(notyfikowana jako dokument nr C(2013) 9632)(Jedynie tekst w języku angielskim jest autentyczny)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(2014/535/UE)
(Dz.U.UE L z dnia 21 sierpnia 2014 r.)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 108 ust. 2 akapit pierwszy,
uwzględniając Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w szczególności jego art. 62 ust. 1 lit. a),
po wezwaniu państw członkowskich oraz innych zainteresowanych stron do przedstawienia uwag zgodnie z przywołanymi artykułami 1 ,
a także mając na uwadze, co następuje:
1. PROCEDURA
(1) W dniu 14 stycznia 2011 r. władze Słowenii zgłosiły dokapitalizowanie przez państwo banku Nova Ljubljanska banka d.d. (zwanego dalej "NLB d.d.") w wysokości 250 mln EUR.
(2) Decyzją z dnia 7 marca 2011 r. (zwaną dalej "pierwszą decyzją w sprawie pomocy na ratowanie") Komisja Europejska zatwierdziła pierwszą pomoc w zakresie dokapitalizowania na rzecz NLB d.d. 2 na okres sześciu miesięcy i po przedłożeniu jej planu restrukturyzacji.
(3) Władze Słowenii przedstawiły plan restrukturyzacji w dniu 22 lipca 2011 r. Późniejsze aktualizacje tego planu przedstawiły one w dniach 6 września 2011 r. oraz 26 marca 2012 r.
(4) W dniu 16 maja 2012 r. władze Słowenii poinformowały Komisję o zamiarze drugiego dokapitalizowania NLB d.d.. Środek ten zgłoszono w dniu 6 czerwca 2012 r.
(5) Decyzją z dnia 2 lipca 2012 r. (zwaną dalej "drugą decyzją w sprawie pomocy na ratowanie i o wszczęciu postępowania") Komisja zatwierdziła drugie dokapitalizowanie NLB d.d. i jednocześnie wszczęła szczegółowe postępowanie wyjaśniające, wyrażając wątpliwości, jeżeli chodzi o zdolność NLB d.d. do przywrócenia rentowności i zapewnienia wystarczającego podziału obciążenia oraz środków ograniczających zakłócenie konkurencji na podstawie planu restrukturyzacji, który został przedłożony Komisji.
(6) W dniu 22 listopada 2012 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej drugą decyzję w sprawie pomocy na ratowanie i o wszczęciu postępowania, a zainteresowane strony wezwano do zgłaszania uwag 3 . Komisja nie otrzymała żadnych uwag.
(7) W następstwie drugiej decyzji w sprawie pomocy na ratowanie i o wszczęciu postępowania władze Słowenii zgłosiły w dniu 7 stycznia 2013 r. zmieniony plan restrukturyzacji, którego wersja po zmianach została przedłożona w dniu 25 marca 2013 r. Następnie władze Słowenii przedstawiły kolejną zmienioną wersję tego planu w grudniu 2013 r. W niniejszej decyzji przedmiotowa wersja planu przedstawiona Komisji w grudniu 2013 r. jest zwana "planem restrukturyzacji".
(8) Na wnioski Komisji władze Słowenii przedstawiały dodatkowe informacje w okresie od dnia 2 lipca 2012 r. do dnia 9 grudnia 2013 r.
(9) W dniu 10 kwietnia 2013 r. Komisja stwierdziła w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, że w Słowenii występowały nadmierne zakłócenia równowagi ekonomicznej. W kontekście procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej Słowenia miała wykonać oddolny i odgórny test warunków skrajnych i dokonać oceny jakości aktywów słoweńskiego sektora bankowego, które przeprowadzili niezależni konsultanci. W planie restrukturyzacji uwzględniono wyniki oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych.
(10) Ze względu na pilny charakter sprawy Republika Słowenii zgodziła się, aby w drodze wyjątku niniejszą decyzję przyjęto w języku angielskim.
2. OPIS BENEFICJENTA I ŹRÓDŁO JEGO PROBLEMÓW
(11) NLB d.d. wraz z jego podmiotami powiązanymi (zwane dalej "NLB" lub "bankiem") stanowią największą słoweńską grupę bankową i finansową. Na dzień 30 września 2012 r. grupa ta obejmowała NLB d.d. oraz 47 banków, spółek, oddziałów i biur przedstawicielskich za granicą. NLB jest istotnym graczem sektora bankowego w Słowenii i Europie Południowo-Wschodniej. Na dzień 30 września 2012 r. NLB reprezentował około 30 % słoweńskiego sektora bankowego pod względem aktywów razem i należał do trzech czołowych banków w byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii, Czarnogórze, Kosowie i Republice Serbskiej, a w Bośni i Hercegowinie zajmował szóste miejsce. Bankowość to najważniejsza działalność NLB, chociaż bank ten świadczy również inne usługi finansowe, takie jak ubezpieczenia, zarządzanie aktywami, leasing, faktoring i forfeiting.
