a także mając na uwadze, co następuje:(1) W dyrektywie (UE) 2016/97, obok standardów prowadzenia działalności ustanowionych dla wszystkich produktów ubezpieczeniowych, przewidziano zbiór szczególnych standardów mających na celu uregulowanie ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych.
(2) W dyrektywie (UE) 2016/97 przekazano Komisji uprawnienie do przyjęcia aktów delegowanych w celu doprecyzowania kryteriów i szczegółów praktycznych dotyczących stosowania tego konkretnego zbioru przepisów. Wspomniane uprawnienia dotyczą przepisów w zakresie konfliktów interesów, zachęt oraz oceny odpowiedniości i stosowności. Aby zapewnić spójne stosowanie przepisów przyjętych na mocy tych uprawnień oraz aby zapewnić uczestnikom rynku, właściwym organom i inwestorom łatwy dostęp do tych przepisów i pełne ich zrozumienie, pożądane jest ujęcie ich w jednym akcie prawnym. Forma rozporządzenia zapewnia spójne ramy dla wszystkich podmiotów gospodarczych i stanowi najlepszą gwarancję równych warunków działania, jednolitych warunków konkurencji i odpowiedniego standardu ochrony konsumentów.
(3) Wśród okoliczności i sytuacji branych pod uwagę przy określaniu rodzajów konfliktów interesów, które mogą przynieść szkodę interesom klientów lub potencjalnych klientów, należy uwzględnić przypadki, w których pośrednik ubezpieczeniowy lub zakład ubezpieczeń mogą osiągnąć zysk finansowy lub uniknąć straty finansowej ze szkodą dla klienta. W takich przypadkach fakt, że pośrednik ubezpieczeniowy lub zakład ubezpieczeń mogą osiągnąć korzyść, jeżeli nie skutkuje to wywarciem szkodliwego wpływu na interesy klienta, lub że klient, wobec którego pośrednik ubezpieczeniowy lub zakład ubezpieczeń ma określone obowiązki, może odnieść korzyść lub uniknąć straty, co jednocześnie nie wywiera jednak szkodliwego wpływu na interesy innego klienta, nie powinien stanowić jednak wystarczającej przesłanki uznania tych sytuacji za będące źródłem konfliktu interesów.
(4) Aby uniknąć zbędnych obciążeń administracyjnych, a zarazem zapewnić odpowiedni poziom ochrony klientów, należy starannie dopasować środki i procedury organizacyjne służące do zarządzania konfliktami interesów do rozmiaru i działalności pośrednika ubezpieczeniowego lub zakładu ubezpieczeń oraz grupy, do której mogą oni należeć, a także do ryzyka zaszkodzenia interesom klienta. Należy opracować niewyczerpujący wykaz możliwych środków i procedur, aby udzielić pośrednikom ubezpieczeniowym i zakładom ubezpieczeń wskazówek w odniesieniu do środków i procedur, które zwykle należy uwzględniać w celu zarządzania konfliktami interesów. Ze względu na różnorodność modeli biznesowych proponowane środki i procedury mogą nie mieć zastosowania w przypadku wszystkich pośredników ubezpieczeniowych i zakładów ubezpieczeń. Przede wszystkim mogą one nie być odpowiednie dla małych pośredników ubezpieczeniowych oraz ich ograniczonego zakresu działalności gospodarczej. W takich przypadkach pośrednicy ubezpieczeniowi lub zakłady ubezpieczeń powinni mieć możliwość przyjęcia alternatywnych środków i procedur, które w większym stopniu pozwalają zapewnić - w ich konkretnej sytuacji - aby działalność w zakresie dystrybucji była prowadzona zgodnie z najlepiej pojętym interesem klienta.
(5) Chociaż na mocy dyrektywy (UE) 2016/97 wymaga się ujawniania określonych konfliktów interesów, to powinien to być środek ostateczny, stosowany wyłącznie w przypadku, gdy rozwiązania organizacyjne i administracyjne nie są wystarczające dla zapewnienia z należytą pewnością, aby ryzyko szkody dla interesów klienta nie występowało, ponieważ zbytnie opieranie się na ujawnianiu może skutkować brakiem skutecznej ochrony interesów klienta. Ujawnienie konfliktów interesów przez pośrednika ubezpieczeniowego lub zakład ubezpieczeń nie może zwalniać go z obowiązku utrzymywania i stosowania rozwiązań organizacyjnych i administracyjnych, które są najskuteczniejszymi środkami zapobiegania wyrządzeniu szkody klientom.
