Kwestia dotyczy tego, kiedy u przedsiębiorców powstaje obowiązek podatkowy w ramach świadczenia usług budowlanych i budowlano-montażowych.

Minister Finansów uznał, że ustawodawca powiązał ten moment postania obowiązku podatkowego z wystawieniem faktury lub upływem terminu wystawienia faktury.
Dodatkowo stwierdził, że w art. 19a ust. 2 ustawy o VAT zostały określone kryteria uprawniające do przyjęcia, iż przyjmowana częściowo usługa jest wykonana.

Skarżąca nie zgodziła się ze stanowiskiem organu, że o wykonaniu usług budowlanych i budowlano-montażowych będzie decydować faktyczne wykonanie tych usług, nie zaś przyjęcie tych usług przez zleceniodawcę, którą to okoliczność potwierdza protokół odbioru.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w swoim wyroku z 30.07.2015 r. o sygnaturze III SA/Wa 393/15 uznał, że rację ma organ. Sąd I instancji stwierdził bowiem, że zasadą jest powstanie obowiązku podatkowego z chwilą dostawy towarów lub wykonania usługi, natomiast dla usług budowlanych lub budowlano-montażowych ustawodawca wprowadził wyjątek od tej zasady, stanowiąc, iż w przypadku świadczenia tych usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, a jeśli podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

Zarówno organ podatkowy, jak i WSA, nie dostrzegają problemu, jaki niesie ze sobą prezentowane przez nich stanowisko. Bardzo często jest tak, że to data podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego warunkuje ostateczne zakończenie procesu budowlanego oraz płatność wynagrodzenia, a nie data faktycznego wykonania usługi. Przyjmując prezentowany pogląd przez organy podatkowe i sądy administracyjne mogłoby dochodzić do sytuacji, w których wykonawca nie otrzymałby jeszcze wynagrodzenia, a już miałby obowiązek zapłaty podatku.

Wydawałoby się, że kwestia ta została już przesądzona w licznych orzeczeniach, zarówno wojewódzkich sądów administracyjnych, jak i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jednak 28.11.2017 r. w sprawie I FSK 65/16 skład orzekający dostrzegł nurtujący problem przedsiębiorców i mając na uwadze jego skale skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalne o treści: Czy w sytuacji, w której strony transakcji uzgodniły, że do wypłaty wynagrodzenia za roboty budowlane lub budowlano-montażowe niezbędne jest wyrażenie akceptacji przez zamawiającego w protokole odbioru tych robót, wykonanie usługi, o którym mowa w art. 63 dyrektywy 112, z tytułu takiej transakcji następuje po pierwsze w momencie faktycznego wykonania robót budowlanych lub budowlano-montażowych czy też w momencie akceptacji wykonania tych robót przez zamawiającego wyrażonej w protokole odbioru?

NSA swoją decyzję o skierowaniu pytania prawnego argumentował faktem, że w orzecznictwie TSUE nie ma omówionego takiego zagadnienia.

Anna Olbrych