Wśród osób, które przedostają się do Polski z Ukrainy, uciekając przed wojną, jest także wielu prawników, głównie prawniczek. Chciałyby pracować dalej w zawodzie, o czym świadczą liczne posty i zapytania pojawiające się w mediach społecznościowych. Mimo jednak tego, że i polskie kancelarie szukają prawników z językiem ukraińskim, sytuacja wcale nie jest prosta. Samorządy adwokacki i radcowski zapewniają jednak, że są gotowe do pomocy.

Przyjęcie przez Krajową Radę Sądownictwa za decydujące kryterium „orzekania w sądzie” w sytuacji, gdy pozostali kandydaci legitymują się innym doświadczeniem zawodowym, w ocenie Sądu Najwyższego ma charakter dyskryminujący. A ponadto - prezentacja na wideokonferencji nie może być decydującym kryterium - orzekła Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego.

Obowiązująca już ustawa o pomocy dla obywateli Ukrainy, którzy schronili się w Polsce przed wojną, zawiera też furtkę dla tych, którzy po przekroczeniu granicy złożyli wnioski o status uchodźcy lub zadeklarowali ich złożenie. Będą mogli skorzystać z uproszczonej legalizacji pobytu na 18 miesięcy, jeśli wycofają taki wniosek lub deklaracje.

Naczelna Rada Adwokacka wezwała konstytucyjne organy RP do niezwłocznego wstrzymania procedury wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa. Tymczasem na stronach sejmowych jest wykaz sędziów - kandydatów wskazanych przez klub poselski oraz prezydium Sejmu, a na nim m.in. byli wiceministrowie sprawiedliwości Anna Dalkowska, Łukasz Piebiak, przewodniczący i 11 obecnych członków KRS.

Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie możliwości oceniania przez ETPC statusu polskich sędziów jest kolejnym krokiem prowadzącym do wykluczenia Polski z europejskiej wspólnoty prawnej i do pozbawienia obywateli konwencyjnie gwarantowanego prawa do rzetelnego procesu przed niezależnym od politycznych nacisków sądem - wskazują w swoich stanowiskach Naczelna Rada Adwokacka i Krajowa Rada Radców Prawnych.

Polską granicę przekraczają tysiące ukraińskich dzieci, część z nich bez rodziców, pod opieką cioć, babć lub znajomych. Są sygnały, że sytuację mogą wykorzystywać handlarze ludźmi, problemy mogą być również np. z zapisem do szkoły. Zgodnie ze specustawą, która czeka na podpis prezydenta w takich sytuacjach ustanawiany będzie tymczasowy opiekun, w pierwszej kolejności spośród krewnych.

Pojawia się coraz więcej informacji o tym, że sytuacje obywatelek Ukrainy i ukraińskich dzieci, uciekających przed wojną próbują wykorzystywać grupy przestępcza zajmujące się handlem ludźmi. Specustawa, która wkrótce ma wejść w życie, zakłada wyższe kary m.in. za organizowanie handlu ludźmi, nakłanianie do prostytucji, czerpanie z niej korzyści, ale też choćby stosowanie przemocy w celu utrudniania korzystania z mieszkania.

Rozwodzący się małżonkowie nie otrzymają zwrotu połowy opłaty wniesionej od pozwu lub separację, w razie orzeczenia na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie. W uzasadnieniu rządowego projektu ustawy nowelizującej Kodeks rodzinny ma to sprzyjać szybkiemu zakończeniu tych spraw. Argument ten nie jest jednak trafny, bo to kara za rozstanie bez kłótni - mówią prawnicy, choć brak zwrotu 300 zł nikogo od rozwodu nie odstraszy.

Ataki ze strony rosyjskich najeźdźców mają znamiona ludobójstwa. Musimy zrobić wszystko, żeby odpowiedzieli za to przed międzynarodowymi trybunałami - powiedział w piątek w Sejmie prezydent Andrzej Duda. Czy istotne, strzelanie do cywilnej ludności jest ludobójstwem? Eksperci prawa międzynarodowego uważają, że głównym problemem przy ustalaniu zbrodni ludobójstwa jest udowodnienie zamiaru sprawcy.

Ciągle zmieniający się stan prawny dotyczący umów najmu spleciony z nowymi zjawiskami społeczno-gospodarczymi zachęca do dyskusji nad kształtem obowiązujących konstrukcji prawnych. Do tego dochodzi konflikt interesów podmiotów splecionych ze sobą tym rodzajem umowy, który to stanowi przedmiot licznych sporów doktrynalnych i sądowych. Problematyce tej ma być poświęcona zaplanowana w maju konferencja.