(6) Aby ułatwić praktyczne wdrożenie standardów ustanowionych dyrektywą, należy doprecyzować kryteria oceny zachęt wypłacanych lub otrzymywanych przez pośredników ubezpieczeniowych i zakłady ubezpieczeń. W tym celu należy ustanowić niewyczerpujący wykaz kryteriów, które uznaje się za istotne na potrzeby oceny możliwego szkodliwego wpływu na jakość usługi świadczonej na rzecz klienta, w formie wytycznych, aby zapewnić odpowiedni standard ochrony klientów.
(7) Ocena odpowiedniości, określona w art. 30 ust. 1 dyrektywy (UE) 2016/97, i ocena stosowności, określona w art. 30 ust. 2 tej dyrektywy, różnią się zakresem stosowania, jeżeli chodzi o działalność w zakresie dystrybucji, do której się odnoszą; mają też różne funkcje i cechy. Konieczne jest zatem jasne określenie standardów i wymogów, które należy spełnić przy uzyskiwaniu informacji wymaganych do przeprowadzenia każdej z tych ocen oraz przy ich przeprowadzaniu. Ponadto należy sprecyzować, że oceny odpowiedniości i stosowności pozostają bez uszczerbku dla spoczywającego na pośrednikach ubezpieczeniowych i zakładach ubezpieczeń obowiązku określenia - na podstawie informacji otrzymanych od klienta - wymagań i potrzeb danego klienta przed zawarciem jakiejkolwiek umowy ubezpieczenia.
(8) Oceny odpowiedniości należy dokonywać nie tylko w odniesieniu do udzielenia rekomendacji zakupu ubezpieczeniowego produktu inwestycyjnego, ale w odniesieniu do wszystkich zindywidualizowanych rekomendacji udzielonych w czasie trwania cyklu życia przedmiotowego produktu, ponieważ te sytuacje mogą wiązać się ze świadczeniem doradztwa w zakresie transakcji finansowych, które powinno się opierać na rzetelnej analizie wiedzy i doświadczenia oraz sytuacji finansowej danego klienta. Potrzeba dokonania oceny odpowiedniości jest szczególnie silna w przypadku decyzji dotyczących zamiany bazowych aktywów inwestycyjnych albo utrzymania lub sprzedaży ubezpieczeniowego produktu inwestycyjnego.
(9) Ponieważ ekspozycja rynkowa ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych zależy w dużej mierze od wyboru bazowych aktywów inwestycyjnych, produkt taki może nie być odpowiedni dla klienta lub potencjalnego klienta ze względu na ryzyko związane z tymi aktywami, rodzaj lub cechy produktu bądź częstotliwość zamiany aktywów bazowych. Ponadto produkt może być nieodpowiedni, w przypadku gdyby skutkował nieodpowiednim składem portfela instrumentów bazowych.
(10) Na pośrednikach ubezpieczeniowych i zakładach ubezpieczeń powinna nadal spoczywać odpowiedzialność za dokonywanie ocen odpowiedniości, w przypadku gdy usługi doradztwa w zakresie ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych są świadczone poprzez zautomatyzowany lub na wpół zautomatyzowany system, ponieważ systemy te udzielają zindywidualizowanych rekomendacji inwestycyjnych, które powinny się opierać na ocenie odpowiedniości.
(11) Aby zapewnić odpowiedni standard doradztwa w odniesieniu do długoterminowego rozwoju produktu, pośrednicy ubezpieczeniowi lub zakłady ubezpieczeń powinni uwzględniać w oświadczeniu o odpowiedniości informację o tym, czy z rekomendowanymi ubezpieczeniowymi produktami inwestycyjnymi może wiązać się wymóg, by klient występował o dokonanie okresowego przeglądu dotyczących go uzgodnień, oraz powinni zwrócić uwagę klienta na te informację.
