjalnego doświadczenia - czyli ma na swoim koncie zaledwie jedną taką sprawę. Są jednak i rekordziści, w 2022 r. w przypadku ETPC liderką była adwokat Monika Gąsiorowska z Warszawy, a jeśli chodzi o TSUE - Przemysław Kamil Rosiak, radca prawny również ze stolicy.

Lokal, w którym adwokat wykonuje zawód - zgodnie z adwokackim regulaminem ma być oznaczony w taki sposób, by wiadomo było, kto świadczy pomoc prawną. Zgodnie z przyjętymi właśnie zmianami adwokaci będą mogli jednak tabliczek uniknąć. Wyrazić będzie musiała jednak na to zgodę okręgowa rada adwokacka, a w takim wniosku trzeba będzie uzasadnić, dlaczego oznaczenie nie jest możliwe lub jest bezcelowe.

Trzech sędziów Izby Cywilnej ma wątpliwość, czy w skardze kasacyjnej powinno się umieszczać PESEL stron i ich adresy zamieszkania. W sytuacji, gdy jest to nadzwyczajny środek zaskarżenia, to czy należy traktować tę skargę jako dalsze pismo w sprawie, czy też trzeba uznać je za pierwsze? Sąd Najwyższy nie wypowiedział się wcześniej jednolicie w tej kwestii.

Ochrona dziecka przed przemocą wymaga wprowadzenia jednolitych standardów, międzyinstytucjonalnej współpracy, komunikacji, świadomości, kompetentnych, przeszkolonych ludzi, przyjaznych sądów i systemu, który pozwoli ocenić, co nie zadziałało – mówi dr Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości. Jak dodaje, zakładają to złożone w Sejmie propozycje zmian.

Klienci Getin Banku, kwestionujący ważność swojej umowy kredytowej, powinni pomyśleć o potrąceniu wierzytelności wobec banku, wynikającej z nieważnej umowy z wierzytelnością banku wobec nich, z tytułu wypłaconego kapitału. Jeśli tego nie zrobią, mogą zostać pozwani przez syndyka o zwrot kapitału kredytu, nawet jeśli dotychczasowa suma spłat przewyższa kwotę wypłaconego kapitału kredytu.

Naczelna Rada Adwokacka zaapelowała do prezydenta Andrzeja Dudy by skorzystał z prawa weta w sprawie ustawy o powołaniu Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007 – 2022. Jak wskazano w piśmie, regulacja jest jaskrawym i oczywistym przykładem legislacyjnego bezprawia i narusza standardy konstytucyjne.

Referendarze sądowi skarżą się, że nie mają możliwości zaskarżenia rozstrzygnięcia prezesa sądu o podziale czynności, a taką możliwość mają sędziowie i asesorzy sądowi. Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił Krajową Radę Sądownictwa o przeanalizowanie sytuacji i stanowisko w tej sprawie. Także Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych Lex IUSTA uważa, że kwestia ta wymaga uregulowania.

Pieszy się spieszy i niekiedy podejmuje decyzję o przejściu przez jezdnię w niedozwolonym miejscu. Czy przyjęcie mandatu w takim przypadku to najlepsze rozwiązanie? Prawnicy podkreślają, że wszystko zależy od klienta, ale sprawa w sądzie może mieć niekorzystny finał. Lepiej więc zapłacić - zgodnie z taryfikatorem 50 zł, niż ryzykować karę grzywny z kosztami postępowania i marnować czas na sądowe spory.

Przy dzieleniu majątku po rozwodzie często do podziału są też zwierzęta, ale nie są one „zwykłym” składnikiem majątku. Na to, komu zostanie przyznany pies czy kot wpływa także fakt większego przywiązania zwierzęcia do któregoś z małżonków, to, kto w czasie trwania małżeństwa sprawował faktyczną opiekę nad zwierzęciem – karmił je, zabierał na wizyty u weterynarza, wyprowadzał na spacery oraz kto po rozwodzie może zapewnić zwierzęciu lepszą opiekę.

E-rozprawy pozostaną w sprawach cywilnych na stałe. Sejmie rozpoczął prace nad kolejną nowelizacją procedury cywilnej, która usankcjonuje to, co miało obowiązywać w okresie pandemii i rok po niej. Z pewnymi jednak zmianami. Wprowadzony zostaje m.in. przepis, zgodnie z którym strony będą mogły sprzeciwić się zdalnym zeznaniom świadków i wnioskować o stacjonarne przedstawianie opinii przez biegłych.

