Jedynie oryginalne teksty EKG ONZ mają skutek prawny w świetle międzynarodowego prawa publicznego. Status i datę wejścia w życie niniejszego regulaminu należy sprawdzać w najnowszej wersji dokumentu EKG ONZ dotyczącego statusu TRANS/WP.29/343, dostępnej pod adresem:http://www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29fdocstts.html
Regulamin nr 134 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji pojazdów silnikowych i ich części w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem pojazdów napędzanych wodorem [2019/795]
(Dz.U.UE L z dnia 17 maja 2019 r.)
Obejmujący wszystkie obowiązujące teksty, w tym:
Suplement nr 3 do pierwotnej wersji regulaminu - data wejścia w życie: 19 lipca 2018 r.
SPIS TREŚCI
REGULAMIN
1. Zakres
2. Definicje
3. Wystąpienie o homologację
4. Homologacja
5. Część I - Specyfikacja układu przechowywania sprężonego wodoru
6. Część II - Specyfikacja określonych części do układu przechowywania sprężonego wodoru
7. Część III - Specyfikacja układu paliwowego pojazdu zawierającego układ przechowywania sprężonego wodoru
8. Zmiana typu i rozszerzenie homologacji
9. Zgodność produkcji
10. Sankcje z tytułu niezgodności produkcji
11. Ostateczne zaniechanie produkcji
12. Nazwy i adresy placówek technicznych odpowiedzialnych za przeprowadzanie badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu
ZAŁĄCZNIKI
1. Część 1 Wzór I - Dokument informacyjny nr ... dotyczący homologacji typu układu przechowywania wodoru w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem pojazdów napędzanych wodorem
Wzór II - Dokument informacyjny nr ... dotyczący homologacji typu określonej części do układu przechowywania wodoru w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem pojazdów napędzanych wodorem
Wzór III - Dokument informacyjny nr ... dotyczący homologacji typu pojazdu w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem pojazdów napędzanych wodorem
Część 2 Wzór I - Zawiadomienie dotyczące udzielenia, rozszerzenia, odmowy lub cofnięcia homologacji, lub ostatecznego zaniechania produkcji typu układu przechowywania sprężonego wodoru w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem pojazdów napędzanych wodorem na podstawie regulaminu nr 134
Wzór II - Zawiadomienie dotyczące udzielenia, rozszerzenia, odmowy lub cofnięcia homologacji, lub ostatecznego zaniechania produkcji typu określonej części (TPRD / zaworu zwrotnego / automatycznego zaworu odcinającego) w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem pojazdów napędzanych wodorem na podstawie regulaminu nr 134
Wzór III - Zawiadomienie dotyczące udzielenia, rozszerzenia, odmowy lub cofnięcia homologacji, lub ostatecznego zaniechania produkcji typu pojazdu w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem pojazdów napędzanych wodorem na podstawie regulaminu nr 134
2 Układy znaków homologacji
3 Procedury badań w zakresie układów przechowywania sprężonego wodoru
4 Procedury badań dla określonych części do układów przechowywania sprężonego wodoru
Dodatek 1 - Przegląd badań TPRD
Dodatek 2 - Przegląd badań zaworu zwrotnego i automatycznego zaworu odcinającego
5 Procedury badań w zakresie układu paliwowego pojazdu zawierającego układ przechowywania sprężonego wodoru
1. ZAKRES
Niniejszy regulamin stosuje się do 1 :
1.1. Część I - Układów przechowywania sprężonego wodoru do pojazdów napędzanych wodorem w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem.
1.2. Część II - Określonych części do układów przechowywania sprężonego wodoru do pojazdów napędzanych wodorem w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem.
1.3. Część III - Pojazdów kategorii M i N 2 napędzanych wodorem, zawierających układ przechowywania sprężonego wodoru, w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa związanych z działaniem.
2. DEFINICJE
Do celów niniejszego regulaminu stosuje się następujące definicje:
2.1. "Płytka bezpieczeństwa" oznacza część eksploatacyjną nadciśnieniowego urządzenia zabezpieczającego bez możliwości ponownego zamknięcia, która po zainstalowaniu w urządzeniu ma rozerwać się pod wpływem ustalonego wcześniej ciśnienia, aby umożliwić upust sprężonego wodoru.
2.2. "Zawór zwrotny" oznacza zawór jednokierunkowy, który zapobiega przepływowi zwrotnemu w przewodzie paliwowym pojazdu.
2.3. "Układ przechowywania sprężonego wodoru" (CHSS) oznacza układ zaprojektowany do przechowywania paliwa wodorowego do pojazdów napędzanych wodorem, składający się ze zbiornika pod ciśnieniem, nadciśnieniowych urządzeń zabezpieczających (PRD) oraz urządzenia odcinającego lub urządzeń odcinających, które oddzielają przechowywany wodór od reszty układu paliwowego i jego środowiska.
2.4. "Zbiornik" (do przechowywania wodoru) oznacza część w układzie przechowywania wodoru, w której przechowywana jest pierwotna objętość paliwa wodorowego.
2.5. "Data wycofania z użytkowania" oznacza określoną datę (miesiąc i rok) wycofania z użytkowania.
2.6. "Data produkcji" (zbiornika do przechowywania sprężonego wodoru) oznacza datę (miesiąc i rok) wykonanego w trakcie produkcji badania przy ciśnieniu próbnym.
2.7. "Przestrzenie zamknięte lub półzamknięte" oznaczają określone objętości w pojeździe (lub w obrysie pojazdu przebiegającym w poprzek stref otwartych), które znajdują się na zewnątrz instalacji wodorowej (układu przechowywania, układu ogniw paliwowych oraz układu sterowania przepływem paliwa) i jej obudowy (jeżeli istnieje) i w których może gromadzić się wodór (a tym samym stanowić zagrożenie), jak może mieć to miejsce w przestrzeni pasażerskiej, przestrzeni bagażowej oraz w przestrzeni pod maską.
2.8. "Punkt wylotowy spalin" oznacza geometryczne centrum obszaru, w którym następuje upust gazu z ogniwa paliwowego pojazdu.
2.9. "Układ ogniw paliwowych" oznacza układ składający się z baterii ogniw paliwowych, układu przetwarzania powietrza, układu sterowania przepływem paliwa, układu wylotowego, układu kontroli temperatury oraz układu kontroli wody.
2.10. "Gniazdo do tankowania" oznacza wyposażenie pojazdu, do którego podłącza się dyszę stacji tankowania i przez które do pojazdu przenosi się paliwo. Gniazdo do tankowania wykorzystuje się jako alternatywę względem złącza do tankowania.
2.11. "Stężenie wodoru" oznacza odsetek moli (lub cząsteczek) wodoru w mieszaninie wodoru i powietrza (równy objętości częściowej wodoru gazowego).
2.12. "Pojazd napędzany wodorem" oznacza każdy pojazd silnikowy, w którym wykorzystuje się sprężony wodór gazowy jako paliwo do napędzania pojazdu, w tym pojazdy zasilane ogniwami paliwowymi oraz pojazdy wyposażone w silnik spalinowy wewnętrznego spalania. Paliwo wodorowe do pojazdów pasażerskich określono w normie ISO 14687-2: 2012 oraz SAE J2719: (wersja z września 2011 r.).
