To pokłosie dwóch orzeczeń: Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 maja 2019 r. (sygn. akt I FSK 236/17) i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 18 października 2016 r. (sygn. akt I SA/Bd 372/16). W ich wyniku dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zmuszony był ponownie rozpatrzeć sprawę i wydać interpretację potwierdzającą prawidłowe stanowisko wnioskodawcy zaprezentowane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. 

Przypomnijmy więc, że z wnioskiem wystąpił komornik sądowy, który prowadził postępowanie egzekucyjne, w wyniku którego 25 kwietnia 2014 r. na licytacji sprzedana została nieruchomość, a sama egzekucja formalnie zakończyła się 16 grudnia 2015 r. wykonaniem planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości. Była to ostatnia czynność w egzekucji z nieruchomości, wykonana w oparciu o prawomocne postanowienia o kosztach postępowania i kosztach zastępstwa prawnego w egzekucji. Postanowienie o kosztach postępowania, w tym o wysokości opłaty egzekucyjnej, zostało wydane 18 kwietnia 2015 r., a uprawomocniło się 15 maja 2015 r.

 

Opłata egzekucyjna została natomiast formalnie przekazana przez sąd 16 grudnia 2015 r. Komornik chciał się upewnić, że opłata egzekucyjna nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Powołał się na broszurę Ministra Finansów z 21 września 2015 r., w której (w części dotyczącej obowiązku podatkowego) wskazano, że rozstrzygającym momentem jest to, czy postanowienie określające opłatę egzekucyjną zostało wydane przed 1 października 2015 r.

Zobacz również: Kasa fiskalna może działać bez odpowiedniego kodu >>

Do rozliczenia VAT potrzebne będą trzy klasyfikacje zamiast jednej >>

Usługa komornika - działalność gospodarcza czy nie?

Jak podkreślił organ podatkowy, ponownie rozpoznając sprawę, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. W szczególności obejmuje czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powołując się zaś na ustawę o komornikach sądowych i egzekucji, dyrektor KIS przypomniał, że zgodnie z jej art. 2 czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych wykonuje wyłącznie komornik. On też wykonuje inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów. Komornik pełni te czynności osobiście i na własny rachunek (art. 3a). Wykonywana przez komornika działalność ma charakter zarobkowej działalności gospodarczej, charakteryzuje się samodzielnością finansową, jak również pewnego rodzaju konkurencyjnością, właściwą dla gospodarki rynkowej.

 

Zdaniem organu podatkowego, w konsekwencji, komornik sądowy – wykonując w szczególności czynności egzekucyjne – prowadzi działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, działając w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1. Ponadto, do czynności wykonywanych przez komorników sądowych nie ma zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy.

Zgodnie zaś z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy lub wykonania usługi. Zatem podatek staje się wymagalny w miesiącu (kwartale) dokonania dostawy lub wykonania usługi i – co do zasady – powinien być rozliczony za ten okres rozliczeniowy. Jednak na podstawie par. 2 rozporządzenia ministra finansów z 18 września 2015 r. w sprawie późniejszego terminu powstania obowiązku podatkowego, w przypadku usług wykonywanych przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności przekazanych do kompetencji komornika sądowego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązek podatkowy z tytułu tych usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Opodatkowane są czynności a nie opłata

Jak podkreślił dyrektor KIS, przedmiotem opodatkowania są czynności (dostawy lub usługi), a nie należności za te czynności. W tym przypadku ‒ czynności egzekucyjne, w związku z wykonaniem których komornicy występują (od 1 października 2015 r.) w charakterze podatników VAT.

W tym kontekście (mimo nieprecyzyjności pytania postawionego przez komornika) – jak podkreślił organ interpretacyjny – należy potwierdzić jego pogląd, że skoro zdarzenia prawne skutkujące powstaniem opłaty egzekucyjnej zaistniały przed 1 października 2015 r., a jedynie wpłata opłaty nastąpiła po tym dniu, to „opłata egzekucyjna nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym zdarzeniem powinno być uprawomocnienie się do 1 października 2015 r. postanowienia kończącego egzekucję i określającego wysokość opłaty egzekucyjnej.

Dyrektor KIS zaznaczył, że jeżeli zatem uprawomocniło się ono przed dniem 1 października 2015 r., to rzeczywiście czynności egzekucyjne, z tytułu których opłatę egzekucyjną komornik otrzymał po 30 września 2015 r., nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (por. art. 19a ust. 2 ustawy).

Interpretacja z 16 września 2019 r., nr ITPP3/4512-731/15-1/MD

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.