Sprawa, która trafiła na wokandę WSA dotyczyła skargi na indywidualną interpretację wydaną przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w kwestii określenia przychodu z tytułu wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej. Podatniczka prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną według stawki liniowej. Odziedziczyła ona po zmarłym mężu ogół praw i obowiązków w spółce jawnej. Na mocy umowy o podział majątku wspólnego i o dział spadku podatniczka nabyła w całości ogół praw i obowiązków w spółce, uprzednio przysługujący jej mężowi.

W kwietniu 2019 r. podatniczka złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki jawnej i o zamiarze wystąpienia ze spółki. Na mocy porozumienia zawartego z pozostałymi wspólnikami wystąpiła ze spółki. Pozostali wspólnicy zobowiązali się do wypłaty na jej rzecz całości udziału kapitałowego tytułem kwoty za wystąpienie ze spółki. Zostanie on wypłacony w transzach.

Opodatkowana tylko nadwyżka

Podatniczka powzięła szereg wątpliwości w kwestii opodatkowania PIT.

We wniosku o interpretację zadała ona szereg pytań, a przede wszystkim, czy prawidłowe jest to, że  przychodem z tytułu wystąpienia ze spółki będzie wyłącznie ewentualna nadwyżka środków pieniężnych ponad kwotę odpowiadającą uzyskanej przed wystąpieniem przez podatniczkę nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, przypadających na podatniczkę, o których mowa w art. 8 ustawy o PIT pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Zapytała też, czy prawidłowe jest, że nie zaliczy ona do przychodu z wystąpienia ze spółki otrzymanych przez nią środków pieniężnych, w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów zarówno za okres, w którym to była wspólnikiem spółki (tj. od 13 lipca 2018 r. do dnia wystąpienia ze spółki), jak również za okres, w którym wspólnikiem spółki był zmarły mąż, gdyż jako spadkobierca zmarłego męża wstąpiła w ogół praw i obowiązków.

Opodatkowanie w momencie wypłaty

Dyrektor KIS twierdził, że  środki pieniężne otrzymane przez podatniczkę, stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 16 ustawy o PIT są przychodem z działalności gospodarczej, przy czym do przychodów tych podatniczka nie zalicza środków pieniężnych otrzymanych przez nią z tytułu wystąpienia ze spółki, w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez nią nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z dyspozycją art. 14 ust. 3 pkt 11 ustawy o PIT. Dopiero tak ustalona kwota stanowi dla podatniczki przychód z działalności gospodarczej.

 

Zdaniem organu, uzyskany przez podatniczkę dochód z tytułu wystąpienia ze spółki, w której to udziały nabyła w drodze spadku, podlega opodatkowaniu PIT w momencie wypłaty tych środków w sposób właściwy dla źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza i stanowi go suma środków pieniężnych otrzymanych przez podatniczkę z tytułu wystąpienia ze spółki, pomniejszona o uzyskaną przed wystąpieniem przez spadkodawcę nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8 ustawy, pomniejszoną o wypłaty dokonane z tytułu udziału w spółce na rzecz wnioskodawczyni oraz spadkodawcy, po którym odziedziczyła udziały i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Organ wskazał jednocześnie, że kwota otrzymanych przez podatniczkę środków pieniężnych, która przekroczy kwotę dochodu spółki przypadającą na skarżącą, a niewypłaconą jej spadkodawcy w czasie, kiedy był wspólnikiem spółki, stanowi przychód z tej działalności gospodarczej.

Jednocześnie  nie będą kosztem podatkowym wydatki poniesione przez spadkodawcę na objęcie udziałów w spółce, bowiem za wydatki na nabycie lub objęcie prawa do udziału w spółce, należy uznać faktycznie poniesione przez skarżącą wydatki w związku z objęciem tego prawa.

Zobacz również: Spłata wierzytelności pożyczkowej bez PIT dla otrzymującego >>

Darowizny i majątek rodzinny łakomym kąskiem dla fiskusa >>

Darowizna przedsiębiorstwa małżonkowi bez podatku >>

W skardze pełnomocnik podatniczki wniósł o uchylenie interpretacji indywidualnej, zarzucając nieprawidłową wykładnię szeregu przepisów ustawy o PIT, na które organ powołał się w zaskarżonej interpretacji.

WSA po stronie podatnika

WSA w Gliwicach stwierdził, że skarga zasługuje na uwzględnienie, bowiem interpretacja narusza art. 14c par. 1 i 2 ordynacji podatkowej.

WSA stwierdził, że kluczowym zagadnieniem było to, czy podatniczka z tytułu wystąpienia ze spółki jawnej będzie uprawniona do obniżenia przychodu z tytułu tego wystąpienia: zarówno o "własną" niewypłaconą w żaden sposób nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania, o której mowa w art. 14 ust. 3 pkt 11 ustawy o PIT, jak i o niewypłaconą nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania w okresie, kiedy wspólnikiem spółki był zmarły mąż skarżącej, po którym objęła ogół praw i obowiązków w spółce w drodze dziedziczenia.

