W Sejmie odbyło się w piątek pierwsze czytanie i do dalszych prac w sejmowej komisji trafił w piątek projekt określający m.in. zasady sprawnego przeciwdziałania przypadkom zakłócania procesów czy ubliżania sędziom oraz zakresu kompetencji Prokuratora Generalnego.

Prokurator Krajowy rośnie w siłę

Ministerstwo Sprawiedliwości wyjaśnia w uzasadnieniu, że chodzi o zwiększenie odpowiedzialności Prokuratora Krajowego za prawidłową organizację i funkcjonowanie prokuratury. Że chodzi m.in. o kształtowanie kadry kierowniczej w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury, delegowania prokuratorów oraz udział w procedurze powołania na stanowiska rzeczników dyscyplinarnych. - Zapewni to Prokuratorowi Krajowemu niezbędny i rzeczywisty wpływ na politykę personalną w prokuraturze, co stanowić będzie gwarancję skutecznej realizacji przez prokuraturę ciążących na niej zadań - uzasadniono. 

Larum w tej sprawie podniosło już Stowarzyszenie Prokuratorów "Lex Super Omnia". W materiale zamieszczonym na swojej stronie wskazało, że zmiany doprowadzą do osłabienia pozycji Prokuratora Generalnego, który będzie posiadał wyłącznie kompetencje organizacyjne oraz informacyjno-sprawozdawcze. A samym celem - według Stowarzyszenia - jest „okopanie się na zajętych pozycjach”. 

Czytaj: Prokurator jak nadsędzia - MS konsekwentnie zwiększa prokuratorskie uprawnienia>>

Co się zmienia? 

"Lex super Omnia" wylicza, że jeśli zmiany wejdą w życie, Prokurator Krajowy zyska kosztem Generalnego następujące uprawnienia: 

  • dysponowania budżetem Prokuratury Krajowej oraz podległych mu powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury;
  • sprawowania nadzoru instancyjnego i służbowego nad sprawami prowadzonymi w Prokuraturze Krajowej, w tym w wydziałach zamiejscowych Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji;
  • podejmowania jakichkolwiek samodzielnych decyzji w sprawach osobowych prokuratorów i asesorów;
  • bezpośredniego wydawania poleceń prokuratorom podległym;
  • powoływania i odwoływania kierowników jednostek (prokuratorów rejonowych, okręgowych i regionalnych), dyrektorów departamentów i biur Prokuratury Krajowej, naczelnika Wydziału Spraw Wewnętrznych, naczelników wydziałów zamiejscowych Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji;
  • delegowania prokuratorów bez zgody na okres 12 miesięcy w ciągu roku do jednostek mających siedzibę w miejscowości, w której zamieszkuje delegowany bądź do prokuratury, w miejscowości której znajduje się jednostka stałego przydziału oskarżyciela;
  • zwracania prokuratorom kierującym jednostkami prokuratury jakichkolwiek uwag na piśmie w wypadku stwierdzenia uchybień;
  • żądania wszczęcia postępowań wyjaśniających w zakresie deliktów dyscyplinarnych.
  • Czytaj w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego >

Głos Prokuratora Krajowego istotny przy dyscyplinarkach

I tak zgodnie z nowym brzmieniem art. 139 par. 7 i 8  Prawa o Prokuratorze, Prokurator Krajowy (obecnie Prokurator Generalny) będzie mógł zwrócić prokuratorowi regionalnemu, okręgowemu i rejonowemu uwagę na piśmie, jeżeli stwierdzi istotne uchybienia w zakresie kierowania prokuraturą albo sprawowania nadzoru. Uprawnienie takie będzie przysługiwać także Prokuratorowi Generalnemu wobec Prokuratora Krajowego i pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego, prokuratorowi regionalnemu wobec prokuratora okręgowego i rejonowego, działających w obszarze regionu, a prokuratorowi okręgowemu wobec podległego prokuratora rejonowego. Przy czym o zwróceniu uwagi prokuratorowi rejonowemu prokurator regionalny będzie zawiadamiać właściwego prokuratora okręgowego, a we wszystkich przypadkach poważniejszych uchybień - także... Prokuratora Krajowego (dotychczas Prokuratora Generalnego). 

Komentarz: Jeśli PiS przegra wybory, zostawi sobie władzę w prokuraturze>>

Podobnie ma być w przypadku wytknięcia uchybienia prokuratorowi prokuratury rejonowej. Prokurator regionalny ma zawiadamiać właściwego prokuratora okręgowego, a w przypadku bardziej istotnego uchybienia - także Prokuratora Krajowego (obecnie Prokuratora Generalnego). 
Zamiany nastąpią także w zakresie powoływania rzeczników dyscyplinarnych. I tak zgodnie z nowym par. 1 art. 153 rzeczników dyscyplinarnych powołuje Prokurator Generalny na okres kadencji, spośród prokuratorów, których kandydatury, w potrójnej liczbie, przedstawia Prokurator Krajowy. Obecnie jest to decyzja wyłącznie Prokuratora Generalnego - powołuje ich spośród prokuratorów. 

