Populizm penalny, wysokie i często wręcz niesprawiedliwe kary, wzmacnianie roli prokuratorów, niepotrzebne przepisy, a także takie, które będą prowadzić do przedłużania procesów – to w ocenie dr hab. Moniki Całkiewicz, profesor Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, bolączki obowiązującej od 1 października noweli kodeksu karnego.

Radca prawny, jako obrońca na sali sądowej, nie chciał założyć maseczki. Jego zachowanie w trakcie wykonywania obowiązków służbowych było podyktowane tym, iż rozporządzenie wydane przez rząd pozostawało w sprzeczności z podstawą prawną. Jednak rzecznik dyscyplinarny i sądy były zdania, że postąpił wbrew ślubowaniu i nieetycznie, za co ukarano go naganą. Sąd Najwyższy uchylił orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z powodu poważnych braków uzasadnienia.

Nowy kodeks karny penalizuje przyjęcie zlecenia zabójstwa. W przepisie zawarto też klauzulę niekaralności - jeśli przyszły zabójca zgłosi się do organów ścigania i powie kto mu je zlecił, może uniknąć kary. Tu zaczynają się jednak wątpliwości, prawnicy wskazują, że idziemy w kierunku karania za sam zły zamiar. Resort sprawiedliwości patrzy na to jednak inaczej.

Rada Ławnicza Sądu Najwyższego podjęła w czwartek, 12 października, dwie radykalne uchwały. Zaleca w nich ławnikom Sądu Najwyższego powstrzymanie się od udziału w orzekaniu obu Izb Sądu Najwyższego – Izby Odpowiedzialności Zawodowej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej, w tym zwłaszcza z udziałem sędziów powołanych niezgodnie z Konstytucją RP, co najmniej w ciągu dwóch miesięcy od dnia przyjęcia uchwały.

Strategiczne pozwy przeciwko partycypacji publicznej (SLAPP) stały się także w Polsce skutecznym narzędziem tłumienia debaty publicznej. Wykorzystywane są zarówno przez władze, jak i przez korporacje. Sprawy trafiają do sądów, zarówno cywilnych, jak i karnych. Przy czym gra nie toczy się o samo skazanie czy wyrok nakazujący zapłatę zadośćuczynienia, ale głównie o uprzykrzenie życia aktywistom lub dziennikarzom.

Adwokat przeszedł na drugą stronę - do przeciwnika procesowego i teraz procesuje się ze swoim dawnym klientem. Sądy dyscyplinarne Adwokatury stwierdziły winę obwinionego, ale nie mogły go ukarać z powodu przedawnienia karalności przewinienia. Czy przedawnienie istotnie nastąpiło? Oceni to ponownie Wyższy Sąd Dyscyplinarny, gdyż Sąd Najwyższy uznał, że wydane postanowienie zostało błędnie nazwane.

Rozwiązanie umowy o zamówienie publiczne budzi olbrzymie kontrowersje, ponieważ o kształcie umowy decyduje głównie zamawiający. Brakuje też przepisów, które ograniczałyby możliwość wypowiadania lub odstępowania. Coraz częściej jednak firmy powołują się na przepisy prawa zamówień publicznych, które zakazują wpisywania do umowy postanowień abuzywnych. Na tym tle dochodzi do sporów. Orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej są jednak różne.

Formę testu konkursowego, także na wolne stanowisko referendarskie, określa ustawa, a nie prezes sądu, w którym się on odbywa. Skoro jest mowa o pytaniach jednokrotnego wyboru, to mieszane są niedopuszczalne - uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie i orzekł konieczność powtórzenia konkursu. Skarżąca konkurs wygrała i była o krok od zatrudnienia, ale odwołał się inny uczestnik, co doprowadziło do zmiany decyzji. Kobieta trafiła na listę rezerwową.

Adwokaci oraz radcowie prawni powinni podlegać sformalizowanym regułom deontologii zawodowej, by dawać rękojmię należytego i zgodnego z interesem publicznym wykonywania zawodu. Tyle że osobną kwestią jest rzeczywiste (nie fasadowe) funkcjonowanie samorządu zawodowego i taka realizacja zadań, by gwarantować istnienie faktycznego rozróżnienia między „biurem podań wszelkich” a przedstawicielem zawodu zaufania publicznego - pisze Magdalena Roth, adwokat.

