Tradycyjnie od 1 stycznia wchodzą w życie nowe przepisy. Czego można się spodziewać w nadchodzącym 2025 roku? Po raz kolejny wzrośnie płaca minimalna. Rząd spełni też część obietnic wyborczych. Wejdzie w życie więc PIT kasowy dla małych firm, dzięki któremu przedsiębiorcy będą płacić PIT dopiero po faktycznym otrzymaniu zapłaty za wydany towar albo wykonaną usługę. Zmienią się też zasady ustalania składki zdrowotnej oraz kody PKD.
Natomiast firmy, prawników i samorządy czeka wdrażanie e-doręczeń. Nauczyciele otrzymają wyczekiwane podwyżki, a osoby niepełnosprawne nowe formy wsparcia. Czekają nas też nowe obowiązki dotyczące segregacji odpadów.
Czytaj też: Ustawa wprowadzająca zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców opublikowana
Praca: Minimalne wynagrodzenie, składka zdrowotna, niepełnosprawni, renta wdowia
Nowy 2025 rok upłynie pod znakiem wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę. Minimalna płaca wzrośnie bowiem o 366 zł w stosunku do 2024 r., a minimalna stawka godzinowa zwiększy się aż o 2,40 zł. I tak, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r., minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz i wyniesie 4666 zł, a minimalna stawka godzinowa - 30,50 zł.
1 stycznia 2025 roku wejdą również w życie oczekiwane przez przedsiębiorców zmiany w składce zdrowotnej. Nowe przepisy zlikwidują konieczność zapłaty składki zdrowotnej od zbycia środków trwałych. Ustawa zakłada też obniżenie minimalnej podstawy wymiaru składki płaconej przez przedsiębiorców do 75 proc. minimalnego wynagrodzenia.
Z początkiem roku wzrośnie również wysokość miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, finansowanego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Nowe przepisy ustawy z 5 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, które wejdą w życie 1 stycznia 2025 r., z mocą od dnia 1 lipca 2024 r., przewidują, że miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, będzie przysługiwało w kwocie:
- 2760 zł (dotychczas 2400 zł) – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
- 1550 zł (dotychczas 1350 zł) – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
- 575 zł (dotychczas 500 zł) – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Zmianie ulegną również kwoty zwiększenia, dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych, do:
- 1380 zł (dotychczas 1200 zł) - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
- 1035 zł (dotychczas 900 zł) - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
- 690 zł (dotychczas 600 zł) - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Z początkiem 2025 roku zaczną także obowiązywać przepisy ważne dla owdowiałych emerytów i rencistów. Chodzi o ustawę z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza tzw. rentę wdowią. Przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2025 roku i od tego dnia można już składać wnioski o taką rentę, choć prawo do korzystania ze świadczeń według reguły zbiegu i wypłata świadczeń na jej podstawie będzie następować dopiero od 1 lipca 2025 roku.
Wiele zmian w prawie dla osób z niepełnosprawnościami zacznie obowiązywać z początkiem 2025 r. Dodatek dopełniający do renty socjalnej dla niektórych osób z niepełnosprawnościami, nowa grupa uprawniona do świadczenia wspierającego i koniec przedłużonych orzeczeń o niepełnosprawności w marcu – to tylko niektóre ważniejsze zmiany prawne, które czekają osoby z niepełnosprawnościami w Nowym Roku.
Zobacz w LEX: Minimalna stawka godzinowa - zakres stosowania przepisów (rodzaje umów, zakres przedmiotowy i podmiotowy) > >
Fiskus: PIT kasowy, JPK CIT, podatek globalny i od nieruchomości
Jedną z najważniejszych zmian podatkowych, która w 2025 roku dotyczyć będzie wszystkich przedsiębiorców, są nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości. Konieczność ich wprowadzenia wynika z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, który zakwestionował wcześniejsze definicje, odwołujące się do prawa budowlanego. Okazuje się jednak, że nowe przepisy nie rozwiązują wcześniejszych problemów. Prawnicy ostrzegają, że w praktyce może dojść do wzrostu opodatkowania. Nowe definicje zawierają bowiem nieprecyzyjne sformułowania, a to daje lokalnym organom podatkowym możliwość ich szerokiego stosowania.