2.13. "Przestrzeń bagażowa" oznacza przestrzeń w pojeździe przeznaczoną do przechowywania bagażu lub towarów, ograniczoną dachem, maską, podłogą, ścianami bocznymi, oddzieloną od przestrzeni pasażerskiej przegrodą przednią lub przegrodą tylną.
2.14. "Producent" oznacza osobę lub jednostkę odpowiedzialną wobec organu udzielającego homologacji za wszystkie aspekty procesu homologacji typu oraz za zapewnienie zgodności produkcji. Nie jest konieczne, aby taka osoba lub jednostka była bezpośrednio zaangażowana we wszystkie fazy produkcji pojazdu, układu lub części stanowiących przedmiot homologacji.
2.15. "Maksymalne dopuszczalne ciśnienie robocze" (MAWP) oznacza najwyższe ciśnienie manometryczne, przy którym dopuszczalna jest eksploatacja zbiornika lub układu przechowywania w normalnych warunkach eksploatacji.
2.16. "Maksymalne ciśnienie tankowania" (MFP) oznacza maksymalne ciśnienie w układzie przechowywania sprężonego wodoru podczas tankowania. Maksymalne ciśnienie tankowania wynosi 125 % nominalnego ciśnienia roboczego.
2.17. "Nominalne ciśnienie robocze" (NWP) oznacza ciśnienie manometryczne charakterystyczne dla typowego działania układu. W odniesieniu do zbiorników na sprężony wodór gazowy NWP oznacza ciśnienie ustalone sprężonego gazu w przypadku w pełni zatankowanego zbiornika lub układu przechowywania w jednolitej temperaturze 15 °C.
2.18. "Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające" (PRD) oznacza urządzenie, które po uruchomieniu w określonych warunkach eksploatacji wykorzystywane jest do uwolnienia wodoru z układu pod ciśnieniem, zapobiegając tym samym awarii systemu.
2.19. "Pęknięcie" lub "rozerwanie" oznaczają nagłe i gwałtowne otwarcie lub rozpadnięcie się pod wpływem siły lub ciśnienia wewnętrznego.
2.20. "Nadciśnieniowy zawór bezpieczeństwa" oznacza nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające, które otwiera się przy ustawionym wcześniej poziomie ciśnienia i może zamknąć się ponownie.
2.21. "Okres użytkowania" (zbiornika do przechowywania sprężonego wodoru) oznacza ramy czasowe, w których użytkowanie (wykorzystywanie) jest dozwolone.
2.22. "Zawór odcinający" oznacza zawór między zbiornikiem a układem paliwowym pojazdu, który może być uruchomiony automatycznie, a także który automatycznie powraca do pozycji "zamkniętej", gdy nie jest podłączony do źródła zasilania.
2.23. "Pojedyncza awaria" oznacza awarię wywołaną pojedynczym zdarzeniem, w tym wszelkie awarie, które wystąpią w jej następstwie.
2.24. "Uruchamiane termicznie nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające" (TPRD) oznacza nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające bez możliwości ponownego zamknięcia, uruchamiane pod wpływem temperatury w celu otwarcia i uwolnienia wodoru gazowego.
2.25. "Typ układu przechowywania wodoru" oznacza zespół części, które nie różnią się pod względem takich podstawowych cech, jak:
a) nazwa handlowa lub znak towarowy producenta;
b) stan przechowywanego paliwa wodorowego: gazu sprężonego;
c) nominalne ciśnienie robocze (NWP);
d) konstrukcja, materiały, pojemność i wymiary fizyczne zbiornika; oraz
e) konstrukcja, materiały oraz zasadnicze charakterystyki TPRD, zaworu zwrotnego i automatycznego zaworu odcinającego, jeżeli występują.
2.26. "Typ określonej części do układu przechowywania wodoru" oznacza część lub zespół części, które nie różnią się znacząco pod względem takich podstawowych cech, jak:
a) nazwa handlowa lub znak towarowy producenta;
b) stan przechowywanego paliwa wodorowego: gazu sprężonego;
c) rodzaj części: (T)PRD, zawór zwrotny i automatyczny zawór odcinający; oraz
d) konstrukcja, materiały oraz zasadnicze charakterystyki.
2.27. "Typ pojazdu" w odniesieniu do bezpieczeństwa związanego z wodorem oznacza pojazdy, które nie różnią się pod względem takich podstawowych cech, jak:
a) nazwa handlowa lub znak towarowy producenta; oraz
b) podstawowa konfiguracja i główne charakterystyki układu paliwowego pojazdu.
2.28. "Układ paliwowy pojazdu" oznacza zespół części służących do przechowywania lub dostarczania paliwa wodorowego do ogniwa paliwowego (FC) lub silnika spalinowego wewnętrznego spalania (ICE).
3. WYSTĄPIENIE O HOMOLOGACJĘ
3.1. Część I: Wystąpienie o homologację typu układu przechowywania sprężonego wodoru.
3.1.1. Wniosek o homologację typu układu przechowywania wodoru składa producent układu przechowywania wodoru lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.
3.1.2. Wzór dokumentu informacyjnego przedstawiono w załączniku 1 część1-I.
3.1.3. Placówce technicznej przeprowadzającej badania homologacyjne należy przekazać wystarczającą liczbę układów przechowywania wodoru reprezentatywnych dla typu będącego przedmiotem homologacji.
3.2. Część II: Wystąpienie o homologację typu określonej części do układu przechowywania sprężonego wodoru.
3.2.1. Wniosek o homologację typu określonej części składa producent określonej części lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.
3.2.2. Wzór dokumentu informacyjnego przedstawiono w załączniku 1 część 1-II.
3.2.3. Placówce technicznej przeprowadzającej badania homologacyjne należy przekazać wystarczającą liczbę określonych części do układu przechowywania wodoru reprezentatywnych dla typu będącego przedmiotem homologacji.
3.3. Część III. Wystąpienie o homologację typu pojazdu.
3.3.1. Wniosek o homologację typu pojazdu składa producent pojazdu lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.
3.3.2. Wzór dokumentu informacyjnego przedstawiono w załączniku 1 część 1-III.
3.3.3. Placówce technicznej przeprowadzającej badania homologacyjne należy przekazać wystarczającą liczbę pojazdów reprezentatywnych dla typu będącego przedmiotem homologacji.
4. HOMOLOGACJA
4.1. Udzielenie homologacji typu.
4.1.1. Homologacja typu układu przechowywania sprężonego wodoru.
Homologacji typu układu przechowywania wodoru udziela się, jeżeli układ przechowywania wodoru, którego dotyczy wniosek o homologację przedłożony zgodnie z niniejszym regulaminem, spełnia wymogi części I poniżej.
4.1.2. Homologacja typu określonej części do układu przechowywania sprężonego wodoru.
Homologacji typu określonej części udziela się, jeżeli określona część, której dotyczy wniosek o homologację przedłożony zgodnie z niniejszym regulaminem, spełnia wymogi części II poniżej.
4.1.3. Homologacja typu pojazdu.
Homologacji typu pojazdu udziela się, jeżeli pojazd, którego dotyczy wniosek o homologację przedłożony zgodnie z niniejszym regulaminem, spełnia wymogi części III poniżej.