Już wkrótce pozycja Prokuratora Krajowego może znacznie wzrosnąć i to kosztem kompetencji Prokuratora Generalnego. Sejm właśnie rozpoczął prace nad pakietem zmian w Prawie o Prokuraturze rozszerzającym jego uprawnienia m.in. w zakresie spraw kadrowych, delegacji i dyscyplinarek. Jego opinia będzie istotna przy odwoływaniu przed upływem kadencji rzeczników dyscyplinarnych, będzie mógł też wstrzymać polecenie... Prokuratora Generalnego.

Zakaz adwokackiej reklamy przechodzi do lamusa - adwokaci będą mogli informować o świadczonej pomocy prawnej ale tak, by nie naruszać godności zawodu. Nie będą mogli stosować reklamy porównawczej, ani współpracować z kancelariami odszkodowawczymi. W piątek, podczas posiedzenia plenarnego Naczelnej Rady Adwokackiej, przegłosowano zmiany w Zbiorze Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.

26 maja to ostatni dzień kadencji prezesa Izby Karnej Sądu Najwyższego sędziego Michała Laskowskiego. Zastąpi go sędzia Zbigniew Kapiński. Wyboru prezesa izby dokonał prezydent, do którego trafiły trzy kandydatury: "starzy" sędziowie - Kazimierz Klugiewicz i dotychczasowy prezes Izby Karnej Sądu Najwyższego Michał Laskowski oraz "nowy" Zbigniew Kapiński.

Cała Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego ma podjąć uchwałę w odpowiedzi na pytanie, czy jednorazowe niesłuszne skazanie opozycjonisty w czasie stanu wojennego jest zbrodnią przeciwko ludzkości, która się nie przedawnia. Mimo wniosku prokuratora IPN o wyłączenie trzech sędziów, siedmiu z nich przedstawiło zagadnienie pełnemu składowi Izby.

Przepisy to jedno, a praktyka ich stosowania to coś zupełnie innego. Są przepisy, które mądrze interpretowane, mogą pomóc uniknąć problemów. To wymaga jednak zmiany filozofii karania i filozofii stosowania środków zapobiegawczych - mówi o problemie z nadużywaniem aresztu tymczasowego dr Paweł Czarnecki z Katedry Postępowania Karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Krajowa Izba Radców Prawnych opublikowała listę osób nominowanych do miana „Kryształowe Serce Radcy Prawnego”. Wyłonione osoby ubiegają się o jedno z najważniejszych wyróżnień przyznawanych przez samorząd radcowski. Wraz z publikacją nominacji ruszyło głosowanie internautów, którzy niezależnie od jury konkursu wybiorą laureata w kategorii „Nagroda Internautów. Wyróżniająca działalność społeczna oraz bezinteresowna pomoc”.

Wniosek do Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry o skierowanie skargi konstytucyjnej do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania przepisów dotyczących izb lekarskich zapowiedziała Suwerenna Polska. Jak wyjaśnia SP, chodzi m.in. o obligatoryjną przynależność do izb lekarskich oraz "represyjność" przepisów określających działalność izb lekarskich.

Wykorzystanie czata GPT do przygotowywania dokumentów prawniczych, sposoby na zadbanie o cyberbezpieczeństwo w kancelarii i wyzwania (oraz zagrożenia), które wiążą się z coraz szerszym korzystaniem ze sztucznej inteligencji również w obszarze usług prawnych. To tylko niektóre tematy poruszane podczas konferencji „Legal Tech – czyli nowe technologie w praktyce prawniczej”. Wolters Kluwer Polska jest partnerem medialnym wydarzenia.

Sąd Najwyższy po 90 latach uniewinnił Wincentego Witosa i 9 innych dawnych liderów PSL i PPS - wyrok w tzw. procesie brzeskim został uchylony. SN rozpoznał w czwartek, 25 maja br., kasację rzecznika praw obywatelskich w sprawie poszkodowanych w procesie, w którym skazano opozycjonistów na kary więzienia w latach 30. ubiegłego wieku. Chodziło o przywrócenie dobrego imienia skazanym politykom oraz "o zasygnalizowanie, że bez względu na to, kto rządzi, złamanie prawa musi być nazwane po imieniu".