Ministerstwo Finansów opublikowało ostatnio objaśnienia przepisów o grupach VAT. Dokument ten ma przybliżyć podatnikom szczegóły nowych regulacji, które wejdą w życie 1 stycznia 2023 r.

Wyjaśnienia jak interpretacja

Grupa VAT to wiele powiązanych podmiotów, które zawierają porozumienie i występują wobec fiskusa jako jeden podatnik. Podstawową korzyścią jest uproszczenie rozliczeń, bo transakcje wewnątrz grupy nie są objęte podatkiem od towarów i usług. Może to przynieść poprawę płynności finansowej. Najwięcej mogą na tym zyskać podmioty z sektora bankowo-finansowego. Usługi banków czy firm ubezpieczeniowych są bowiem o do zasady zwolnione z VAT, a to nie pozwala im odzyskać podatku naliczonego od zakupów towarów i usług na potrzeby własnej działalności. Często są to np. usługi informatyczne (opodatkowane VAT), świadczone przez wyspecjalizowane spółki z tej samej grupy kapitałowej. W ramach grupy te transakcje nie będą rozliczane od strony VAT, a więc problem z nieodliczalnym podatkiem może zniknąć.

Czytaj więcej: Grupa VAT - możliwość wspólnego rozliczania się przez kilku podatników - komentarz praktyczny >>>

Sprawdź PROCEDURĘ: Polski Ład – Powstanie grupy VAT >>>

 

Jak zaznacza MF, objaśnienia podatkowe wychodzą naprzeciw oczekiwaniom podatników zgłoszonym w trakcie konsultacji podatkowych. Dokument ten koncentruje się na warunkach utworzenia grupy VAT (GV), zasadach rozliczeń w trakcie jej funkcjonowania, jak i zagadnieniach związanych z zakończeniem działalności przez grupę. Wiele miejsca poświecono także prawom i obowiązkom związanym z okresami przejściowymi.

W objaśnieniach zawarto też:

  • dodatkowe wyjaśnienia w obrębie przesłanek powiązań wewnątrz GV, w tym zagadnienie ciągłości spełnienia przesłanek powiązań;
  • procedurę uproszczoną w imporcie towarów;
  • dodatkowe wyjaśnienia tematyki dotyczącej oddziałów podmiotów zagranicznych, w tym o przykłady dotyczące transakcji pomiędzy oddziałem podmiotu zagranicznego, który wszedł do GV, a centralą podmiotu lub oddziałem z innego kraju;
  • zagadnienie zawierania umowy o utworzeniu GV w formie elektronicznej;
  • tematykę współczynnika i prewspółczynnika, w sytuacji gdy były członek grupy wykonywał wyłącznie czynności na rzecz innych członków grupy VAT.

Objaśnienia nie są prawem jako takim. Jednak zgodnie z art. 14n par. 4 pkt 1 Ordynacji podatkowej, zastosowanie się przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym do objaśnień podatkowych powoduje objęcie go ochroną taką samą jak w przypadku indywidualnych interpretacji prawa podatkowego.

Czytaj też: Wewnątrzgrupowe rozliczenia w VAT na podstawie orzecznictwa TSUE >>>

Czytaj więcej w LEX: Grupy spółek w podatku od towarów i usług >>>

Jaśniej i korzystniej

Eksperci podatkowi wskazują, że objaśnienia były bardzo potrzebne, zwłaszcza że brzmienie wielu oczekujących na wejście w życie przepisów o grupach VAT nasuwało wątpliwości. Jednym z nich jest przepis art. 15a ust. 15, dotyczący rozwiązania grupy. Może on sugerować, że taka grupa rozwiązuje się w dniu, gdy np. przestają istnieć powiązania kapitałowe między jej członkami. Mogłoby to oznaczać, że byt całej grupy zostaje zakwestionowany decyzją organu skarbowego ze skutkiem wstecznym. To z kolei pociągałoby za sobą konieczność żmudnych korekt rozliczeń i dokumentowania wszystkich transakcji wewnątrzgrupowych tak, jakby grupa nie zaistniała.

- Na szczęście wyraźnie wskazano w objaśnieniach, że co do zasady, gdy grupa została zarejestrowana, to funkcjonuje i dopiero wyrejestrowanie z rejestru podatników VAT, z bieżącą datą, kończy jej byt - zauważa Maciej Grochulski, doradca podatkowy i partner w kancelarii Paczuski Taudul.

