Najbliższa rodzina zwolniona z podatku od spadków i darowizn

Od lipca nowe limity zwolnień z podatku od spadków i darowizn

Otrzymując darowiznę nie możemy tracić z pola widzenia faktu, że świadczenie to może być opodatkowane. Chodzi tutaj o opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn. Oczywiście, jak każda ustawa podatkowa, tak i ta przewiduje zwolnienie z opodatkowania, jak i preferencje podatkowe. Od lipca 2023 r. limity uprawniające do zwolnienia z podatku zostaną zmienione.

Wysokość opodatkowania darowizny podatkiem od spadków i darowizn zależy od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Nie bez znaczenia jest również wartość darowizny. I tak na przykład najbliższa rodzina może być zwolniona z podatku. W tym przypadku trzeba jednak pamiętać o spełnieniu kilku warunków, o których poniżej.

PROCEDURA w LEX: Darowizny dla najbliższych zwolnione od podatku >>>

Od jakich kwot nie zapłacimy podatku

Tak jak zostało już wspomniane podatek od spadków i darowizn zależy od pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Pokrewieństwo to ustawa dzieli na trzy grupy:

do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,
do grupy III – innych nabywców.

Zobacz również:
Prywatny majątek ma zostać w rodzinie - darowizna korzystna podatkowo >>
Rodzice utrzymują dzieci - to obowiązek, nie darowizna >>

Następnie, w odniesieniu do każdej z grup ustawa wskazuje na kwoty wolne od opodatkowania, czyli inaczej mówiąc, określa maksymalne kwoty darowizn, których otrzymanie nie spowoduje obowiązku zapłaty podatku. Obecnie kwoty te przedstawiają się następująco:

dla nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej – 10 434 zł,
dla drugiej grupy – 7878 zł,
dla trzeciej – 5308 zł.

Co ważne - są to limity pięcioletnie.

Zostały wprowadzone rozporządzeniem ministra finansów z 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek. Obowiązują od 13 października.

W lipcu 2023 r. zaczną obowiązywać nowe limity. Opodatkowaniu będzie podlegało nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz ebook

Paweł Borszowski, Jacek Wantoch-Rekowski

Sprawdź

Cena promocyjna: 129.6 zł

Cena regularna: 144 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł

Czytaj w LEX: Darowizna a przekazanie przedsiębiorstwa między małżonkami >
Czytaj w LEX: Umowa darowizny w praktyce notarialnej >

Zwolnienie dla najbliższej rodziny

Przyjrzyjmy się także tej kategorii darowizn, które w praktyce spotyka się najczęściej. Chodzi oczywiście o darowizny udzielane w ramach najbliższej rodziny. Przepisy ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn przewidują możliwość ich całkowitego zwolnienia z podatku, bez względu na kwotę darowizny. Zacznijmy od tego, że ustawa dokładnie wskazuje kogo możemy zaliczyć do członków najbliżej rodziny. I tak do kategorii najbliższej rodziny, która może skorzystać z tego zwolnienia należą: małżonek, małżonka, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, pasierb, pasierbica, rodzeństwo, ojczym i macocha. Oczywiście, jak to ma miejsce w przepisach dotyczących zwolnienia podatkowego, nic nie dzieje się bezwarunkowo. Aby darowizna pomiędzy członkami najbliższej rodziny mogła korzystać ze zwolnienia, konieczne jest:

po pierwsze: zgłoszenie faktu otrzymania darowizny w ciągu sześciu miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego;
po drugie: przekazanie darowizny musi zostać udokumentowanie przelewem bankowym.

Zgodnie z ustawą przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje przeważnie z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia, co oznacza, że w przypadku darowizny środków pieniężnych będzie to dzień wpływu kwoty pożyczki na rachunek obdarowanego.

Trzeba pamiętać, że przekazanie darowizny w formie gotówkowej nie zwalnia z podatku.
Warto jednak zaznaczyć, że w kwestii warunku dotyczącego formy przekazania darowizny od lat trwają spory pomiędzy organami podatkowymi a podatnikami. Przykładowo WSA w Gliwicach w wyroku z 15 lutego 2022 r. (sygn. akt I SA/Gl 1307/21 – wyrok prawomocny) orzekł, że użyty w ustawie zwrot "udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy" należy rozumieć jako obowiązek wykazania, że doszło do transferu środków pieniężnych z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego (wykonania darowizny), przy czym drugorzędne znaczenie ma sposób dokonania tego transferu - nie musi to być transfer bezgotówkowy (z rachunku bankowego darczyńcy na rachunek bankowy obdarowanego). Ze stanowiskiem tym nie zgadzają się natomiast organy podatkowe (patrz: pismo dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 września 2022 r., nr 0111-KDIB2-3.4015.88.2022.2.BD).

Zobacz również: RPO: Zwalniajmy z podatku darowizny niezależnie od ich formy >>

Czytaj też inne artykuły przygotowane przez serwis Prawo.pl z okazji Dnia Edukacji Prawnej:

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.