Kwestia wypłaty wynagrodzenia podwykonawcom przez spółkę komandytową wobec niewywiązania się generalnego wykonawcy z tego obowiązku, w ramach solidarnej odpowiedzialności unormowanej w kodeksie cywilnym, a co za tym idzie możliwość zaliczenia owego wynagrodzenia do kosztów uzyskania przychodu spółki stanowiły istotę sporu w sprawie rozpatrywanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie.
Czytaj w LEX: Koszty podatkowe inwestora z tytułu zapłaty na rzecz podwykonawcy - linia orzecznicza >>>
Zgodnie ze stanem faktycznym opisanym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, wnioskodawca to firma deweloperska (spółka komandytowa) zajmująca się realizacją projektów budowlanych. Inwestor w celu realizacji zadania inwestycyjnego polegającego na budowie budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażami podziemnymi, z zagospodarowaniem terenu oraz infrastrukturą techniczną, zawarł umowę o roboty budowlane z generalnym wykonawcą, który z kolei zawarł umowy na wykonanie poszczególnych robót budowlanych z podwykonawcami. Wystawiane przez wykonawcę faktury były przez spółkę opłacane, jednakże pomimo zapłaty wynagrodzenia dla wykonawcy, nie dokonał on dalszej zapłaty wynagrodzenia na rzecz swoich podwykonawców, a ponadto w czasie trwania kontraktu opóźniał się z realizacją przedmiotu umowy. Zaniedbywanie przez wykonawcę swoich obowiązków skutkowało odstąpieniem spółki od umowy, z kolei na wniosek podwykonawców, którzy przedstawiając wezwania do solidarnej zapłaty zaległych płatności za zobowiązania wykonawcy, spółka dokonała płatności należnych podwykonawcom. Na skutek ponownej zapłaty za wykonane prace budowlane, firma wezwała wykonawcę do zwrotu zapłaconych zobowiązań wobec podwykonawców, jednakże i te zobowiązania nie zostały pokryte.
Spółka uznała, iż dokonując zapłaty podwykonawcom za zobowiązania nieuiszczone przez wykonawcę w związku z solidarną odpowiedzialnością, będzie uprawiona do uznania tych wydatków za koszty uzyskania przychodu jako poniesionych w celu uzyskania, zachowania i zabezpieczenia przychodów z prowadzonej działalności. Przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym, jeżeli w trakcie prowadzonej działalności deweloperskiej zaistnieje sytuacja, w której jest zobowiązana do solidarnej odpowiedzialności na podstawie art. 647 (1) k.c., wydatek dokonany na rzecz podwykonawcy wykonawcy będzie stanowił koszt uzyskania przychodu, nawet jeżeli uprzednio dokonana została zapłata na rzecz wykonawcy za te same roboty, […] zapłata takiego wynagrodzenia jest niezależna od woli spółki. Pokrycie zobowiązań podwykonawców, zdaniem wnioskodawcy, miało bezpośredni wpływ na wynik finansowy całej inwestycji.
Sprawdź w LEX: Wpływ odmowy podania informacji o wynagrodzeniu podwykonawcy na skuteczność zgody inwestora w rozumieniu art. 647(1) k.c. >>>
Pokrycie zobowiązań podwykonawców a koszty uzyskania przychodów
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W pierwszej kolejności, odwołując się definicji kosztów uzyskania przychodu zawartej w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych wskazał, że kosztem uzyskania przychodu może być jedynie koszt poniesiony przez podatnika i to w zakresie obowiązków ciążących na tym podatniku względem własnych kontrahentów, który powinien odnosić się do konkretnej operacji gospodarczej i być zarachowany w księgach rachunkowych na podstawie faktury lub innego dowodu. W ocenie organu podatkowego, poniesienie kosztu nie oznacza poniesienia wydatku pokrywającego koszt. Cel, jakim jest osiągnięcie przychodu, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów musi być, zdaniem organu, widoczny, zaś poniesione wydatki winny go bezpośrednio bądź pośrednio realizować. Organ podatkowy stanął na stanowisku, że solidarna odpowiedzialność inwestora i generalnego wykonawcy nie może stanowić bezpośrednio o możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków, które inwestor jest zobowiązany ponieść na rzecz dalszego podwykonawcy. Biorąc pod uwagę powyższe, organ uznał, że uregulowanie należności podwykonawcom nie stanowi dla wnioskodawcy kosztów uzyskania przychodu, w szczególności kosztów nie stanowią wydatki na spłatę zobowiązań, w tym z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń. Obowiązek zapłaty należności za wykonanie prac budowlanych, zdaniem organu, obciąża wykonawcę, ponieważ żadna umowa nie wiąże podwykonawców ze spółką.