WZORY dokumentów w LEX NOWOŚĆ:

 

Z kolei Robert Jaszczuk, partner w kancelarii SSW Solutions zwraca uwagę, że objaśnienia przynoszą cenne uzupełnienie przepisów o zakładaniu grupy. - Do zgłoszenia VAT-R należy według przepisów dołączyć umowę zawiązania grupy, ale objaśnienia sugerują dodanie też dokumentu opisującego rodzaje powiązań między członkami grupy. W ten sposób zarówno grupa, jak i organ skarbowy mają jasność, jak wygląda grupa, by uniknąć nieporozumień na tle warunków jej funkcjonowania - mówi ekspert.

Niestety, obszerny ministerialny dokument nie usuwa wszystkich wątpliwości, jakie powstały po uchwaleniu przepisów o grupach VAT. Powoduje to, że nie jest pewne, czy ta instytucja będzie wykorzystywana na szerszą skalę przez podatników. Dotyczy to wielu kwestii praktycznych.

- Jeśli np. w grupie znalazłyby się podmioty wykonujące zarówno czynności opodatkowane, jak i zwolnione z VAT, to rozliczanie VAT naliczonego od zakupów w ramach czy to tzw. bezpośredniej alokacji, czy tym bardziej według współczynnika VAT, stanowić będzie jeszcze większy problem niż w przypadku pojedynczego podmiotu - przewiduje Maciej Grochulski. Zaznacza, że oprócz współczynnika VAT wyliczonego na poziomie grupy każda ze spółek ją tworzących, nadal będzie musiała też wyliczać i stosować, i to w pierwszej kolejności, swój własny współczynnik VAT, tak jakby była odrębnym podatnikiem VAT.

 - Będzie to stanowić niewątpliwie istotne obciążenie administracyjne towarzyszące funkcjonowaniu grupy, a przecież nie taki był chyba cel wprowadzenia tej instytucji do systemu - komentuje Grochulski.

Czytaj więcej w LEX: Zasady odpowiedzialności cywilnej w grupie spółek >>>

Czytaj więcej w LEX: Grupa VAT - ocena wybranych aspektów polskiego rozwiązania z perspektywy orzecznictwa europejskiego i praktyki innych państw >>>

Inny kłopot może wystąpić, gdy choćby jeden z członków grupy prowadzi sprzedaż detaliczną i używa kas fiskalnych. Zawiązanie grupy to powstanie nowego podatnika VAT – w postaci grupy, i utrata tego statusu przez jej członków, a zatem konieczność wymiany wszystkich kas. Może to zniechęcać do zakładania grup VAT przez podmioty prowadzące sprzedaż detaliczną czy choćby z branży medycznej. W tej ostatniej mogą bowiem być przychodnie świadczące klasyczną opiekę lekarską (zwolnioną z VAT), ale też np. medycynę estetyczną (opodatkowaną VAT).

PROCEDURY w LEX - NOWOŚĆ:

 

Wiele wątpliwości, mimo objaśnień, pozostawiają też warunki tworzenia grup. Jest wśród nich np. warunek posiadania aż 50 proc. udziałów przez jeden podmiot we wszystkich pozostałych podmiotach tworzących grupę. - Powstaje pytanie, na razie bez odpowiedzi, czy zwiększenie zaangażowania kapitałowego w innym podmiocie, tak aby osiągnąć ten próg, a następnie utworzenie wraz z nim grupy nie będzie poczytywane za próbę nadużycia prawa - obawia się Maciej Grochulski. Zaznacza, że niewątpliwie bowiem jedynym motywem opisanego działania będzie motyw podatkowy, tj. możliwość skorzystania z przepisów dotyczących grupy VAT. A właśnie takich sytuacji dotyczą przepisy o obchodzeniu prawa podatkowego.

Także Michał Majczyna, doradca podatkowy w kancelarii Martini i Wspólnicy zwraca uwagę na aspekt obchodzenia prawa. - MF wypowiedziało się  dyplomatycznie w kwestii tego, czy utworzenie grupy VAT stanowi schemat podatkowy podlegający raportowaniu. Podobnie MF wspomniał, że wdrożenie grupy VAT może zostać objęte klauzulą nadużycia prawa, ale powinno mieć to miejsce „niezmiernie rzadko” - zauważa ekspert. 

W opinii Michała Majczyny nie do końca została wyjaśniona kwestia mocy ochronnej dotychczas wydanych interpretacji indywidualnych dla poszczególnych członków grupy. - We wszystkich tych kwestiach objaśnienia są jednak zbyt ogólne i z pewnością nie rozwiążą wszystkich ewentualnych problemów i wątpliwości wynikających z wchodzących wkrótce w życie przepisów - dodaje ekspert.

Sprawdź również książkę: Opodatkowanie VAT usług finansowych >>


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.