(Sprawy połączone C-357/19, C-379/19, C-547/19, C-811/19 i C-840/19) 1 [Odesłanie prejudycjalne - Decyzja 2006/928/WE - Mechanizm współpracy i weryfikacji postępów Rumunii w realizacji określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją - Charakter prawny i skutki prawne - Wiążący charakter w stosunku do Rumunii - Państwo prawne - Niezawisłość sędziowska - Artykuł 19 ust. 1 akapit drugi TUE - Artykuł 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej - Zwalczanie korupcji - Ochrona interesów finansowych Unii - Artykuł 325 ust. 1 TFUE - Konwencja "OIF" - Postępowania karne - Wyroki Curtea Constitutionaid (trybunału konstytucyjnego, Rumunia) dotyczące zgodności z prawem przeprowadzenia niektórych dowodów i ukształtowania składów orzekających w sprawach dotyczących ciężkiej korupcji - Obowiązek rygorystycznego stosowania przez sędziów krajowych orzeczeń Curtea Constitutionald (trybunału konstytucyjnego) - Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów w razie niezastosowania się do tych orzeczeń - Prawo odstąpienia od stosowania orzeczeń Curtea Constitutionald (trybunału konstytucyjnego) niezgodnych z prawem Unii - Zasada pierwszeństwa prawa Unii]
Język postępowania: rumuński
(2022/C 84/03)
(Dz.U.UE C z dnia 21 lutego 2022 r.)
Sąd odsyłający
Inalta Curte de Casatie §i Justitie, Tribunalul Bihor
Strony w postępowaniu głównym w sprawie karnej
PM (C-357/19) RO (C-357/19), SP (C-357/19), TQ (C-357/19), KI (C-379/19), LJ (C-379/19), JH (C-379/19), IG (C-379/19), FQ (C-811/19), GP (C-811/19), HO (C-811/19), IN (C-811/19), NC (C-840/19)
Przy udziale: Ministerul Public - Parchetul de pe langa Inalta Curte de Casatie §i Justitie - Directia Nationals Anticoruptie (C-357/19, C-811/19 i C-840/19), QN (C-357/19), UR (C-357/19), VS (C-357/19), WT (C-357/19), Autoritatea Nationals pentru Turism (C-357/19), Agentia Nationala de Administrare Fiscala (C-357/19), SC Euro Box Promotion SRL (C-357/19), Directia Nationals Anticoruptie - Serviciul Teritorial Oradea (C-379/19), JM (C-811/19)
oraz w postępowaniu
CY, Asociatia "Forumul Judecstorilor din Romania" przeciwko Inspectia Judiciars, Consiliul Superior al Magistraturii, Inalta Curte de Casatie §i Justitie (C-547/19)
Sentencja
1) Decyzja Komisji 2006/928/WE z dnia 13 grudnia 2006 r. w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji postępów Rumunii w realizacji określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją, jest, do chwili jej uchylenia, w pełni wiążąca w stosunku do Rumunii. Cele zawarte w załączniku do tej decyzji dotyczące zapewnienia przestrzegania przez to państwo członkowskie zasady państwa prawnego wyrażonej w art. 2 TUE, które są wiążące dla tego państwa członkowskiego w takim znaczeniu, że jest ono zobowiązane do podjęcia odpowiednich środków dla ich realizacji, przy należytym uwzględnieniu, w świetle zasady lojalnej współpracy wyrażonej w art. 4 ust. 3 TUE, sprawozdań sporządzonych przez Komisję Europejską na podstawie tej decyzji, a w szczególności zawartych w nich zaleceń.
2) Artykuł 325 ust. 1 TFUE w związku z art. 2 Konwencji sporządzonej na podstawie artykułu K.3 Traktatu o Unii Europejskiej o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich, podpisanej w Luksemburgu w dniu 26 lipca 1995 r., jak również decyzję 2006/928 należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniu lub praktyce krajowej, zgodnie z którymi wyroki dotyczące korupcji i oszustw związanych z podatkiem od wartości dodanej (VAT), które nie zostały wydane w pierwszej instancji przez składy orzekające złożone z sędziów wyspecjalizowanych w tej dziedzinie lub, w postępowaniu apelacyjnym, przez składy orzekające, których wszyscy członkowie zostali wyłonieni w drodze losowania, są bezwzględnie nieważne, skutkiem czego sprawy dotyczące korupcji i oszustw związanych z VAT muszą, w stosownym przypadku wskutek wniesienia skargi nadzwyczajnej o uchylenie prawomocnego orzeczenia, zostać rozpoznane w pierwszej lub w drugiej instancji, jeżeli stosowanie tego uregulowania lub tej praktyki krajowej może prowadzić do systemowego ryzyka bezkarności czynów stanowiących ciężkie przestępstwa oszustwa godzącego w interesy finansowe Unii lub generalnie korupcji. Obowiązek zapewnienia, aby tego rodzaju przestępstwa podlegały skutecznym i odstraszającym sankcjom, nie zwalnia sądu odsyłającego z konieczności zbadania poszanowania praw podstawowych zagwarantowanych w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, przy czym ów sąd nie może zastosować krajowego standardu ochrony praw podstawowych mogącego prowadzić do takiego systemowego ryzyka bezkarności.
3) Artykuł 2 i art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, jak również decyzję 2006/928 należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniu lub praktyce krajowej, zgodnie z którymi orzeczenia krajowego sądu konstytucyjnego wiążą sądy powszechne, pod warunkiem, że prawo krajowe zawiera gwarancje niezależności owego sądu konstytucyjnego, w szczególności do władz ustawodawczej i wykonawczej, takie jak wymagane na gruncie powyższych postanowień i przepisów. Natomiast wspomniane postanowienia traktatu UE i rzeczoną decyzję należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, zgodnie z którym każde niezastosowanie się do orzeczenia krajowego sądu konstytucyjnego przez sędziów krajowych może spowodować wszczęcie wobec nich postępowania dyscyplinarnego.
4) Zasadę pierwszeństwa prawa Unii należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu lub praktyce krajowe, zgodnie z którymi krajowe sądy powszechne są związane orzeczeniami krajowego sądu konstytucyjnego i nie mogą, pod rygorem popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, odstąpić, z mocy własnych uprawnień, od stosowania tych orzeczeń, nawet jeżeli uważają one, w świetle wyroku Trybunału, że wspomniane orzeczenia są sprzeczne z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, art. 325 ust. 1 TFUE lub decyzją 2006/928.
