Po apelach Krajowej Rady Konsultacyjna ds. Osób z Niepełnosprawnościami, marszałka Sejmu i zapowiedzi protestu przed kancelarią premiera, pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukasz Krasoń, upublicznił w piątek założenia rządowego projekt ustawy o asystencji osobistej.
Pisaliśmy o tym w tekście: Marszałek Sejmu przyłącza się do apelu w sprawie ustawowej asystencji osobistej oraz Prezydencki projekt ustawy o asystencji do poprawy, rządowego wciąż nie ma
Ogólne założenia ustawy
Planowane rozwiązanie zakłada określenie grupy docelowej jego odbiorców, sposobu ustalania wymiaru wsparcia, sposobu zapewnienia dostępności do usługi, niezbędnych kompetencji osób wykonujących usługę oraz mechanizmów organizacji, finansowania i kontroli wykonywania usługi. Określony zostanie również katalog podmiotów realizujących usługę, jak i zobowiązanych do realizacji zadań ustawowych.
Zakłada się wprowadzenie rozwiązań umożliwiających precyzyjne kierowanie usługi do osób z niepełnosprawnościami, adekwatnie do ich potrzeb. Przewidziano wykorzystanie systemu oceny poziomu potrzeby wsparcia, o którym mowa w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, uzupełnionego o niezbędne dla zapewnienia zindywidualizowanej usługi asystencji osobistej, dodatkowe elementy ustalania liczby godzin asystencji potrzebnej danej osobie z niepełnosprawnością.
Powszechność usługi ma zagwarantować zobowiązanie samorządu powiatowego do zapewnienia form jej realizacji gdy zgłosi się do niego osoba z niepełnosprawnością. Powiat, jako realizator będzie mógł wykonywać usługę we własnym zakresie lub zlecić jej wykonanie wybranemu podmiotowi (z katalogu określonego w ustawie), za którego działalność będzie ponosił odpowiedzialność. Przewiduje się również możliwość realizacji usługi przez podmioty pozarządowe (organizacje pozarządowe i spółdzielnie socjalne), działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami na danym obszarze oraz możliwość samozarządzania asystencją osobistą przez użytkownika - osobę z niepełnosprawnością. asystencja osobista dostępna również dla młodzieży z niepełnosprawnościami;
Kluczowe elementy projektu
Jednym z fundamentów projektu jest swoboda wyboru przez osobę z niepełnosprawnością podmiotu świadczącego dla niej usługę asystencji, jak i gwarancja swobody wyboru samego asystenta. Osoba z niepełnosprawnością będzie mogła zdecydować czy usługę ma dla niej świadczyć asystent, którego sama wybierze z grona znanych mu osób, czy współpracujący z działającymi w jego okolicy organizacjami pozarządowymi czy działający w ramach systemu organizowanego przez powiat. W przypadku gdy osoba z niepełnosprawnością zdecyduje się na korzystanie z pośrednictwa organizacji pozarządowej albo powiatu każdorazowo będzie miała prawo wyboru asystenta spośród co najmniej dwóch wskazanych przez te podmioty.
Przewiduje się wprowadzenie systemu wymagań dla asystentów obejmujących odpowiednie szkolenia i weryfikację posiadania odpowiednich kwalifikacji i kompetencji. System ten obejmie w ograniczonej formie również osoby samodzielnie wskazywane przez osoby z niepełnosprawnością. Również organizacje pozarządowe chcące świadczyć usługi asystencji będą podlegały certyfikacji obejmującej ich potencjał, organizację świadczenia usługi oraz zapewnienie bezpieczeństwa realizacji asystencji . System będzie nadzorowany przez wojewodów i Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.
Projekt przewidywać będzie zasady finansowania usługi eliminujące możliwe nadużycia i optymalizujące koszty funkcjonowania systemu. Przewiduje się że zarówno powiaty, organizacje pozarządowe, jak i osoby samozarządzające asystencją osobistą będą rozliczane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na bazie informacji przekazywanych i zatwierdzanych w systemie informatycznym. Zakłada się przygotowanie i wdrożenie odpowiednich narzędzi informatycznych i systemu kontroli prawidłowości rozliczeń i wydatków. Zasada będzie płatność za faktycznie zrealizowane usługi z zaliczkowaniem na podstawie deklaracji wyboru danego realizatora przez osobę z niepełnosprawnością.
Wprowadzenie mechanizmu pełnej indywidualizacji wsparcia
Zakłada się wprowadzenie mechanizmu pełnej indywidualizacji wsparcia osoby z niepełnosprawnością w ramach asystencji osobistej. Ustalanie prawa do asystencji osobistej odbywać się poprzez złożenie wniosku do właściwego wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, na podstawie wystandaryzowanego procesu oceniania potrzeb osoby z niepełnosprawnością w zakresie asystencji osobistej na podstawie: formularza samooceny potrzeb w zakresie asystencji osobistej, wywiadu w miejscu zamieszkania osoby, obserwacji. Na tej podstawie Zespół ds. ustalania prawa do asystencji osobistej będzie wypełniał wystandaryzowany
Formularz ustalania prawa do asystencji osobistej umożliwi m.in.:
- różnicowanie przyznanej liczby godzin asystencji osobistej w zależności od potrzeb użytkownika,
- zróżnicowanie wysokości stawek dla asystenta osobistego z racji na szczególne potrzeby osoby z niepełnosprawnością, np. komunikacja wspomagająca i alternatywna (AAC), zachowania trudne lub wykluczenie komunikacyjne/transportowe,
- zróżnicowanie wymagań oraz możliwości w zakresie uzyskania szkoleń specjalistycznych przez asystenta osobistego
Zespół ds. ustalania prawa do asystencji osobistej będzie składał się z dwóch członków, uprzednio szczegółowo przeszkolonych i certyfikowanych centralnie przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
Założenia projektu zakładają, że formularz samooceny potrzeb w zakresie asystencji osobistej oraz formularz ustalania prawa do asystencji osobistej powstaną na bazie już opracowanych materiałów i narzędzi w ramach projektów realizowanych przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, narzędzi i materiałów wykorzystywanych przy ustalaniu prawa do asystencji osobistej w innych krajach (m.in. Szwecja, Słowenia, Finlandia, Wielka Brytania), a ich forma będzie podlegała dodatkowym badaniom pilotażowym przed ich wprowadzeniem, aby zapewnić ich odpowiednią trafność i rzetelność.
Ostateczna decyzja ustalająca prawo do asystencji osobistej będzie miała charakter decyzji administracyjnej, od której będzie możliwe odwołanie się do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności i przeprowadzenie powtórnej oceny przez innych specjalistów – członków Zespołu ds. ustalania prawa do asystencji osobistej. Od powtórnej oceny przysługiwać będzie odwołanie w drodze sądowej.
Dodatkowo, zainteresowany będzie mógł zawnioskować o zmianę aktualnej decyzji w sytuacji gdy zmianie ulegną jego potrzeby w zakresie asystencji osobistej. Osoba z niepełnosprawnością będzie mogła wykorzystać przyznany jej w decyzji wymiar asystencji osobistej w określonym czasie, co zapewni niezbędną elastyczność wsparcia i umożliwi korzystanie z niego zgodnie z faktycznymi potrzebami użytkownika. Osoba z niepełnosprawnością każdorazowo będzie określała zakres usługi jaki obejmować będzie asystencja.
Cena promocyjna: 34.3 zł
|Cena regularna: 49 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 39.21 zł