Czytaj w LEX: Współpraca wykonawców i podwykonawców na budowach - komentarz praktyczny >>>
Zobacz również: Podatkowy Rollercoaster, czyli zamieszanie fiskalne nie do końca opanowane >>
Sąd pozwala na rozliczenie kosztów
Złożona przez spółkę komandytową do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skarga, w której wniosła ona o uchylenie w całości zaskarżonej interpretacji indywidualnej została uwzględniona i uznana za uzasadnioną.
W pierwszej kolejności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wskazał na orzecznictwo zajmujące się analogicznym problemem prawnym, m. in. wyrok NSA z 12 maja 2016 r. sygn. II FSK 837/14, wyrok NSA z 24 lutego 2021 r. sygn. II FSK 2966/20, czy też jeden z najnowszych wyroków NSA z 5 kwietnia 2022 r. sygn. II FSK 1885/19, w którym przyznano rację podatnikom, a za nieprawidłowe uznano wnioski organów podatkowych negujące możliwość uznania za koszty uzyskania przychodu wydatków podatników w wyżej wskazanych okolicznościach.
![CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość. Tom I i Tom II [PRZEDSPRZEDAŻ]](https://static.profinfo.pl/image/core_files/2018/7/9/27a64bcbbfc87e53675ee6e93c8a1ca4/admin/shop/PRZEDSPRZEDAZ_C_800.gif)
Cena promocyjna: 305.1 zł
|Cena regularna: 339 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Ważna jest racjonalność poniesienia wydatku
Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił uwagę, że zasadność poniesienia wydatku należy ocenić na podstawie jego związku z uzyskanym przychodem, mając na uwadze racjonalność określonego działania dla osiągnięcia przychodu. Poniesienie wydatku musi być powiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, a sam wydatek winien przynajmniej potencjalnie wpływać na wielkość uzyskiwanych lub spodziewanych przychodów z tej działalności.
W dalszej kolejności sąd uznał, że odpowiedzialność inwestora wobec podwykonawcy mająca charakter gwarancyjny wynika z ustawy, jej ramy określa umowa, a sam inwestor jest zobowiązany zapłacić dalszym podwykonawcom należne wynagrodzenie także wtedy, gdy już zapłacił całe wynagrodzenie wykonawcy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w pełni podzielił argumentację wnioskodawcy, zgodnie z którą ponoszenie odpowiedzialności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest w sposób konieczny i nieuchronnie związane z tą działalnością. Jeżeli zatem przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez stronę zaistnieją warunki solidarnej odpowiedzialności, wynikającej z art. 647 (1) par. 5 k.c., wydatek powstały z tej odpowiedzialności staje się kosztem uzyskania przychodu, spełniając wskazane wyżej warunki. Pod względem prawnym wydatek ten nie różni się od innych kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i na równi z innymi wydatkami zawarty jest w pojęciu kosztów uzyskania, zachowania i zabezpieczenia przychodów z tej działalności. Nie może być traktowany jako oddzielne zdarzenie, odrębne od całokształtu prowadzonej przez stronę działalności lub z nią niezwiązane, bowiem składa się na ostateczny finansowo-ekonomiczny wynik podatnika.
Czytaj w LEX: Mazurkiewicz Jakub, Gwarancja zapłaty w umowie o roboty budowlane >>>
WSA stwierdził, iż nie można podzielić poglądu organu podatkowego co do tego, że w przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym nie poniesiono kosztu. Sam wydatek to realnie wydana kwota, pomniejszająca majątek podatnika, potwierdzona właściwym dokumentem i ujęta w księgach rachunkowych, której podstawą są umowy lub porozumienia zawierane z podwykonawcami.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, wskazane okoliczności jednoznacznie przemawiają za tym, że zapłata wynagrodzenia podwykonawcy jest działaniem racjonalnym spółki i umożliwia w pewnych sytuacjach zabezpieczenie źródła jej przychodu, a w innych – pomniejszenie straty. Sąd w tym sporze rację przyznał spółce, uznając za uzasadnione postawione w skardze zarzuty.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