1 stycznia 2025 r. wchodzą także w życie polskie przepisy wdrażające globalny podatek wyrównawczy wynikający z dyrektywy UE (Pillar II). Mimo iż mają dotyczyć największych korporacji, to pośrednio będą miały wpływ na całą gospodarkę. Polskie przepisy obejmą grupy o skonsolidowanych przychodach ponad 750 mln euro rocznie, w dwóch z czterech poprzednich lat finansowych. Jeśli efektywny poziom opodatkowania (ETR) wynosi poniżej 15 proc., firma zapłaci podatek wyrównawczy. Samo Ministerstwo Finansów przyznało w uzasadnieniu do ustawy, że podatek ten może „zneutralizować” pozytywny efekt preferencji i spowodować spadek atrakcyjności inwestycyjnej Polski. Ryzyko dotyczy przede wszystkim firm prowadzących działalność w Polskiej Strefie Inwestycji.
Od Nowego Roku rozpoczyna się też wdrożenie jednej z największych reform podatkowych w zakresie prowadzenia ewidencji i przekazywania danych skarbówce. Największe firmy będą musiały od 2025 roku prowadzić ewidencję w sposób, który umożliwi im złożenie JPK CIT. Według ekspertów, wdrożenie JPK CIT będzie prawdziwą rewolucją, na dużo większą skalę, niż kilka lat temu było wdrożenie JPK VAT. Mimo iż pierwsze struktury będą przesyłane dopiero w 2026 r., to od początku 2025 r. konieczne będzie prowadzenie ewidencji w sposób pozwalający na zgromadzenie danych pozwalających na ich późniejsze uwzględnienie w strukturze pliku JPK. Największym wyzwaniem będzie odpowiednie zastosowanie znaczników podatkowych. Powstaje m.in. pytanie, jak oznaczyć koszty hipotetycznych odsetek, koszty finansowania dłużnego czy przychody z tytułu nieodpłatnych świadczeń.
Ustawodawca wprowadza też rozwiązanie dla najmniejszych firm - 1 stycznia 2025 r. wchodzi w życie PIT kasowy. Przedsiębiorcy będą płacić PIT dopiero po faktycznym otrzymaniu zapłaty za wydany towar albo wykonaną usługę oraz potrącać koszty uzyskania przychodów w dacie zapłaty za otrzymany towar lub wykonaną usługę. Rozwiązanie będzie dobrowolne. Przedsiębiorca może rozliczać PIT metodą kasową, jeśli jego przychody w poprzednim roku nie przekroczyły równowartości 1 mln złotych. Prawnicy spodziewają się jednak, że nowe rozwiązanie nie będzie zbyt popularne, ze względu na niski limit przychodów oraz konieczność prowadzenia specjalnej ewidencji.
Zobacz w LEX: Minimalny podatek od największych korporacji > >
Cena promocyjna: 116.1 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 96.75 zł
E-doręczenia: Firmy, prawnicy, urzędy
Od Nowego Roku startują e-doręczenia. Zmiany czekają prawników, firmy oraz samorządy.
Nowe podmioty gospodarcze rejestrowane w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) będą musiały posiadać skrzynkę do doręczeń elektronicznych. Niedługo potem obowiązek obejmie już istniejące podmioty. 1 kwietnia 2025 r. adres do e-Doręczeń będą musiały mieć już wszystkie podmioty niepubliczne zarejestrowane w KRS, a zatem także wszystkie spółki prawa handlowego. Po 30 czerwca 2025 r. podania adresu do e-Doręczeń będzie wymagała każda zmiana we wpisie do CEiDG. Natomiast 1 października 2026 r. doręczenia elektroniczne zaczną stosować wszystkie podmioty zarejestrowane w CEiDG.
Od 1 stycznia 2025 r. adwokaci i radcy prawni mają obowiązek zarejestrowania adresu do doręczeń elektronicznych i aktywowania e-skrzynki. Będą w ten sposób komunikować się m.in. z administracją publiczną. Tyle w teorii, bo podmioty publiczne dostały dodatkowy rok na uporanie się z e-doręczeniami. Prawnicza e-skrzynka może więc w tym czasie świecić pustkami. Dodatkowo - choć istnieje obowiązek jej posiadania, to nie przewidziano żadnych konsekwencji za brak.
Także od Nowego Roku obowiązek e-doreczeń zacznie obowiązywać podmioty publiczne. Oznacza to, że co do zasady, urzędy powinny doręczać korespondencję z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego (PURDE) lub publicznej usługi hybrydowej (PUH). Ustawodawca wprowadził dla nich jednak furtkę, która zakłada, że w okresie przejściowym, do 31 grudnia 2025 r., podmioty publiczne będą mogły odstąpić od doręczenia korespondencji na adres do doręczeń elektronicznych lub z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej, z uwagi na przesłanki organizacyjne, których wystąpienie ocenia sam nadawca.
