Obowiązujące od ponad roku przepisy o fundacji rodzinnej okazały się dużym sukcesem, o czym świadczy ponad tysiąc zarejestrowanych dotychczas podmiotów. Jednocześnie eksperci zwracają uwagę, że w kilku obszarach konieczne jest doprecyzowanie regulacji albo zmiana interpretacji organów podatkowych.
Fiskus zmienia interpretacje
Ogromne kontrowersje wzbudziła seria niekorzystnych dla podatników interpretacji dotyczących małżonków, którzy decydują się na wspólne założenie fundacji rodzinnej. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej twierdził bowiem, że wypłata świadczeń dla fundatorów-małżonków nie będzie całkowicie zwolniona z podatku, co oznacza, że częściowo będą oni musieli zapłacić PIT. Dobra wiadomość jest taka, ze fiskus wycofuje się z tego negatywnego stanowiska.
Jak informuje Urszula Ogorzałek, doradca podatkowy w kancelarii GW LAW, 25 czerwca dyrektor KIS uwzględnił w całości skargi na wydane 30 kwietnia 2024 r. interpretacje indywidualne (nr 0112-KDIL2-1.4011.114.2024.3.JK oraz 0112-KDIL2-1.4011.113.2024.3.JK), a także zmienił z urzędu zaskarżone pisma, w całości uwzględniając stanowisko wnioskodawcy.
- To niezwykle pozytywna informacja dla wszystkich małżonków, którzy zdecydowali się w przeszłości lub zdecydują w przyszłości na wspólne założenie fundacji rodzinnej oraz wyposażenie jej w mienie. Stanowisko to jest pozytywnym krokiem w kierunku niezaburzonej sukcesji majątku firm rodzinnych oraz zapobiegnie sztucznemu dzieleniu majątku firm rodzinnych – mówi Urszula Ogorzałek.
Czytaj w LEX: Reprezentacja i pełnomocnik w fundacji rodzinnej w organizacji >
Fundacja małżonków traktowana inaczej niż singli
Sprawa dotyczyła małżonków, którzy utworzyli jedną fundację rodzinną – oboje są fundatorami. Beneficjentami są oni sami oraz ich synowie. Małżonkowie mają wspólność majątkową i wnieśli do fundacji środki z majątku wspólnego na pokrycie funduszu założycielskiego. W spisie mienia przyjęto, że proporcja mienia dla każdego z fundatorów wynosi 50 proc. Po założeniu fundacji chcieli wnieść do niej kolejne składniki pochodzące z majątku wspólnego, m.in. akcje.
Małżonkowie chcieli otrzymać od fiskusa potwierdzenie, że nie zapłacą PIT od wypłat, które otrzymają z fundacji rodzinnej. Argumentowali, że środki te będą w całości zwolnione z podatku, skoro oboje należą do tzw. zerowej grupy podatkowej zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, czyli najbliższej rodziny.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 157 ustawy o PIT zwolnione z podatku są wypłaty dla:
- fundatora albo osoby będącej w stosunku do fundatora osobą, o której mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, uprawnionych do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,
- beneficjenta fundacji rodzinnej, jeżeli beneficjentem jest fundator albo osoba będąca w stosunku do fundatora osobą, o której mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn
Zobacz w LEX: Zakres odpowiedzialności fundacji rodzinnej za zobowiązania fundatora >
Dyrektor KIS wydał jednak negatywną interpretację w tej sprawie. Stwierdził, że trzeba ustalić proporcję, która określa, w jakim zakresie świadczenia na rzecz beneficjentów są opodatkowane PIT.
Wskazał, że zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 157 ustawy o PIT stosuje się z zastrzeżeniem ust. 49. W myśl art. 21 ust. 49 zwolnienie ma zastosowanie do części przychodów w proporcji, o której mowa w art. 27 ust. 4 ustawy o fundacji rodzinnej, według stanu na dzień uzyskania przychodu.
Zgodnie z interpretacją mienie wniesione do fundacji rodzinnej w drodze darowizny albo spadku przez małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwo danego fundatora można, zgodnie z art. 28 ust. 2 pkt 1 ustawy o fundacji rodzinnej, uznać za wniesione przez tego fundatora, tylko o ile małżonek, zstępni, wstępni lub rodzeństwo tego fundatora nie są jednocześnie pozostałymi fundatorami fundacji rodzinnej.
