Spory podatników z branży gastronomicznej z organami podatkowymi co do właściwej stawki VAT trwają od lat. Organy skarbowe skłaniały się jednak w części interpretacji ku stosowaniu 5-procentowej stawki VAT w fast food-ach, a nie 8 proc. Takie stanowisko do pewnego czasu przyjmowało także Ministerstwo Finansów. Jednak w 2016 r. resort finansów zmienił podejście i od tej pory stał już na stanowisku, że nie serwują oni gotowych towarów, lecz świadczą usługę gastronomiczną. Minister wydał interpretację ogólną, z której wynikało, że sprzedawcy gotowych dań muszą naliczać 8-proc. VAT.
1 lipca 2020 r. zaczął obowiązywać art. 41 ust. 12f ustawy o VAT, zgodnie z którym 8-proc. stawkę VAT stosuje się, poza kilkoma wyjątkami, do dostawy towarów i świadczenia usług klasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu „usługi związane z wyżywieniem” (PKWiU 56).
Przepis ten przewiduje więc stosowanie stawki 8 proc. do wszystkich czynności (tj. do dostaw towarów i świadczenia usług), które według PKWiU 2015 są klasyfikowane jako usługi związane z wyżywieniem (z wyjątkami).
Jednak spraw z tego zakresu jest jeszcze mnóstwo w sądach administracyjnych. Duże znaczenie dla ich rozstrzygania ma orzecznictwo TSUE.
Czytaj w LEX: Sprzedaż gotowych dań i posiłków - stawka VAT >>>
Czytaj w LEX: Usługi gastronomiczne – stawka VAT na przykładach >>>
McDonald’s przed TSUE
Spór jednego z franczyzobiorców sieci McDonald’s z organami podatkowymi trafił do TSUE. 22 kwietnia 2021 r. sąd ten zajął korzystne dla przedsiębiorcy stanowisko (C-703/19). Z wyroku wynikało, że sprzedawcy jedzenia na wynos mogli stosować niższą stawkę VAT a unijne przepisy tego nie zabraniają. TSUE stwierdził jednak, że konkretne spory ze skarbówką w każdym przypadku muszą rozstrzygać polskie sądy. TSUE wskazał jedynie, że jeśli restaurator sprzedaje tylko posiłki na wynos, to taka dostawa towarów objęta jest 5-proc. VAT. Jeśli posiłki można też spożyć wewnątrz lokalu, prawo do niższej stawki uzależnione jest od tego, czy da się wyodrębnić sprzedaż na wynos. A McDonald’s jak wiemy, oferuje obydwie formy.
Wyrok TSUE choć korzystny, to nie zakończył sporów. Zapadły kolejne wyroki NSA. Dwie sprawy z tego zakresu rozpatrywał NSA w dniu 28 października 2022 r. Stroną był franczyzobiorca McDonald’s. Decyzje organów skarbowych dotyczyły 2012 r. i 2013 r. NSA połączył sprawy i rozpatrywał skargi kasacyjne od dwóch wyroków WSA w Łodzi. W jednym przypadku uchylił zaskarżony wyrok, a w drugim oddalił skargę kasacyjną organu.
Czytaj w LEX: Stawka 5% w podatku od towarów i usług >>>
Czytaj w LEX: Stawka 8% w podatku od towarów i usług >>>
Zobacz również: Samsung przegrywa przed NSA w sprawie VAT od promocji cash back >>
NSA: Ważne są wytyczne ETS
- W odniesieniu do pierwszego orzeczenia (I FSK 1153/18) oddalenie skarg wynika z dwóch kwestii. Jeśli chodzi o skargę organu trzeba powiedzieć, że istotne znaczenie ma zarówno dotychczasowe orzecznictwo NSA w zakresie zróżnicowania stawek w odniesieniu właśnie do usług bądź też dostawy towaru, w szczególności w odniesieniu do orzeczenia TSUE z 22 kwietnia 2021 r. Co do zasady, WSA w Łodzi zastosował się tutaj do tych wytycznych – uzasadniał sędzia sprawozdawca NSA.
NSA wskazał, że wytyczne WSA w odniesieniu konieczności wzięcia pod uwagę całokształtu okoliczności w ramach postępowania dowodowego są zbieżne co do zasady zarówno z orzecznictwem TSUE, jak i z orzeczeniami NSA, w szczególności tymi, które zostały już wydane po orzeczeniu TSUE.