4.2. Każdemu homologowanemu typowi nadaje się numer homologacji: pierwsze dwie cyfry takiego numeru (00 dla regulaminu w jego pierwotnej wersji) wskazują serię poprawek obejmujących ostatnie poważniejsze zmiany techniczne wprowadzone do regulaminu przed datą udzielenia homologacji. Ta sama Umawiająca się Strona nie może nadać tego samego numeru innemu typowi pojazdu lub części.
4.3. Zawiadomienie o homologacji bądź o rozszerzeniu, odmowie lub cofnięciu homologacji na podstawie niniejszego regulaminu zostaje przekazane Umawiającym się Stronom stosującym niniejszy regulamin na formularzu zgodnym ze wzorem zamieszczonym w załączniku 1 część 2 wraz z fotografiami lub schematami dostarczonymi przez występującego o homologację w formacie nie większym niż A4 (210 × 297 mm), lub złożonym do tego formatu, i w odpowiedniej skali.
4.4. Na każdym pojeździe, układzie przechowywania wodoru lub określonej części zgodnych z typem homologowanym na podstawie niniejszego regulaminu, w widocznym i łatwo dostępnym miejscu określonym w formularzu homologacji, umieszcza się międzynarodowy znak homologacji zgodny ze wzorami opisanymi w załączniku 2 i zawierający:
4.4.1. okrąg otaczający literę "E", po której następuje numer identyfikujący państwo udzielające homologacji 3 ;
4.4.2. numer niniejszego regulaminu, literę "R", myślnik i numer homologacji umieszczone z prawej strony okręgu opisanego w pkt 4.4.1.
4.5. Jeżeli pojazd jest zgodny z typem pojazdu homologowanym zgodnie z jednym lub większą liczbą regulaminów stanowiących załączniki do Porozumienia, w państwie, które udzieliło homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, symbol podany w pkt 4.4.1 nie musi być powtarzany. W takim przypadku numer regulaminu i homologacji oraz dodatkowe symbole należy umieścić w kolumnach po prawej stronie symbolu opisanego w pkt 4.4.1 powyżej.
4.6. Znak homologacji musi być czytelny i nieusuwalny.
4.6.1. W przypadku pojazdu znak homologacji umieszcza się na tabliczce znamionowej pojazdu.
4.6.2. W przypadku układu przechowywania wodoru znak homologacji umieszcza się na zbiorniku.
4.6.3. W przypadku określonej części znak homologacji umieszcza się na określonej części.
5. CZĘŚĆ I - SPECYFIKACJA UKŁADU PRZECHOWYWANIA SPRĘŻONEGO WODORU
W niniejszej części określono wymogi dotyczące układu przechowywania sprężonego wodoru. Układ przechowywania wodoru składa się ze zbiornika ciśnieniowego oraz podstawowych mechanizmów zamykających otwory prowadzące do zbiornika ciśnieniowego. Na rysunku 1 przedstawiono typowy układ przechowywania sprężonego wodoru składający się ze zbiornika pod ciśnieniem, trzech mechanizmów zamykających i ich osprzętu. Mechanizmy zamykające muszą zawierać następujące funkcje, które mogą być połączone:
a) TPRD;
b) zawór zwrotny, który zapobiega przepływowi zwrotnemu do układu tankowania; oraz
c) automatyczny zawór odcinający z możliwością zamknięcia w celu zapobiegnięcia przepływowi ze zbiornika do ogniwa paliwowego lub silnika spalania wewnętrznego. Każdy zawór odcinający oraz TPRD, które zapewniają podstawową blokadę przepływu ze zbiornika, instaluje się bezpośrednio na każdym ze zbiorników lub w każdym z nich. Bezpośrednio na każdym zbiorniku lub w każdym z nich instaluje się co najmniej jeden komponent z funkcją zaworu zwrotnego.
Rysunek 1
Typowy układ przechowywania sprężonego wodoru
grafika
Wszystkie nowe układy przechowywania sprężonego wodoru wyprodukowane do użytkowania w pojazdach drogowych muszą posiadać NWP wynoszące 70 MPa lub mniejsze oraz okres użytkowania wynoszący 15 lat lub mniej i być w stanie spełnić wymogi określone w pkt 5.
Układ przechowywania wodoru musi spełniać wymogi badania działania określone w niniejszym punkcie. Wymogi kwalifikacyjne na potrzeby użytkowania w pojazdach są następujące:
5.1. Badania weryfikacyjne dotyczące podstawowych wskaźników
5.2. Badania weryfikacyjne dotyczące trwałości działania (sekwencyjne badania hydrauliczne)
5.3. Badanie weryfikacyjne dotyczące przewidywanych wyników osiąganych w warunkach drogowych (sekwencyjne badania pneumatyczne)
5.4. Badanie weryfikacyjne dotyczące usługi przerywającej działanie układu podczas pożaru
5.5. Badanie weryfikacyjne dotyczące trwałości działania podstawowych mechanizmów zamykających.
-Elementy badań dotyczących osiągów podsumowano w tabeli poniżej. Odpowiednie procedury badań określono w załączniku 3.
Przegląd wymagań dotyczących osiągów
| 5.1. |
Badania weryfikacyjne dotyczące podstawowych wskaźników |
| 5.1.1. |
Referencyjne początkowe ciśnienie rozrywające |
| 5.1.2. |
Liczba cykli referencyjnego ciśnienia początkowego |
| 5.2. |
Badanie weryfikacyjne dotyczące trwałości działania (sekwencyjne badania hydrauliczne) |
| 5.2.1. |
Badanie przy ciśnieniu próbnym |
| 5.2.2. |
Badanie wytrzymałości na upadek (uderzenie) |
| 5.2.3. |
Badanie uszkodzenia powierzchni |
| 5.2.4. |
Badanie odporności chemicznej i badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze otoczenia |
| 5.2.5. |
Badanie ciśnienia statycznego w wysokiej temperaturze |
| 5.2.6. |
Badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturach skrajnych |
| 5.2.7. |
Badanie przy szczątkowym ciśnieniu próbnym |
| 5.2.8. |
Badanie wytrzymałości szczątkowej na rozerwanie |
| 5.3. |
Badanie weryfikacyjne dotyczące przewidywanych wyników osiąganych w warunkach drogowych (sekwencyjne badania pneumatyczne) |
| 5.3.1. |
Badanie przy ciśnieniu próbnym |
| 5.3.2. |
Badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze otoczenia oraz w temperaturach skrajnych (pneumatyczne) |
| 5.3.3. |
Badanie szczelności/przepuszczalności przy ciśnieniu statycznym w temperaturach skrajnych (pneumatyczne) |
| 5.3.4. |
Badanie przy szczątkowym ciśnieniu próbnym |
| 5.3.5. |
Badanie wytrzymałości szczątkowej na rozerwanie (hydrauliczne) |
| 5.4. |
Badanie weryfikacyjne dotyczące usługi przerywającej działanie podczas pożaru |
| 5.5. |
Wymogi dotyczące podstawowych mechanizmów zamykających |
5.1. Badania weryfikacyjne dotyczące podstawowych wskaźników
5.1.1. Referencyjne początkowe ciśnienie rozrywające
Badaniu hydraulicznemu z cyklicznymi zmianami ciśnienia do momentu rozerwania (procedura badania w załączniku 3 pkt 2.1) poddaje się trzy(3) zbiorniki. Producent dostarcza dokumentację (pomiary i analizy statystyczne), w której określono środkowe ciśnienie rozrywające nowych zbiorników, BPO.