Co więcej, pozytywna opinia Prokuratora Krajowego będzie też potrzebna do tego by Prokurator Generalny mógł odwołać rzecznika dyscyplinarnego Prokuratora Generalnego, pierwszego zastępcę rzecznika dyscyplinarnego Prokuratora Generalnego oraz zastępcę rzecznika dyscyplinarnego powołanego dla danego okręgu regionalnego z pełnionej funkcji przed upływem kadencji. Obecnie leży to w gestii Prokuratora Generalnego. 

To nie wszystko. Na żądanie Prokuratora Krajowego, obok Prokuratora Generalnego, właściwego prokuratora regionalnego lub okręgowego, a także z własnej inicjatywy rzecznika dyscyplinarnego, będzie mogło zostać wszczęte postępowanie dyscyplinarne wobec prokuratora. Obecnie na liście tej nie ma Prokuratora Krajowego.  

Czytaj w LEX: Pion do spraw przestępczości zorganizowanej i korupcji w prokuraturze powszechnej RP ze szczególnym uwzględnieniem okresu 2016-2021 >

 

Kadry, nadzór, delegacje 

Zmiany wprowadzone są też w zakresie poleceń służbowych. Do art. 7. [dotyczącego niezależności prokuratora; poleceń służbowych; zwrócenie uwagi; wytknięcie uchybienia; wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec prokuratora] proponuje się dodanie par 2a. zgodnie z którym Prokurator Generalny polecenia podległym prokuratorom wydaje za pośrednictwem Prokuratora Krajowego i 2b, zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach, z uwagi na dobro postępowania lub prawidłowość funkcjonowania prokuratury, Prokurator Krajowy będzie mógł zażądać zmiany lub uchylenia skierowanego do niego polecenia, w tym polecenia Prokuratora Generalnego. 

Prokurator Krajowy będzie też podejmował decyzje w sprawach osobowych prokuratorów oraz asesorów prokuratury, z wyłączeniem decyzji należących do kompetencji kierowników podległych jednostek organizacyjnych oraz - to on będzie powoływał (po przedstawieniu kandydatur właściwemu zgromadzeniu prokuratorów)  i odwoływał prokuratora regionalnego, okręgowego i rejonowego. Obecnie należy to do kompetencji Prokuratora Generalnego, na wniosek Prokuratora Krajowego.

Czytaj w LEX:  Zakończenie aktywności zawodowej przez sędziów i prokuratorów ze względu na wiek >

Co więcej, będzie miał nadzór instancyjny w sprawach prowadzonych w Prokuraturze Krajowej, w tym w Wydziałach Zamiejscowych Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej, oraz w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych sprawuje Pierwszy Zastępca Prokuratora Generalnego Prokurator Krajowy. Podobnie jak nadzór służbowy w sprawach prowadzonych w Prokuraturze Krajowej, z zastrzeżeniem spraw prowadzonych przez Wydziały Zamiejscowe Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej - ten ma sprawować Zastępca Prokuratora Generalnego do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji. Obecnie w sprawach prowadzonych w Prokuraturze Krajowej nadzór instancyjny sprawuje Prokurator Generalny, a nadzór służbowy - Prokurator Krajowy.

Czytaj w LEX: Zarys historii Prokuratury w Polsce >

Prokurator krajowy deleguje prokuratora

Po zmianach Prokurator Krajowy, obok Prokuratora Generalnego będzie mógł delegować prokuratora powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury do Ministerstwa Sprawiedliwości lub innej jednostki organizacyjnej podległej Ministrowi Sprawiedliwości, zgodnie z kwalifikacjami prokuratora, podobnie jak (za jego zgodą), do pełnienia czynności lub prowadzenia zajęć szkoleniowych w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Z kolei sam Prokurator Krajowy będzie mógł delegować prokuratora powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury do innej jednostki organizacyjnej prokuratury ( z zastrzeżeniem, że delegowanie na okres dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu roku może nastąpić tylko za zgodą prokuratora). Również w jego gestii (obecnie decydować może o tym również Prokurator Generalny) będzie delegowanie prokuratora bez jego zgody na okres 12 miesięcy w ciągu roku do prokuratury mającej siedzibę w miejscowości, w której zamieszkuje delegowany, lub do prokuratury w miejscowości, w której znajduje się prokuratura będąca miejscem zatrudnienia delegowanego.

Czytaj w LEX: Obowiązki prokuratora zawieszonego w czynnościach – kilka uwag wokół art. 150 § 1 zd. 2 ustawy Prawo o prokuraturze >


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.