Blokada rachunku bankowego stanowi poważne zagrożenie dla prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności, gdyż może znacząco zaburzyć jego płynność finansową i utrudnić, a nawet uniemożliwić funkcjonowanie na rynku. Dlatego też przepisy dotyczące możliwości blokady konta powinny być doprecyzowane oraz nie wzbudzać wątpliwości co do ich stosowania.
Niejasne przepisy o blokowaniu rachunków
Wspomniana nowelizacja ustawy o automatyzacji uchyliła art. 119zma Ordynacji podatkowej, który był podstawą dla ministra finansów do wydania rozporządzenia upoważniającego naczelników urzędów celno-skarbowych do dokonywania blokad rachunków. Kolejną zmianą był art. 11b ustawy o KAS, który wprowadził nowe upoważnienie dla ministra finansów do wydania nowego rozporządzenia w ciągu dwóch lat dotyczącego dokonania blokad przez naczelników.
Przepis przejściowy, art. 28 ust. 2 ustawy o automatyzacji, stanowi, iż do czasu wydania nowego rozporządzenia moc prawną zachowują dotychczasowe rozporządzenia. Jednocześnie, rozporządzenie upoważniające naczelników urzędów celno-skarbowych do dokonywania blokad rachunków obowiązuje tylko „w zakresie zadań o których mowa w art. 86g-86ia”. W zakresie wskazanych zadań brakuje zadania dotyczącego blokady rachunków bankowych.
Czytaj w LEX: Problemy proceduralne blokady rachunku bankowego w celu przeciwdziałania wyłudzeniom skarbowym >>>
Czytaj w LEX: Blokada środków na rachunku bankowym przez prokuratora >>>
Usterka legislacyjna
Nie ulega wątpliwości, iż szef KAS ma prawo zablokować konto przedsiębiorcy, natomiast wątpliwości budzi możliwość delegowania tego zadania naczelnikom urzędów celno-skarbowych. Kluczowy w tej kwestii okazał się wyrok WSA z 21 października 2022 r. (sygn. akt III SA/Wa 2206/22), zgodnie z którym nie ma podstaw prawnych do blokowania rachunków firmowych przez fiskusa. Sąd uznał, że przepisy mają „usterkę legislacyjną”, która nie pozwala na delegowanie tego zadania naczelnikom urzędów celno-skarbowych przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
Zobacz również: NSA: Żądanie informacji o podatnikach tylko w niezbędnym zakresie >>
Czytaj w LEX: Zajęcie rachunku bankowego prowadzonego w walucie obcej >>>
Jak wskazał WSA w przytoczonym wyroku, w przepisie przejściowym (art. 28 ust. 2 ustawy o automatyzacji) występuje błąd, w związku z którym przepis ten nie zachowuje mocy rozporządzenia wykonawczego z 28 sierpnia 2020 r. Wskazany artykuł dotyczy wyłącznie zadań związanych z raportowaniem schematów podatkowych i związanych z tym zadaniami. Brakuje precyzyjnego przepisu upoważniającego inne organy do dokonania blokady rachunków. Brak zapisu o możliwości blokady rachunków jest kluczową kwestią podważającą zasadność dokonania takiej blokady.
Zatem blokady dokonane przez naczelników organów celno-skarbowych po nowelizacji przepisów, tj. 7 lipca 2022 r, zdaniem WSA nie mają podstawy prawnej. Sąd uznał, że organy nie miały podstawy do blokady rachunków bankowych, bo postanowienia w tej sprawie wydał organ niewłaściwy do jego wydania.
Czytaj w LEX: Blokada środków na rachunku jako instrument zabezpieczenia wierzytelności banku >>>
Czytaj w LEX: Skutki administracyjnego zajęcia rachunku bankowego >>>
Cena promocyjna: 129 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 90.3 zł
Obecnie tylko szef KAS ma podstawy do wydania postanowienia w sprawie blokady rachunków bankowych. Należy jednak zaznaczyć, iż wyrok WSA jest nieprawomocny, dlatego należy się spodziewać, że sprawa trafi do NSA.
Jagoda Trela, partner zarządzający w ID Advisory
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
