Wynagrodzenia sędziów, prokuratorów, referendarzy - trzeci rok z rzędu nie tak jak w ustawie

Ministerstwo Sprawiedliwości jeszcze w lipcu zapewniało, że podczas prac nad przyszłorocznym budżetem naliczanie wynagrodzeń dla sędziów, referendarzy, asesorów oraz uposażeń sędziów w stanie spoczynku i ich rodzin, odbywać się będzie zgodnie z obowiązującymi regulacjami. Tymczasem w projekcie okołobudżetowym na 2023 r. ustawiono podstawę "na sztywno" w wysokości 5444,42 zł.

Larum jako pierwsze podniosły Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP oraz Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych LEX IUSTA. Wskazały na zapisy projektu o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na 2023 r. Chodzi m.in. o art. 5. 1. zgodnie, z którym, w roku 2023 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 par. 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, stanowi kwota w wysokości 5 444,42 zł. Wskazano również, że w roku 2023 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 par. 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, również stanowi kwota w wysokości 5 444,42 zł.

Czytaj: Referendarze boją się o wynagrodzenia, piszą do Ministra Sprawiedliwości>>

Trzeci rok z rzędu na bakier z ustawą

Zgodnie z art. 91 par. 1 c Prawa o ustroju sądów powszechnych, podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Możliwe jest inne wyliczenie ale "jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w par. 1c (przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego), jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - wtedy przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w dotychczasowej wysokości.

Czytaj w LEX: Wynagrodzenia ławników i biegłych sądowych >>>

Jak wskazywali ostatnio referendarze po raz pierwszy inne rozwiązanie przyjęto w 2021 r., po raz kolejny w 2022 r. - wysokości wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i innych pracowników, których wynagrodzenia są kształtowane w relacji do ich wynagrodzeń (m.in. referendarzy, asesorów) ustalono w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszonego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a nie jak powinno być zgodnie z przepisami do przeciętnego wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 r.).

Krytycznie odnosiło się do tego m.in. Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia, podnosząc, że to uderzenie we władzę sądowniczą. Z kolei Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych LEX IUSTA w niedawnym stanowisku wskazało, że "ustalanie wynagrodzeń sędziów i referendarzy sądowych z naruszeniem przepisów u.s.p doprowadziło do realnego obniżenia tych wynagrodzeń względem przeciętnego wynagrodzenia, ale także względem minimalnego wynagrodzenia".

Czytaj też: Oceny kwalifikacyjne pracowników sądów i prokuratury >>>

Teraz Stowarzyszenie pisze m.in. do RPO. - Z uwagi na brzmienie przepisu art. 19 ustęp 3 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych sędziowie i referendarze sądowi nie mają prawa do strajku. Wobec powyższego orzecznicy nie mają realnej możliwości wywarcia presji na rząd, aby wymusić respektowanie przepisów regulujących wysokość wynagrodzeń orzeczników. W projekcie ustawy okołobudżetowej przewidziano jako podstawę ustalenia wynagrodzeń sędziów, odpowiednio referendarzy sądowych oraz prokuratorów wynagrodzenie ustalone w oparciu o kwotę 5 444, 42 zł. Oznacza to, iż trzeci rok z rzędu orzecznicy będą mieli ustalone wynagrodzenie nie w oparciu o przepisy ustawy- Prawo o ustroju sądów powszechnych, lecz w oparciu o wskaźnik dowolnie ustalony przez władzę wykonawczą - wskazują.

Narzędzie do marketingu prawniczego. Sprawdź Legal Alert i pobierz przykładowy newsletter dla swoich klientów >>

Dodają, że tym samym naruszenie zasad ustalania wysokości wynagrodzeń orzeczników nie ma już charakteru wyjątkowego, lecz stało się zasadą. A zgodnie z ustawą wynagrodzenie zasadnicze referendarza sądowego - określone jest art. 151b u.s.p i wynosi 75 proc. wynagrodzenia zasadniczego w stawce pierwszej sędziego sądu rejonowego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Po siedmiu latach pracy na stanowisku referendarza sądowego wynagrodzenie zasadnicze podwyższa się do wysokości 75 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce drugiej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego, a po dalszych siedmiu latach pracy - do wysokości 75 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce trzeciej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Z kolei wynagrodzenie zasadnicze starszego referendarza sądowego wynosi 85 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce drugiej, po kolejnych siedmiu latach pracy podnosi się je do wysokości 85 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce trzeciej.

Czytaj: Czarne chmury nad wymiarem sprawiedliwości - podwyżki dla kadry albo jesień protestów>>

Premii nie ma, nagród nie ma, inflacja zżera pensje

Iwona Chełminiak-Szymkiewicz, starszy referendarz sądowy i prezes zarządu Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych LEX IUSTA w piśmie do RPO wskazuje, że orzecznicy nie otrzymują nagród, ani premii, nie mają także możliwości podjęcia dodatkowego zatrudnienia w wykonywanym zawodzie, albowiem nie można zostać zatrudnionym w innym sądzie na część etatu jako sędzia, referendarz sądowy. - Orzecznicy nie mogą także świadczyć porad prawnych czyli wykorzystywać w celach zarobkowych swoich podstawowych umiejętności zawodowych, na zdobycie których poświęcili wiele wysiłku i czasu - zaznacza.

Dodaje, że ustawę Prawo o ustroju sądów powszechnych należy uznać za umowę pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a orzecznikami, których stosunek pracy został uregulowany przepisami powołanej ustawy. - Jednym z elementów ukształtowania zatrudnienia referendarzy sądowych jest wynikające z dyspozycji przepisu 151b par. 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych ustalenie wynagrodzenia referendarzy w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego. Wobec powyższego, na rządzie Rzeczpospolitej Polskiej spoczywa obowiązek zapewnienia środków niezbędnych na sfinansowanie wynagrodzeń oraz awansów orzeczników - dodaje.

W przychodniach podwyżki będą

Co więcej, Stowarzyszenie wskazuje, że w ustawie okołobudżetowej na rok 2023 nie zawieszono wzrostu wynagrodzeń np. pracowników podmiotów leczniczych, będzie ono kształtowane w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 roku (ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższych wynagrodzeń zasadniczych niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych Dz. U. 2021r. 1801 tj).

- W konsekwencji, w służbie zdrowia w roku 2023 (podobnie jak w roku 2022) nastąpi wzrost wynagrodzeń adekwatny do wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Wskazać należy, iż pracownicy podmiotów leczniczych nie mają ograniczeń, w przeciwieństwie do orzeczników, w podejmowaniu dodatkowego zatrudnienia w ramach wyuczonego zawodu. Pracownicy podmiotów leczniczych nie mają także zakazu uczestniczenia w strajku - zaznaczają referendarze.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.