(12) W ratingu Agencji Moody's NLB ma ocenę negatywną Caa2, podobnie jak w ratingu agencji Fitch Ratings - ocenę negatywną BB-. Obie oceny zostały obniżone w 2013 r. Obniżenie oceny wynikało przede wszystkim z koncentracji i dalszego pogarszania się portfela kredytowego oraz nieznaczącej pozycji finansowej i kapitałowej banku w bieżącym otoczeniu rynkowym.
(13) W Słowenii NLB oferuje pełen zakres usług bankowych na rzecz przedsiębiorstw i osób fizycznych przy ukierunkowaniu na rynek bankowości detalicznej. NLB prowadzi również działalność w obszarach bankowości prywatnej, korporacyjnej i inwestycyjnej.
(14) Na dzień 30 czerwca 2013 r. struktura kapitałowa NLB prezentowała się następująco: Republika Słowenii posiadała 77,51 % udziałów NLB, przedsiębiorstwo Kapitalska družba, d.d. - 6,23 %, przedsiębiorstwo Slovenska Odškodninska Družba - 5,58 %, a przedsiębiorstwo Poteza borzno posredniška družba, d.d. (w stanie upadłości) posiadało 2,24 %.
(15) Na dzień 31 grudnia 2012 r. NLB posiadał aktywa o łącznej wartości 14,3 mld EUR i depozyty o całkowitej wartości około 9,1 mld EUR, na które składały się depozyty gospodarstw domowych (6,5 mld EUR), depozyty korporacyjne (2 mld EUR) i depozyty skarbu państwa (0,6 mld EUR). Ponadto NLB posiadał 112 mln EUR emitowanych dłużnych papierów wartościowych. Na ten sam dzień całkowita wartość należącego do NLB portfela kredytów względem sektora niebankowego wynosiła około 9,5 mld EUR. Relacja kredytów do depozytów wynosiła 104 % (w porównaniu z 105 % w 2011 r. i 127 % w 2010 r.).
(16) Głównym źródłem problemów NLB jest wzrost kredytów zagrożonych, których wartość wzrosła z 0,6 mld EUR w 2008 r. (3,8 % całkowitej wartości kredytów) do 3,7 mld EUR w grudniu 2012 r. (28,2 % całkowitej wartości kredytów). Ten słaby wynik odnotowano w kontekście znacznego nacisku na adekwatność kapitałową NLB ze względu na pogorszenie jakości jego portfela aktywów, wyższe współczynniki kapitałowe wymagane przez organ regulacyjny i przewidywane przez inwestorów oraz ograniczoną dostępność kapitału i finansowania dłużnego, a w szczególności finansowania na rynku międzybankowym.
(17) Przed wybuchem kryzysu finansowego w 2008 r. strategię NLB na rzecz wzrostu napędzały sprzyjające warunki gospodarcze. W okresie od 2002 r. do 2009 r. portfel kredytów NLB (kredyty netto) wzrastał o 15 % rocznie, a depozyty - o 8 %. Za ten duży wzrost odpowiadało w szczególności kredytowanie sektora korporacyjnego.
(18) Oprócz wspomnianego wzrostu naturalnego NLB powiększało się dzięki przejmowaniu szeregu bankowych jednostek zależnych w Europie Południowo-Wschodniej oraz dzięki wzrostowi naturalnemu i ustanawianiu nowych podmiotów w segmentach leasingu, faktoringu/forfeitingu, ubezpieczeń na życie/funduszy emerytalno-rentowych i zarządzania aktywami.
(19) W tabeli 1 przedstawiono zmiany w aktywach NLB w Słowenii i Europie Południowo-Wschodniej od dnia 31 grudnia 2006 r. do dnia 30 września 2012 r.
Tabela 1
Łączne udziały NLB w rynku aktywów
(%) |
|
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
9M 2012 |
Aktywa razem grupy NLB (w min EUR) |
14 409 |
18 308 |
18 918 |
19 606 |
17 888 |
16 445 |
14 915 |
Słowenia |
36,7 |
36,5 |
35,6 |
34,8 |
32,6 |
31,7 |
30,2 |
Bośnia Hercegowina - Federacja |
5,7 |
5,7 |
5,7 |
5,1 |
6,1 |
5,9 |
5,5 |
Bośnia i Hercegowina - Republika Serbska |
20,4 |
23,0 |
22,0 |
21,0 |
21,0 |
20,0 |
20,0 |
Czarnogóra |
16,1 |
13,5 |
13,3 |
17,0 |
18,0 |
19,1 |
17,1 |
Kosowo |
- |
14,9 |
13,4 |
14,3 |
14,9 |
15,1 |
16,3 |
Macedonia |
16,8 |
19,2 |
19,6 |
19,9 |
20,4 |
19,2 |
17,4 |
Serbia |
3,0 |
2,8 |
2,3 |
2,1 |
2,0 |
1,8 |
1,6 |
(20) NLB był rentowny w okresie 2003-2008. Od 2009 r. bank ten generuje jednak straty po opodatkowaniu. Straty te wynosiły 2,7 min EUR w 2009 r., 202 min EUR w 2010 r., 239 min EUR w 2011 r. i 273,5 min EUR w 2012 r. W pierwszym semestrze 2013 r. NLB odnotował straty po opodatkowaniu w wysokości 91,2 min EUR. Portfel kredytów NLB zaczął się pogarszać w 2009 r. Kredyty zagrożone wzrosły z 3,8 % w 2008 r. do 28,2 % w grudniu 2012 r.
