Na gruncie VAT istotne jest posiadanie faktur dokumentujących nabycie towarów i usług. Faktury te są bowiem dokumentami źródłowymi potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze, na podstawie których podatnik VAT odlicza podatek naliczony. 

Przez fakturę rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie rozporządzenia ministra finansów z 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur.

Czym jest faktura uproszczona

Paragon fiskalny stanowi dla nabywcy dowód dokonania zakupu, natomiast dla sprzedawcy dokonanie sprzedaży i potwierdzenie tożsamości towaru. Zarówno faktura, jak też paragon fiskalny, są dokumentami sformalizowanymi (potwierdzającymi zaistnienie określonego zdarzenia gospodarczego), które powinny spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury i paragonu fiskalnego zachodzi wówczas, jeśli odzwierciedlają one prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdzają fakt dostawy określonych towarów lub świadczenia usług. Wystawienie faktury lub paragonu fiskalnego należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi. Faktura lub paragon fiskalny jest więc dokumentem stwierdzającym wystąpienie u podatnika okoliczności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

Uwaga: Funkcje tzw. faktury uproszczonej może pełnić, w świetle art. 106h ust. 4 ustawy o VAT, paragon z NIP nabywcy do kwoty 450 zł brutto. Paragon taki stanowi fakturę uproszczoną, traktowaną jak zwykła faktura. W przypadku takich paragonów należy je traktować jak zwykłą fakturę, pod warunkiem, że zawierają dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek VAT kwotę podatku.

W analizowanej sytuacji, podatnik (nabywca) nie posiada jednak paragonu stanowiącego fakturę uproszczoną, dokumentującego nabycie towarów. Wynika to z faktu, że posiadany dokument zawiera nadruk „paragon niefiskalny”. „Paragon niefiskalny” nie może być zatem uznany za  tzw. „fakturą uproszczoną”.

Czym jest "paragon niefiskalny"

Należy tutaj zauważyć, że „paragon niefiskalny” to dokument wystawiony przed fiskalizacją kasy, czyli przestawieniem pamięci kasy na trwały i nieodwracalny zapis wszystkich transakcji sprzedaży. Służy do nauki lub testowania urządzenia. „Paragon niefiskalny” nie jest wystawiany przez kasę rejestrującą i nie powinien być przekazany kupującemu jako dowód zakupu. Zatem otrzymany przez podatnika „paragon niefiskalny”, nie stanowi dokumentu, który daje  prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Podsumowując, na podstawie otrzymanego „paragonu niefiskalnego”, który nie powinien być przekazywany nabywcy jako dowód zakupu, nabywcy (podatnikowi) nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towaru. Nabywca nie posiada bowiem faktury, która dokumentowałaby takie nabycie. 

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 25 października 2024 r., 0113-KDIPT1-3.4012.803.2024.1.JM).

Na marginesie należy zauważyć, że również na podstawie paragonu fiskalnego, niestanowiącego tzw. faktury uproszczonej, nabywcy nie przysługuje prawo do odliczenia VAT z tytułu tego nabycia, ponieważ nie posiada  faktur, które dokumentowałyby nabycie towaru lub usługi (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 maja 2024 r., 0114-KDIP1-3.4012.162.2024.4.AMA).

Autor: Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy