W wyroku z 12 grudnia 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości UE odniósł się do kwestii odliczenia VAT w ramach grupy spółek. Chodzi o prawo do odliczenia od zakupu usług, z których korzystały również inne podmioty z grupy kapitałowej. Chodzi o prawo do odliczenia od zakupu usług, z których korzystały również inne podmioty z grupy kapitałowej – cena była dzielona poprzez te podmioty według określonej proporcji. Wyrok dotyczy sprawy rumuńskiej, ale będzie miał też znaczenie dla rozliczenia polskich spółek.
Pytanie o rozliczenie spółek z grupy
Sprawa dotyczyła rumuńskiej spółki Weatherford Atlas Gip, należącej do grupy Weatherford, specjalizującej się w usługach naftowych. W 2016 r. spółka przejęła inną rumuńską spółkę Foserco SA, w tym jej prawa i obowiązki. Działalność spółki Foserco polegała na świadczeniu usług pomocniczych w zakresie wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego.
W 2019 r. organ podatkowy w wyniku kontroli odmówił prawa do odliczenia VAT zapłaconego przez spółkę Foserco z tytułu nabytych usług administracyjnych. Argumentował, że po pierwsze, w celu wykazania związku pomiędzy nabytymi usługami a działalnością kontrolowanego podatnika nie przedstawiono żadnego aktu ani dokumentu, a po drugie, że przedstawione dokumenty nie wskazywały charakteru świadczonych usług, tożsamości osób, które świadczyły te usługi, okresu, w którym były one świadczone, ani też tego, czy owe usługi były dla spółki Foserco niezbędne. Organ podatkowy uznał, że usługi te były skierowane nie tylko do Foserco, ale także do innych grupie w grupie, co uniemożliwiało ich pełne przypisanie do działalności opodatkowanej Foserco.
Rumuński sąd kierujący pytanie do TSUE zauważył, że organ podatkowy nie zaprzecza, iż rozpatrywane usługi administracyjne zostały rzeczywiście wyświadczone, i nie powołuje się na żadne oszustwo podatkowe. Odmawia natomiast odliczenia ze względu na brak dowodu na niezbędność nabycia tych usług dla podatnika. Powstaje więc wątpliwość, czy na mocy dyrektywy VAT można odmówić prawa do odliczenia na podstawie subiektywnej oceny organu podatkowego dotyczącej niezbędności i zasadności nabycia takich usług, jeżeli zostanie stwierdzone, że związane z nimi koszty należą do kosztów ogólnych tego podatnika w rozumieniu orzecznictwa wynikającego w szczególności z wyroku z 8 lutego 2007 r., Investrand (C‑435/05).
W wyroku z 12 grudnia 2024 r. (C‑527/23) TSUE orzekł, że niezgodne z prawem UE są przepisy lub praktyka na mocy których organ podatkowy odmawia odliczenia VAT zapłaconego przez podatnika przy nabyciu usług od innych podatników należących do tej samej grupy spółek z tego względu, że usługi te były świadczone jednocześnie na rzecz innych spółek należących do tej samej grupy, a ich nabycie nie było niezbędne ani zasadne, jeżeli zostanie wykazane, że rzeczone usługi były wykorzystywane przez tego podatnika na potrzeby jego własnych opodatkowanych transakcji.
Czytaj w LEX: Korzystanie z usług doradztwa podatkowego, a prawo do odliczenia podatku naliczonego (C-435/05) > >
Spółki muszą prowadzić dokumentację
Jak zauważa Piotr Chojnacki, doradca podatkowy, partner zarządzający w TA&TPT, wyrok ten podkreśla fundamentalną zasadę neutralności VAT, zgodnie z którą prawo do odliczenia VAT od usług zakupionych przez przedsiębiorstwo nie może być uzależnione od subiektywnej oceny "konieczności" tych usług dla działalności opodatkowanej.
