Ministerstwo Finansów przedstawiło w ubiegłym tygodniu zapowiadany od dawna projekt zmian w ordynacji podatkowej i innych ustaw. Jak wskazuje w uzasadnieniu, "celem projektu ustawy jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości".

MF zapowiada również „maksymalne odciążenie podmiotów zobowiązanych do raportowania przez ograniczenie raportowania podlegających zgłoszeniu uzgodnień krajowych”.

Zobacz procedurę w LEX: Raportowanie schematów podatkowych – wprowadzenie>

Zamiast korzystnych zmian, będą spory

Prawnicy ostrzegają jednak, że efekt zmian może być odwrotny od deklarowanego.

- Zmiany, które były zapowiadane jako korzystne, okazują się w rzeczywistości niekorzystne, a w najlepszym wypadku rozczarowujące. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, skala obowiązków związanych z raportowaniem krajowych schematów podatkowych miała zostać ograniczona o 75 proc. Czytając projekt nowelizacji, trudno jednak znaleźć odpowiedź, na czym miałoby polegać to ograniczenie. Przeciwnie, należy się spodziewać licznych sporów w tym zakresie. Jako rozczarowujący należy ocenić pomysł, zgodnie z którym organy podatkowe nie będą już wydawać interpretacji w zakresie MDR-ów - mówi Tomasz Rolewicz, doradca podatkowy, partner w EY. 

MF wyjaśnia, że nie zdecydowano się na całkowicie wyłączenie z raportowania uzgodnień krajowych (tzw. krajowych schematów podatkowych) lecz na ich ograniczenie w kilku obszarach. Projekt zakłada też zmiany podstawowych dla przepisów MDR definicji. Zgodnie ze zmienioną definicją "uzgodnienie" ma oznaczać “również szereg uzgodnień”. Pojawia się także definicja “uczestnika uzgodnienia”. Zakłada też m.in. powiązanie obowiązku raportowania w oparciu o inne szczególne cechy rozpoznawcze z koniecznością spełnienia kryterium korzyści głównej. 

W razie wątpliwości podatnik nie uzyska pomocy, ponieważ nie będzie już możliwości występowania o interpretacje indywidualne w sprawie schematów podatkowych. Dotychczas skarbówka toczy w tej sprawie spory z podatnikami, ale sądy orzekają, że dyrektor KIS ma obowiązek wydawać interpretacje w sprawie MDR.

Zobacz szkolenie w LEX: Powrót obowiązku raportowania schematów podatkowych (MDR)>

Korzystna jest natomiast zapowiedź stworzenia tzw. białej listy uzgodnień, które nie powinny podlegać raportowaniu. Ma być zawarta w rozporządzeniu MF.

Liczba postępowań karnych skarbowych może być jeszcze większa 

- Wbrew zapowiedziom MF, planowane zmiany nie doprowadzą do poprawy relacji między podatnikami i organami podatkowymi. Lektura projektu pokazuje, że głównym założeniem jest dalsze uszczelnianie systemu podatkowego. Jako szczególnie niekorzystne należy ocenić planowane usunięcie art. 44 par. 2 kodeksu karnego skarbowego. Uważam, że zmiana ta stoi w sprzeczności z celem ustawy KKS, jakim jest ochrona interesów finansowych państwa, a ponadto godzi w przyznane podatnikom gwarancje. Skoro organy podatkowe nie zakwestionowały rozliczeń podatkowych w zakreślonym do tego terminie, to nie powinno być prowadzone wobec nich postępowanie k.k.s. Już obecnie podatnicy skarżą się na zbyt dużą liczbę postępowań karnych skarbowych, po zmianach może być ich jeszcze więcej – mówi Kamil Pierścionek, adwokat, starszy menedżer w Zespole ds. Postępowań Podatkowych i Sądowych w KPMG w Polsce.

Chodzi o usunięcie art. 44 par. 2 kodeksu karnego skarbowego, zgodnie z którym karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności. MF uzasadnia, że przepis ten wpływa negatywnie na ochronę interesów finansowych Skarbu Państwa, a przedawnienie zobowiązania podatkowego nie powinno bowiem stać na przeszkodzie należytemu wyjaśnieniu sprawy karnej skarbowej. 

- Ta zmiana pozwoli ukarać podatnika, nawet gdy jego deklaracja będzie uznawana za prawidłową, a fiskus nie będzie mógł jej podważyć ze względu na upływ okresu przedawnienia. To oznacza, że nie trzeba będzie płacić spornego podatku, ale karę już tak – mówi Tomasz Rolewicz.

Zobacz procedurę w LEX: Udzielenie ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej>

Jeszcze dłuższy okres przedawnienia

Projekt zakłada też wydłużenie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, jeśli podatnik skoryguje deklarację w niedługim okresie przed upływem terminu przedawniania. Pięcioletni termin ma być wydłużony o 12 miesięcy w przypadku skorygowania przez podatnika deklaracji, w okresie 12 miesięcy przed upływem tego terminu. Według MF pozwoli to skarbówce na weryfikację rozliczenia i wydanie decyzji wymiarowej w przypadku zakwestionowania prawidłowości korekty.

- To zmiana niebezpieczna i niepotrzebna, której uzasadnienie trudno zrozumieć. Obecnie, nawet jeśli podatnik złoży korektę deklaracji i wystąpi o zwrot nadpłaty w ostatnim dniu terminu przedawnienia, skarbówka ma możliwość, żeby sprawdzić zasadność nadpłaty. Może ją przeanalizować, zredukować lub też w skrajnej sytuacji, całkowicie odrzucić. Po zmianie organ będzie mógł rozpocząć kontrolę, w której nie tylko nie zgodzi się z nadpłatą, ale jeszcze określi dodatkową zaległość podatkową w innym zakresie - mówi Tomasz Rolewicz. 

Czytaj komentarz w LEX: Zaległość podatkowa>

Również Kamil Pierścionek podkreśla, że organy podatkowe już mają możliwość weryfikowania wniosków o stwierdzenie nadpłaty złożonych na krótko przed przedawnieniem zobowiązania podatkowego. - Po zmianie zyskają prawo do weryfikowania całości rozliczeń podatkowych – także innych kwestii. To zmiana niekorzystna, niepotrzebna i zniechęcająca do składania korekt - mówi Kamil Pierścionek.

Niezadowalające są też propozycje zmian dotyczących okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych. 

- Proponowane zmiany, które miały wyeliminować wpływ k.k.s. na przedawnienie, są de facto kosmetyczne. Nie wyeliminowano przepisu, który prowadzi do licznych sporów - mówi Tomasz Rolewicz. 

Chodzi o kontrowersyjny art. 70 par. 6 pkt 1 ordynacji podatkowej, zgodnie z którym bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Ale zostanie on ograniczony do takich przestępstw skarbowych, w których uszczuplenie lub narażenie na uszczuplenie podatku kształtuje się powyżej małej wartości określonej w art. 53 par. 14 k.k.s. - wartości nieprzekraczającej w czasie popełnienia czynu zabronionego dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (obecnie 200 x 4666 zł = 933 200 zł).

Czytaj także w LEX: Przedawnienie zobowiązań podatkowych a VAT>

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.