Ostatnimi czasy fundacja rodzinna – instytucja stanowiąca remedium na wyzwania związane z sukcesją w polskich firmach rodzinnych, dzięki której polskie ustawodawstwo dołączyło do grona państw dbających o funkcjonowanie polskiej przedsiębiorczości rodzinnej w perspektywie wielopokoleniowej - była na „cenzurowanym” ze strony Ministerstwa Finansów. W okresie od sierpnia do października 2024 r. Ministerstwo Finansów dokonało absurdalnego zwrotu, oświadczając, że należy dokonać zmian w przepisach związanych z fundacją rodzinną, celem „uszczelnienie przepisów podatkowych”, ponieważ „przepisy podatkowe poszły za daleko”.

Niefrasobliwe stanowisko z wielu powodów - o czym szerzej w artykule z 11 października 2024 r. Fundacja rodzinna cały czas na cenzurowanym - wywołało falę uzasadnionej krytyki i miejmy nadzieje, że skłoniło do adekwatnych refleksji przedstawicieli ministerstwa.

Sprawdź w LEX: Jak prawidłowo zaksięgować wypłatę świadczenia dla beneficjenta fundacji rodzinnej? >

Szef KAS po stronie realnie funkcjonujących fundacji

W październiku nastąpił kolejny, doniosły moment dla funkcjonowania instytucji fundacji rodzinnej w praktyce. Tym razem pozytywny. Szef Krajowej Administracji Skarbowej stanął po stronie realnie, tj. zgodnie z celem wyrażonym w art. 2 ust 1 ustawy o fundacji rodzinnej, funkcjonujących bądź zamierzających funkcjonować fundacji. Szef KAS wydał kolejną dotyczącą instytucji fundacji rodzinnej opinię zabezpieczającą z 13 września 2024 r., opublikowaną 25 października 2024 r. (nr DKP2.8082.2.2024). Dla przypomnienia pierwsza tzw. opinia zabezpieczająca odnosząca się do fundacji rodzinnej została wydana 21 grudnia 2023 r. (nr DKP3.8082.5.2023) i stanowiła fundamentalny drogowskaz co do działań, czynności jakie należy podjąć zarówno na etapie powołania, jak i funkcjonowania fundacji rodzinnej, aby spełniała kryteria „bezpiecznej podatkowo”.

We wrześniowej opinii szef Krajowej Administracji Skarbowej badał, czy realizacja zespołu czynności, na który składają się:

  1. utworzenie fundacji rodzinnej,
  2. wniesienie mienia do fundacji rodzinnej, w postaci akcji spółki kapitałowej,
  3. prowadzenie działalności gospodarczej przez fundację rodzinną, polegającej m.in. na inwestycjach w nieruchomości,
  4. otrzymywanie przez beneficjentów świadczeń od fundacji rodzinnej

– spełniają ustawowe kryteria określone w art. 119a par. 1 ordynacji podatkowej. Sprawa dotyczyła tego, czy czynność opisana we wnioski o wydanie opinii zabezpieczającej została dokonana głównie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, a sposób jej dokonania był sztuczny.

                                                    

Przesłanki realnego prowadzenia działalności

Szef KAS wskazał kluczowe ustalenia, przemawiające za wydaniem opinii zabezpieczającej, czyli stwierdzenia przez organ, że planowana we wniosku czynność może być zastosowana w ramach tzw. uzasadnionych przyczyn ekonomicznych (innych niż wyłącznie osiągnięcie korzyści podatkowej), przed podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami. Chodzi o okoliczności takie jak:

  1. „obrót akcjami”, czyli jeden z profilów działalności planowanej przez wnioskodawcę fundacji rodzinnej, był planowany lub inicjowany przed powołaniem fundacji rodzinnej,
  2. „wniesienia akcji” do fundacji rodzinnej służy wyłącznie do „instrumentalnego” wykorzystania niniejszej instytucji celem ich zbycia,
  3. polityka reinwestycji zysków osiągniętych z „rozporządzenia akcjami” zakłada inwestycję w nieruchomości oraz
  4. w działalność fundacji rodzinnej nie będzie „zaangażowany” podmiot, który funkcjonuje podatkowo w ramach jurysdykcji stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatków dochodowych.

Powyższe przesłanki są kolejnym „fundamentami” obok tych wskazanych w opinii zabezpieczającej z dnia 21 grudnia 2023 r., które należy uwzględniać przy tworzeniu i funkcjonowaniu fundacji rodzinnej.

Podsumowując, im więcej dyskusji merytorycznej opartej, na racjonalniej augmentacji, pozbawionej uogólnień i generalizacji, tak jak w przypadku omawianej opinii zabezpieczającej wydanej przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, tym korzystniej dla polskich firm rodzinnych, które w sowich planach mają powołanie do życia fundacji rodzinnej. Skorzysta na tym także państwo, które będzie postrzegane jako przewidywalny i solidny partner, dbający o rozwój polskiej przedsiębiorczości rodzinnej nie tylko w sferze deklaracji, ale również faktów.

Piotr Aleksiejuk, radca prawny, wspólnik kancelarii Wojarska Aleksiejuk & Wspólnicy

Czytaj również: Fundacja rodzinna - co wynika z opinii zabezpieczającej

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.