Sprawa, która trafiła na wokandę NSA, choć dotyczy stanu prawnego obowiązującego do 2016 r. rozpoznawana była pod kątem zasadności podjęcia uchwały. Wzbudziła ona zainteresowanie dlatego, że chodzi tu o ciekawe kwestie związane z sukcesją praw i obowiązków, w sytuacji, kiedy osoba fizyczna wniosła aportem swoje przedsiębiorstwo do spółki komandytowo-akcyjnej, a organ podatkowy prowadził nadal postępowanie wobec tej osoby fizycznej. Organ nie uznał spółki za sukcesora praw i obowiązków tej osoby fizycznej.
Rozpoznając skargę kasacyjną Dyrektora Izby Administracji Skarbowej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 lipca 2018 r. (sygn. akt III SA/Wa 3495/17) Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zagadnienie prawne będące przedmiotem sporu budzi poważne wątpliwości.
Trzy pytania do rozstrzygnięcia
NSA postanowieniem z 6 lipca 2022 r. (sygn. akt I FSK 2223/18) przedstawił to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego trzy pytania. Pierwsze, czy w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., w przypadku, gdy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa do spółki niemającej osobowości prawnej spółka ta na podstawie art. 93a par. 2 pkt 2 w zw. z art. 93a par. 1 ustawy Ordynacja podatkowa wstępuje w zakresie podatku od towarów i usług we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przedsiębiorstwa?
Pytanie drugie dotyczyło tego, czy w takiej sytuacji, stroną postępowania, odnośnie zobowiązań osoby fizycznej w zakresie podatku od towarów i usług za okresy rozliczeniowe przed wniesieniem przedsiębiorstwa, jest ta spółka czy osoba fizyczna, która swoją działalność kontynuuje już w ramach spółki?
I trzecie pytanie obejmowało wątpliwość, czy w takim przypadku spółka ta na podstawie art. 112 par. 1 ustawy – Ordynacja podatkowa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z tą osobą fizyczną za powstałe do dnia wniesienia przedsiębiorstwa zaległości podatkowe w podatku od towarów i usług związane z wniesionym przedsiębiorstwem?
Sprawdź w LEX: Tworzenie spółki komandytowo-akcyjnej - PROCEDURA krok po kroku >>>
Cena promocyjna: 23.7 zł
|Cena regularna: 79 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Fiskus: osoba fizyczna nie traci przymiotu strony
Spór powstał na tle poniższego stanu faktycznego.
W dniu wszczęcia kontroli prawidłowości rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług podatnik prowadził działalność jako osoba fizyczna. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej stwierdził, iż organ podatkowy, który wszczął postępowanie podatkowe lub kontrolę podatkową, pozostaje właściwy w sprawie, w której wszczęto to postępowanie lub kontrolę aż do finalnego zakończenia sprawy. W ocenie DIAS, pomimo zdarzenia powodującego zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, w postaci wniesienia przez podatnika w całości prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa do spółki osobowej w celu pokrycia wkładu i prowadzenia przedsiębiorstwa w dalszym ciągu, ale w innej formie prawnej, skutkiem czego podatnik stał się komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej sprawa podatkowa pozostaje ta sama, a zatem właściwym do wszczęcia postępowania podatkowego oraz rozliczenia VAT był Naczelnik US, który rozpoczął to postępowanie.
Organ odwoławczy stwierdził, że decyzja Naczelnika US została skierowana do właściwego podmiotu, mimo że w przedsiębiorstwo podatnika przed wydaniem tej decyzji zostało wniesione aportem do podmiotu niemającego osobowości prawnej – spółki komandytowo-akcyjnej.
WSA po stronie podatnika
Zdaniem WSA w Warszawie, wbrew stanowisku DIAS, w sprawie nie może mieć zastosowania art. 112 par. 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, dotyczący solidarnej z podatnikiem odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa. Sąd zwrócił uwagę, że już przed wszczęciem postępowania podatkowego w sprawie Naczelnik US wiedział, że nastąpiła sukcesja praw i obowiązków podatnika na spółkę komandytowo-akcyjną, w której podatnik jest komplementariuszem. WSA uznał, że przepisem szczególnym odnoszącym się ściśle do tej sytuacji jest art. 93a par. 2 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa w brzmieniu obowiązującym przed 2016 r., a nie przepis art. 112 par. 1 tej ustawy.
Skargę kasacyjną od wyroku wniósł organ podatkowy. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, NSA może przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu. I tak się stało.
NSA: sąd ma trzy możliwości
Jednak, na rozprawie w dniu 7 listopada NSA postanowił nie wydać uchwały a przyjąć sprawę do rozpoznania w składzie 7 sędziów NSA (I FPS 1/22). Termin jej rozpoznania zostanie wyznaczony z urzędu. Będzie ona rozpoznawana pod sygn. akt I FSK 2223/18.
Sąd przypomniał, że ma trzy możliwości w takiej sytuacji: podjąć uchwałę, odmówić podjęcia uchwały i przejąć sprawę do rozpoznania. NSA skorzystał z tej trzeciej możliwości.
- W ocenie NSA o takim rozstrzygnięciu decydowało przede wszystkim to, że charakter przedstawionych wątpliwości prawnych występował na tle nieobowiązującego już stanu prawnego. Ten stan prawny uległ zmianie od 1 stycznia 2016 r. na tyle istotnie, że przepis art. 93 a par 2 pkt 2, który wymagał wykładni NSA z tą datą został uchylony – uzasadniał sędzia Jan Rudowski.
Zdaniem NSA, ten zamknięty stan prawny służył będzie wyjaśnieniu wątpliwości powstałych na te stanu faktycznego, który pojawił się w rozpoznawanej sprawie.
Nie bez znaczenia jest to, że sprawy zobowiązanego stanowią tło do rozważań dotyczących zastosowania w konkretnych sprawach art. 93 a par. 2 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2016 r. Ten kontekst przejawia się w wyrokach wydanych przez NSA (II FSK 1242/17, II FSK 1423/17, II FSK 2255/18).
- Są już cztery wyroki, w których NSA odnosił się do zagadnień związanych z wykładnią art. 93 a par. 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej – uzasadniał Sędzia Jan Rudowski.
W ocenie NSA, ten stan faktyczny, który pozostaje wspólny dla tych wszystkich spraw wymagał tego, aby NSA przejął tę sprawę do rozpoznania i wydał rozstrzygnięcie po rozpoznaniu zarzutów skargi kasacyjnej, kierując się zarówno wówczas stanem prawnym, okolicznościami faktycznymi, trybem, w jakim rozpoznawana była sprawa i wydana została decyzja oraz uwzględniając dotychczasowe orzecznictwo na tle tożsamych stanów faktycznych i prawnych dotyczących tego samego podatnika.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.