Ciśnienie rozrywające wszystkich badanych zbiorników musi mieścić się w zakresie ±10 % BPO oraz nie może być mniejsze niż wartość minimalna BPmin wynosząca 225 % NWP.
Ponadto ciśnienie rozrywające zbiorników, których podstawowym składnikiem są kompozyty z włókna szklanego, musi być większe niż 350 % NWP.
5.1.2. Liczba cykli referencyjnego ciśnienia początkowego
Badaniu hydraulicznemu z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze otoczenia wynoszącej 20 (± 5) °C do momentu osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+ 2/ - 0 MPa) bez pęknięcia dla 22 000 cykli lub do czasu wystąpienia wycieku (procedura badania w załączniku 3 pkt 2.2) poddaje się trzy(3) zbiorniki. W przypadku okresu użytkowania wynoszącego 15 lat w trakcie pierwszych 11 000 cykli nie może dojść do wycieku.
5.2. Badania weryfikacyjne dotyczące trwałości działania (sekwencyjne badania hydrauliczne)
Jeżeli wszystkie trzy pomiary czasu trwania cykli ciśnieniowych wykonane zgodnie z pkt 5.1.2 są większe od 11 000 cykli lub wszystkie różnią się od siebie nawzajem o nie więcej niż ± 25 %, wówczas na podstawie pkt 5.2 bada się tylko jeden(1) zbiornik. W przeciwnym przypadku na podstawie pkt 5.2 bada się trzy(3) zbiorniki.
W zbiorniku przechowywania wodoru nie może dojść do wycieku podczas opisanej poniżej sekwencji badań pojedynczego układu, które przedstawiono na rysunku 2. Specyfikę mających zastosowanie procedur badań dotyczących układu przechowywania wodoru przedstawiono w załączniku 3 pkt 3.
Rysunek 2
Badanie weryfikacyjne dotyczące trwałości działania (hydrauliczne)
grafika
5.2.1. Badanie przy ciśnieniu próbnym
Zbiornik poddaje się działaniu ciśnienia do momentu osiągnięcia poziomu 150 % NWP (+ 2/- 0 MPa) oraz utrzymuje w tym stanie przez co najmniej 30 sekund (procedura badania w załączniku 3 pkt 3.1).
5.2.2. Badanie wytrzymałości na upadek (uderzenie)
Zbiornik upuszcza się pod różnymi kątami uderzenia (procedura badania w załączniku 3 pkt 3.2).
5.2.3. Badanie uszkodzenia powierzchni
Uszkadza się powierzchnię zbiornika (procedura badania w załączniku 3 pkt 3.3).
5.2.4. Badanie odporności chemicznej i badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze otoczenia
Zbiornik wystawia się na działanie czynników chemicznych spotykanych w środowisku ruchu drogowego oraz poddaje działaniu ciśnienia do momentu osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+2/- 0 MPa) w temperaturze 20 (±5) °C dla co najmniej 60 % liczby cykli ciśnieniowych (procedura badania w załączniku 3 pkt 3.4). Wystawienie na działanie czynników chemicznych przerywa się przed ostatnimi 10 cyklami, które przeprowadza się do momentu osiągnięcia poziomu 150 % NWP (+ 2/- 0 MPa).
5.2.5. Badanie ciśnienia statycznego w wysokiej temperaturze
Zbiornik poddaje się działaniu ciśnienia do momentu osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+ 2/- 0 MPa) w temperaturze ≥ 85 °C przez co najmniej 1 000 godzin (procedura badania w załączniku 3 pkt 3.5).
5.2.6. Badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturach skrajnych.
Zbiornik poddaje się badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze ≤ - 40 °C do momentu osiągnięcia poziomu 80 % NWP (+2/- 0 MPa) dla 20 % liczby cykli oraz w temperaturze ≥ +85 °C i przy wilgotności względnej 95 (± 2) % do momentu osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+2/- 0 MPa) dla 20 % liczby cykli (procedura badania w załączniku 3 pkt 2.2).
5.2.7. Hydrauliczne badanie przy ciśnieniu szczątkowym. Zbiornik poddaje się działaniu ciśnienia do momentu osiągnięcia poziomu 180 % NWP (+2/- 0 MPa) oraz utrzymuje w tym stanie przez co najmniej 4 minuty bez rozerwania (procedura badania w załączniku 3 pkt 3.1).
5.2.8. Badanie wytrzymałości szczątkowej na rozerwanie
Zbiornik poddawany jest hydraulicznemu badaniu na rozerwanie w celu zweryfikowania, czy ciśnienie rozrywające wynosi co najmniej 80 % referencyjnego początkowego ciśnienia rozrywającego (BPO) określonego w pkt 5.1.1. (procedura badania w załączniku 3 pkt 2.1).
5.3. Badanie weryfikacyjne dotyczące przewidywanych wyników osiąganych w warunkach drogowych
(sekwencyjne badania pneumatyczne)
W układzie przechowywania wodoru nie może dojść do wycieku podczas następującej sekwencji badań, które przedstawiono na rysunku 3. Specyfikę mających zastosowanie procedur badań dotyczących układu przechowywania wodoru przedstawiono w załączniku 3.
Rysunek 3
Badanie weryfikacyjne dotyczące przewidywanych wyników osiąganych w warunkach drogowych (pneumatyczne/hydrauliczne)
grafika
5.3.1. Badanie przy ciśnieniu próbnym
Układ poddaje się działaniu ciśnienia do momentu osiągnięcia poziomu 150 % NWP (+2/- 0 MPa) oraz utrzymuje w tym stanie przez co najmniej 30 sekund (procedura badania w załączniku 3 pkt 3.1). Zbiornik, który poddano badaniu przy ciśnieniu próbnym w trakcie produkcji, można wykluczyć z tego badania.
5.3.2. Badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze otoczenia oraz w temperaturach skrajnych
Układ poddaje się badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia przez 500 cykli (procedura badania w załączniku 3 pkt 4.1).
a) cykle ciśnieniowe dzieli się na dwie grupy: połowę cykli (250) przeprowadza się przed wystawieniem na działanie ciśnienia statycznego (pkt 5.3.3), a pozostałą połowę cykli (250) przeprowadza się po wstępnym wystawieniu na działanie ciśnienia statycznego (pkt 5.3.3), jak przedstawiono na rysunku 3;
b) w przypadku pierwszej serii cykli ciśnieniowych 25 cykli ciśnieniowych przeprowadza się do momentu osiągnięcia poziomu 80 % NWP (+2/- 0 MPa) w temperaturze ≤ - 40 °C, następnie 25 cykli ciśnieniowych do osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+2/- 0 MPa) w temperaturze ≥ +50 °C oraz przy wilgotności względnej 95 (±2) %, a pozostałe 200 cykli do osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+2/- 0 MPa) w temperaturze 20 (± 5) °C;
w przypadku drugiej serii cykli ciśnieniowych 25 cykli ciśnieniowych przeprowadza się do momentu osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+2/- 0 MPa) w temperaturze ≥ +50 °C oraz przy wilgotności względnej 95 (±2) %, następnie 25 cykli ciśnieniowych do osiągnięcia poziomu 80 % NWP (+2/- 0 MPa) w temperaturze ≤ - 40 °C, a pozostałe 200 cykli do osiągnięcia poziomu 125 % NWP (+2/- 0 MPa) w temperaturze 20 (± 5) °C;
c) temperatura paliwa z postaci wodoru gazowego wynosi ≤ - 40 °C;
d) podczas pierwszej serii 250 cykli ciśnieniowych pięć cykli przeprowadza się przy temperaturze paliwa wynoszącej +20 (±5) °C po wyrównaniu się temperatury układu do poziomu ≤ - 40 °C; pięć cykli przeprowadza się przy temperaturze paliwa równej ≤ - 40 °C; a pięć cykli przeprowadza się przy temperaturze paliwa równej ≤ - 40 °C po wyrównaniu się temperatury układu do poziomu ≥ +50 °C oraz przy wilgotności względnej 95 %;
e) pięćdziesiąt cykli ciśnieniowych przeprowadza się z zastosowaniem prędkości ubywania paliwa nie mniejszej niż prędkość ubywania paliwa w trakcie konserwacji.
