Już 16 maja br. odbędzie się konferencja „Mediacja – eksperci o zmianach legislacyjnych w mediacji”, którą organizuje Centrum Mediacji Lewiatan. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Podczas konferencji eksperci zaprezentują m.in. propozycje zmian, które mają na celu szersze wykorzystywanie alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów. Prawo.pl jest patronem medialnym wydarzenia.

Należało się spodziewać, że projekt ustawy reformującej zastane przepisy będzie tworzony w idei cywilnej kontroli nad służbami, na kanwie szerokiej i otwartej dyskusji publicznej, a służbom prędzej zepnie się cugle, niż je poluzuje. Tymczasem proponowane regulacje przewidują dla nich nowe kompetencje, wkraczające w niespotykany dotąd sposób w prawa i wolności obywatelskie - pisze dr Paweł Opitek.

Sędziowie, prokuratorzy, ale też m.in. ławnicy, nie powinni być całkowicie wyłączeni z katalogu osób podlegających sprawdzeniu w ramach ustawy o ochronie informacji niejawnych. Trzeba się jednak zastanowić, na jakim etapie i w jakim stopniu takie sprawdzenie wdrożyć. Musi je prowadzić wyspecjalizowana służba specjalna, ale bez uprawnienia do odmowy wydania poświadczenia bezpieczeństwa dla sędziego zawodowego czy prokuratora - mówi Prawo.pl dr Michał Gabriel-Węglowski, prokurator Prokuratury Regionalnej w Gdańsku.

Rząd chce zmian w kodeksie karnym. Chodzi o ściganie homofobicznych i seksistowskich wypowiedzi, a także mowy nienawiści wobec osób z niepełnosprawnością. Opiniowany projekt ma na celu zagwarantowanie pełnej ochrony wszystkim grupom mniejszościowym szczególnie narażonym na dyskryminację, uprzedzenia i przemoc - a ma to nastąpić przez rozszerzenie przepisów o cechy takie jak niepełnosprawność, wiek, płeć, orientacja seksualna i tożsamość płciowa. I właśnie ta ostatnia kwestia budzi wątpliwości części członków Krajowej Rady Prokuratorów.

Do 15 maja można zgłaszać kandydatury w ramach uzupełniającej procedury powoływania eksperta z dziedziny pediatrii do Zespołu do spraw analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Ma on charakter interdyscyplinarny, a w jego skład ma wchodzić siedmiu członków - jest sześciu, brakuje właśnie pediatry.

W czwartek 9 maja br. prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjął, oświadczenie sędziego...

Senat przyjął poprawki do nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Jedna z nich zakłada, że kandydatami do KRS będą mogli być również sędziowie powołani przy udziale neo-KRS. Z przyjętej przez Sejm ustawy wynikało, że kandydować mogą jedynie ci neo-sędziowie, którzy wrócili na swoje wcześniejsze stanowisko. Dodatkowo sędziowie - jak wynika z kolejnej poprawki - będą mogli głosować na więcej niż jednego kandydata.

Prezes Sądu Najwyższego Zbigniew Kapiński, kierujący pracą Izby Karnej, wydał 8 maja 2024 r. zarządzenie w sprawie postępowania z wnioskiem o wyłączenie sędziego. I to składanym przez prokuratora, który opiera je na okolicznościach towarzyszących powołaniu sędziego. Składy wyznaczać będzie "ręcznie" I Prezes SN. Zarządzenie zostało wydane w związku z apelem części sędziów Izby Karnej, skierowanym do prokuratorów o składanie takich wniosków. Może jednak łamać Regulamin SN i prawa stron.

Już w piątek, 10 maja, mają zostać zaprezentowane propozycje zmian w zakresie sprawdzania sędziów i prokuratorów, którzy mieliby mieć dostęp do informacji niejawnych. To pokłosie sprawy sędziego Tomasza Szmydta, który zawnioskował o azyl na Białorusi. Sędzia WSA w Warszawie zajmował się np. sprawami dotyczącymi odmowy dostępu do informacji z klauzulami "tajne". W ocenie prawników do takich zmian należy podejść ostrożnie, m.in. ze względu na Konstytucję i wynikające z niej gwarancje dla sędziów. Rozwiązaniem, ich zdaniem, mogłaby być choćby KRS.

Uchwała Sądu Najwyższego dotycząca kredytów frankowych okazała się prokonsumencka. Jednak cieniem na niej kładzie się nierozpoznanie wniosku prokuratora generalnego o wyłączenie ze składu "nowych sędziów", a konkretnie to, jak go potraktowała I Prezes SN. Prawnicy uważają, że SN powinien wydać postanowienie niezależnie od abstrakcyjności uchwały czy terminu jego wpłynięcia. Sędziowie SN wskazują na lukę w przepisach, która powinna zostać uregulowana.

