Odwołanie darowizny nieruchomości ma swoje konsekwencje na gruncie podatku dochodowego. Tak było i w tej sprawie, gdzie podatnik aktem notarialnym w kwietniu 2014 r. darował swojej siostrze nieruchomość (działki). Siostra przyjęła tę darowiznę. Następnie podatnik odwołał darowiznę, a jego siostra przeniosła z powrotem na niego nieruchomość aktem notarialnym z 31 grudnia 2014 r.
Darczyńca, jako powód wskazał, że jego siostra dopuściła się względem niego rażącej niewdzięczności. Zgodnie bowiem z art. 898 par. 1 kodeksu cywilnego, darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.
Sprawdź też: Odpłatne zbycie nieruchomości lub jej części - opodatkowanie PIT >>>
Następnie podatnik sprzedał działki kolejno w 2018 i 2019 r. i powziął wątpliwość, czy ciążą na nim obowiązki podatkowe z tytułu tej sprzedaży. Wystąpił więc o interpretację, czy był zobligowany do zapłacenia podatku dochodowego w związku ze zbyciem działek zwróconych mu w wyniku odwołania darowizny. W jego ocenie, nie należało składać zeznania, gdyż nie powstał obowiązek podatkowy.
Cena promocyjna: 127.2 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 159 zł
Decydujący moment nabycia nieruchomości
W interpretacji z 18 lipca br. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się z podatnikiem (nr 0115-KDIT1.4011.225.2022.3.AS). Przypomniał, że w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym ma moment ich nabycia.
Czytaj też: Umowa powrotnego przeniesienia przedmiotu umowy darowizny wobec rażącej niewdzięczności obdarowanego >>>
Dyrektor KIS uznał, że w dacie zwrotnego przeniesienia własności następuje nowe nabycie nieruchomości przez darczyńcę. Wbrew twierdzeniu podatnika nie ma znaczenia, że nieruchomość nie została wydana siostrze. Skoro siostra w akcie notarialnym przyjęła darowiznę, więc stała się nowym właścicielem nieruchomości niezależnie od tego, czy fizycznie wydano siostrze tę nieruchomość.
Organ podkreślił, że okres pięciu lat, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym podatnik nabył ponownie na własność działki. To oznacza, że odpłatne zbycie tych działek przed upływem pięcioletniego terminu, stanowiło dla podatnika źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do treści art. 30e ust. 1 ustawy o PIT, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości podatek dochodowy wynosi 19 proc. podstawy obliczenia podatku.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Umowa darowizny udziału nieruchomości gruntowej - działka rolna >
- Umowa darowizny budynku mieszkalnego >
- Umowa darowizny nieruchomości z pełnomocnictwem >
- Umowa darowizny lokalu mieszkalnego >
- Rozwiązanie umowy darowizny wraz z przeniesieniem własności nieruchomości >
Dyrektor KIS wskazał, że datą nabycia przez podatnika przedmiotowej nieruchomości jest data je zwrotu mu przez siostrę, tj. 31 grudnia 2014 r., a zatem był on zobligowany do zapłacenia podatku dochodowego w związku ze zbyciem działek w 2018 r. i 2019 r.
Zobacz również: By rozliczyć koszty przy sprzedaży nieruchomości, faktura nie jest konieczna >>
Czytaj też: Obliczanie podatku należnego od odpłatnego zbycia nieruchomości i praw - komentarz praktyczny >>>
Eksperci: Pierwsze jaskółki zmian w orzecznictwie
Zdaniem ekspertów, aby zrozumieć istotę problemu trzeba wskazać cywilistyczny mechanizm odwołania darowizny nieruchomości.
- Jeżeli darczyńca składa oświadczenie o odwołaniu darowizny – nie powoduje to od razu zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości na darczyńcę – konieczne jest „oddanie” nieruchomości przez obdarowanego – poprzez np. stosowną umowę zwrotu darowanej nieruchomości (por. uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 7 stycznia 1967 r., sygn. akt III CZP 32/66) – stwierdza Andrzej Radwan-Wiński, wykładowca akademicki, doradca podatkowy w kancelarii Honestus
Ekspert wskazuje, że odwołanie darowizny nie powoduje uznania, że przeniesienie własności nieruchomości przez darczyńcę staje się niebyłe (por. wyrok NSA z 4 kwietnia 2018 r., sygn. akt II FSK 843/16).
- Podatnicy we wnioskach o interpretację starają się argumentować, że jednak jest inaczej (przeniesienie własności w drodze darowizny należy uznać za niebyłe) i okres pięciu lat należy liczyć od momentu pierwotnego nabycia nieruchomości, a nie powrotnego nabycia w drodze zwrotu przedmiotu darowizny. Organy podatkowe jednak przyjmują stanowisko zgodne z uchwałą Sądu Najwyższego, a nie koncepcjami wnioskodawców – i wskazują, licznik bije na nowo od momentu powrotnego nabycia – podkreśla Andrzej Radwan-Wiński.
Wskazuje on, że sądy administracyjne często podtrzymują stanowisko fiskusa (por. wyrok WSA w Krakowie z 13 września 2018 r., sygn. akt I SA/Kr 242/18, wyrok NSA z 4 sierpnia 2021 r., sygn. akt II FSK 122/19, wyrok NSA z 4 kwietnia 2018 r., sygn. akt II FSK 843/16).
- Jednak w tej sprawie nie padło jeszcze ostatnie słowo. Warto zwrócić uwagę na całkiem niedawny wyrok WSA w Gdańsku z 16 marca 2022 r. (sygn. akt I SA/Gd 1225/21) – gdzie sąd oczywiście podtrzymał dotychczasowy pogląd co do skutku odwołania darowizny – ale stwierdził, że art. 10 ust. 1 pkt 8 nie nakazuje, aby okres pięciu lat był nieprzerwany – zatem jeśli przed darowizną a następnie po jej zwrocie byliśmy właścicielami łącznie przez ten okres – sprzedaż nie podlega opodatkowaniu (czyli okres własności może być przerywany) – podkreśla Andrzej Radwan-Wiński.
Warto dodać, że podobne stanowisko WSA w Gdańsku zajął też przy rozwiązaniu umowy dożywocia (wyrok z 10 marca 2021 r. I SA/Gd 1179/20).
- Jest to wyjątkowy pogląd i warto obserwować, czy zostanie utrzymany przez NSA, choć trudno spodziewać się zmiany dotychczasowego kierunku orzeczniczego NSA w tym zakresie, - zauważa Andrzej Radwan-Wiński.
Kolejny ekspert wskazuje na fakt, że problemy interpretacyjne powstają wskutek braku definicji ustawowych.
- Interpretacja określenia "nabycia nieruchomości" w komentowanej sprawie wywołuje wiele problemów, ponieważ ustawa o PIT nie zawiera legalnej definicji tego pojęcia – stwierdza Rafał Kolano, radca prawny z Kancelarii Radca Prawny Rafał Kolano.
Jego zdaniem, w odniesieniu do tej kwestii przyjmowane jest raczej jednolite stanowisko, że odwołanie darowizny oznacza ponowne nabycie nieruchomości przez odwołującego nawet wtedy, gdy nieruchomość nie została wydana.
- Można tak stwierdzić, ponieważ przejście własności z powrotem na darczyńcę wymaga zwrotnego przeniesienia własności. Z tego wynika, że datą nabycia nieruchomości jest właśnie data zwrotnego przeniesienia własności, choć dla darczyńcy jest to niekorzystne – podkreśla Rafał Kolano.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
