Zapytaliśmy zarówno Ministerstwo Sprawiedliwości jak i Prokuraturę Krajową, czy wystąpiono o zabezpieczenie środków na roszczenia sędziów i prokuratorów w związku z wyliczaniem ich wynagrodzeń na podstawie ustaw okołobudżetowych w 2021, 2022 i 2023 r. MS dotąd nie odpowiedziało, za to rzecznik prasowy Prokuratury Krajowej prokurator Łukasz Łapczyński poinformował: "Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny oraz Prokurator Krajowy już pod koniec stycznia 2023 r. wystąpili w tej sprawie odpowiednio do Prezesa Rady Ministrów i Ministra Finansów. Trwa wymiana korespondencji w tej sprawie".
Czytaj w LEX: Wpływ nowelizacji podatkowych z Polskiego Ładu na wynagrodzenia sędziów i prokuratorów >>
- Z informacji, która do nas dotarła wynika, że chodzi o kwotę sięgającą 480 mln zł - mówi w rozmowie z Prawo.pl nieoficjalnie jeden z sędziów.
Czytaj:
Sędziowie i prokuratorzy wygrywają w sądach - pierwsze wyroki kwestionujące zamrożenie wynagrodzeń>>
Są już pierwsze nakazy zapłaty w sprawie wynagrodzeń sędziów>>
O co chodzi z wynagrodzeniami?
Przypomnijmy, że w 2022 r. rząd ponownie w ustawie okołobudżetowej, dotyczącej budżetu na 2023 r. ustalił podstawę do wyliczania wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i powiązanych z ich płacami zawodów (np. referendarzy), mimo że określają ją przepisy Prawa o ustroju sądów powszechnych czy Prawa o prokuraturze.
Zgodnie z tym regulacjami, podstawą ustalenia wynagrodzenia zasadniczego ma być przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Czyli powinno to być 6156,245 złotych. Tymczasem rząd zastosował stałą podstawę - 5 444,42 zł. Zaczęło się jednak już w 2021 roku, kiedy to z powodu pandemii wynagrodzenia sędziów i prokuratorów zostały utrzymane na poziomie z 2020 roku. Z kolei w 2022 r. (którego dotyczą obecnie pozwy) wynagrodzenie wyliczono na podstawie II kwartału, ale... 2020 roku, a nie 2021 r.
Czytaj w LEX: Świątkowski Andrzej Marian - Perturbacje ze stanem spoczynku sędziów i prokuratorów >>
Nie było przesłanek do manipulowania wynagrodzeniami
- Nie dziwię się, że Prokurator Generalny wystąpił do Ministerstwa Finansów o zabezpieczenie środków na poczet roszczeń prokuratorów i sędziów bo w swoich stanowiskach, co do ustawy okołobudżetowej wskazywał na słuszność ewentualnych powództw oraz niekonstytucyjność tych rozwiązań. W tym sensie jest to działanie konsekwentne. Jest również konsekwentne o tyle, że Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny zagłosował w parlamencie przeciwko przyjęciu ustawy okołobudżetowej. Szkoda, że nie wraz z całą formacją - mówi pytany o to, prokurator Jacek Skała przewodniczący Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP.
Dodaje, że środowisko prokuratorskie jest gotowe do kompromisu z władzą wykonawczą w zakresie roszczeń za pandemiczny rok 2021. - Ale co do lat 2022-2023 nie ma jakichkolwiek przesłanek ekonomicznych do manipulowania w mechanizmie regulującym płace sędziów i prokuratorów. Wystarczy posłuchać licznych konferencji prasowych, na których rząd chwali się rekordowymi nadwyżkami w budżecie - zaznacza.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego >>>
Prokurator podkreśla również, że w ostatnich dniach coraz więcej osób zgłasza się do Związku z prośbą o wyliczenie roszczeń. - Nasza specjalistyczna komórka pracuje na pełnych obrotach. Wyliczamy wysokość roszczenia w przeciągu maksymalnie 2-3 dni. Wyliczenia przeprowadzamy także dla prokuratorów niezrzeszonych w Związku w zamian za symboliczne wsparcie Fundacji im Ireny Babińskiej, która zajmuje się finansowaniem procedur medycznych dla prokuratorów i pracowników prokuratury oraz ich rodzin. Tak więc przy okazji akcji zbieramy na szczytny cel bo Fundacja jest swojego rodzaju „kasą chorych” dla zatrudnionych w prokuraturze - mówi.
I zaznacza, że w tej chwili najistotniejsze jest to, by akcja kierowania pozwów przybrała absolutnie masowy charakter. - Tak jak w Prokuraturze Rejonowej Kraków - Prądnik Biały, gdzie pozwy złożyli wszyscy prokuratorzy. Wówczas zakończy się ona sukcesem - dodaje.
Sędziowie i prokuratorzy wygrywają w sądach
Są już pierwsze wyroki polskich sądów w sprawie wynagrodzeń - na razie nieprawomocne. Prawo.pl w marcu opisywało orzeczenie włocławskiego sądu, który uwzględnił w całości powództwo prokuratora. W ustnych motywach wyroku z 13 marca 2023 roku sąd wskazał, że orzeczeniem swym nie eliminuje z obrotu prawnego przepisu prawa, lecz odmawia jego zastosowania wyłącznie w indywidualnej sprawie, do czego był uprawniony.
Odniósł się m.in. do wynagrodzeń w 2021 r. - akceptując zasadność zamrożenia wówczas wynagrodzeń sędziów i prokuratorów podkreślił, że podobne decyzje podjęto wtedy w stosunku do wszystkich grup zawodowych sfery budżetowej. I zdaniem sądu szczególne okoliczności związane z pandemią Covid uzasadniały takie incydentalne zamrożenia wynagrodzeń sędziów i prokuratorów w 2021 roku. W jego ocenie inaczej jednak było w 2022 r.
Czytaj w LEX: Sędzia zawieszony w czynnościach służbowych nie może pobierać pełnego wynagrodzenia >>
Sąd wskazał również, że ustawodawca, ani w ustawie okołobudżetowej ani budżetowej, nie przedstawił żadnej argumentacji, szczegółowego uzasadnienia, dlaczego to zdecydował o kolejnym już, drugim z rzędu, odstąpieniu od wynikających z ustaw ustrojowych reguł i zamrożeniu wynagrodzeń, czyniąc to w trybie ustawy epizodycznej.
Dwa inne wyroki zapadły w sądzie w Bełchatowie - co ciekawe dotyczyły 2021 roku. Sądy wydawały i wydają również nakazy zapłaty, ale odpowiedzią na nie są sprzeciwy prezesów sądów i szefów prokuratury, a efektem rozpatrywanie spraw w normalnym trybie.
Z kolei Sąd Rejonowy w Białymstoku wystąpił do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym "zamrażania" poprzez ustawę okołobudżetową wynagrodzeń polskich sędziów. TSUE ma ocenić czy takie rozwiązanie nie narusza przepisów unijnych, zgodnie z którymi państwa członkowskie mają zapewnić skuteczną ochronę prawną czyli dostęp do niezawisłego i bezstronnego sądu.
Czytaj w LEX: Obowiązki prokuratora zawieszonego w czynnościach – kilka uwag wokół art. 150 par. 1 zd. 2 ustawy Prawo o prokuraturze >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