Europejski Trybunał Praw Człowieka nie może oceniać statusu polskich sędziów, bo przepis Konwencji o ochronie praw człowieka, który jest ku temu podstawą, jest niezgodny z polską konstytucją - orzekł polski Trybunał Konstytucyjny i wywołał prawdziwą burzę. Prawnicy podkreślają, że to kolejny krok w ograniczaniu prawa do sądu i zielone światło dla bezprawia wobec obywateli.

Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej Krajowej Rady Radców Prawnych działało na granicy polsko-białoruskiej, teraz będzie pomagać obywatelom Ukrainy. Do współpracy zaproszone zostały wszystkie samorządy prawnicze, a prezes Włodzimierz Chróścik planuje zaangażować w prace centrum ukraińskich prawników. Zapowiada dla nich szkolenia i wsparcie merytoryczne.

Jeńcy wojenni biorący udział w rosyjskiej inwazji na Ukrainę muszą mieć zapewnione poszanowanie swoich praw zgodnie z III Konwencją Genewską - stwierdziła Amnesty International. Nie mogą być wystawiani na publiczny widok, a ich prywatność musi być chroniona zgodnie z Konwencją, która wymaga ochrony m.in. przed zastraszeniem, zniewagami i ciekawością publiczną.

Parlament Europejski powołał komisję śledczą, która zajmie się używaniem "oprogramowania szpiegowskiego Pegasus i podobnego" przez rządy państw członkowskich Unii Europejskiej. Jak poinformowano w czwartek, zbada ona, czy było ono wykorzystywane, m.in. w Polsce do celów politycznych, np. przeciwko dziennikarzom, politykom i prawnikom.

Zamalowanie napisami PZPR i "czas na sąd ostateczny" biur poselskich PiS - to był usprawiedliwiony protest przeciwko zmianom w wymiarze sprawiedliwości - orzekł Sad Najwyższy w Izbie Karnej i uchylił dwa wyroki zapadłe w sprawie o niszczenie mienia przez aktywistkę. Stopień społecznej szkodliwości czynu był minimalny, a szkody materialne znikome - dodał sąd umarzając postępowanie.

Przepis Konwencji o ochronie praw człowieka w zakresie, w którym umożliwia Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka kontrolę statusu sędziów krajowych, jest niezgodny z polską konstytucją - rzekł w czwartek Trybunał Konstytucyjny. To kolejna próba zakwestionowania prawomocności kilku już orzeczeń ETPC, w których stwierdził on wątpliwości co do statusu sędziów powoływanych z udziałem obecnej KRS.

Jeszcze w tym miesiącu może zostać zakończony spór z Unią Europejską o Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego - powiedział w czwartek rzecznik rządu Piotr Müller. Dodał, że deklaracja dotycząca likwidacji Izby Dyscyplinarnej jest aktualna i jest realizowana. To umożliwiłoby wypłatę Polsce funduszy unijnych, ale w Sejmie, gdzie jest pięć projektów w tej sprawie, żadne prace nie toczą się.

Sytuację ukraińskich kobiet i dzieci, uciekających przed wojną, próbują wykorzystywać handlarze ludźmi - to sygnały, które już płyną z granicy. Rząd zakasał więc rękawy i specustawą chce zaostrzyć kary m.in. za nakłanianie do prostytucji, ale i utrudnianie korzystania z mieszkania. Ma to obowiązywać w czasie trwania konfliktu zbrojnego. Zdaniem prawników to sprawców nie odstraszy, a problem powinny rozwiązać służby i prokuratura.

Sąd Najwyższy uznał, że Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej to jest Fundusz Sprawiedliwości, tylko pod zmienioną nazwą. I stwierdził, że nie jest jego sprawą oceniać, czy środki z tego źródła są właściwie wydawane. Co innego oznacza wykonanie wyroku, a co innego orzekanie w sprawie wypłat z tego funduszu. Jednak nie zachodzi tu w żadnym razie nieważność całego postępowania.

Trybunał Konstytucyjny odroczył w środę bez podania terminu rozprawę w sprawie ograniczenia dziedziczenia prawa o zachowek. Uznania tego przepisu za niekonstytucyjny chcą dwie kobiety, którym sąd odmówił prawa do dziedziczenia tego roszczenia. Przedstawiciele Prokuratora Generalnego i Sejmu wnieśli o uznanie zaskarżonego przepisu za zgodnego z konstytucją.

