Kwestie związane z pełnomocnictwem notarialnym będą jednym z tematów zbliżającego się Dnia Otwartego Notariatu. 23 listopada, czyli w najbliższą sobotę. Tego dnia 400 notariuszy w 36 miastach w Polsce będzie udzielało bezpłatnych informacji prawnych stacjonarnie, telefonicznie oraz online. Jednym z patronów medialnych wydarzenia jest Prawo.pl. 

Czytaj: XV Dzień Otwarty Notariatu już 23 listopada>>

 

Czym jest pełnomocnictwo notarialne?

Pełnomocnictwo polega na ustanowieniu pełnomocnika, który w imieniu mocodawcy będzie mógł uczestniczyć w czynnościach prawnych. Osoba, która zostaje pełnomocnikiem, może wykonywać określone w pełnomocnictwie czynności prawne lub formalne. Pełnomocnictwo notarialne to udzielenie takiego upoważnienia w najwyższej formie dowodowej – aktu notarialnego, przed profesjonalnym prawnikiem, jakim jest notariusz, który sformułuje zakres pełnomocnictwa, zgodnie z prawem i w sposób wyłączający trudności interpretacyjne, co w praktyce ułatwi korzystanie z takiego dokumentu urzędowego.  

Możemy wskazać cztery rodzaje pełnomocnictw:  

  • pełnomocnictwo ogólne - musi być udzielone w formie pisemnej, udzielane jest do czynności mieszczących się w ramach zwykłego zarządu, m.in. podejmowania działań dotyczących bieżących spraw i reprezentowania przed urzędami, organami, instytucjami itp.  
  • pełnomocnictwo rodzajowe - dotyczące zawierania umów z pracownikami, przedłużania umowy najmu, czy np. pobierania wynagrodzenia za wynajem, 
  • pełnomocnictwo szczególne - wymagane jest w sprawach dotyczących obrotu nieruchomościami, jeżeli do dokonania takiej czynności wymagana jest forma aktu notarialnego, pełnomocnictwo również musi mieć taką formę, 
  • pełnomocnictwo procesowe - pozwala na reprezentowanie mocodawcy w trakcie czynności sądowych, w tym przypadku jednak istnieją pewne ograniczenia co do podmiotów mogących występować jako pełnomocnicy procesowi. 
     

 

Kiedy do notariusza? 

Pełnomocnictwo notarialne z uwagi na swoją najwyższą formę dowodową oraz precyzyjne zapisy dokumentu urzędowego może umożliwiać dokonywanie wszelkich czynności, np. :

  • załatwianie spraw dotyczących zdrowia mocodawcy, 
  • składanie dokumentów do różnych instytucji, 
  • pobieranie środków z emerytury, 
  • dokonywanie przelewów, 
  • podpisywanie określonych dokumentów, 
  • sprzedaż samochodu lub nieruchomości, 
  • reprezentacja mocodawcy przed urzędami we wszelkich sprawach administracyjnych. 

 

- Pełnomocnictwo z udziałem notariusza może mieć formę poświadczenia własnoręczności podpisu lub aktu notarialnego, tak naprawdę formę pełnomocnictwa determinuje czynność, do której to pełnomocnictwo jest udzielane. Jeśli chodzi o sprzedaż nieruchomości, to pełnomocnictwo musi być obligatoryjnie w formie aktu notarialnego, bo inaczej nie będzie można go użyć. Bardzo często dokumentujemy pełnomocnictwa poprzez poświadczenie podpisu pod jego treścią, uwiarygadniając tożsamość osoby udzielającej pełnomocnictwo. Przygotowujemy też treść pełnomocnictw do codziennych spraw życiowych - takich jak załatwienie formalności urzędowych, czy też w celu dostępu do dokumentacji medycznej - mówi notariusz Tomasz Karłowski, prezes Rady Izby Notarialnej w Warszawie. Jak dodaje, pełnomocnictwa mogą być ogólne - czyli takie, które służą do administrowania całym majątkiem, ale one nie uwzględniają czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem mocodawcy. - Pełnomocnictwa szczególne potrzebne są do dokonania obrotu nieruchomości, zawierania określonych umów. Jeśli pełnomocnictwo jest do wszystkiego, to tak naprawdę jest do niczego – musi być wprost wymienione w pełnomocnictwie do jakich celów ma służyć - np. w zakresie czynności bankowych, wglądu do dokumentacji medycznej, czy chociaż czynności zwykłego zarządu - dodaje.  
 

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Pełnomocnictwo notarialne do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości > >

 

Kto może być pełnomocnikiem?

Pełnomocnikiem może być osoba pełnoletnia o pełnej zdolności do czynności prawnych. Kodeks cywilny dopuszcza również możliwość bycia pełnomocnikiem przez osobę, która ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych: 

  • małoletniego powyżej 13. roku życia, 
  • osoby, wobec której orzeczono ubezwłasnowolnienie częściowo lub ustanowiono dla niej doradcę tymczasowego.  