Decyzja ministra sprawiedliwości o delegowaniu sędziego powinna być należycie uzasadniona, a odmowa delegacji sędziego na jego wniosek powinna być zaskarżalna do sądu. W ministerialnym projekcie nie określono też przesłanek odwołania sędziów z delegacji, a ponownego namysłu wymaga delegowanie sędziów do urzędów obsługujących władzę wykonawczą i ustawodawczą, bo podczas takiej wieloletniej niekiedy delegacji tracą oni kontakt z orzekaniem - wskazuje RPO Marcin Wiącek w swojej opinii do projektu nowelizacji m.in. Prawa o ustroju sądów powszechnych.

Prawnicy zaangażowani w sprawy o błędy medyczne zauważają, że niska jakość opinii biegłych sądowych, na których wybór strony w praktyce nie mają żadnego wpływu, wprost przekłada się na brak komfortu sądów orzekających. Oceniają, że zrównanie opinii prywatnych z opiniami sądowymi, co rozważa resort sprawiedliwości, jest korzystne z wielu powodów, w tym przyśpieszy procesy sądowe i umożliwi rzetelniejsze rozpatrzenie sprawy.

Obowiązkowe dyżury prokuratorskie zostały wprowadzone w 2016 r. i co do zasady miały obciążać sprawiedliwie prokuratorów ze wszystkich szczebli. Tak jednak nie jest, dlatego Dariusz Korneluk, prokurator krajowy, polecił, by prokuratorzy regionalni i okręgowi zadbali o możliwie równomierne rozłożenie tych obowiązków także wśród prokuratorów z wyższych szczebli w jednostkach rejonowych - oczywiście przy uwzględnieniu miejsca zamieszkania oraz z poszanowaniem ich sytuacji rodzinnej.

W Senacie trwa w środę debata nad nowelizacją ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Jej zasadnicze regulacje dotyczą wyboru sędziowskich członków tej Rady przez samych sędziów, a nie - jak to jest od początku 2018 r. - przez Sejm. Senackie komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka i Praworządności, które we wtorek wieczorem poparły nowelę, zaproponowały do niej ok. 30 poprawek, w większości legislacyjno-redakcyjnych, część zgodnych z wnioskami PKW.

Przestępstwo, które popełnia sędzia Tomasz Szmydt, trwa cały czas. To oznacza, że można w sprawie uchylenia mu immunitetu odnieść się do niego tak, jak do kogoś ujętego na gorącym uczynku - mówi Marek Biernacki, szef sejmowej komisji ds. służb specjalnych. Zdaniem Marka Biernackiego, formułę w tej sprawie powinien wypracować sąd dyscyplinarny działający w sądzie administracyjnym.

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sądów powszechnych, w końcu ostatnia uchwała Sądu Najwyższego zachęcają frankowiczów do kierowania pozwów do sądów. Tylko w pierwszym kwartale br. wpływ takich spraw jest większy o blisko o 24 proc. niż w tym samym okresie ubiegłego roku. Prym nadal wiedzie warszawski wydział frankowy, a na drugie miejsce wysunął się Sąd Okręgowy w Gdańsku.

Przepisy o blokadach rachunków bankowych firm są zbyt często wykorzystywane przez osoby, które fałszywie posądzają innych przedsiębiorców o nieuczciwe działania - alarmują prawnicy. Problemem jest bowiem to, że z ewentualnych fałszywych oskarżeń bardzo trudno się wytłumaczyć, a przedsiębiorca pozostaje bez środków do prowadzenia biznesu. Konieczna jest nowelizacja, na co - po raz kolejny - zwraca też uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich.

Jedno rozporządzenie dotyczące "urzędówek" i stawek "z wyboru", ich waloryzacje, możliwość realnej wyceny przez adwokatów swojej pracy i zagwarantowanie, że strona, która w sądzie wygra, otrzyma od strony przeciwnej tyle, ile wynika z np. wniosku o przyznanie kosztów zastępstwa procesowego - to tylko niektóre propozycje Stowarzyszenia Adwokackiego Defensor Iuris. Adwokaci nie ukrywają, że jeśli nic się nie zmieni, mogą pójść ścieżką pozwów przeciwko Skarbowi Państwa - wyznaczoną już przez sędziów i prokuratorów.

Prezes Izby Pracy SN Piotr Prusinowski nie będzie miał postawionych zarzutów dyscyplinarnych za odebranie spraw neo-sędziemu. Wniosek I Prezes SN został oddalony przez Izbę Odpowiedzialności Zawodowej, gdyż uznano, że prezes choć złamał regulamin - działał dla dobra wymiaru sprawiedliwości. Aby obywatele nie czekali na rozstrzygnięcie sprawy trzy-cztery lata. Sztywne trzymanie się regulaminu byłoby bardziej szkodliwe społecznie - dodał SN.