Dyrektor KIS stwierdził w efekcie, iż nie można uznać, że skoro fundatorzy pozostają względem siebie w stopniu pokrewieństwa kwalifikującym ich do najbliższej rodziny (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn), to na potrzeby ustalenia proporcji mienia do celów podatku dochodowego każdy z fundatorów wniósł je w wysokości 100 proc.
Wcześniej takie stanowisko zajął m.in. w interpretacji z 18 sierpnia (nr 0113-KDIPT2-3.4011.465.2023.1.JŚ) i z 5 października 2023 r. (nr 0114-KDIP3-1.4011.698.2023.3.MK1), a później w interpretacjach z 14 maja 2024 r. (nr 0112-KDWL.4011.6.2024.1.WS) i z 20 maja 2024 r. (nr 0114-KDIP3-2.4011.397.2024.1.JK2).
Eksperci od początku uznawali takie stanowisko za błędne i nieracjonalne. Pisaliśmy o tym: Fundacja rodzinna - warunki zwolnienia wypłat z PIT >>
Czytaj w LEX: Podatki w fundacji rodzinnej >
Jednak jest zwolnienie z PIT
Po miesiącach wydawania niekorzystnych interpretacji fiskus dostrzegł swój błąd. Małżonkowie złożyli skargi na interpretacje, które dyrektor KIS uwzględnił i 25 czerwca br. zmienił z urzędu zaskarżone interpretacje oraz uznał stanowisko małżonków za prawidłowe.
Zgodnie z najnowszym stanowiskiem dyrektora KIS wypłata świadczenia na rzecz wnioskodawcy korzystać będzie w całości ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie artykułu 21 ust. 1 pkt 157 ustawy o PIT.
- To stanowisko w oczywisty sposób przywraca sens funkcjonowania fundacji rodzinnej. Stawia fundacje rodzinne założone przez małżonków w identycznej sytuacji, jak fundacje rodzinne zakładane przez singli. Dyrektor KIS potwierdza pełne zwolnienie z opodatkowania świadczeń wypłacanych z fundacji rodzinnej na rzecz małżonków będących jednocześnie fundatorami, a tym samym na ich zstępnych i wstępnych. Pozostaje mieć nadzieję, iż zaprezentowane stanowisko znajdzie odzwierciedlenie w interpretacji ogólnej Ministra Finansów oraz że organ zmieni wydane dotychczas negatywne interpretacje indywidualne w analogicznych stanach faktycznych – podkreśla Urszula Ogorzałek.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność fundacji rodzinnej >
Podatki nie mogą decydować
Michał Kwaśniewski, adwokat, partner w Quidea zwracał wcześniej uwagę na negatywne konsekwencje dotychczasowych interpretacji. Fiskus twierdził w nich, że jeśli fundatorem fundacji rodzinnej będzie wyłącznie jeden z małżonków, to przy wypłacie oboje będą całkowicie zwolnieni z PIT. Jeśli zaś oboje zostaną fundatorami i wniosą majątek do fundacji, to tzw. proporcja prawa do zwolnienia spadnie poniżej 100 proc. dla każdego z fundatorów.
Według niego, z lektury tych interpretacji można było wywnioskować, że dyrektor KIS radzi, by jeden małżonek był fundatorem, ale już nie oboje. Jeśli bowiem małżonkowie chcieliby mieć oboje status fundatorów fundacji rodzinnej, to wypłaty do nich z fundacji rodzinnej nie będą korzystać w pełni ze zwolnienia w PIT. - Jest to przykład stosowania przepisów w taki sposób, że efektywnie to podatki (a nie dyskusja wewnątrz rodziny) mają determinować, kto ma mieć, jaki status w fundacji rodzinnej. Chyba nie o to chodziło ani ustawodawcy, ani polskim firmom rodzinnym - mówi Michał Kwaśniewski.
Czytaj również: Fundacja rodzinna - warunki zwolnienia wypłat z PIT
Fundacje rodzinne to sukces, ale potrzebne są zmiany
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
