Problem dotyczył czeskiego podatnika, który chciał skorzystać z ulgi na złe długi. Chodziło o możliwość odzyskania VAT odprowadzonego przez firmę do skarbówki, ale nieuregulowanego przez klienta. Sprawę niestety komplikował fakt, że kontrahent przestał być podatnikiem VAT a przepisy czeskie w takiej sytuacji nie pozwalały na skorzystanie z ulgi. Podatnik wskazywał, że takie ograniczenie jest sprzeczne z przepisami Dyrektywy 112. Czeski sąd podzielał te wątpliwości. Skierował więc zapytanie do TSUE. Unijny trybunał uznał, że dla celów skorzystania z ulgi na złe długi, status podatnika nie ma znaczenia i podatnik może skorzystać z ulgi na złe długi, nawet jak klient przestanie być podatnikiem VAT.
Zobacz również: Unijny VAT w Polsce ma 15 lat >>
Kasy fiskalne – nowe przepisy już od 1 maja >>
Warunki do spełnienia niezgodne z przepisami Unii?
Warunek uniemożliwiający skorzystanie z ulgi na złe długi wynikający z ustawy czeskiej, a uznany przez TSUE jako niezgodny z Dyrektywą 112, jest niemal identyczny, jak warunek wskazany w art. 89a ust. 2 pkt 3 lit a polskiej ustawy o VAT. - Dodatkowo w świetle uzasadnienia tego wyroku, jak również analizując poprzednie orzeczenia TSUE, wygląda na to, iż pozostałe warunki ograniczające możliwość skorzystania z ulgi na złe długi także mogą być niezgodne z Dyrektywą 112. Obecnie czekamy jeszcze na odpowiedź TSUE w sprawie pytania prejudycjalnego polskiego NSA dotyczącego statusu podatnika VAT (czyli pytanie bardzo zbliżone do tego, na jakie odpowiadał TSUE w omawianym wyroku), oraz warunku dotyczącego statusu formalnego podatnika (czy podmiot znajduje się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji). W świetle tego wyroku uważam, że odpowiedź TSUE powinna być pozytywna dla podatników – tłumaczy Grzegorz Symotiuk, doradca podatkowy w kancelarii TAX Podatki, Finanse, Księgowość Symotiuk i Wspólnicy.
Nadzieja dla polskich podatników
Jego zdaniem, wyrok TSUE to bardzo dobra wiadomość. Otwiera on bowiem drogę do odzyskania zapłaconego podatku VAT polskim podatnikom, którzy borykają się z niezapłaconymi fakturami, a których odzyskanie jest prawie że niemożliwe. Najczęściej bowiem utrata statusu podatnika VAT oznacza w zasadzie, iż podmiot przestaje istnieć lub staje się „wydmuszką” z którą nie ma żadnego kontaktu, albo w organach podmiotu są tzw. „słupy”. Zazwyczaj również nie ma żadnego majątku z którego możliwe byłoby przeprowadzenie windykacji. Dla takich podatników odzyskanie chociaż części należności (kwoty wpłaconego do VAT) może być zbawienne.
Warto tu przypomnieć, że wyrejestrowanie czynnego podatnika VAT może nastąpić z dnia na dzień, na wniosek podatnika lub z urzędu. Firma, która wykonała usługę lub dokonała dostawy towarów, wystawiła fakturę i zapłaciła VAT od tej faktury nie ma możliwości, aby zapobiec takiemu wyrejestrowaniu. Wykreślenie z rejestru także w świetle polskiej ustawy o VAT pozbawia go prawa do skorzystania z ulgi na złe długi. Na szczęście, w świetle wyroku, można ten VAT odzyskać.
Jak podkreśla Radosław Maćkowski, doradca podatkowy i współtwórca MVP TAX, ostatnie rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości tak jak powyższy komentowany wyrok czy rozstrzygnięcie z 2 maja 2019 r. w sprawie Budimex (sygn. C-224/18), dotyczące obowiązku podatkowego VAT w usługach budowlanych, dają nowe życie przepisom, zwłaszcza w zakresie podatku od towarów i usług.
- Sugeruję przeanalizować wszystkie niezapłacone faktury, w tym przede wszystkim te wystawione na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, podmiotów zwolnionych z VAT, dokumenty wystawione na rzecz podmiotów będących w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Uważam, że warunek braku upływu dwóch lat od dnia wystawienia faktury do dnia skorzystania z ulgi, również może być niezgodny z Dyrektywą – podpowiada Symotiuk.
Maćkowski dodaje z kolei, że taki korzystny wyrok Trybunału Sprawiedliwości otwiera pole do wznowienia postępowań podatkowych dotyczących zasad stosowania ulgi na złe długi i zamkniętych już ostatecznymi decyzjami. Inaczej mówiąc, podatnicy VAT mogą w takich sytuacjach jeszcze raz upomnieć się o swoje prawa i pieniądze, wznawiając postępowanie i budując argumentację w oparciu o stanowisko przedstawione przez zwycięskiego podatnika.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