Rada Unii Europejskiej przyjęła dyrektywę o zapobieganiu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, która kryminalizuje m.in. cybernękanie, przymusowe małżeństwa i okaleczanie żeńskich narządów płciowych. To czego zabrakło, a nad czym pracuje m.in. polski parlament - to definicja gwałtu. Nie udało się ustalić jej wspólnego brzmienia.

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad zmianami m.in. w zakresie stosowania tymczasowego aresztowania. Jak zapowiedział minister Adam Bodnar przesłanka surowej kary nie będzie mogła być jedyną jego podstawą, prokuratura będzie musiała wykazać obawę ucieczki albo mataczenia. Zasadniczy okres aresztowania ma zostać skrócony do jednego miesiąca a maksymalny ma nie przekraczać 2-3 lat.

Nie milkną echa sprawy sędziego WSA Tomasza Szmydta, który poprosił o azyl na Białorusi. Wcześniej na wokandzie miał m.in. sprawy dotyczące odmowy dostępu do informacji z klauzulami tajne. Przy okazji pojawiły się głosy - także ze strony sędziów, że być może czas na zmianę przepisów, tak by sędziowie zajmujący się takimi kwestiami byli dodatkowo sprawdzani. Prawnicy podkreślają jednak, że trzeba z tym uważać, bo "lupa" służb specjalnych może uderzać w sędziowską niezawisłość.

Rzecznik dyscyplinarny Naczelnego Sądu Administracyjnego sędzia Zdzisław Kostka 7 maja 2024 r. wszczął wobec sędziego Tomasza Szmydta postępowanie dyscyplinarne. Przedstawił mu zarzut popełnienia przewinienia dyscyplinarnego polegającego na umyślnym uchybieniu godności sprawowanego urzędu przez postępowanie naruszające powagę stanowiska sędziego i przynoszące ujmę jego godności - poinformował NSA.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw zagranicznych w tegorocznych wyborach do Parlamentu Europejskiego poza granicami Polski powstanie 295 obwodów głosowania. Jednak, zdaniem Państwowej Komisji Wyborczej, to zdecydowanie za mało. PKW wskazuje, że okręgów powinno być niemal dwa razy więcej, bo około 400.

Jeszcze w tym roku Ministerstwo Sprawiedliwości planuje nowelizację ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, która umożliwi prowadzenie nie tylko papierowych, ale i elektronicznych list biegłych sądowych. Cel to usprawnienie aktualizacji, ale i pozyskiwanie informacji o nich na potrzeby postępowań sądowych. Rozszerzony zostanie m.in. zakres udostępnianych - uprawnionym organom - danych osobowych biegłych m.in. o ich PESEL.

Od poniedziałku obowiązuje w Unii Europejskiej nowa dyrektywa, która ma przeciwdziałać pozwom SLAPP, czyli strategicznym powództwom zmierzającym do stłumienia debaty publicznej, wymierzonym głównie w aktywistów i dziennikarzy. Chodzi o bezpodstawne powództwa sądowe mające na celu nękanie i cenzurowanie osób ujawniających informacje w interesie publicznym. Polska ma teraz dwa lata na wdrożenie tych regulacji na poziomie krajowym.

Od wniosku o nadanie klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi wydanemu przez sąd administracyjny nie pobiera się opłaty, o której mowa w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - taką uchwałę podjął Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej, odpowiadając na pytanie przedstawione przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia.

Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, zaapelował do ministra sprawiedliwości Adama Bodnara o pilne działania zmierzające do zapewnienia dostępności lekarzy sądowych w każdym okręgu sądowym, a przede wszystkim zapewnienia ich takiej liczby, by mogli realizować powierzone im zadania. A chodzi o usprawiedliwianie niestawiennictwa z powodu choroby m.in. w sądzie.

W Ministerstwie Sprawiedliwości rozważane jest zwiększenie znaczenia i rangi opinii prywatnych w postępowaniach sądowych. Taka opinia mogłaby być wydawana tylko przez certyfikowanych biegłych, wpisanych na listę biegłych sądowych. Jeśli miałaby znaczenie dla sprawy, strona mogłaby liczyć na zwrot całości lub części poniesionych kosztów. Prawnicy i biegli sam pomysł chwalą. Zastrzegają jednak, że równocześnie trzeba zapewnić standardy merytoryczne i etyczne na rynku biegłych.

Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Tomasz Szmydt miał zwrócić się z prośbą o udzielenie mu azylu politycznego na Białorusi. Na jego profilu na X pojawiło się pismo, w którym zrzeka się swojego stanowiska sędziego i uzasadnia to polityką Polski wobec Białorusi i Federacji Rosyjskiej. Sędzia, jak ustaliło Prawo.pl, zajmował się m.in. sprawami dotyczącymi klauzuli tajnej - np. "NATO SECRET", nie był jednak sprawdzany przez służby specjalne po objęciu urzędu, wcześniej przed objęciem - tak.