We wrześniu 2023 roku weszła w życie duża nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Z kolei od 1 stycznia 2018 r. obowiązują nowe przepisy tej ustawy, które nadal budzą duże emocje i wątpliwości interpretacyjne. Czy nadal można powoływać się na potencjalne przeznaczenie nieruchomości - zastanawia się Marek Foryś, radca prawny.

Żołnierz pełniący zawodową służbę wojskową, niebędący adwokatem lub radcą prawnym, nie może być pełnomocnikiem procesowym Skarbu Państwa w sprawie cywilnej - taką uchwałę podjęła Izba Cywilna Sądu Najwyższego, rozpoznając zagadnienie prawne dotyczące reprezentacji w postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Dwa ministerstwa – sprawiedliwości i zdrowia – są zgodne, że w krótkiej perspektywie konieczne są zmiany w funkcjonowaniu Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dysscocjalnym w Gostyninie i Czersku. Ale zapowiadają też zmiany systemowe, które mają to uregulować zgodnie z zasadami praworządności. W tym wreszcie zdecydować, czy ma to być więzienie, czyszpital.

Już w przyszłym tygodniu kandydaci na radców prawnych i adwokatów zmierzą się z zadaniami egzaminacyjnymi. Jak co roku będzie to czterodniowy maraton, podczas którego zdający będą rozwiązywać pięć kazusów. Członkowie komisji uspokajają, że zadania będą dostosowane do czasu, jaki zdający będą mieli na ich rozwiązanie. Ale widzą też wady obecnej formuły egzaminacyjnej i nie wykluczają, że w kolejnych latach ulegnie ona zmianie.

Zgodnie z nowelizacją k.p.c, która weszła w życie w marcu, sąd zarządza przeprowadzenie czynności z udziałem biegłego na sali sądowej na uzasadniony wniosek strony, albo gdy wiarygodność opinii przedstawianej w ramach posiedzenia zdalnego budzi wątpliwości. Inaczej więc niż w przypadku sprzeciwu co do przesłuchania świadka w trybie zdalnym – wniosek dotyczący biegłego nie będzie dla sądu wiążący. To z kolei może prowadzić do sytuacji, że obecność biegłych na sali sądowe stanie się wyjątkiem.

Pełny skład Izby Cywilnej Sądu Najwyższego ma zająć się 25 kwietnia zagadnieniem prawnym, dotyczącym kredytów denominowanych w walucie obcej - czyli frankami. Wiadomo, że rozprawie przewodniczyć będzie sędzia Joanna Misztal- Konecka - prezes SN, kierująca tą izbą. Problem w tym, czy uda się zebrać wystarczający do tego skład, bo potrzeba połowy z 30 sędziów. Już teraz 10 z nich odmawia orzekania z sędziami powołanymi przy udziale neo-KRS.

Lekarz może ponieść odpowiedzialność zawodową, cywilną, karną, a jeżeli jest zatrudniony w ramach stosunku pracy – również dyscyplinarną. W każdym z powyższych przypadków przesłanki odpowiedzialności są odmienne. Błąd medyczny nie posiada jednak swojej definicji legalnej. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wywodzi się, iż jest nim nie tylko błąd popełniony w leczeniu pacjenta, ale również błąd popełniony na etapie rozpoznania choroby.

Trzeba "na poważnie" wprowadzić ławników do polskich sądów - powiedział w sobotę w Toruniu minister sprawiedliwości Adam Bodnar. Podkreślił, że konieczne jest, by byli oni doceniani, szanowani; być może "to wystarczy" i nie trzeba będzie myśleć o sędziach pokoju. Zauważył, że mamy piękną tradycję ławników sądowych, którzy są absolutnie niedoceniani przez ostatnie lata.

Od 12 do 14 kwietnia w Kielcach trwa Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Pionu Dyscyplinarnego Adwokatury. Spotkanie przeznaczone jest dla Sędziów Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury, Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury, Prezesów Izbowych Sądów Dyscyplinarnych, Rzeczników Dyscyplinarnych Izb Adwokackich, jak również dla gości - prelegentów, w tym przedstawicieli Prezydium NRA.

Sądy orzekają o nieważności umów spłaconych kredytów frankowych, a kredytobiorcy odzyskują nadpłacone pieniądze. Wielu frankowiczów wciąż jednak nie podjęło jeszcze żadnych działań w celu unieważnienia swojej umowy kredytowej i odzyskania nadpłaconych pieniędzy. Tymczasem można wystąpić do sądu w tej sprawie nawet po wielu latach.