- TSUE w swoim orzeczeniu wyjaśnił, że prawo do odliczenia VAT dotyczy usług, które stanowią część ogólnych kosztów działalności podatnika, a także przyczyniają się do generowania przychodów opodatkowanych. W związku z tym nie ma podstaw do odmowy odliczenia VAT wyłącznie dlatego, że usługi były wykorzystywane przez inne podmioty w ramach grupy. Ważnym elementem jest również to, że to organy podatkowe są zobowiązane do obiektywnej oceny przedstawionych przez podatnika dowodów, bez wprowadzania dodatkowych subiektywnych kryteriów - wyjaśnia Piotr Chojnacki.
- Dla przedsiębiorstw oznacza to konieczność prowadzenia dokładnej dokumentacji, która wykazuje związek usług z działalnością opodatkowaną. W kontekście transakcji w ramach grup kapitałowych warto wdrożyć przejrzyste zasady alokacji kosztów, które pomogą wykazać powiązanie usług z działalnością opodatkowaną poszczególnych podmiotów - dodaje.
![Prawo finansów publicznych i prawo podatkowe [PRZEDSPRZEDAŻ]](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/82384/978-83-8358-957-2_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Elżbieta Chojna-Duch, Hanna Elżbieta Litwińczuk, Elżbieta Kornberger-Sokołowska
SprawdźCena promocyjna: 84.16 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 69.3 zł
Co będą badać organy podatkowe
Łukasz Dębkowski, doradca podatkowy, partner w Lighthouse Tax, zwraca uwagę, że organy podatkowe zakwestionowały prawo do odliczenia VAT naliczonego na zakupie usług (administracyjnych i zarządzania) twierdząc, że nie pozostają one w związku z prowadzoną przez nabywcę działalnością, bowiem nie tylko „nie były mu niezbędne”, ale i z usług tych korzystały również inne podmioty z grupy kapitałowej.
Pierwszy argument nie ostał się przed Trybunałem – celowość czy też niezbędność wydatku nie są kryteriami oceny istnienia prawo do odliczenia. Oceny tej należy dokonać w oparciu o faktyczne wykorzystanie nabytego towaru czy usługi oraz powód zakupu (które ocenia się obiektywnie, a nie subiektywnie).
- W kontekście wykorzystania nabytych usług przez inne podmioty, Trybunał przyznał, że okoliczność taka faktycznie mogłaby pozbawić nabywcę prawa do odliczenia części podatku. Jednak sam fakt świadczenia takich samych usług jednocześnie na rzecz wielu odbiorców nie oznacza jeszcze, że usługi nabyte przez jednego z nich są wykorzystywane również przez pozostałych. W tym kontekście należy badać łączące strony umowy oraz „rzeczywistość gospodarczą” jak również to, czy część kosztu usług przypadająca na nabywcę odpowiada otrzymanym przezeń usługom - mówi Łukasz Dębkowski.
Jego zdaniem wyrok generalnie wpisuje się w już utrwalone orzecznictwo, ale ostatni jego element budzi niepokój. Wątpliwości dotyczą tego, czy organ podatkowy ma być uprawniony do badania, czy obciążająca podatnika część kosztu usługi ogólnych odpowiada temu, co faktycznie otrzymał. W dotychczasowym orzecznictwie Trybunał podkreślał, że wysokość wydatku nie wpływa na prawo do odliczenia, czego przykładem jest wyrok w sprawie Amper Metal (C‑334/20). Trybunał wskazał w nim, że prawa do odliczenia nie można odmówić tylko dlatego, że w ocenie organu podatkowego wydatek jest nadmiernie kosztowny, czy też nie przyczynia się do zwiększenia obrotów podatnika.
- Wprawdzie przedsiębiorcy w praktyce dbają o to, aby wysokość przypadających nań kosztów była na poziomie rynkowym, lecz czynią to z reguły przez wzgląd na przepisy o cenach transferowych, a nie o VAT. Powstaje pytanie, w jaki sposób ten wyrok będzie interpretowany przez organy podatkowe - dodaje Łukasz Dębkowski. .
Czytaj również: MF: Wdrożenie pakietu VIDA nie zmieni zasad funkcjonowania KSeF
Czytaj także w LEX: Można odliczyć VAT od organizacji jubileuszu firmy. Wyrok WSA we Wrocławiu z 28.12.2023 r., I SA/Wr 387/23 > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