- Należałoby tu rozróżnić te dwa elementy dotyczące tego jakie są proporcje w odniesieniu do form prowadzonej działalności przez podatnika, jakie są proporcje usług, czy usługa jest dodatkowym elementem w odniesieniu do dostawy towaru – uzasadniał sędzia sprawozdawca.
NSA podkreślił, że należy wziąć pod uwagę kwestie związane ze stanem faktycznym, w szczególności na oferowaniu infrastruktury, która ma służyć konsumpcji bądź też minimalnemu znaczeniu tej infrastruktury dla oferowanych posiłków.
Jeśli chodzi o drugą sprawę (I FSK 138/20) uchylenie wyroku wynika z tego, że wybiórczo potraktowano pewne elementy, jak uzasadniał NSA.
- Orzeczenie bardzo odbiegało od tych wytycznych sformułowanych przez TSUE w orzeczeniu z 22 kwietnia 2021 r. i w związku z tym istnieje konieczność uwzględnienia tych wytycznych przez organy podatkowe – uzasadniał sędzia sprawozdawca.
NSA zauważył też, że McDonald’s otrzymywał rozbieżne interpretacje indywidualne.
Gastronomia wciąż z wątpliwościami
Brzmienie wspomnianego art. 41 ust. 12f ustawy o VAT przesądza o tym, że dla zastosowania stawki obniżonej istotne będzie zaklasyfikowanie świadczenia w grupowaniu 56 PKWiU, natomiast nie będzie miało istotnego znaczenia to, czy dane świadczenie stanowi „dostawę towarów”, czy też „świadczenie usług” w rozumieniu przepisów art. 5 ustawy o VAT. Stawka obniżona 8 proc. ma być stosowana zarówno do dostawy towarów, jak i do świadczenia usług, które klasyfikowane są jako „usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56)”.
Przepis ten wskazuje też, kiedy 8 proc. stawka nie będzie miała zastosowania. Będzie to miało miejsce w przypadku sprzedaży w zakresie: napojów i towarów nieprzetworzonych innych niż wymienione w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 do ustawy lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie, w tym ich przygotowania i podania oraz posiłków, których składnikiem są towary wskazane jako wyłączone z grupowań wymienionych w poz. 2 i 11 załącznika nr 10 do ustawy.
Regulacje te rozwiały już pewne wątpliwości, ale sądy administracyjne nadal rozpoznają wiele skarg z tego zakresu, dotyczących co prawda wcześniejszych stanów prawnych, jednak ich wykładnia może mieć wciąż znaczenie. Dlatego NSA podkreśla, że problem wymaga każdorazowo dokładnej analizy, z uwzględnieniem ogólnych wytycznych TSUE. Gdybyśmy chcieli jednak ustalić czym tak naprawdę są określone czynności w gastronomii i jak je opodatkować, to nadal nie jest to oczywiste, mimo całej, opisanej tu historii zdarzeń w kwestii VAT w gastronomii.
- Problemem cały czas pozostaje klasyfikacja: świadczenie usług czy dostawa towarów – uwzględniając określony zakres czynności towarzyszący konsumpcji. Niestety problem pozostaje otwarty – wyrok TSUE pozostawia niejasności. W efekcie dalej pozostają wątpliwości kiedy dla danego świadczenia przeważający charakter należy przypisać obsłudze i podaniu posiłku - a kiedy czynności towarzyszące wydaniu posiłku mają jedynie charakter uboczny i świadczenie stanowi dostawę posiłku – podkreśla Andrzej Radwan-Wiński, doradca podatkowy.
Ekspert dodaje, że odpowiedzi dostarczy dopiero orzecznictwo krajowe wydawane na gruncie orzeczenia TSUE. Jego zdaniem, dobrym przykładem są wnioski wyroku NSA z 30 lipca 2021 r. (sygn. akt I FSK 1290/18) gdzie przykładowo system drive-in uznano za dostawę posiłków. Z kolei uzasadnienie omawianego wyroku z pewnością przyniesie kolejne wskazówki w kwestii problemów z VAT w gastronomii.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