Są kancelarie, których całe zespoły grają do jednej bramki. Są i takie, w których bariera pomiędzy starszymi i młodszymi prawnikami jest na tyle duża, że ci ostatni nie podejmują żadnych dodatkowych działań poza pracą merytoryczną na rzecz klientów. Z czego wynika ten brak identyfikacji z kancelarią, a co za tym idzie – bierność w jakiejkolwiek aktywności marketingowej? - analizuje Katarzyna Buczkiewicz, konsultant ds. marketingu prawniczego.

W przypadku wniesienia przez powoda, w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego, pozwu przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż elektroniczne - sąd uwzględnia jedną opłatę za czynności pełnomocnika w wysokości odpowiadającej temu postępowaniu – taki jest sens uchwały Izby Cywilnej Sądu Najwyższego.

Akty nominacyjne do Komisji Kodyfikacji Ustroju Sądów Powszechnych z rąk ministra sprawiedliwości prokuratora generalnego odebrało piętnaście osób i przewodniczący prof. Krystian Markiewicz. Wśród członków komisji są m.in. sędziowie – Aleksandra Wrzesińska-Nowacka z Naczelnego Sądu Administracyjnego, Bohdan Bieniek i dr Jarosław Matras z Sądu Najwyższego i Maciej Czajka z Sądu Okręgowego, a także – Piotr Tuleja, sędzia TK w stanie spoczynku.

Sejm przyjął nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, zmieniającą zasady wyboru sędziów/członków rady. Wśród poprawek, które zgłoszono wprowadzić podczas prac w komisji, jest taka zgodnie z którą NRA ale także KRRP mają mieć możliwość zgłaszania kandydatów. Regulacja zakłada również, że z dniem ogłoszenia wyników wyborów nowych sędziowskich członków rady zakończy się działalność dotychczasowych.

W edukacji prawniczej i karierze naukowej dla kobiet ważne jest wsparcie ze strony innych naukowców. Mentoring i budowanie relacji procentują też w pracy zawodowej - w karierze w kancelarii lub korporacjach prawniczych. Niezależnie od kraju i tego, czy wybrały pracę na uczelni, czy też w kancelarii, doświadczenia prawniczek są spójne - wciąż mierzą się z podobnymi wyzwaniami, szklanym sufitem, działaniami na rzecz wsparcia macierzyństwa przy wykonywaniu zawodu, np. zwolnienia z opłat na czas urlopu macierzyńskiego.

Zmiany w konsumenckich postępowaniach grupowych mają szansę w końcu trafić do Sejmu. Są jednak kwestie, które budzą niepokój firm, które mogą znaleźć się w sądzie jako strona pozwana. Przedsiębiorcy boją się zwłaszcza wnoszenia nieprzemyślanych i bezpodstawnych powództw i nadmiernego uprzywilejowania organizacji konsumenckich. Zdaniem prawników do tego jednak droga raczej daleka.

W warszawskim wydziale frankowym jest obecnie "na biegu" ponad 45 tys. spraw, a sędziowie mają ich w referatach średnio po 1500. Dodatkowo każdego dnia wpływa tu ok. 1000 pism. Skutkiem jest długi czas oczekiwania, nie tylko na pierwsze rozprawy, ale nawet na zabezpieczenie spłaty rat kredytu, a także... sędziowskie wnioski o przeniesienie. MS widzi problem i chce postawić m.in. na digitalizację i kolejne etaty. A prawnicy podkreślają, że czas zastanowić się nad przyszłością wydziału.

Tylko szkoda wyrządzona działaczom niepodległościowym i ich dzieciom przez prześladowania polskich organów, a nie radzieckie organy sądowe wymaga naprawienia krzywd – taki jest sens postanowienia wydanego przez Izbę Karną Sądu Najwyższego. Oznacza to, że osoby skazane przez NKWD i urodzone w więzieniu lub w łagrze, na zesłaniu, nie mogą ubiegać się o rekompensatę.

Nowe kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości od początku podkreśla, że sprawa biegłych jest resortowym priorytetem. Na etapie Komisji Prawniczej jest projekt rozporządzenia - jeszcze starej ekipy - dotyczący stawek biegłych w sprawach cywilnych. Założeniem jest podniesienie ich o 30,49 proc. w stosunku do wysokości w 2023 r. W uwagach sami biegli podkreślają, że proponowany wzrost jest zbyt niski i odbiega od stawek rynkowych.

Grupa posłów Polska 2050-Trzecia Droga skierowała do Sejmu projekt ustawy, który ma formalnie zakończyć działalność Państwowej Komisji ds. badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022, zwanej potocznie "lex Tusk". Wcześniej, w listopadzie 2023 r., odwołano wszystkich jej członków.

Prokurator Generalny Adam Bodnar powołał w Prokuraturze Krajowej Zespół Prokuratorów do opracowania wskazówek metodycznych w zakresie prowadzenia spraw dotyczących odmowy dokonania przerwania ciąży oraz tzw. aborcji farmakologicznej. Pięciu prokuratorów przeanalizuje w tym celu informacje o zakończonych postępowaniach z lat 2016 - 2023.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich rozesłało do prezesów sądów publikację „Postępowania w sprawach o uzgodnienie płci. Przewodnik”. RPO namawia też, żeby zapoznali się z nim prawnicy, którzy prowadzą tego typu sprawy. Ma pomóc wypracować dobre praktyki, bo wątpliwości jest sporo. W przepisach gubią się i wnioskodawcy, i sędziowie.

Sąd orzekający w I instancji w postępowaniu, w którym wydano kolejne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po tym samym spadkodawcy, będzie mógł je uchylić - także z urzędu. Ma też powstać mechanizm prewencyjny ujawniający informacje o toczących się postępowaniach spadkowych - to propozycje Ministerstwa Sprawiedliwości, które mają rozwiązać problem wydawania podwójnych orzeczeń o nabyciu spadku w tych samych sprawach.

Psychiczne i fizyczne znęcanie się nad osobą najbliższą, potwierdzone wyrokiem sądu karnego, stanowi jednocześnie naruszenie zasad etycznych i uchybienie godności sędziego. Za taki czyn Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej odebrał skazanemu uposażenie sędziowskie i stan spoczynku. Jest to przestępstwo nawet bardziej szkodliwe społecznie niż jazda po pijanemu – podkreślił sąd.

Kim jest podejrzany, kim świadek, jakie mają prawa i obowiązki, z kim można przyjść na przesłuchanie i składanie wyjaśnień, czym jest protokół przesłuchania i co trzeba z nim zrobić - te i inne kwestia wyjaśnione są we wzorach informacji, które Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało dla świadków i podejrzanych, którzy nie ukończyli 18 roku życia. Projekt trafił do opiniowania.

Nabywcy roszczeń wynikających z dekretu warszawskiego nie przysługuje przymiot strony w sprawie administracyjnej o wydanie decyzji reprywatyzacyjnej na podstawie dekretu Bieruta – orzekł w uchwale Naczelny Sąd Administracyjny. W orzecznictwie sądów ujawniły się rozbieżności na tle wykładni przepisów tego dekretu z 1945 r. w sprawie przejęcia przez państwo gruntów w Warszawie, dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich skierował zagadnienie do rozstrzygnięcia.

Sejm w środę, 10 kwietnia, miał zająć się projektem ustawy o TK i projektem przepisów wprowadzających. Ten punkt zostały na razie wykreślony z porządku. Chodzi o zmiany skracające kadencję prezesa Trybunału i zapewniające wybór sędziów większością kwalifikowaną 3/5 głosów. Co więcej zgodnie z nimi wyroki wydane przy udziale tzw. dublerów i ich następców mają być nieważne i nie wywoływać skutków prawnych.

Jedenastu sędziów Sądu Najwyższego pozwało I Prezes Małgorzatę Manowską i Skarb Państwa jako pracodawców o zaległe wynagrodzenia za 2021 i 2022 r. spowodowane brakiem waloryzacji. Powołują się oni na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z listopada 2023 r. Ugoda w tej sprawie nie doszła do skutku. W konsekwencji teraz Izba Odpowiedzialności Zawodowej SN jako sąd pracy rozstrzygnie spór - niejako we własnej sprawie.

Czas na ustawę frankową, o której się mówiło przy poprzednich wyborach prezydenckich, minął. W sądach, na koniec 2023 r., było ok. 180 tys. spraw frankowych i należy wdrożyć rozwiązania, które to rozładują. Te krótkoterminowe to choćby baza dla sędziów z zagadnieniami i orzeczeniami m.in. TSUE oraz digitalizacja akt. Będziemy też stawiać na ugody - mówi dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska, pełnomocniczka ministra sprawiedliwości do spraw ochrony konsumenta.

W Sejmie trwają prace nad nową definicją zgwałcenia - do czynu dojdzie, jeżeli sprawca nie uzyska świadomej i dobrowolnej zgody drugiej strony. Do parlamentu wpłynęły opinie - m.in. Biura Analiz Sejmowych i rzecznika praw obywatelskich. Ten ostatni sceptycznie podchodzi do projektu, wskazuje, że zmiana definicji spowoduje trudności interpretacyjne, a nawet doprowadzi do zatarcia już wydanych wyroków.