Szczególną czujność trzeba zachować przy dokonywaniu transakcji łańcuchowych (sprzedaż pomiędzy kilkoma podmiotami z jedną wysyłką od pierwszego sprzedawcy do ostatniego nabywcy). Istotne zmiany w rozliczaniu VAT w takich transakcjach mogą wynikać z następujących okoliczności.
Brak zastosowania tzw. quick fixes
W sytuacji gdy podmiot pośredniczący jest odpowiedzialny za transport towarów w transakcji łańcuchowej, uproszczenia wynikające z tzw. pakietów quick fixes pozwalają mu zdecydować (poprzez podanie odpowiedniego numeru VAT) czy dostawa dokonywana na jego rzecz będzie dostawą krajową, opodatkowaną VAT w kraju wysyłki, czy będzie stanowić WDT, a dostawą krajową będzie sprzedaż przez ten podmiot dla jego klienta w kraju przeznaczenia towaru. W przypadku wysyłek towarów do Wielkiej Brytanii od 1 stycznia 2021 r. zmiana po stronie polskiego dostawcy może polegać nie tylko na zmianie kwalifikacji sprzedaży z WDT na eksport, ale może się okazać, że musi on naliczać polski VAT i deklarować dostawę krajową. Z kolei pośrednik, który dotychczas kupował towar z polskim VAT i sprzedawał ze stawką 0 proc. do klienta z Wielkiej Brytanii może być zobowiązany do zarejestrowania się na VAT w kraju swojego kontrahenta i rozliczenia brytyjskiego podatku (o ile nie znajdzie tam zastosowania odwrotne obciążenie lub inny wyjątek). Wszystko zależeć będzie od warunków, na jakich będą realizowane poszczególne dostawy w łańcuchu (określające obowiązki sprzedającego i kupującego, moment przejścia ryzyka utraty lub zniszczenia rzeczy, itp.). Wobec braku uproszczeń, każdy przypadek będzie trzeba oceniać indywidualnie.
Zobacz procedurę w LEX: Stawka 0% przy WDT >
Zobacz również: MF objaśnia zasady rozliczania VAT przy unijnych dostawach >>
Brak uproszczenia w transakcjach trójstronnych
Przy zachowaniu odpowiednich warunków w unijnych transakcjach trójstronnych pośrednik może uniknąć obowiązku rejestracji na VAT i rozliczania podatku w kraju przeznaczenia towarów. W wyniku Brexitu zastosowanie uproszczenia nie będzie już możliwe kiedy towar będzie wysyłany na terytorium Wielkiej Brytanii lub dla towarów transportowanych w ramach UE, ale z udziałem w transakcji łańcuchowej podmiotu z Wielkiej Brytanii, który nie jest zarejestrowany na VAT w UE.
Zobacz procedurę w LEX: Warunki stosowania procedury magazynu typu call-off w przypadku WDT >
Brak stosowania przepisów o sprzedaży wysyłkowej
Rewolucja czeka przedsiębiorców sprzedających towary z Polski do konsumentów w Wielkiej Brytanii. Taka sprzedaż również może być elementem transakcji łańcuchowej (np. handel w formule dropshippingu). Przestaną obowiązywać progi dla sprzedaży wysyłkowej, które umożliwiały opodatkowanie dostaw polskim VAT i uniknięcie rejestracji w Wielkiej Brytanii. Jednocześnie w Wielkiej Brytanii zaczną obowiązywać nowe zasady, według których dla przesyłek o wartości poniżej 135 GBP sprzedawca jest zobowiązany wystawić fakturę z brytyjskim VAT i rozliczyć podatek w Wielkiej Brytanii. Nie będzie natomiast naliczany VAT od importu. Jeżeli jednak sprzedaż będzie realizowana za pośrednictwem platformy internetowej prowadzonej przez podmiot trzeci (np. Amazon), wówczas to operator tej platformy będzie odpowiedzialny za rozliczenie VAT od sprzedaży do konsumenta (sprzedawca wystawi zaś fakturę na operatora platformy). Niezależnie od zasad obowiązujących w Wielkiej Brytanii, sprzedawca będzie zobowiązany zadeklarować w Polsce eksport towarów (zastosowanie stawki 0% będzie uzależnione od pozyskania dokumentów celnych potwierdzających wywóz).
