a także mając na uwadze, co następuje:(1) W swoim komunikacie z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowanym "Europejski Zielony Ład" (zwanym dalej "komunikatem w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu") Komisja przedstawiła Europejski Zielony Ład dla Unii i jej obywateli. Europejski Zielony Ład to nowa strategia na rzecz wzrostu, której celem jest przekształcenie Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych.
(2) W swoich konkluzjach z dnia 12 grudnia 2019 r. Rada Europejska zatwierdziła cel, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej przez Unię do 2050 r.
(3) W swojej rezolucji z dnia 15 stycznia 2020 r. Parlament Europejski z zadowoleniem przyjął komunikat w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu oraz wezwał do niezbędnego przejścia do społeczeństwa neutralnego dla klimatu najpóźniej do 2050 r.
(4) Zgodnie z celami określonymi w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu istnieje potrzeba przekształcenia unijnej gospodarki i przemyślenia polityk, w szczególności w dziedzinie transportu i mobilności. Transport odpowiada za jedną czwartą emisji gazów cieplarnianych w Unii, a udział ten wciąż rośnie. Aby osiągnąć neutralność klimatyczną, konieczne będzie ograniczenie emisji w sektorze transportu o 90 % do 2050 r. Droga do zrównoważonego, intermodalnego transportu wymaga postawienia na pierwszym miejscu użytkowników i zaoferowania im tańszych, dostępnych, zdrowszych, czystszych i bardziej energooszczędnych opcji niż te, z których obecnie korzystają, oferując jednocześnie zachęty dla osób korzystających już ze zrównoważonych środków transportu, takich jak chodzenie pieszo, jazda na rowerze i transport publiczny.
(5) Europejski Zielony Ład oznacza przyspieszenie przejścia na zrównoważoną i inteligentną mobilność w celu sprostania tym wyzwaniom. W szczególności znaczną część spośród 75% towarów przewożonych obecnie w transporcie drogowym należy przenieść na transport kolejowy i śródlądowy transport wodny Przeniesienie to wymaga znaczących inwestycji, w tym inwestycji w kontekście odbudowy gospodarki, a ich zasadnicza część związana będzie z realizacją transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) oraz wysiłkami na rzecz zwiększenia efektywności kolejowych korytarzy towarowych.
(6) Kolej ma istotną rolę do odegrania jako przełomowy czynnik, który umożliwi osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Kolej jest jednym z najbardziej ekologicznych i energooszczędnych rodzajów transportu. Jest ona w znacznej mierze zelektryfikowana i emituje dużo mniej CO2 niż transport drogowy lub lotniczy na równoważnej trasie. Jest ona także jedynym rodzajem transportu, w którym od 1990 r. stale obniża się poziom emisji gazów cieplarnianych i CO2. Ponadto w latach 1990-2016 zmniejszyło się zużycie energii w transporcie kolejowym i w coraz większym stopniu korzysta się z odnawialnych źródeł energii.
(7) Kryzys związany z COVID-19 wyjątkowo mocno uderzył w sektor transportu. Pomimo ograniczeń operacyjnych i finansowych sektor ten utrzymał kluczowe połączenia zarówno w odniesieniu do przewozu osób, jak i podstawowych towarów. Było to możliwe głównie dzięki pracownikom, którzy kontynuowali pracę w trudnych i niepewnych warunkach. Strategiczna rola kolei podczas kryzysu związanego z COVID-19 pokazała, że osiągnięcie jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, ustanowionego dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE 4 , jest niezbędne zarówno do ułatwiania dostaw podstawowych towarów, takich jak żywność, leki i paliwo, zwłaszcza w wyjątkowych okolicznościach, jak i do osiągnięcia szerszych celów polityki transportowej.
(8) Łącząc główne unijne szlaki transportowe z peryferyjnymi, górskimi i oddalonymi regionami i terytoriami, w tym na poziomie regionalnym i lokalnym, a także ustanawiając i przywracając brakujące transgraniczne połączenia kolejowe, sektor kolejowy przyczynia się do zapewnienia spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej w skali kontynentu, na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Ponadto w obszarach oddalonych i wiejskich sieci, które gwarantują świadczenie podstawowych usług dla ludności, są często mniej liczne i słabiej rozwinięte. Regiony peryferyjne często borykają się z podwójnie trudną sytuacją, ponieważ mają charakter wiejski i są położone na peryferiach sieci krajowych.
(9) Podczas gdy od 2007 r. udział kolejowych przewozów pasażerskich w unijnym transporcie lądowym wzrósł jedynie nieznacznie, udział kolejowego transportu towarów zmniejszył się. Na drodze do osiągnięcia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego wciąż stoi wiele przeszkód. Funkcjonowanie sektora kolejowego jest czasami utrudnione między innymi ze względu na przestarzałe praktyki biznesowe i operacyjne, starzejącą się infrastrukturę i tabor kolejowy oraz hałaśliwe wagony. Wyeliminowanie tych przeszkód przy jednoczesnym obniżeniu kosztów, analizie unijnych systemów uzupełniających krajowe mechanizmy niedyskryminacyjnego wsparcia dla przewoźników kolejowych i przyspieszeniu tempa innowacji umożliwi wykorzystanie pełnego potencjału kolei, przy jednoczesnym zapewnieniu funkcjonowania rynku wewnętrznego, zwiększeniu ruchu kolejowego i dalszym podnoszeniu już wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Należy zatem w dalszym ciągu wspierać sektor kolejowy, aby mógł on stać się bardziej atrakcyjny zarówno dla podróżujących, pracowników, jak i dla przedsiębiorstw.