(12) Ponieważ ocenę stosowności należy zasadniczo przeprowadzać we wszystkich przypadkach, gdy ubezpieczeniowe produkty inwestycyjne są sprzedawane bez świadczenia doradztwa, pośrednicy ubezpieczeniowi i zakłady ubezpieczeń powinni dokonywać takiej oceny we wszystkich sytuacjach, w których - zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa krajowego - klient żąda sprzedaży bez doradztwa i w których nie spełniono warunków określonych w art. 30 ust. 3 dyrektywy (UE) 2016/97. W przypadkach gdy nie można dokonać oceny odpowiedniości, ponieważ nie można uzyskać potrzebnych informacji na temat sytuacji finansowej klienta i celów inwestycyjnych, klient może - zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa krajowego - wyrazić zgodę na zawarcie umowy jako sprzedaży odbywającej się bez doradztwa. Aby zagwarantować, że klient posiada wiedzę i doświadczenie konieczne do zrozumienia odnośnego ryzyka, w takich sytuacjach powinna być jednak wymagana ocena stosowności, chyba że spełniono warunki określone w art. 30 ust. 3 dyrektywy (UE) 2016/97.
(13) Do celów art. 30 ust. 3 lit. a) ppkt (ii) dyrektywy (UE) 2016/97 należy określić kryteria oceny, czy ubezpieczeniowy produkt inwestycyjny, który nie spełnia warunków określonych w art. 30 ust. 3 lit. a) ppkt (i) dyrektywy (UE) 2016/97, można mimo to uznać za produkt niezłożony. W tym kontekście istotną rolę może odegrać oferowanie gwarancji. W przypadku gdy ubezpieczeniowy produkt inwestycyjny obejmuje gwarancję w terminie zapadalności, która pokrywa co najmniej całkowitą kwotę wpłaconą przez klienta, z wyłączeniem uzasadnionych kosztów, gwarancja taka w znacznym zakresie ogranicza stopień, w jakim klient jest narażony na wahania rynkowe. W związku z tym uzasadnione może być uznanie takiego produktu, z zastrzeżeniem spełnienia dodatkowych warunków, za produkt niezłożony na potrzeby art. 30 ust. 3 dyrektywy (UE) 2016/97.
(14) Dyrektywa (UE) 2016/97 ma na celu harmonizację minimalną i dlatego nie uniemożliwia się w niej państwom członkowskim utrzymania lub wprowadzenia bardziej rygorystycznych przepisów w celu ochrony klientów, pod warunkiem że przepisy takie będą spójne z prawem Unii. Wszelkie przepisy przyjęte przez Komisję na potrzeby doprecyzowania wymogów określonych w dyrektywie (UE) 2016/97 należy zatem opracować w ten sposób, aby państwa członkowskie miały możliwość utrzymania surowszych przepisów w swoim prawie krajowym.
(15) Aby umożliwić właściwym organom i branży ubezpieczeniowej dostosowanie się do nowych wymogów zawartych w niniejszym rozporządzeniu, datę rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia należy dostosować do daty rozpoczęcia stosowania krajowych środków transponujących dyrektywę (UE) 2016/97.
(16) W celu uzyskania opinii technicznej 2 przeprowadzono konsultacje z Europejskim Urzędem Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych ustanowionym na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1094/2010 3 ,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
1 Dz.U. L 26 z 2.2.2016, s. 19.
3 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1094/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych), zmiany decyzji nr 716/2009/WE i uchylenia decyzji Komisji 2009/79/WE (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 48).
4 Art. 2 pkt 4 dodany przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13).
6 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (Dz.U. L 317 z 9.12.2019, s. 1).
7 Art. 2 pkt 5 dodany przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
8 Art. 3 ust. 1 zmieniony przez art. 2 pkt 2 rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
9 Art. 9 ust. 2 lit. a) zmieniona przez art. 2 pkt 3 lit. a rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
10 Art. 9 ust. 4 zmieniony przez art. 2 pkt 3 lit. b rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
11 Art. 9 ust. 6 zmieniony przez art. 2 pkt 3 lit. c rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
12 Art. 14 ust. 1 lit. b) pkt i) zmieniony przez art. 2 pkt 4 lit. a rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
13 Art. 14 ust. 4 zmieniony przez art. 2 pkt 4 lit. b rozporządzenia nr 1257/2021 z dnia 21 kwietnia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.277.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 2 sierpnia 2022 r.
14 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz.U. L 335 z 17.12.2009, s. 1).
15 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).
16 Art. 20 zmieniony przez art. 2 rozporządzenia nr (UE) 2018/541 z dnia 20 grudnia 2017 r. (Dz.U.UE.L.2018.90.59) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 kwietnia 2018 r.