W drugim kwartale 2022 roku rząd planuje przyjąć zmiany dotyczące czynnego żalu i wydłużenia okresów przedawnienia przestępstw i wykroczeń skarbowych. Chodzi też o zaostrzenie odpowiedzialności karnej przy przestępstwach skarbowych. Za zmiany odpowiada Ministerstwo Sprawiedliwości. Projektowane rozwiązania mają na celu m.in. redukcję szarej strefy.

Kończą się uzgodnienia w sprawie projektu rozszerzającego narzędzia do natychmiastowej izolacji sprawcy przemocy w rodzinie. Tymczasem z badania Fundacji Court Watch wynika, że takie przypadki są traktowane w Polsce rutynowo, bez pochylenia się nad przyczynami, a pokrzywdzeni np. na sali sądowej spotykają swojego oprawcę, co dodatkowo pogłębia ich traumę i prowadzi do powtórnej wiktymizacji.

Prokurator rejonowa została karnie przeniesiona na inne miejsce służbowe, gdyż przez dwa lata nie podejmowała postępowania przygotowawczego w sprawie policjanta, który zaniedbał zgłoszenia o przypadku pedofilii. Zdaniem Izby Dyscyplinarnej, które zdecydowała o karze, brak reakcji w takiej sprawie nie jest czynem mniejszej wagi, gdyż narusza społeczne poczucie sprawiedliwości.

Ile dywizji ma Papież? - miał zapytać Stalin Churchilla w związku z jego sugestią dotyczącą udziału Papieża w rokowaniach pokojowych. Parafrazując, można by zapytać, a jaką możliwość egzekucji ma wyrok Międzynarodowego Trybunału Karnego czy też Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, gdyby nawet doszło do jakichkolwiek korzystnych rozstrzygnięć dla Ukrainy wobec Rosji czy osób odpowiedzialnych za zbrodnie?

Prezydent Andrzej Duda 8 marca 2022 r. powołał do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego cztery osoby. Trzy z nich zasiądą w Izbie Cywilnej, w której jest najwięcej wakatów. Są to: sędzia Maciej Kowalski, adwokat Mariusz Andrzej Załucki i prof. Krzysztof Wesołowski. Jedna osoba, prof. Elżbieta Karska będzie orzekać w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

Oczekujące na rozpatrzenie przez Sejm projekty zmian legislacyjnych dotyczących Izby Dyscyplinarnej i całego Sądu Najwyższego niewątpliwie będą stanowić dalsze naruszenia zasady rządów prawa w Polsce - uważa Zarząd Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów MEDEL. Podobnie ocenia trwający obecnie nabór sędziów na nową kadencję do Krajowej Rady Sądownictwa.

Nawet 25 lat pozbawienia wolności za zmuszanie do prostytucji i tyle samo za czerpanie z niej korzyści finansowych jeśli pokrzywdzonym jest dziecko - to przykładowe propozycje zaostrzenia kar, które znalazły się w autopoprawce do ustawy o wspieraniu obywateli Ukrainy, uciekających przed wojną. Problem jest realny, bo pojawia się coraz więcej sygnałów, że trudną sytuację Ukrainek i ukraińskich dzieci próbują wykorzystać handlarze ludźmi.

Internauci, osoby prywatne i zorganizowane grupy hackerskie de facto wyręczają instytucje państwowe, w tym także międzynarodowe, odpowiadające nie tyle za samo cyberbezpieczeństwo, ale de facto za prowadzenie działań wojennych. Niewątpliwie mamy do czynienia z precedensem na skalę światową. O działaniach grupy hakerskiej Anonymous piszą Artur Piechocki (fot.) i Katarzyna Gorzkowska z kancelarii APLAW.

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze rozpoczął w poniedziałek 7 marca rozpatrywanie wniosku Ukrainy dotyczącego agresji Rosji przeciwko temu państwu oraz zbrodni popełnianych podczas działań wojennych. Rosja zbojkotowała pierwsze posiedzenie, a przedstawiciel Ukrainy wezwał Trybunał do jak najszybszego zastosowania środków zapobiegawczych w związku z oskarżeniami Rosji o ludobójstwo.

Wśród uchodźców z Ukrainy są także nauczyciele akademiccy z wydziałów prawa. Ponieważ im szczególnie trudno będzie zdobyć odpowiednią do kwalifikacji pracę, były rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar i Anna Frankowska, emerytowana partnerka w kancelarii Weil Gotshal & Manges apelują o stworzenie funduszu na stypendia pozwalające im na przetrwanie tego trudnego czasu i zdobycie nowych umiejętności.