26 lipca 2024 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 16 sierpnia 2024 r., poz. 751). Nowe przepisy, które zaczną obowiązywać od 31 października 2024 r., zobowiązują marszałka Sejmu do zarządzenia sporządzenia oceny skutków regulacji projektu poselskiego albo projektu obywatelskiego przed skierowaniem takiego projektu do pierwszego czytania. Opinię w sprawie oceny skutków regulacji sporządzać będzie Kancelaria Sejmu. Dotyczyć to będzie także projektów wniesionych przez Senat albo prezydenta. Nowością będzie także wymóg przeprowadzenia konsultacji społecznych projektów poselskich i obywatelskich przed pierwszym czytaniem projektów. Takie zmiany wprowadzają nowe, dodawane do art. 34 regulaminu Sejmu ust. 9a i 9b.
- Nareszcie - mówi serwisowi Prawo.pl dr hab. Grzegorz Wierczyński, prof. UG, kierownik Katedry Informatyki Prawniczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, pytany o wprowadzany właśnie wymóg poddawania projektów poselskich konsultacjom publicznym i sporządzania do nich oceny skutków regulacji.
Czytaj również: Prawo ma być lepiej konsultowane a legislacja transparentna>>
Każdy obywatel zgłosi poprawki uwagi do projektu poselskiego
Równie rewolucyjne zmiany przewidziano w nowym art. 34a i 34b. Oba te przepisy zaczną obowiązywać także 31 października 2024 r. Pierwszy nakłada na marszałka Sejmu – przed skierowaniem do pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy albo projektu wniesionego na podstawie art. 118 ust. 2 Konstytucji (czyli projektu obywatelskiego) – obowiązek zarządzenia udostępnienia projektu w Systemie Informacyjnym Sejmu w celu przeprowadzenia konsultacji społecznych. Dotyczy to także projektów senackich i prezydenckich z tą tylko różnicą, że w ich przypadku marszałek Sejmu może je skierować do konsultacji a nie musi.
Uczestnicy konsultacji społecznych będą zgłaszać uwagi do projektu ustawy za pośrednictwem Systemu Informacyjnego Sejmu. Będą mieli na to 30 dni od dnia udostępnienia projektu ustawy. Chyba że marszałek Sejmu termin ten skróci. Pozwala mu na to nowy art. 34a ust. 5 regulaminu Sejmu. Zgodnie z nim, w uzasadnionych wypadkach, w szczególności jeżeli z wnioskiem w tym zakresie wystąpi wnioskodawca projektu ustawy, marszałek Sejmu może zarządzić odstąpienie od przeprowadzenia konsultacji społecznych, wyznaczenie terminu krótszego niż określony w ust. 4 (czyli ww. 30 dni od udostępnienia projektu ustawy) albo zakończenie konsultacji przed upływem terminu. Informacja o powodach odstąpienia od konsultacji społecznych, wyznaczenia krótszego terminu niż określony w ust. 4 albo zakończenia konsultacji przed upływem terminu będzie udostępniana w Systemie Informacyjnym Sejmu. Podobnie zresztą jak zgłaszane uwagi.
Jak stanowi art. 34a ust. 7 regulaminu Sejmu, szczegółowy sposób przeprowadzania konsultacji społecznych określi Prezydium Sejmu.
W przypadku wniesienia autopoprawki do projektu ustawy przez wnioskodawcę, marszałek Sejmu może – w myśl nowego art. 34 b – przed skierowaniem projektu ustawy do pierwszego czytania - zarządzić:
- sporządzenie przez Kancelarię Sejmu opinii, o której mowa w art. 34 ust. 9a i 9b;
- udostępnienie projektu w Systemie Informacyjnym Sejmu w celu przeprowadzenia konsultacji społecznych, o których mowa w art. 34a.
Sprawdź w LEX: Tworzenie i konsultowanie rządowych projektów ustaw > >
- To jest świetna inicjatywa - mówi Witold Michałek, wiceprezes Business Centre Club, ekspert ds. gospodarki, legislacji i lobbingu. I dodaje: - Bo to jest krok, wymuszony zresztą przez Unię Europejską, dzięki któremu istnieje szansa, że ograniczone zostaną te prawne by-passy, gdy rząd szedł na łatwiznę i przekazywał własne inicjatywy legislacyjne posłom, a ci je wnosili do Sejmu jako projekty poselskie.