Czytaj w LEX: Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) - warunki stosowania stawki 0% na przykładach >
Należy również pamiętać o transakcjach towarowych na przełomie roku i sposobie ich rozliczenia.
Przykład 1
Towar wyjeżdża z Polski 30 grudnia 2020, natomiast do Wielkiej Brytanii dociera już po 1 stycznia 2021. W jaki sposób należy rozliczyć tę transakcję? Czy stanowi on WDT czy też eksport?
W tym zakresie umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej przewiduje jasne zasady. Mianowicie, zgodnie z art. 51 do towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium Zjednoczonego Królestwa na terytorium państwa członkowskiego i w odwrotnym kierunku, pod warunkiem że wysyłka lub transport rozpoczęły się przed zakończeniem okresu przejściowego i zakończyły się po jego upływie, zastosowanie znajduje Dyrektywa VAT. Oznacza to, że taka transakcja powinna zostać rozliczona jeszcze jako WDT.
Zobacz procedurę w LEX: Zastąpienie nabywcy przez innego podatnika przy WDT z wykorzystaniem procedury magazynu typu call-off >
Przykład 2
A co zrobić w sytuacji otrzymania zaliczki na dostawę towarów do Wielkiej Brytanii, w przypadku gdy środki wpływają na konto polskiego przedsiębiorcy jeszcze w grudniu 2020, natomiast dostawa towarów rozpoczyna się już po 1 stycznia 2021?
Należy pamiętać, że zaliczki na WDT nie rodzą obowiązku podatkowego w VAT. Co do zasady, zadeklarowaniu będzie podlegała wyłącznie dostawa towarów. Tyle że w tych okolicznościach, dostawa towarów ma miejsce już po zakończeniu okresu przejściowego i należy ją potraktować jako eksport. A zaliczki na eksport, zgodnie z ustawą o VAT, rodzą obowiązek podatkowy w VAT w momencie ich otrzymania. Trzeba się zastanowić czy taka zaliczka może istnieć w oderwaniu od transakcji, na którą ostatecznie zostanie przeznaczona tj. eksport towarów? W tym zakresie przepisy nie dają jasnej odpowiedzi, jednakże zasadne wydaje się być wykazanie tej transakcji w całości jako eksportu towarów w rozliczeniu za styczeń 2021.
Zobacz procedurę w LEX: Miejsce dostaw towarów w przypadku dostaw łańcuchowych >
Przykład 3
Spółka dokonała dostawy towarów do Wielkiej Brytanii w listopadzie 2020 (rozliczonej jako WDT). W lutym 2021 r. strony transakcji postanowiły zmienić jej cenę, a mianowicie podwyższyć ją, co zostało udokumentowane fakturą korygującą. W jaki sposób potraktować fakturę korygującą zwiększającą cenę pierwotnej transakcji?
Taka transakcja nie może być rozpatrywana w oderwaniu od transakcji pierwotnej, której cena jest zmieniana. Oznacza to, że fakturę korygującą zwiększającą wartość transakcji należy wykazać również jako WDT. Dyrektywa VAT obowiązuje przez okres 5 lat od zakończenia okresu przejściowego w odniesieniu do praw i obowiązków podatników w zakresie transakcji z elementem transgranicznym, między Zjednoczonym Królestwem i państwem członkowskim, dokonanych przed zakończeniem okresu przejściowego.
Agnieszka Smolińska-Wiśnioch, dyrektor w zespole ds. podatków pośrednich w KPMG w Polsce
Marek Bielawski, starszy menedżer w zespole ds. podatków pośrednich w KPMG w Polsce
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