(10) Ministrowie transportu z większości państw członkowskich wyrazili swoje zobowiązanie do poparcia europejskiego programu na rzecz międzynarodowego kolejowego transportu pasażerskiego w drodze oświadczenia politycznego przedstawionego na nieformalnej wideokonferencji ministrów transportu UE w dniu 4 czerwca 2020 r.
(11) W celu promowania transportu kolejowego zgodnie z celami określonymi w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, w tym w odniesieniu do zrównoważonej i inteligentnej mobilności, należy ogłosić rok 2021 Europejskim Rokiem Kolei (zwanym dalej "Europejskim Rokiem"). Rok 2021 będzie ważny dla unijnej polityki kolejowej, ponieważ będzie to pierwszy pełny rok, w którym w całej Unii zostaną wdrożone przepisy uzgodnione w ramach czwartego pakietu kolejowego, mianowicie przepisy dotyczące otwarcia rynku krajowych kolejowych przewozów pasażerskich, ograniczenia kosztów i obciążeń administracyjnych przedsiębiorstw kolejowych działających w całej Unii oraz przekazania Agencji Kolejowej Unii Europejskiej (ERA) dodatkowych zadań mających na celu zmniejszenie barier technicznych. W wielu państwach członkowskich rośnie zainteresowanie społeczeństwa koleją, w tym pociągami nocnymi, co obrazuje popularność inicjatywy DiscoverEU. Ponadto międzynarodowy festiwal sztuki "Europa- lia" w 2021 r. będzie poświęcony wpływowi kolei na sztukę oraz roli kolei jako potężnego promotora przemiany społecznej, gospodarczej, przemysłowej i ekologicznej. Europejski Rok powinien przyczynić się do ogólnoeuropejskiej debaty na temat przyszłości kolei.
(12) Na poziomie Unii przydział środków finansowych niezbędny do wykonania niniejszej decyzji będzie obejmował odpowiednie finansowanie, które zostanie określone w kontekście procedury budżetowej na 2021 r. zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi na lata 2021-2027. Z zastrzeżeniem uprawnień władzy budżetowej celem powinno być zapewnienie finansowania wykonania niniejszej decyzji w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. w wysokości co najmniej 8 mln EUR.
(13) Osoby dojeżdżające do pracy stanowią 80 % do 90 % wszystkich pasażerów kolei. Oznacza to, że aglomeracje miejskie w znaczącym stopniu przyczyniają się do ogólnych wyników pasażerskiego transportu kolejowego. Inteligentna mobilność w miastach zależy od modernizacji i renowacji niedostatecznie wykorzystywanych linii podmiejskich i regionalnych, aby zapewnić niskie oddziaływanie na środowisko oraz spójność społeczną i gospodarczą.
(14) Podczas Europejskiego Roku Komisja powinna rozważyć rozpoczęcie analizy wykonalności stworzenia europejskiego oznakowania promującego towary i produkty przewożone koleją, aby zachęcić przedsiębiorstwa do przestawienia się na transport kolejowy. Komisja powinna również rozważyć rozpoczęcie studium wykonalności wprowadzenia wskaźnika jakości połączeń kolejowych, mającego na celu kategoryzację poziomu integracji osiągniętego dzięki wykorzystaniu usług w sieci kolejowej.
(15) Rola zmotywowanego personelu jest nie do przecenienia, ponieważ gwarantuje on sprawne funkcjonowanie. Aby osiągnąć pełny potencjał, sektor kolejowy musi zdywersyfikować swoją kadrę pracowniczą, a w szczególności przyciągnąć kobiety i młodych pracowników. Politykę tę należy promować na wszystkich szczeblach instytucjonalnych.
(16) Zwiększenie atrakcyjności kolei wymaga, aby usługi były skoncentrowane na użytkowniku, zorganizowane i zaprojektowane w taki sposób, aby zapewnić dobrą wartość, stałą niezawodność, doskonałą jakość usług i atrakcyjne ceny.
(17) Ponieważ cele niniejszej decyzji, a mianowicie promowanie transportu kolejowego jako zrównoważonego, innowacyjnego, wzajemnie połączonego i intermodalnego, bezpiecznego i przystępnego cenowo środka transportu oraz ważnego elementu w ramach utrzymywania i rozwijania dobrych stosunków między Unią a państwami z nią sąsiadującymi, a także podkreślenie europejskiego, transgranicznego wymiaru kolei oraz zwiększenie wkładu kolei w gospodarkę, przemysł i społeczeństwo Unii, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na potrzebę transnarodowej wymiany informacji i upowszechniania najlepszych praktyk w całej Unii możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ: