Istota sporu w rozpoznawanej przez siedmioosobowy skład NSA sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy zmiana umowy spółki polegająca na przekształceniu spółki komandytowej w spółkę jawną winna być objęta podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w sytuacji gdy wartość wkładów do spółki przekształconej odpowiadała wartości wkładów wniesionych do spółki przekształcanej.

Czytaj również:  Fiskus będzie miał więcej czasu na rozstrzyganie spraw

Spór o PCC od przekształcenia spółki 

Notariusz pobrał podatek od czynności cywilnoprawnej. Spółka złożyła wniosek o nadpłatę, argumentując, że podatek ten w tej sytuacji jest nienależny. Niestety organy skarbowe były innego zdania i odmówiły nadpłaty. Wyrokiem z 7 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Go 192/22, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oddalił w całości skargę spółki. Wskazał, że w świetle przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych prawidłowe jest stanowisko organu, że opodatkowaniu tym podatkiem podlega zmiana umowy spółki, jeżeli efektem przekształcenia spółki będzie zwiększenie majątku spółki osobowej. Podkreślił, że w zakresie przekształcenia spółki komandytowej w spółkę jawną należało uwzględnić zasady przekształcania spółek prawa handlowego sformułowane w ustawie Kodeks spółek handlowych.

Czytaj w LEX: Przejęcie majątku spółki - zagadnienia wybrane na tle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego >

Zdaniem WSA należało uznać za prawidłowe stanowisko organu, że zwiększeniem majątku, o którym mowa w art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jest przysporzenie powstałe w wyniku samego przekształcenia. Inaczej mówiąc, jest to wartość majątku wniesionego do spółki jawnej ponad wartość uprzednio opodatkowanego podatkiem od czynności cywilnoprawnych majątku spółki komandytowej, tj. wkładów wniesionych do spółki komandytowej. Zdaniem WSA, jeśli majątek spółki osobowej powstały w wyniku przekształcenia, rozumiejąc przez to wartość wkładów do spółki jawnej, przewyższa majątek opodatkowany podatkiem od czynności cywilnoprawnych (wartość wkładów) u spółki przekształcanej, czyli w niniejszej sprawie spółki komandytowej, to nadwyżka ta z racji wcześniejszego jej nieopodatkowania, podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Zatem opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega różnica pomiędzy wartością majątku wniesionego do spółki jawnej a wysokością uprzednio opodatkowanego majątku spółki komandytowej.

Spółka wniosła skargę kasacyjną od tego wyroku. Skład orzekający NSA rozpoznający skargę kasacyjną postanowił przedstawić składowi powiększonemu zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia w formie tzw. uchwały konkretnej.

Zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości zdaniem NSA to, czy w przypadku przekształcenia spółki osobowej w inną spółkę osobową, pod pojęciem wkładów, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy rozumieć wyłącznie wkłady wniesione przez wspólników spółki, czy również mienie nabyte przez spółkę przekształcaną w czasie jej istnienia, w rozumieniu art. 28 Kodeksu spółek handlowych, które w wyniku przekształcenia staje się majątkiem spółki przekształconej (III FPS 3/24).

Wzory dokumentów w LEX:

 

Sprawdź również książkę: Przekształcanie spółek osobowych w spółki kapitałowe ze wzorami dokumentów >>


NSA nie podjął uchwały

Rozpatrujący sprawę siedmioosobowy skład nie podjął jednak uchwały w tej sprawie i przekazał ją ponownie do rozpoznania przez skład poszerzony pod sygnaturą III FSK 1234/22.

Sąd argumentował, że jest w zasadzie jednolita linia orzecznicza w tej sprawie i próba przełamania jej w postaci pytania do składu poszerzonego wymaga refleksji, bo tylko rozbieżności w orzecznictwie NSA uzasadniałyby podjęcie uchwały.

- Przejęcie do rozpoznania będzie oznaczało, że NSA w składzie siedmiu sędziów rozważy również argumentację, którą podnosi Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, która zmierza do tego, aby podważyć dotychczasową linię orzeczniczą w składach trzyosobowych NSA. Poddać należy pod rozwagę również czy i w jakim zakresie w tej sprawie nie należałoby również rozważać czy konstrukcja polskiej spółki jawnej może być uznana za spółkę kapitałową w rozumieniu dyrektywy – uzasadniał sędzia Jan Rudowski.

Wyjaśnił, że tego typu pytanie już wcześniej NSA kierował do Trybunału Sprawiedliwości UE, dotyczyło ono spółki komandytowo-akcyjnej.

- Również zatem ten kontekst obowiązującego prawa europejskiego w zakresie dyrektywy kapitałowej będzie mógł być rozważany jako element argumentacji prawnej – uzasadniał sędzia Rudowski.

Spór ma istotny wymiar finansowy

- Podatnicy wiązali z tą sprawą spore nadzieje. Wydawało się bowiem, że spór o podstawę opodatkowania PCC przy przekształceniach jest już praktycznie zakończony pozytywnie dla fiskusa. NSA wydał bowiem ostatnio szereg wyroków, w których przychylił się do jego podejścia. Szansa na odwrócenie negatywnego trendu pojawiła się, gdy zdecydowano się na przedstawienie tego zagadnienia składowi siedmiu sędziów. Ten nieco zaskakujący ruch pozwalał sądzić, że być może NSA zechce zrewidować swoje dotychczasowe podejście. Tak się jednak ostatecznie nie stało - komentuje Marcin Bodziony, doradca podatkowy, specjalista od kontroli i postępowań podatkowych w Thedy & Partners.

Jego zdaniem wydaje się jednak, że to nie ostatnia odsłona tego sporu.

- Uważam bowiem, że prędzej czy później co do tego zagadnienia będzie musiał wypowiedzieć się TSUE. Omawiany problem ma bowiem na tyle istotny wymiar finansowy, że podatnicy jeszcze długo nie złożą broni. Różnica między podstawą opodatkowania wyliczoną według obu podejść w praktyce bywa wielomilionowa - Marcin Bodziony.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.