5.3.3. Badanie szczelności/przepuszczalności przy ciśnieniu statycznym w temperaturach skrajnych
a) badanie przeprowadza się po każdej serii 250 pneumatycznych cykli ciśnieniowych na podstawie pkt 5.3.2;
b) maksymalny dopuszczalny upust wodoru z układu przechowywania sprężonego wodoru wynosi 46 ml/h/l pojemności wodnej układu przechowywania (procedura badania w załączniku 3 pkt 4.2);
c) jeżeli zmierzona szybkość przenikania jest większa niż 0,005 mg/s (3,6 Nml/min), należy przeprowadzić zlokalizowane badanie szczelności służące do zapewnienia, aby w żadnym punkcie zlokalizowany przeciek zewnętrzny nie był większy niż 0,005 mg/s (3,6 Nml/min) (procedura badania w załączniku 3 pkt 4.3).
5.3.4. Badanie przy szczątkowym ciśnieniu próbnym (hydrauliczne)
Zbiornik poddaje się działaniu ciśnienia do momentu osiągnięcia poziomu 180 % NWP (+2/- 0 MPa) oraz utrzymuje w tym stanie przez co najmniej 4 minuty bez rozerwania (procedura badania w załączniku 3, pkt 3.1).
5.3.5. Badanie wytrzymałości szczątkowej na rozerwanie (hydrauliczne)
Zbiornik poddawany jest hydraulicznemu badaniu na rozerwanie w celu zweryfikowania, czy ciśnienie rozrywające wynosi co najmniej 80 % referencyjnego początkowego ciśnienia rozrywającego (BPO) określonego w pkt 5.1.1. (procedura badania w załączniku 3 pkt 2.1).
5.4. Badanie weryfikacyjne dotyczące usługi przerywającej działanie podczas pożaru
W niniejszej sekcji opisano próbę ogniową, w której gazem do celów badań jest sprężony wodór. Alternatywnym gazem do celów badań może być sprężone powietrze.
Układ przechowywania wodoru poddaje się działaniu ciśnienia do momentu osiągnięcia NWP oraz wystawia na działanie ognia (procedura badania w załączniku 3 pkt 5.1). Uruchamiane termicznie nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające uwalnia zawarte w układzie gazy w sposób kontrolowany, bez pęknięcia.
5.5. Wymogi dotyczące podstawowych mechanizmów zamykających
Podstawowe mechanizmy zamykające, które izolują wysokociśnieniowy układ przechowywania wodoru, a mianowicie TPRD, zawór zwrotny i automatyczny zawór odcinający, zgodnie z rysunkiem 1, muszą zostać zbadane i uzyskać homologację typu zgodnie z częścią II niniejszego regulaminu, a ponadto muszą być produkowane zgodnie z homologowanym typem.
Ponowne badanie układu przechowywania nie jest wymagane, jeżeli zapewnione są alternatywne mechanizmy zamykania posiadające porównywalne funkcje, osprzęt, materiały, moc oraz wymiary, spełniające powyższe warunki. Zmiana sprzętu TPRD, jego pozycji zamontowania lub przewodów odpowietrzających będzie jednak wymagała nowej próby ogniowej zgodnie z pkt 5.4.
5.6. Etykietowanie
Na każdym zbiorniku musi być umieszczona w sposób trwały etykieta zawierająca co najmniej następujące informacje: nazwę producenta, numer seryjny, datę produkcji, MFP, NWP, typ paliwa (np. "CHG" dla wodoru gazowego) oraz datę wycofania z użytkowania. Każdy zbiornik należy również oznaczyć liczbą cykli wykorzystanych w programie badań zgodnie z pkt 5.1.2. Każda etykieta umieszczona na zbiorniku zgodnie z niniejszym punktem musi pozostać na miejscu i być czytelna przez czas trwania zalecanego przez producenta okresu użytkowania zbiornika.
Data wycofania z użytkowania nie może przypadać później niż 15 lat po dacie produkcji.
6. CZĘŚĆ II - SPECYFIKACJA OKREŚLONYCH CZĘŚCI DO UKŁADU PRZECHOWYWANIA SPRĘŻONEGO WODORU
6.1. Wymagania dotyczące TPRD
TPRD musi spełniać następujące wymagania dotyczące osiągów:
a) badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia (załącznik 4 pkt 1.1);
b) badanie przyspieszonego cyklu życia (załącznik 4 pkt 1.2);
c) badanie cyklu termicznego (załącznik 4 pkt 1.3);
d) badanie odporności na korozję spowodowaną solą (załącznik 4 pkt 1.4);
e) badanie środowiskowe pojazdu (załącznik 4 pkt 1.5);
f) badanie wytrzymałości na pękanie powodowane naprężeniami korozyjnymi (załącznik 4 pkt 1.6);
g) badanie wytrzymałości na upadek i odporności na drgania (załącznik 4 pkt 1.7);
h) badanie szczelności (załącznik 4 pkt 1.8);
i) badanie aktywacji na wierzchu stanowiska (załącznik 4 pkt 1.9);
j) badanie natężenia przepływu (załącznik 4 pkt 1.10).
6.2. Wymagania dotyczące zaworów zwrotnych i automatycznych zaworów odcinających
Zawory zwrotne i automatyczne zawory odcinające muszą spełniać następujące wymagania dotyczące osiągów:
a) badanie wytrzymałości hydrostatycznej (załącznik 4 pkt 2.1);
b) badanie szczelności (załącznik 4 pkt 2.2);
c) badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturach skrajnych (załącznik 4 pkt 2.3);
d) badanie odporności na korozję spowodowaną solą (załącznik 4 pkt 2.4);
e) badanie środowiskowe pojazdu (załącznik 4 pkt 2.5);
f) badanie narażenia atmosferycznego (załącznik 4 pkt 2.6);
g) badania elektryczne (załącznik 4 pkt 2.7);
h) badanie odporności na drgania (załącznik 4 pkt 2.8);
i) badanie wytrzymałości na pękanie powodowane naprężeniami korozyjnymi (załącznik 4 pkt 2.9);
j) badanie narażenia na wstępnie schłodzony wodór (załącznik 4 pkt 2.10).
6.3. Co najmniej następujące informacje: MFP oraz typ paliwa (np. "CHG" dla wodoru gazowego) należy oznaczyć w czytelny i nieusuwalny sposób na każdej części wyposażonej w funkcję lub funkcje podstawowego mechanizmu zamykającego.