Można wstępnie określić, że prawdopodobnym potencjalnym źródłem zakażenia choroby legionistów mogły być instalacje wewnętrzne budynków mieszkalnych i mieszkań z ciepłą wodą. Analiza przeprowadzonych wywiadów wykazała duże zróżnicowanie wśród osób, które zachorowały. To były osoby aktywne zawodowo, ale także emeryci i renciści, osoby bezrobotne, a część osób nie opuszczała miejsca zamieszkania – poinformował Adam Sidor, podkarpacki Wojewódzki Inspektor Sanitarny.

Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) powołał pierwszych ekspertów do Zespołu ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Docelowo ma być ich jeszcze więcej. Zespół będzie wydawał opinie medyczne dla RPP, które wesprą go w rozpatrywaniu wniosków o przyznanie świadczenia kompensacyjnego. Ma to pomóc pacjentowi w szybkim uzyskaniu na pozasądowej ścieżce rekompensaty za rozstrój zdrowia, uszkodzenie ciała lub zakażenie w szpitalu.

Oskarżenie o zniesławienie i zniewagę przez prokuratora należy dobrze udokumentować. Ciężar dowodu w postępowaniu o uchylenie immunitetu i postawienie przed sądem karnym należy do wnioskodawcy. Dowody zaś nie mogą stanowić subiektywnej oceny materiału – orzekła Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego i nie zezwoliła na uchylenie immunitetu.

Od 1 października 2023 r. obowiązuje szeroko krytykowana nowelizacja kodeksu karnego. Wprowadzono zasadnicze zmiany w polityce karania mające na celu rażące zaostrzenie sankcji karnych. Odpowiedzialności karnej szczególnie powinni obawiać się prezesi i menedżerowie, którzy na przykład za niewłaściwe decyzje biznesowe mogą trafić do więzienia nawet na 25 lat - pisze Łukasz Chmielniak, adwokat, partner zarządzający w Kancelarii Chmielniak Adwokaci.

Sędziowie w nowym kodeksie karnym dostali katalogi okoliczności obciążających i łagodzących, które powinni brać pod uwagę przy wymierzaniu kary. Miało być prościej i szybciej, a może być znacznie trudniej przy orzekaniu. Prawnicy już szykują się na batalie sądowe np. o to, czy okrucieństwo było "zwykłe" czy nasilone i nie ukrywają, że będzie to dobre narzędzie do odwoływania się od niewygodnych orzeczeń.

Są młodzi, ale już z dorobkiem, mają różne specjalizacje - czasem unikalne jak prawo sportowe. Świetnie radzą sobie z nowymi technologiami, a w wolnym czasie rozwijają liczne pasje i pomagają pro bono - trzydzieścioro pięcioro prawniczek i prawników zostało właśnie nominowanych do nagród w tegorocznej, XII już edycji konkursu „Rising Stars Prawnicy – liderzy jutra 2023”.

W tegorocznej edycji konkursu miesięcznika „Państwo i Prawo” pierwszą nagrodę za pracę habilitacyjną przyznano dr hab. Alicji Sikorze-Kȧledzie, natomiast pierwszą nagrodę za pracę doktorską - dr Joannie Prokurat. Nagrody i wyróżnienia otrzymali również: dr hab. Karolina Kremens, dr hab. Marta Romańczuk – Grącka, dr Wojciech Bańczyk, dr Katarzyna Kamińska.

Katalog wykrętów firm, które nie płacą w terminie jest szeroki. Bieżąca sytuacja gospodarcza, polityczna, militarna – takich argumentów używają przedsiębiorcy w różnych konfiguracjach, nawet gdy działają w branży rozrywkowej czy rekreacyjnej, które w żaden sposób nie są zależne np. od wojny na Ukrainie. Z ust dłużników padają wtedy stwierdzenia: „Trudny okres mamy w tym momencie”.

W korespondencji zawodowej adwokaci muszą przestrzegać właściwych form. Nie mogą używać wyrażeń czy zwrotów obraźliwych ani grozić ściganiem karnym lub dyscyplinarnym, zwłaszcza swoim kolegom z samorządu. Tej zasady nie przestrzegał znany gdański adwokat i dlatego został ukarany upomnieniem. Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej postanowił karę utrzymać w mocy.

Część przedsiębiorców, która nie uzyskała wsparcia z tarcz finansowych w trakcie pandemii, zdecydowała się złożyć pozwy przeciwko Polskiemu Funduszowi Rozwoju (a więc w praktyce - przeciw Skarbowi Państwa). Opierali się zwłaszcza na niesprawiedliwości kryteriów. Większość spraw trwała ponad dwa lata, ale z pierwszych orzeczeń wynika, że sądy nie są zbyt chętne, by stawać po stronie przedsiębiorców. Prawnicy nie kryją rozczarowania takim obrotem sytuacji.