Jak podkreśla Witold Michałek, nie ma złudzeń, że dzięki tym zmianom korzystanie przez rząd z projektów poselskich uda się ograniczyć w 100 proc., ale w dużym stopniu taka praktyka zostanie ograniczona. - Naszą rolą jako partnerów społecznych będzie pilnowanie, aby tak było – dodaje.
- Nie może być sytuacji, że projekty poselskie nie dają rzetelnej informacji na temat ich wpływu na gospodarkę i finanse publiczne. Jeżeli zmiany spowodują, że projekty poselskie będą zawierały rzetelną ocenę skutków regulacji i będą konsultowane publicznie, to jak najbardziej jestem za – mówi z kolei Piotr Rogowiecki, dyrektor Departamentu Analiz i Legislacji Pracodawcy RP.
Czytaj w LEX: Konsultacje społeczne w samorządzie terytorialnym > >
Cena promocyjna: 6.45 zł
|Cena regularna: 12.9 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 9.03 zł
Posłom pomogą eksperci sejmowi, a rządowi – AI?
- W Ministerstwie Cyfryzacji pracujemy nad Polityką Partycypacji i Transparentności. Chcemy, aby nasze działania były otwarte i zrozumiałe dla obywateli. W ramach tej polityki prowadzimy konsultacje społeczne przy tworzeniu dokumentów strategicznych ministerstwa. Jednak obecnie nie pracujemy nad rozbudowanym modułem cyfrowym do konsultacji publicznych.
W tym zakresie odpowiedzialność spoczywa na innych instytucjach - przekazało nam Ministerstwo Cyfryzacji. Jak wskazało, Kancelaria Sejmu RP przygotowuje nowe narzędzie do konsultacji. Zmiany w regulaminie Sejmu, które wejdą w życie 31 października 2024 r., pozwolą obywatelom przekazywać swoje uwagi do projektów ustaw drogą elektroniczną. Zgłoszenia będą widoczne w Systemie Informacyjnym Sejmu, gdzie każdy będzie mógł się z nimi zapoznać.
Jak nas zapewniono, Ministerstwo Cyfryzacji nie prowadzi prac nad wykorzystaniem sztucznej inteligencji (AI) w tworzeniu ocen skutków regulacji (OSR). Takie zadania są realizowane przez zespół „e-Legislacja” przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM). Zespół ten zajmuje się opracowywaniem rozwiązań dla systemów wspierających proces tworzenia prawa, w tym analizuje możliwość wykorzystania AI.
- Od 31 października 2024 r. tworzenie OSR dla projektów poselskich stanie się obowiązkowe zgodnie z nowymi przepisami. Marszałek Sejmu będzie zobowiązany do zarządzenia stworzenia takich opinii, a także do umożliwienia konsultacji. Kancelaria Sejmu będzie odpowiedzialna za sporządzenie OSR przy pomocy swoich ekspertów. Sztuczna inteligencja może odegrać rolę w tych działaniach, ale szczegóły pozostają w gestii Kancelarii Sejmu oraz KPRM – przekazał resort cyfryzacji.
Jak przekazało nam dziś Centrum Informacyjne Rządu, trwają prace nad rozwojem funkcjonalności strony gov.pl. Chodzi o możliwość dodania rozbudowanego modułu dotyczącego konsultacji publicznych. Ma on zwiększyć dostęp do informacji o toczących się konsultacjach oraz przyczynić się do wzrostu zaangażowania obywateli i podmiotów zainteresowanych udziałem w rządowym procesie legislacyjnym.
- Obecnie prowadzone są analizy oraz badania efektywności takiego rozwiązania. Ewentualny rozwój tych funkcjonalności zależy od dalszych wyników prac. Analizowane są możliwości skutecznego zastosowania systemów sztucznej inteligencji w procesie tworzenia Oceny Skutków Regulacji (OSR). Na tym etapie gromadzimy materiały informacyjno-szkoleniowe. Ewentualne wprowadzenie tej funkcjonalności zależy od wyników dalszych analiz - czytamy w odpowiedzi na nasze pytania.
Zadaniem Zespołu „e-Legislacja” jest opracowanie całościowego projektu reformy systemów teleinformatycznych, które będą wykorzystywane w procesie tworzenia prawa. KPRM czeka na pierwsze analizy i rekomendacje przygotowywane przez zespół ekspertów.
Do chwili publikacji nie otrzymaliśmy odpowiedzi na nasze pytania z Kancelarii Sejmu.
Czytaj w LEX: Konsultacje społeczne a proces wdrażania innowacji społecznej > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