Zobacz także w LEX: e-Doręczenia: Obowiązki pełnomocników od 1 stycznia 2025 > >
Przedsiębiorcy: PKD, ceny prądu, lista firm strategicznych, odpady
1 stycznia 2025 r. wejdzie w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 18 grudnia 2024 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Od tego dnia wszystkie nowe podmioty gospodarcze rejestrowane w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON) będą oznaczać swoją działalność już według nowych kodów. Podmioty istniejące jeszcze przez dwa lata, co do zasady, będą mogły posługiwać się starymi kodami, chociaż w wielu sytuacjach przejście na nową PKD nastąpi prędzej.
Znowelizowana ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w latach 2023-2025 przewiduje m.in. utrzymanie maksymalnej ceny energii elektrycznej na poziomie 500 zł za MWh netto dla gospodarstw domowych (do końca września 2025 r.) oraz maksymalnej ceny energii na poziomie 693 zł za MWh netto dla jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów użyteczności publicznej (do 31 marca 2025 r.). Podobna ochrona na rok 2005 nie została natomiast przedłużona dla przedsiębiorców zaliczanych do sektora MŚP.
1 stycznia 2025 r. wejdzie w życie nowe rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu podmiotów podlegających ochronie oraz właściwych dla nich organów kontroli. Zawiera ono listę podmiotów chronionych przez państwo przed wrogim przejściem. Ustawa o kontroli niektórych inwestycji stanowi m.in., że firm z wykazu nie można zbyć bez zgody właściwego ministra.
Wykaz liczący dotąd 17 podmiotów powiększył się o sześć nowych spółek: telewizje TVN S.A. i Polsat (w tym drugim przypadku chodzi o dwie spółki: Cyfrowy Polsat S.A. oraz Telewizja Polsat Sp. z o.o.), operatorów telefonii komórkowej P4 Sp. z o.o. oraz T Mobile Polska S.A., a także WB Electronics S.A. z sektora zbrojeniowego.
Tak wielu zmian dotyczących odpadów dawno już nie było. Od stycznia mieszkańcy i gminy będą mieli bowiem obowiązek odrębnego zbierania i segregacji kolejnej frakcji odpadów – tym razem tekstyliów. To wymóg unijny. Chodzi o zwiększenie recyklingu tego rodzaju resztek. Jednak eksperci sygnalizują, że brakuje systemu zbiórki i przetwarzania starej odzieży. Realizacja nowych zasad może więc okazać się fikcją. Ale to nie koniec zmian w regulacjach dotyczących segregacji odpadów.
Od początku 2025 roku przedsiębiorcy będą musieli segregować odpady budowlane na sześć frakcji: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne, w tym beton, cegłę, płytki i materiały ceramiczne oraz kamienie. Nie będzie natomiast trudnego do wypełnienia obowiązku sortowania śmieci już na placu budowy. I to niezależnie od tego, czy firma prowadzi ewidencję odpadów, czy nie.
Czytaj w LEX: System kaucyjny wprowadzi rewolucję w rozliczaniu VAT od opakowań > >
Wymiar sprawiedliwości: Urzędówki, komornicy, definicja gwałtu
W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie do 4666 zł. To z kolei oznacza, że taka kwota będzie wolna od potrąceń przy egzekwowaniu należności innych niż alimentacyjne. Reguluje to art. 87 (1) par. 1 pkt. 1 kodeksu pracy. Zgodnie z nim wolna od potrąceń przy egzekwowaniu należności innych niż alimentacyjne, pozostaje zasadniczo kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania.
Od 13 lutego 2025 r. wchodzi w życie zmiana definicji gwałtu. W związku z tym art. 197 k.k. będzie brzmieć: „kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub w inny sposób mimo braku jej zgody, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15”. Wprowadzono też nowy zapis, dodając art. 197 par. 1a o treści „Tej samej karze podlegać będzie ten, kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, wykorzystując brak możliwości rozpoznania przez nią znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem. Natomiast zgodnie z nowym brzmieniem art. 198: ”kto, wykorzystując bezradność innej osoby lub wynikające z upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznych znaczne ograniczenie zdolności do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem, doprowadza ją do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.” To - w ocenie autorek zmiany - obejmuje wszystkie przypadki przemocy seksualnej, z uwzględnieniem braku zgody.
Od Nowego Roku mają wzrosnąć o 100 proc. minimalne stawki wynagrodzeń w 11 kategoriach spraw, które uznane zostały przez Ministerstwo Sprawiedliwości za najbardziej newralgiczne. Chodzi o sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, postępowań ws. nieletnich, spraw alimentacyjnych, o nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka, o stwierdzenie nabycia spadku, o opróżnienie lokalu mieszkalnego czy skargi na czynności komornika.
