Wykorzystanie czata GPT do przygotowywania dokumentów prawniczych, sposoby na zadbanie o cyberbezpieczeństwo w kancelarii i wyzwania (oraz zagrożenia), które wiążą się z coraz szerszym korzystaniem ze sztucznej inteligencji również w obszarze usług prawnych. To tylko niektóre tematy poruszane podczas konferencji „Legal Tech – czyli nowe technologie w praktyce prawniczej”. Wolters Kluwer Polska jest partnerem medialnym wydarzenia.

Sąd Najwyższy po 90 latach uniewinnił Wincentego Witosa i 9 innych dawnych liderów PSL i PPS - wyrok w tzw. procesie brzeskim został uchylony. SN rozpoznał w czwartek, 25 maja br., kasację rzecznika praw obywatelskich w sprawie poszkodowanych w procesie, w którym skazano opozycjonistów na kary więzienia w latach 30. ubiegłego wieku. Chodziło o przywrócenie dobrego imienia skazanym politykom oraz "o zasygnalizowanie, że bez względu na to, kto rządzi, złamanie prawa musi być nazwane po imieniu".

Wprowadzanie sztucznej inteligencji do prawa musi przynosić korzyści dla społeczeństwa jako całości. Technologia powinna być używana w sposób, który zwiększa sprawiedliwość, równość i poszanowanie praw człowieka – mówił prof. UMK dr hab. Karol Dobrzeniecki, w wystąpieniu podczas II Ogólnopolskiej Konferencji "Fałszywi autorzy, fałszywe recenzje, porwane czasopisma. ChatGPT".

Test niezawisłości sędziego i okoliczności procesu nominacyjnego nadal powodują wątpliwości i spowolnienie orzekania w Sądzie Najwyższym. Dlatego Izba Kontroli i Spraw Publicznych pyta Trybunał UE o dopuszczalność podważenia przez stronę procesu powołania sędziego. Zwłaszcza, gdy nominacja ta nie ma związku z okolicznościami rozpoznawanej sprawy. Według SN taka czynność strony strony to jaskrawe i oczywiste nadużycie krajowego prawa procesowego.

Kompleksowe uregulowanie instytucji wysłuchania małoletniego w sprawach rodzinnych i stworzenie regulacji pozwalających z jednej strony poznać zdanie dziecka, a z drugiej przyczynić się do zminimalizowania stresu związanego z wizytą w sądzie - to jeden z celów projektu zmian w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Zakłada on m.in. przeprowadzanie procedury tylko raz, w specjalnym pomieszczeniu i bez osób postronnych.

Mowa wygłoszona w czasie zgromadzenia przez prokuratora mieściła się w granicach kultury prawnej i nie przekraczała dozwolonych zasad. Prokurator może wypowiadać się w sprawach wymiaru sprawiedliwości. I choć wypowiedź prokuratora zawierała negatywną ocenę, ale nie wprost, wyraził on oczekiwania, jaka powinna być prokuratura – tak orzekł Sąd Najwyższy i uznał uniewinnienie prokuratora za słuszne.

Fabryki artykułów naukowych, fałszywe recenzje, porwania czasopism – nie wszyscy naukowcy chcą grać uczciwie, a duże pieniądze, jakie można zarobić na takich praktykach, to gratka dla grup przestępczych. O nieuczciwych praktykach dotyczących publikacji naukowych dyskutowano podczas konferencji zorganizowanej w Akademii Leona Koźmińskiego.

Przesłanie pisma do sądu mailem czy też za pośrednictwem platformy e-PUAP nie wywołuje skutków procesowych i nie wymaga podjęcia przez sąd wydrukowania załącznika do maila. Sąd nie jest zobowiązany do np. wezwania do podpisania wydruku, a szerzej – usunięcia jego braków formalnych jako pisma procesowego, którym nie jest. Strona powinna natomiast zostać poinformowana o bezskuteczności tej czynności.

Od 1 lipca komornik, jako organ egzekucyjny, będzie mógł odmówić wszczęcia egzekucji, m.in. jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna, albo sam wniosek o wszczęcie egzekucji z innych przyczyn jest niedopuszczalny. Przepis już budzi wątpliwości, bo, jak podkreślają prawnicy, nad dopuszczalnością drogi sądowej nawet Sąd Najwyższy "łamał sobie głowę".

Stowarzyszenie Lex Super Omnia wydało komunikat, w którym sprzeciwiło się wpływaniu przez prokuraturę na tok postępowania karnego i za to członkowie zarządu odpowiadają dyscyplinarnie. – Nie można zgodzić się, że to stanowisko przekraczało granice wolności słowa. Prokuratorzy ze Stowarzyszenia stanęli w obronie sędziego i praworządności – uznał Sąd Najwyższy.

W ocenie Naczelnej Rady Adwokackiej obecna sytuacja w TK powoduje, że poselski projekt ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym ma charakter instrumentalny i służy wprost do realizacji konkretnych, epizodycznych celów. Zdaniem NRA nie może być na to zgody, gdyż wypacza to sens i ideę ustawy. Jak napisała Rada, w tej sytuacji projekt nowelizacji powinien zostać uznany "jako niedopuszczalny". Komisja sejmowa przyjęła 23 maja br. sprawozdanie.

Trybunał Konstytucyjny nie wydał we wtorek wyroku w sprawie immunitetu obcych państw przed sądami krajowymi. Zdecydował o wezwaniu Ministra Spraw Zagranicznych do udziału w tym postępowaniu. W związku z tym wtorkowa rozprawa przed TK dotycząca tej kwestii po ponad dwóch godzinach została odroczona.

Procedura karna na przestrzeni ostatnich ośmiu lat reformowana była pięciokrotnie, wprowadzano również zmiany "przy okazji" innych regulacji - pod wpływem bulwersujących opinię publiczną zdarzeń lub "na życzenie" konkretnych grup. Efekt? W nowelizacjach gubią się nawet sami sędziowie, a wprowadzone przepisy, zamiast wzmacniać, osłabiają ochronę procesową stron, szczególnie oskarżonego.

Dziecko i jego dobro powinno być w zainteresowaniu całego społeczeństwa, w tym także instytucji publicznych i wymiaru sprawiedliwości. To, co szwankuje to czynnik ludzki, brak jednolitych procedur, szkoleń i luki w komunikacji. Zmiany zakłada projekt procedowany właśnie w Sejmie, który był jednym z tematów konferencji Ochrona, Wsparcie, Pomoc - w trosce o najmłodszych.

Skarżący sędzia powinien mieć doliczony do dodatku okres sprawowania stanowiska asesora do okresu zajmowania przez niego stanowiska sędziego, łącznie dziewięć lat i dziewięć miesięcy. Organy obu instancji dokonały zatem błędnej interpretacji ustawy o ustroju sądów powszechnych, stąd ich decyzje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił.

Nadmiernie szybki rozwój sytuacji pandemicznej wymusił na polskim ustawodawcy podejmowanie błyskawicznych reakcji, czego efektem było wprowadzenie wielu bubli legislacyjnych do polskiego prawa podatkowego. Jednym z nich było zawieszenie terminów administracyjnych – pisze dr Bartosz Kubista, doradca podatkowy, adwokat, komentując ważną z tego punktu widzenia uchwałę NSA.

W latach 2004 – 2022 Trybunał Sprawiedliwości UE wydał 72 orzeczenia w polskich sprawach podatkowych, z czego 52 były korzystne. Oznacza to ponad dwie trzecie spraw wygranych przez podatników – wynika z raportu „Polskie Sprawy Podatkowe przed TSUE: rozstrzygnięcia, pełnomocnicy i kancelarie”, przygotowanego przez Redakcję Publikacji Elektronicznych LEX.

Postpandemiczna rzeczywistość zdaje się nie rozpieszczać wymiaru sprawiedliwości. Nadal obowiązują covidowe przepisy, a w życie wchodzą, czekają na wejście lub są w trakcie procedowania, kolejne nowelizacje przepisów cywilnych i karnych. Zmian jest tak dużo, że nawet prawnicy się w nich gubią. Do tego dochodzą wyzwania związane z nowymi technologiami, które mogą przyspieszyć postępowania, ale mogą też ograniczać prawa stron.

Proporcjonalność w tworzeniu i stosowaniu prawa to jeden z fundamentalnych problemów dla demokracji i praworządności. W Polsce udało się nam zrobić pod tym względem spore postępy, ale takie sytuacje, jak traktowanie w ostatnich latach cudzoziemców próbujących przekroczyć polską granicę, nie mieszczą się w tym standardzie. To wręcz prawny substandard – mówi prof. Ewa Łętowska.