7. CZĘŚĆ III - SPECYFIKACJA UKŁADU PALIWOWEGO POJAZDU ZAWIERAJĄCEGO UKŁAD PRZECHOWYWANIA SPRĘŻONEGO WODORU
W niniejszej części określono wymogi dla układu paliwowego pojazdu składającego się z układu przechowywania sprężonego wodoru, układu przewodów, złączy oraz części, w których znajduje się wodór. Układ przechowywania wodoru znajdujący się w układzie paliwowym pojazdu musi zostać zbadany i uzyskać homologację zgodnie z częścią I niniejszego regulaminu, a ponadto musi być produkowany zgodnie z homologowanym typem.
7.1. Wymogi dotyczące układów paliwowych w użyciu
7.1.1. Gniazdo do tankowania
7.1.1.1. Gniazdo do tankowania sprężonego wodoru zapobiega przepływowi zwrotnemu do atmosfery. Procedura badania obejmuje ocenę wizualną.
7.1.1.2. Etykieta gniazda do tankowania: w pobliżu gniazda do tankowania, np. na wewnętrznej stronie pokrywki, umieszcza się etykietę zawierającą następujące informacje: typ paliwa (np. "CHG" dla wodoru gazowego), MFP, NWP, datę wycofania zbiorników z użytkowania.
7.1.1.3. Gniazdo do tankowania ma być zamontowane do pojazdu, w celu zapewnienia mechanizmu blokującego dyszę tankowania. Gniazdo musi być zabezpieczone przed manipulacją oraz przedostawaniem się brudu i wody (np. poprzez instalację w przestrzeni, która może zostać zamknięta). Procedura badania obejmuje ocenę wizualną.
7.1.1.4. Gniazdo do tankowania nie może być zamontowane w obrębie zewnętrznych elementów pojazdu pochłaniających energię (np. zderzaka) ani w przestrzeni pasażerskiej, przestrzeni bagażowej lub w innym miejscu, gdzie może gromadzić się wodór gazowy, a wentylacja jest niewystarczająca. Procedura badania obejmuje ocenę wizualną.
7.1.2. Ochrona przed nadciśnieniem dla układu niskociśnieniowego (procedura badania w załączniku 5 pkt 6)
Odcinek układu przechowywania wodoru znajdujący się za regulatorem ciśnienia należy chronić przed nadciśnieniem z uwagi na możliwą awarię regulatora ciśnienia. Ciśnienie urządzenia zabezpieczającego przed nadmiernym wzrostem ciśnienia ma być nie większe niż maksymalne dopuszczalne ciśnienie robocze dla odpowiedniej sekcji układu przechowywania wodoru.
7.1.3. Układy upustu wodoru
7.1.3.1. Nadciśnieniowe układy zabezpieczające (procedura badania w załączniku 5 pkt 6)
a) TPRD układów przechowywania. Jeżeli występuje wylot przewodu odpowietrzającego do upustu wodoru gazowego z TPRD układów przechowywania, musi on być chroniony pokrywą;
b) TPRD układów przechowywania. Upust wodoru gazowego z TPRD układów przechowywania nie może być skierowany:
(i) do przestrzeni zamkniętych lub półzamkniętych;
(ii) do wewnątrz lub w stronę wnęki któregokolwiek z kół pojazdu;
(iii) w stronę zbiorników na wodór gazowy;
(iv) do przodu od pojazdu lub poziomo (równolegle do drogi) z tyłu lub z boków pojazdu;
c) inne nadciśnieniowe urządzenia zabezpieczające (takie jak płytka bezpieczeństwa) można stosować poza układem przechowywania wodoru. Upust wodoru gazowego z innych nadciśnieniowych urządzeń zabezpieczających nie może być skierowany:
(i) w stronę odsłoniętych końcówek przewodów elektrycznych, odsłoniętych wyłączników elektrycznych lub innych źródeł zapłonu;
(ii) do wewnątrz lub w stronę przestrzeni pasażerskiej lub bagażowej pojazdu;
(iii) do wewnątrz lub w stronę wnęki któregokolwiek z kół pojazdu;
(iv) w stronę zbiorników na wodór gazowy.
7.1.3.2. Układ wydechowy pojazdu (procedura badania w załączniku 5 pkt 4)
Stężenie wodoru w punkcie wylotowym układu wydechowego pojazdu nie może:
a) przekraczać 4 % średniej objętości podczas dowolnego trzysekundowego odstępu czasu w trakcie normalnej eksploatacji, w tym włączania i wyłączania;
b) ani przekraczać 8 % w dowolnym momencie (procedura badania w załączniku 5 pkt 4).
7.1.4. Ochrona przed warunkami łatwopalności: warunki pojedynczej awarii
7.1.4.1. Wodór wyciekający lub przenikający z układu przechowywania wodoru nie może trafiać bezpośrednio do przestrzeni pasażerskiej ani bagażowej, ani do jakichkolwiek przestrzeni zamkniętych lub półzamkniętych w pojeździe, które zawierają odsłonięte źródła zapłonu.
7.1.4.2. Żadna pojedyncza awaria występująca za głównym zaworem odcinającym wodór nie może powodować nagromadzenia poziomów stężenia wodoru w przestrzeni pasażerskiej zgodnie z procedurą badań opisaną w załączniku 5 pkt 3.2.
7.1.4.3. Jeżeli w trakcie eksploatacji na skutek pojedynczej awarii wystąpi stężenie wodoru przekraczające 3,0 % objętości w powietrzu w przestrzeni zamkniętej lub półzamkniętej pojazdu, pojawia się ostrzeżenie (pkt 7.1.6). Jeżeli stężenie wodoru przekroczy 4,0 % objętości w powietrzu w przestrzeni zamkniętej lub półzamkniętej pojazdu, główny zawór odcinający zamyka się, aby odizolować układ przechowywania. (procedura badania w załączniku 5 pkt 3).
7.1.5. Wyciek z układu paliwowego
Z układu do tankowania wodoru (np. układu przewodów, złącza itd.) za głównymi zaworami odcinającymi nie może nastąpić wyciek do układu ogniw paliwowych czy też silnika. Zgodność jest weryfikowana przy NWP (procedura badania w załączniku 5 pkt 5).
7.1.6. Sygnał ostrzegawczy kontrolki dla kierowcy
Ostrzeżenie pojawia się w formie sygnału wizualnego lub tekstu na wyświetlaczu i ma następujące właściwości:
a) jest widoczne dla kierowcy w wyznaczonej pozycji siedzącej z zapiętym pasem bezpieczeństwa;
b) jest w kolorze żółtym w przypadku awarii systemu wykrywania (np. przerwania obwodu, zwarcia, usterki czujnika). Zgodnie z pkt 7.1.4.3 musi być czerwone;
c) jest widoczne dla kierowcy zarówno w warunkach jazdy w ciągu dnia, jak i jazdy nocnej, gdy jest podświetlone;
d) pozostaje podświetlone, kiedy występuje stężenie o wysokości 3,0 % lub awaria systemu wykrywania, a wyłącznik zapłonu pozostaje w pozycji włączonej "On" (lub do jazdy - "Run") lub gdy uruchomiony jest układ napędowy.