Samorząd: Ochrona ludności, dochody
Największym wyzwaniem dla samorządów będzie ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, która nakłada na lokalne samorządy liczne obowiązki m.in. planistyczne, szkoleniowe, sprawozdawcze i organizacyjne. Wyzwaniem organizacyjnym dla samorządów będzie kwestia obiektów zbiorowej ochrony. Gminy muszą dokonać przeglądu budynków pod kątem niezbędnej liczby i pojemności, uwzględniając przewidywane rodzaje zagrożeń. Pojawiają się też nowe obowiązki związane z prowadzeniem Ewidencji Zasobów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej.
Pozytywną zmianą dla samorządu jest wejście w życie ustawy z 21 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST). Ustawa, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia ma na celu unowocześnienie i usprawnienie finansowania samorządów. Nowe przepisy opierają się na zwiększeniu stabilności dochodów własnych JST poprzez udział w podatkach PIT i CIT, a także wprowadzeniu bardziej przejrzystych mechanizmów podziału środków, co wpłynie na lepsze planowanie i realizację zadań publicznych przez samorządy.
Oświata: Nauczyciele zarobią więcej
W 2025 roku wynagrodzenia nauczycieli wzrosną o 5 proc., co wynika z przepisów ustawy budżetowej. Kwota bazowa, stanowiąca podstawę obliczeń, wzrośnie do 5 434,82 zł. Ministerstwo Edukacji przedstawiło szczegółowe stawki wynagrodzeń minimalnych i średnich dla poszczególnych grup nauczycieli.
Minimalne wynagrodzenie zasadnicze:
- nauczyciel początkujący: 5 153,40 zł (+5 proc., wzrost o 245,40 zł),
- nauczyciel mianowany: 5 309,85 zł (+5 proc., wzrost o 252,85),
- nauczyciel dyplomowany: 6 210,75 zł (+5 proc., wzrost o 295,75 zł).
Średnie wynagrodzenie:
- nauczyciel początkujący: 6 670,65 zł (+5 proc., wzrost o 317,65 zł),
- nauczyciel mianowany: 7 826,14 zł (+5 proc., wzrost o 372,67 zł),
- nauczyciel dyplomowany: 10 000,07 zł (+5 proc., wzrost o 476,19 zł).
Aby zagwarantować pełny, 5-procentowy wzrost średniego wynagrodzenia nauczycieli początkujących, ustawa okołobudżetowa wprowadzi dodatkową korektę wysokości ich pensji, zwiększając ją o 2,308 proc. w celu pełnego pokrycia wzrostu wynikającego z ustawy. Ostatecznie ustawy te zostaną najprawdopodobniej opublikowane w lutym, natomiast z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2025, co oznacza wypłatę wyrównania dla nauczycieli za te miesiące, w których czekać będą na waloryzację.
Cena promocyjna: 116.1 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 96.75 zł
Zdrowie: Lifting kodeksu etyki lekarskiej
1 stycznia 2025 r. to również ważna data dla lekarzy – wchodzą bowiem w życie zmiany w Kodeksie Etyki Lekarskiej (KEL). Ostatnia tak duża zmiana została przyjęta ponad 20 lat temu - w 2003 roku. Co znalazło się w uaktualnionej wersji kodeksu? Przede wszystkim, po Nowym Roku lekarze będą mogli informować o swojej działalności w mediach społecznościowych, co do tej pory było traktowane jako niedozwolona reklama. Nadal niedopuszczalne będzie za to wykorzystywanie autorytetu lekarza do promowania usług niezwiązanych z wykonywaniem tego zawodu.
Inną istotną zmianą, którą wymusiły zachodzące przemiany technologiczne, jest przepis o wykorzystywaniu sztucznej inteligencji w procesie diagnostycznym. Nowy art. 12 KEL stanowi, że lekarz może wspomagać się narzędziami opartymi na AI pod warunkiem, że sam podejmie ostateczną decyzję co do diagnozy, algorytmy będą posiadały odpowiedni certyfikat, a pacjent wyrazi świadomą zgodę na ich użycie. Przepis ten budzi jednak wątpliwości – nie wiadomo bowiem np., kiedy lekarz ma tłumaczyć pacjentowi, na czym polega użycie sztucznej inteligencji, skoro już teraz na wizycie nie starcza czasu na dłuższą rozmowę. Pytanie również, w jaki sposób wyłączyć sztuczną inteligencję z procesu diagnostycznego, gdy pacjent nie zgodzi się na jej użycie - często jest ona wykorzystywana np. w analizowaniu zdjęć rentgenowskich.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
