Specustawa już obowiązuję, z mocą od 24 lutego br. Nie dotyczy przy tym wszystkich obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z wojną ale tych, którzy dotarli na jej terytorium bezpośrednio z terytorium swojej ojczyzny, lub obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Obejmie również osoby, które nie posiadają obywatelstwa ukraińskiego ale są w związku małżeńskim z obywatelem Ukrainy, o ile przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy i w w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Jeśli takie osoby chcą pozostać w Polsce ich pobyt będzie uznany za legalny przez okres 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego br. Podobnie ma być z dziećmi urodzonymi już na terenie Polski przez ukraińskie kobiety, które dotarły do Polski bezpośrednio z Ukrainy.  Po upływie 9 miesięcy ci, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat. Rejestracja ma ruszyć od najbliższej środy - 16 marca.  

Czytaj: Specustawa o wsparciu dla obywateli Ukrainy już w Dzienniku Ustaw >>

Wniosek o status uchodźcy? Można się wycofać

Prawnicy od początku doradzali obywatelom Ukrainy, by wstrzymali się z decyzjami jak legalizować pobyt do momentu wejścia w życia zapisów specustawy. W najtrudniejszej sytuacji byli ci, którzy albo przekroczyli granicę na paszport - ale nie biometryczny i ci, którzy nie mieli żadnych dokumentów. W oby przypadkach wjazd następował na podstawie zgody komendanta Straży Granicznej, ważnej 15 dni. Przy czy w pierwszym przypadku było możliwe składanie wniosku o pobyt czasowy, w drugim alternatywą były wnioski o status uchodźcy.

Oferta produktów bankowych dla obywateli Ukrainy >>

Przypomnijmy przepisy o uproszczonej legalizacji pobytu nie obejmują osób posiadających: zezwolenia na pobyt stały, rezydenta, pobyt czasowy, status uchodźcy czy ochronę uzupełniającą.

Zgodnie z zapisami specustawy ci Ukraińcy, którzy złożyli wnioski o status uchodźców lub deklaracje, że chcą taki wniosek złożyć mogą się z tego wycofać. Jeśli to zrobią, zostaną objęci przepisami specustawy.

Co więcej rząd w drodze rozporządzenia ma określić, od kiedy ta uproszczona ścieżka przestanie obowiązywać, a weźmie pod uwagę m.in. liczbę cudzoziemców napływających na terytorium Polski, sytuację ludności cywilnej i perspektywy zakończenia działań wojennych na terytorium Ukrainy oraz względy obronności, bezpieczeństwa państwa oraz względy ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

ustawa>>

Jak zalegalizować pobyt?

Ustawa zakłada również, że w przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rejestruje organ gminy. Taka rejestracja pobytu następuje na wniosek Ukraińca, złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Obywatele Ukrainy otrzymają również numery PESEL, które mają pozwolić na realizację szeregu usług publicznych na rzecz tych osób. Rejestracja rusza od 16 marca. Z kolei Komendant Główny Straży Granicznej będzie prowadził w systemie teleinformatycznym Straży Granicznej rejestr obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy i w związku z działaniami wojennymi oraz, którzy złożyli wnioski o zalegalizowanie pobytu.

W tym rejestrze będą:
1) dane:

  • imię (imiona) i nazwisko (nazwiska),
  • datę urodzenia,
  • obywatelstwo (obywatelstwa),
  • płeć,
  • rodzaj dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy, jeżeli występuje,
  • serię i numer dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy, jeżeli występuje,
  •  unikalny numer w rejestrze,
  • numer PESEL – jeżeli został nadany.

2) informację o dacie:

  • przekroczenia granicy,
  • złożenia wniosku,
  • informację o dacie końcowej okresu pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznawanego za legalny na podstawie art. 2 ust. 1;

3)informacje o osobie sprawującej faktyczną pieczę nad dzieckiem obejmujące:

  • dane,
  • wskazanie stosunku pokrewieństwa z dzieckiem – jeżeli taki istnieje, a w przypadku jego braku – innej relacji łączącej tę osobę z dzieckiem.

Komendant Główny na umieszczenie tych informacji w rejestrze będzie miał 30 dni od dnia przekazania przez organy gminy informacji o złożeniu wniosku.

Czytaj: Ukraińskie dziecko bez rodzica, będzie opiekun tymczasowy >>

Jaka pomoc należy się uchodźcom z Ukrainy, uwzględniając ustawę o pomocy społecznej? Czy osoby powinny być zarejestrowane w UP? >>

Same wnioski mają zawierać:

  • imię (imiona);
  • nazwisko;
  • unikalny numer ewidencyjny nadany przez organ ukraiński;
  • obywatelstwo;
  • imię matki osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;
  • nazwisko matki osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;
  • imię ojca osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;
  • nazwisko ojca osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;
  • numery PESEL rodziców, o ile zostały nadane i są znane;
  • datę urodzenia;
  • miejsce urodzenia;
  • kraj urodzenia;
  • płeć;
  • datę wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  • datę złożenia wniosku;
  • adnotację o tym, czy odciski palców zostały pobrane;
  • adnotację o wyniku lub przyczynach braku weryfikacji daty wjazdu;
  • informacje o osobie sprawującej faktyczną opiekę nad dzieckiem obejmujące numer PESEL oraz dane i wskazanie stosunku
  • pokrewieństwa z dzieckiem – jeżeli taki istnieje, a w przypadku jego braku – innej relacji łączącej tę osobę z dzieckiem;
  • oświadczenie o przybyciu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa;
  • oświadczenie o byciu małżonkiem obywatela Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa;
  • oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku oraz klauzulę o treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”;
  • własnoręczny czytelny podpis wnioskodawcy albo adnotację pracownika organu gminy o przyczynie braku podpisu;
  • własnoręczny podpis osoby ubiegającej się o nadanie numeru PESEL, która ukończyła 12. rok życia, albo adnotację pracownika organu gminy o przyczynie braku podpisu.

Taki wniosek może też zawierać m.in.:

Obowiązek opuszczenia Polski - przedłużenie do końca roku

Specustawa działa od 24 lutego, zawarto w niej jednak szereg przepisów regulujących kwestie legalizacji pobytu obywateli Ukrainy, w różnych sytuacjach. I tak jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy oraz okres ważności tej wizy ulegają przedłużeniu do dnia 31 grudnia 2022 r. Tak samo będzie jeżeli w tym czasie minie okres ważności zezwolenia na pobyt czasowy udzielony obywatelowi Ukrainy.

Z kolei jeżeli po 24 lutym upłynął obywatelowi Ukrainy termin do opuszczenia przez niego terytorium Polski, lub termin dobrowolnego powrotu do ojczyzny, to ten okres ulega przedłużeniu na 18 miesięcy.

Dotyczy to również ostatniego dnia okresu ważności:

  • kart pobytu,
  • polskich dokumentów tożsamości obywatela Ukrainy,
  • dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany”
  • – wydanych obywatelom Ukrainy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., ulega on przedłużeniu z mocy prawa
  • o okres 18 miesięcy.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.