Ministerstwo Sprawiedliwości od dłuższego czasu konsekwentnie zwiększa uprawnienia prokuratorów. Podobnie jest w noweli kodeksu karnego, która obowiązuje od początku miesiąca. W tym przypadku chodzi m.in. o małego świadka koronnego. To na wniosek prokuratora sąd będzie musiał nadzwyczajnie złagodzić karę, a nawet warunkowo zawiesić jej wykonanie, wobec skruszonego przestępcy, który ujawni, z kim współpracował. Wcześniej taką decyzję podejmował sędzia.

Kobieta podchodząca do egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego, która karmi swoje dziecko piersią, będzie mogła skorzystać z prawa do przerwy "na karmienie" na podstawie oświadczenia i bez konieczności przedkładania zaświadczenia lekarskiego. Stosowny projekt zmieniający rozporządzenie w sprawie przeprowadzania egzaminów sędziowskiego i prokuratorskiego trafił już do opiniowania.

Rozporządzenie częściowo weszło w życie 12 lipca; od tego też dnia KE może już wszczynać postępowania w ramach filara ogólnego. Obowiązek notyfikacji dla przedsiębiorstw uruchamia się natomiast już 12 października br. Od tego momentu koncentracje i przetargi powyżej pewnych progów trzeba notyfikować do KE pod groźbą sankcji finansowych i prawnych - mówi dr Michał Bernat, managing counsel w warszawskim biurze kancelarii Dentons.

Prokurator miałby możliwość wnioskowania o pilne wyznaczenie terminu rozprawy lub posiedzenia w sytuacji, gdy istnieje ryzyko dla realizacji celów postępowania karnego. Z kolei przewodniczący składu miałby 7 dni na jego wyznaczenie. Projekty rozporządzeń są w opiniowaniu, a część sądów już podnosi, że wniosek o pilną rozprawę, to naruszenie zasady "równości broni" i daleko idąca ingerencja w niezależność sądownictwa.

Skoro kodeks postępowania karnego wyraźnie określa, jakie kary można orzec wobec oskarżonego w postępowaniu nakazowym i w ogóle nie przewiduje możliwości pozbawienia wolności, to orzeczenie wobec oskarżonego wyrokiem nakazowym kary nieprzewidzianej w tym trybie postępowania narusza w rażący sposób przepisy kodeksu. Potwierdził to niedawno Sąd Najwyższy w Izbie Karnej.

Całkowicie nieuzasadnione są obawy frankowiczów w związku z kontrowersyjnym wyrokiem Sądu Najwyższego. Jednostkowy wyrok SN, dopuszczający weryfikację przez Sąd Apelacyjny „możliwości” uzupełnienia niedozwolonych klauzul, na pewno nie odwróci aktualnej linii orzeczniczej. Sędziowie SN nie uwzględnili racji podniesionych przez sądy obu niższych instancji, zignorowali orzecznictwo wypracowane przez TSUE oraz ugruntowaną praktykę polskich sądów powszechnych - pisze Marcin Szołajski, radca prawny w Szołajski Legal Group.

1 października br. przestał obowiązywać przepis art. 15zzr(1) ustawy antycovidowej, który wstrzymywał przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe. Zgodnie z przepisami przejściowymi tam, gdzie terminy przedawnienia już biegły, ale zostały zawieszone, będą biec dalej. A w sprawach, w których jeszcze nie biegły, rozpocznie się ich odliczanie.

Dlaczego cofamy się w prawach kobiet, dlaczego wspieramy kobiety i gdzie szukać sojuszników, jakie są liderki przyszłości i jak polskie prawniczki podbijają świat - to niektóre spośród tematów zbliżającej się konferencji Fundacji Women in Law i Forbes Women Polska My, prawniczki!.

14-latek, który popełni zabójstwo kwalifikowane, czyli np. ze szczególnym okrucieństwem, może odpowiadać jak osoba dorosła. Przepis wszedł w życie 1 października br. Warunkiem jego stosowania są okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, a także uzasadnione przypuszczenie, że stosowanie środków wychowawczych lub poprawczych nie jest w stanie zapewnić mu resocjalizacji. Prawnicy krytykują tę zmianę. Podkreślają, że nastolatek jako dziecko, powinien podlegać nie represji, a terapii.