7.2. Powypadkowa integralność układu paliwowego
Po badaniach zderzeniowych układ paliwowy pojazdu musi spełniać przedstawione poniżej wymogi zgodnie ze wskazanymi poniżej regulaminami, których spełnienie weryfikuje się również z zastosowaniem procedur badań przewidzianych w załączniku 5 do niniejszego regulaminu.
a) badanie zderzenia czołowego zgodnie z regulaminem nr 12 lub regulaminem nr 94; oraz
b) badanie uderzenia z boku zgodnie z regulaminem nr 95.
W przypadku gdy jedno lub oba z podanych powyżej badań zderzeniowych pojazdu nie mają zastosowania do pojazdu, zamiast tego układ paliwowy pojazdu należy poddać odpowiednim alternatywnym przyspieszeniom, które określono poniżej, a układ przechowywania wodoru należy zainstalować w pozycji spełniającej wymogi określone w pkt 7.2.4. Przyspieszenia należy mierzyć w miejscu, w którym instaluje się układ przechowywania wodoru. Układ paliwowy pojazdu należy zamocować do reprezentatywnej części pojazdu. Wykorzystana masa ma być reprezentatywna dla w pełni wyposażonego i napełnionego zbiornika lub zespołu zbiorników.
Przyspieszenia dla pojazdów kategorii M1 i N1:
a) 20 g w kierunku jazdy (kierunek do przodu i do tyłu);
b) 8 g poziomo prostopadle do kierunku jazdy (na lewo i na prawo).
Przyspieszenia dla pojazdów kategorii M2 i N2:
a) 10 g w kierunku jazdy (kierunek do przodu i do tyłu);
b) 5 g poziomo prostopadle do kierunku jazdy (na lewo i na prawo).
Przyspieszenia dla pojazdów kategorii M3 i N3:
a) 6,6 g w kierunku jazdy (kierunek do przodu i do tyłu);
b) 5 g poziomo prostopadle do kierunku jazdy (na lewo i na prawo).
7.2.1. Limit wycieku paliwa
Objętościowe natężenie przepływu wodoru gazowego nie może przekraczać średniej 118 Nl na minutę dla odstępu czasu Δt określonego zgodnie z załącznikiem 5 pkt 1.1 lub 1.2.
7.2.2. Stężenie graniczne w przestrzeniach zamkniętych
Wyciek wodoru gazowego nie może skutkować stężeniem wodoru w powietrzu większym niż 4,0 % według objętości w przestrzeni pasażerskiej i bagażowej (procedury badań w załączniku 5 pkt 2). Wymóg jest spełniony, jeżeli zostanie potwierdzone, że zawór odcinający układu przechowywania zamknął się w ciągu 5 sekund od uderzenia i nie nastąpił wyciek z układu przechowywania.
7.2.3. Przemieszczenie zbiornika
Zbiorniki mają być zamocowane do pojazdu w co najmniej jednym punkcie.
7.2.4. Dodatkowe wymogi instalacyjne
7.2.4.1. Wymogi instalacyjne dotyczące układów przechowywania wodoru nie obejmują badania zderzenia czołowego:
Zbiornik ma być zamocowany w pozycji skierowanej tyłem do płaszczyzny pionowej prostopadłej do linii centralnej pojazdu i znajdować się w odległości 420 mm do tyłu od przedniej krawędzi pojazdu.
7.2.4.2. Wymogi instalacyjne dotyczące układów przechowywania wodoru nie obejmują badania uderzenia z boku:
Zbiornik ma być zamocowany w pozycji między dwiema płaszczyznami pionowymi prostopadłymi do linii centralnej pojazdu i znajdować się o 200 mm do wewnątrz od obu najbardziej wysuniętych na zewnątrz krawędzi pojazdu w bliskości zbiornika bądź zbiorników.
8. ZMIANA TYPU I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI
8.1. O każdej zmianie istniejącego typu pojazdu, układu przechowywania wodoru lub określonej części do układu
przechowywania wodoru należy powiadomić organ udzielający homologacji typu, który udzielił homologacji tego typu. Organ ten:
a) postanawia, w porozumieniu z producentem, że należy udzielić nowej homologacji typu; lub
b) stosuje procedurę przedstawioną w pkt 8.1.1 (Zmiana) oraz, w stosownych przypadkach, procedurę przedstawioną w pkt 8.1.2 (Rozszerzenie).
8.1.1. Zmiana
W przypadku gdy szczegółowe dane zarejestrowane w dokumentach informacyjnych z załącznika 1 uległy zmianie, a organ udzielający homologacji typu uznaje za mało prawdopodobne, aby wprowadzone modyfikacje miały istotne negatywne skutki, i uznaje, że w każdym razie pojazd / układ przechowywania wodoru / określona część nadal spełnia wymagania, modyfikację oznacza się jako "zmianę".
W takim przypadku organ udzielający homologacji typu wydaje w razie potrzeby zmienione strony dokumentów informacyjnych z załącznika 1, oznaczając każdą zmienioną stronę w sposób jasno wskazujący charakter modyfikacji i datę ponownego wydania. Uznaje się że wymóg ten spełnia ujednolicona, zaktualizowana wersja dokumentów informacyjnych z załącznika 1, której towarzyszy szczegółowy opis modyfikacji.
8.1.2. Rozszerzenie
Modyfikację oznacza się jako "rozszerzenie", jeżeli, oprócz zmiany szczegółowych danych zarejestrowanych w folderze informacyjnym,
a) wymagane są dalsze kontrole lub badania; lub
b) uległy zmianie jakiekolwiek informacje w dokumencie zawiadomienia (z wyjątkiem załączników do niego); lub
c) wystąpiono o homologację zgodnie z późniejszą serią poprawek po jej wejściu w życie.
8.2. Umawiające się Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin zostają powiadomione o potwierdzeniu lub odmowie udzielenia homologacji, z wyszczególnieniem zmian, zgodnie z procedurą określoną w pkt 4.3 powyżej. Ponadto należy odpowiednio zmienić spis treści dokumentów informacyjnych i sprawozdań z badań dołączony do dokumentu zawiadomienia w załączniku 1 w celu wskazania daty ostatniej zmiany lub rozszerzenia.
8.3. Organ udzielający homologacji typu, który udzielił rozszerzenia homologacji, przyznaje numer seryjny każdemu formularzowi zawiadomienia sporządzonemu do celów takiego rozszerzenia.
9. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI
Procedury dotyczące zgodności produkcji muszą odpowiadać ogólnym przepisom określonym w dodatku 2 do Porozumienia (E/ECE/324-E/ECE/TRANS/505/Rev.2) i muszą spełniać co najmniej następujące wymogi:
9.1. Każdy pojazd, układ przechowywania wodoru lub część homologowana na podstawie niniejszego regulaminu muszą być produkowane w sposób zapewniający ich zgodność z typem homologowanym poprzez spełnienie wymogów określonych w pkt 5-7 powyżej.
9.2. Organ udzielający homologacji typu, który udzielił homologacji, może w dowolnej chwili zweryfikować metody kontroli zgodności stosowane w każdej jednostce produkcyjnej. Weryfikacji takiej dokonuje się zazwyczaj co dwa lata.
9.3. W przypadku układu przechowywania sprężonego wodoru kontrola produkcji zbiornika musi spełniać następujące dodatkowe wymogi:
9.3.1. Każdy zbiornik jest badany zgodnie z przepisami pkt 5.2.1 niniejszego regulaminu. Ciśnienie próbne wynosi ≥ 150 % NWP.