Takie przypadku stanowią jednak niezwykle rzadkie przypadki i w praktyce notarialnej niespotykane. 

A jakie dokumenty lub dane są potrzebne do pełnomocnictwa notarialnego? 

 

  • dokument tożsamości mocodawcy, 
  • dane osobowe osoby, której chcemy udzielić pełnomocnictwo, 
  • określenie zakresu pełnomocnictwa, 
  • określenie rodzaju pełnomocnictwa, 
  • określenie okresu obowiązywania (nie jest to jednak wymóg), 

- Przykładowo, jeżeli pełnomocnictwo będzie udzielane do sprzedaży nieruchomości, to notariuszowi trzeba też udostępnić numer księgi wieczystej, kopie aktu notarialnego nabycia tej nieruchomości, po to aby przygotował odpowiednie zapisy. Dzięki temu będzie w pełni skuteczne i przydatne w praktyce przy konkretnej transakcji - dodaje prezes Karłowski. 

 

Pełnomocnictwo można zawsze odwołać

Formalnie pełnomocnictwo notarialne traci ważność: 

  • z chwilą wykonania czynności, do której pełnomocnik został upoważniony, 
  • gdy pełnomocnik zrzeknie się pełnomocnictwa, 
  • gdy pełnomocnik lub mocodawca zmarli i w treści dokumentu nie określono, że mocodawca dopuścił utrzymanie pełnomocnictwa w mocy po swojej śmierci, 
  • upływu czasu na jaki pełnomocnictwo zostało udzielone.

- Może zostać odwołane w każdym czasie, wystarczy poinformować pełnomocnika, że nie chcemy by dalej posługiwał się pełnomocnictwem. W takiej sytuacji pełnomocnik ma obowiązek zwrócić dokument pełnomocnictwa, czyli wypis aktu notarialnego tego pełnomocnictwa - zaznacza notariusz Karłowski.  

Zobacz także w LEX: Pełnomocnictwo do wyrażenia zgody na zabieg medyczny małoletniego. Glosa do uchwały SN z dnia 13 maja 2015 r., III CZP 19/15 > >

 

Nie tylko w kancelarii notarialnej 

Warto też pamiętać, że pełnomocnictwo notariusz może sporządzić poza siedzibą kancelarii - jeśli przemawiają za tym szczególne okoliczności - np. choroba, problemy zdrowotne mocodawcy, jeśli przebywa on w areszcie, w szpitalu.  

- Ja najczęściej podróżuje do szpitali, w tym na porodówki, domów opieki, do hospicjum, czyli są to sytuacje, gdy osoba udzielająca pełnomocnictwa nie może dojechać do notariusza. Bardzo ważne jest też to, by pełnomocnictwo udzielone było w odpowiednim czasie, czyli dopóki mocodawca jest świadomy tego, co robi - zaznacza prezes.  

Notariusz może odmówić pełnomocnictwa

W jakich sytuacjach notariusz odmawia sporządzenia pełnomocnictwa? Wtedy, gdy ma wątpliwość co do stanu psychicznego osoby, która ma pełnomocnictwo złożyć.  

- Chodzi tutaj np. o utrudniony kontakt, problem z porozumiewaniem się, sytuacje kiedy mocodawca nie wie gdzie jest, z kim rozmawia, co jest efektem np. choroby - wylewu, udaru, przyjmowanych leków. Notariusz musi być w pełni przekonany, że dana osoba wie jakie czynności dokonuje i jakie są ich skutki - podsumowuje. Oczywiście notariusz odmawia także udokumentowania aktu notarialnego niezgodnego z prawem, gdyby np. mocodawca chciał upoważnić pełnomocnika do dokonania czynów zabronionych. 

Stawka dla notariusza od 30 do 100 zł 

Stawka w zakresie pełnomocnictwa notarialnego określona jest w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. W przypadku udzielenia pełnomocnictwa do jednej, konkretnej czynności wynosi 30 zł netto (co w praktyce rzadko się zdarza, pełnomocnictwa zazwyczaj obejmują szereg czynności). W przypadku pełnomocnictwa do więcej niż jednej czynności, wynagrodzenie notariusza wynosi 100 zł plus 23 proc. podatku VAT. Dodatkowo mocodawca lub pełnomocnik mogą uzyskać dowolną liczbę kopii – wypisów takiego pełnomocnictwa sporządzonego w formie aktu notarialnego. To dodatkowy atut tej formy – dokument nigdy się nie zgubi i zawsze będzie dostępny u notariusza lub w archiwum sądu. Każdy wypis to koszt 6zł netto od strony. Stawki te nie ulegały zmianie od 20 lat. 

Sprawdź w LEX: Ekspertyza prawna na temat: Wynagrodzenie notariusza z powodu dokonanej czynności notarialnej > >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.