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł niedawno, że zawieszenie terminów administracyjnych w czasie epidemii nie dotyczy wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Bo są to dwie odrębne gałęzie prawa, których nie można łączyć. Część podatników mogła odetchnąć z ulgą, bo niektóre ich zaległości mogły się więc przedawnić. Dla innych takie stanowisko rodzi jednak nowe problemy.

Sąd to punkt świadczący usługi. Ich koszt nie powinien być zbyt wysoki, bo nikomu nie będą się one opłacać. Popularne w USA ekonomiczne podejście do prawa, stosuje się również w Polsce. Zdaniem jednych prawników zbyt rzadko, zdaniem drugich - sąd nie sprzedaje jogurtu, tylko sprawiedliwość, a pieniądze nie są najważniejsze.

Krajowa Rada Sądownictwa poinformowała w sobotę, że zaskarży do Trybunału Konstytucyjnego uchwałę Sądu najwyższego, w której siedmioosobowy skład uznał za wadliwe wprowadzone podczas pandemii rozpatrywanie spraw w drugiej instancji w składach jednoosobowych. KRS zawnioskuje także do TK o zawieszenie tej uchwały do wyroku Trybunału.

Tylko drobna część sprawców zbrodni wojennych staje przed sądem – tak było przy okazji wszystkich konfliktów XX i XXI wieku. Powodem są m.in. trudności w zebraniu dowodów oraz ustaleniu jurysdykcji. O tym, jak przed wymiarem sprawiedliwości postawić sprawców zbrodni w Ukrainie, dyskutowano podczas konferencji zorganizowanej przez fundację Sunflowers.

Polskie prawo nie przewiduje możliwości zasądzenia na rzecz małżonka kwot mających stanowić substytut wynagrodzenia za pracę, którego ten małżonek nie uzyskał, ponieważ osobiście zajmował się domem i rodziną, zamiast pracować zawodowo. Nawet gdy druga strona zajęta była wyłącznie zarabianiem pieniędzy. Głośny ostatnio przykład hiszpański trudno zastosować na naszym gruncie.

Krajowa Rada Sądownictwa w pełni popiera wniosek prezydenta, który ma wątpliwości konstytucyjne w zakresie nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym. Przyjęła właśnie uchwałę w tej sprawie. Sam wnioskiem Trybunał Konstytucyjny zajmie się 31 maja. Tego samego dnia wyznaczona jest też rozprawa w sprawie sporu kompetencyjnego między prezydentem a SN.

Zarząd Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych LEX IUSTA zaapelował do premiera o powrót do ustalania ich wynagrodzeń zgodnie z Prawem o ustroju sądów powszechnych, a nie ustawą okołobudżetową. Powołuje się przy tym na jego wypowiedzi o bardzo dobrej sytuacji budżetu oraz informacje o rozmowach ze związkami zawodowymi dotyczących podwyżek dla pracowników sfery budżetowej.

Sypią się zadośćuczynienia od Skarbu Państwa na rzecz demonstrantów sprzeciwiających się prawu antyaborycyjnemu w Polsce. Osoby te były niesłusznie zatrzymane i źle traktowane przez policję – co stwierdzają sądy karne. W następstwie pokrzywdzeni wnoszą o naprawienie krzywd. Zadośćuczynienia za dzień pozbawienia wolności zwykle nie przekraczają kwoty 1000 zł za dobę.

W dobie dynamicznego rozwoju technologii, coraz częściej możemy zaobserwować wpływ sztucznej inteligencji na różne aspekty naszego życia. Ostatnie miesiące były pod tym względem szczególnie intensywne wraz udostępnieniem przez OpenAI szerszej publiczności swojego chatbota opartego na sztucznej inteligencji - ChatGPT. Piszą o tym adwokat prof. Michał Jackowski i radca prawny Mikołaj Wiza.

Wniosek prokuratora o uchylenie immunitetu sędziemu był zasadny, gdyż zachodziła przesłanka uprawdopodobnienia popełnienia przestępstwa, lecz sędzia nie jest zawieszony w czynnościach i nadal pobiera pełne uposażenie - orzekł Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej. I podkreślił, że czyn był popełniony nieumyślnie i na trzeźwo.

Sprawy frankowe nadal budzą wiele emocji. Orzecznictwo sądów w większości jest prokonsumenckie, ale droga do unieważnienia umowy jest długa i bywa wyboista. Dodatkowym elementem mogą być wnioski o powołanie biegłego, chociaż sami sędziowie podkreślają, że na obecnym etapie takie dowody nie mają większego znaczenia, co najwyżej mogą służyć wydłużaniu postępowania.