Skarżąca wyraziła stanowisko, że nie zaliczy do przychodu środków pieniężnych otrzymanych z tytułu wystąpienia ze spółki w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8 ustawy o PIT, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów zarówno za okres, w którym była wspólnikiem spółki, jak również za okres, w którym wspólnikiem spółki był jej zmarły mąż, gdyż jako spadkobierca wstąpiła w ogół praw i obowiązków męża związany z ogółem praw i obowiązków w spółce.

Sąd orzekający podzielił stanowisko zawarte w skardze.

Zdaniem WSA, organ całkowicie pominął prawo podatniczki do pomniejszenia przychodu z tytułu wystąpienia o nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania uzyskaną przed wystąpieniem przez skarżącą (która pozostawała przecież po otwarciu spadku wspólnikiem spółki przez okres 9 miesięcy), już po śmierci męża. Takie stanowisko mogłoby prowadzić do podwójnego opodatkowania tych samych dochodów skarżącej, które pierwotnie zostały opodatkowane "na bieżąco" w związku z działalnością spółki, a następnie zostały zaliczone do przychodu skarżącej z tytułu wystąpienia, choć w praktyce stanowiły tylko przejaw wypłacenia skarżącej już opodatkowanego, a niewypłaconego wcześniej dochodu spółki przypadającego proporcjonalnie na skarżącą zgodnie z art. 8 ustawy o PIT. WSA powołał się na wyrok NSA z 5 lutego 2020 r., II FSK 675/18.

WSA zauważył, że choć organ wpierw dopuścił pomniejszenie przychodu skarżącej z wystąpienia wyłącznie o nadwyżkę przychodów uzyskaną przez zmarłego męża skarżącej, to następnie nakazał obniżyć tę nadwyżkę zarówno o wypłaty dokonane na rzecz skarżącej, jak i jej zmarłego męża.

Przyjęcie takiej tezy, stawia zaś skarżącą w niekorzystnej sytuacji, w której, zarówno nie będzie mogła pomniejszyć przychodu z wystąpienia o "swoją" nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania, jak i ową kwotę zmniejszającą przychód będzie zobowiązana obniżyć o wypłaty dokonane: i na rzecz zmarłego męża, i na rzecz swoją.

WSA zauważył, że organ przyznał, iż skarżąca jest uprawniona do obniżenia przychodu z tytułu wystąpienia zarówno o "swoją" nadwyżkę, jak i nadwyżkę "jej męża", zaś stanowisko skarżącej zostało uznane za nieprawidłowe wyłącznie z powodu zakwestionowania prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków zmarłego męża na objęcie udziałów w spółce.

Uzasadnienie powinno być jednoznaczne

Stanowisko organu powinno być jasne i konkretne, aby nie pozostawiać jakichkolwiek wątpliwości. Te standardy nie zostały spełnione. Interpretacja narusza prawo także z powodu braku jakiejkolwiek argumentacji prawnej, uzasadniającej stanowisko organu kwestionujące prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków poniesionych przez spadkodawcę na objęcie udziałów w spółce jawnej.

WSA podkreślił, że autorytatywne stwierdzenie organu, że wydatki poniesione przez spadkodawcę na objęcie udziałów w spółce jawnej, nie będą kosztem podatkowym, gdyż faktycznie nie poniosła ich podatniczka, nie może zostać zaaprobowane przez sąd.

-Wyrok potwierdza, że spadkobierca, który objął ogół praw i obowiązków w spółce osobowej po zmarłym wspólniku będzie mógł obniżyć przychód z tytułu wystąpienia z tej spółki o nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania przypadającą na czas, kiedy to spadkodawca był wspólnikiem spółki -  skomentował Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy, partner w GLC. Jego zdaniem, sąd słusznie zauważył, że odrębne podejście prowadziłoby w zasadzie do podwójnego opodatkowania tych samych dochodów- raz przez spadkodawcę, drugi raz – „na bieżąco” w związku z działalnością spółki. Ekspert zwrócił także uwagę, że ten wyrok to kolejny krok na drodze do jasnego uregulowania kwestii zasad opodatkowania wystąpienia wspólnika ze spółki osobowej, która to kwestia wciąż budzi wiele problemów i kontrowersji.

- Warto zwrócić uwagę, że WSA wytknął organowi brak spójności w argumentacji w uzasadnieniu do interpretacji. Dobrze, że sądy administracyjne dostrzegają problem często nieprecyzyjnych i niezrozumiałych uzasadnień do interpretacji indywidualnych. Taka postawa powinna wpłynąć na poprawę jakości uzasadnień, z korzyścią dla podatników – podsumował Bartosz Kubista.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 27 lipca 2020 r. sygn. akt I SA/Gl 1649/19

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.