9.3.2. Badanie partii produktów
W każdym przypadku, w odniesieniu do każdej partii, która nie może przekraczać 200 gotowych butli lub powłok wewnętrznych (bez butli lub powłok wewnętrznych poddanych próbom niszczącym), lub butli lub powłok wyprodukowanych kolejno w jednym okresie produkcji, zależnie od tego, która liczba jest większa, co najmniej jeden zbiornik należy poddać próbie pęknięcia opisanej w pkt 9.3.2.1, a ponadto co najmniej jeden zbiornik należy poddać badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia opisanemu w pkt 9.3.2.2.
9.3.2.1. Próba pęknięcia dla partii produktów
Próbę należy przeprowadzić zgodnie z pkt 2.1 (próba pęknięcia pod ciśnieniem hydraulicznym) załącznika 3. Wymagane ciśnienie do pęknięcia musi wynosić co najmniej BPmin, a średnie ciśnienie rozrywające zarejestrowane w ostatnich dziesięciu próbach musi wynieść lub przekroczyć BPO- 10 %.
9.3.2.2. Badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze otoczenia dla partii produktów
Badanie należy przeprowadzić zgodnie z pkt 2.2, lit. a)-c) (badanie hydrauliczne z cyklicznymi zmianami ciśnienia) załącznika 3, ale nie obowiązują wymogi dotyczące temperatury dla płynu napędowego i powłoki zbiornika oraz wymóg dotyczący wilgotności względnej. Butlę należy poddać badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia z wykorzystaniem ciśnień hydrostatycznych ≥ 125 % NWP, do 22 000 cykli w przypadku braku wycieku lub do czasu wystąpienia wycieku. Dla okresu użytkowania wynoszącego 15 lat w trakcie pierwszych 11 000 cykli w butli nie może dojść do wycieku ani pęknięcia.
9.3.2.3. Przepisy łagodzące
Poddając partie produktów badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia w temperaturze otoczenia gotowe butle należy poddawać badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia z zastosowaniem następującej częstotliwości doboru próby:
9.3.2.3.1. Jedną butlę z każdej partii należy poddać badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia obejmującemu 11 000 cykli dla okresu użytkowania wynoszącego 15 lat.
9.3.2.3.2. W przypadku 10 kolejnych partii produkcyjnych jednego rodzaju konstrukcji, gdyby żadna z butli poddanych badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia nie wykazywała nieszczelności ani pęknięcia po mniej niż 11 000 cyklach × 1,5 dla okresu użytkowania wynoszącego 15 lat, badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia można ograniczyć do jednej butli z każdych 5 wyprodukowanych partii.
9.3.2.3.3. W przypadku 10 kolejnych partii produkcyjnych jednego rodzaju konstrukcji, gdyby żadna z butli poddanych badaniu z cyklicznymi zmianami ciśnienia nie wykazywała nieszczelności ani pęknięcia po mniej niż 11 000 cyklach razy 2,0 dla okresu użytkowania wynoszącego 15 lat, badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia można ograniczyć do jednej butli z każdych 10 wyprodukowanych partii.
9.3.2.3.4. Jeżeli upłynęło więcej niż 6 miesięcy od daty wyprodukowania ostatniej partii, częstotliwość doboru próby na potrzeby następnej wyprodukowanej partii musi być zgodna z określoną w pkt 9.3.2.3.2 lub 9.3.2.3.3 powyżej.
9.3.2.3.5. Jeżeli jakakolwiek butla badana z zastosowaniem częstotliwości doboru próby określonej w pkt 9.3.2.3.2 lub 9.3.2.3.3 powyżej nie osiągnie wymaganej liczby cykli ciśnieniowych, konieczne będzie powtórzenie badania z cyklicznymi zmianami ciśnienia z częstotliwością doboru próby określoną w pkt 9.3.2.3.1 powyżej dla minimum 10 wyprodukowanych partii. Częstotliwość doboru próby dla kolejnych badań jest określona w pkt 9.3.2.3.2 lub 9.3.2.3.3 powyżej.
9.3.2.3.6. Jeżeli jakakolwiek butla badana z zastosowaniem częstotliwości doboru próby określonej w pkt 9.3.2.3.1, 9.3.2.3.2 lub 9.3.2.3.3 powyżej nie osiągnie wymaganej liczby cykli ciśnieniowych (11 000 cykli), przyczyna awarii zostanie ustalona i naprawiona zgodnie z procedurami określonymi w pkt 9.3.2.3.7.
Badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia należy następnie powtórzyć dla dodatkowych trzech butli z tej partii. Jeżeli któraś z trzech dodatkowych butli nie osiągnie wymaganej liczby cykli ciśnieniowych (11 000 cykli), należy odrzucić wszystkie butle w tej partii.
9.3.2.3.7. W przypadku niespełnienia wymogów badania należy przeprowadzić ponowne badanie lub powtórną obróbkę cieplną i ponowne badanie jak poniżej:
a) w przypadku istnienia dowodów, że nastąpił błąd podczas przeprowadzania badania lub błąd pomiaru, należy wykonać kolejne badanie. Jeżeli jego wynik jest zadowalający, wynik pierwszego badania pomija się;
b) jeżeli badanie zostało przeprowadzone we właściwy sposób, należy określić przyczynę niespełnienia wymogów.
Wszystkie butle, które nie spełnią wymogów, należy odrzucić lub naprawić stosując zatwierdzoną metodę. Butle, które nie zostały odrzucone, są traktowane jako nowa partia.
W każdym przypadku należy przeprowadzić ponowne badanie nowej partii. Należy przeprowadzić ponownie wszystkie stosowne badania prototypu lub partii wymagane do wykazania zgodności nowej partii. Jeżeli wyniki jednego lub większej liczby badań dla którejkolwiek butli w partii będą niezadowalające, należy odrzucić wszystkie butle w tej partii.
10. SANKCJE Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI PRODUKCJI
10.1. Homologacja udzielona w odniesieniu do typu pojazdu, układu lub części na podstawie niniejszego regulaminu może zostać cofnięta, jeżeli wymagania przedstawione w pkt 9 nie są spełnione.
10.2. Jeżeli Umawiająca się Strona postanowi o cofnięciu uprzednio przez siebie udzielonej homologacji, niezwłocznie powiadamia o tym fakcie, za pomocą formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 część 2 do niniejszego regulaminu, pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin.
11. OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI
Jeżeli posiadacz homologacji całkowicie zaprzestanie produkcji typu pojazdu, układu lub części homologowanego na podstawie niniejszego regulaminu, zawiadamia o tym organ, który udzielił homologacji, który z kolei bezzwłocznie powiadamia pozostałe Umawiające się Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin, za pomocą formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem zamieszczonym w załączniku 1 część 2 do niniejszego regulaminu.
12. NAZWY I ADRESY PLACÓWEK TECHNICZNYCH ODPOWIEDZIALNYCH ZA PRZEPROWADZANIE BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ NAZWY I ADRESY ORGANÓW UDZIELAJĄCYCH HOMOLOGACJI TYPU
Umawiające się Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin przekazują sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy placówek technicznych upoważnionych do przeprowadzania badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu, które udzieliły homologacji i którym należy przesyłać zawiadomienia poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę udzielenia lub cofnięcie homologacji.