(21) Na dzień 30 czerwca 2013 r. kapitał ustawowy NLB wynosił 1 074,3 min EUR. Współczynnik kapitału podstawowego Tier I banku zgodnie z unijnym rozporządzeniem w sprawie wymogów kapitałowych 4 (zwanego dalej "CRR") wynosił 8,5 %.
(22) W dniu 4 grudnia 2013 r. wyniki oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych wykazały, że NLB miał niedobór kapitału w wysokości 1,8 mld EUR 5 w ramach scenariusza negatywnego.
3. ŚRODKI POMOCY
(23) Dotychczas NLB otrzymał następujące środki pomocy państwa:
(i) pierwsze dokapitalizowanie w kwocie 250 min EUR czasowo zatwierdzone w pierwszej decyzji w sprawie pomocy na ratowanie z dnia 7 marca 2011 r.;
(ii) drugie dokapitalizowanie w kwocie 382,9 min EUR czasowo zatwierdzone w drugiej decyzji w sprawie pomocy na ratowanie i o wszczęciu postępowania z dnia 2 lipca 2012 r.
(24) Poza tymi dwoma dokapitalizowaniami Słowenia zamierza wdrożyć dwa kolejne środki na rzecz NLB:
(iii) trzecie dokapitalizowanie w kwocie 1,558 mld EUR; oraz
(iv) przekazanie BAMC puli aktywów o obniżonej jakości składających się z kredytów zagrożonych (w kwocie nominalnej wynoszącej 2,3 mld EUR) i wykazu instrumentów kapitałowych (o wartości rynkowej w wysokości 94 min EUR).
3.1. PIERWSZE DOKAPITALIZOWANIE NLB
(25) W 2009 r. i 2010 r., po kilku latach odnotowywania zysków, NLB odnotował straty wynikające głównie z pogarszającej się sytuacji gospodarczej. Słaby wzrost gospodarczy i rosnące bezrobocie ograniczyły popyt na kredyty i spowodowały znaczny wzrost utraty wartości kredytów. Współczynnik kapitału podstawowego Tier I NLB zgodnie z CRR spadł z 6,9 % w 2009 r. do 6 % w 2010 r. W lipcu 2010 r. Bank Słowenii wezwał NLB do wzmocnienia swojej pozycji kapitałowej. W rezultacie NLB postanowił pozyskać większą ilość kapitału.
(26) NLB miał w drodze publicznej emisji swoich udziałów zebrać 250 mln EUR kapitału własnego, tj. równowartość 1,6 % jego aktywów ważonych ryzykiem. Podwyższenie kapitału przeprowadzono w dwóch transzach. W pierwszej kolejności udziały zaoferowano do subskrypcji istniejącym udziałowcom (całkowita subskrybowana kwota wynosiła 89,2 mln EUR; państwo w pełni skorzystało ze swojego prawa pierwszeństwa). W ramach drugiego etapu pozostałe udziały przedstawiono w ofercie publicznej. Ze względu na brak zainteresowania ze strony inwestorów prywatnych ostatecznie udziały zostały w całości subskrybowane przez Słowenię.
(27) Komisja w pierwszej decyzji w sprawie pomocy na ratowanie zatwierdziła wspomniane pierwsze dokapitalizowanie w dniu 7 marca 2011 r. jako czasową pomoc na ratowanie. Komisja zaznaczyła, że szczegółowo oceni aspekt podziału obciążenia podczas przeprowadzania oceny planu restrukturyzacji, który Słowenia zobowiązała się przedłożyć 6 .
3.2. DRUGIE DOKAPITALIZOWANIE NLB
(28) W maju 2011 r. Bank Słowenii wezwał do dalszego wzmocnienia pozycji kapitałowej NLB.
(29) Wobec braku rozwiązania w postaci prywatnych inwestorów Słowenia przekazała NLB 382,9 mln EUR w formie warunkowych obligacji zamiennych, kwalifikujących się jako instrumenty kapitałowe kapitału podstawowego Tier I na podstawie mających zastosowanie przepisów. NLB przekształcił warunkowe obligacje zamienne we własne akcje zwykłe w marcu 2013 r. zgodnie z warunkami umowy regulującej warunkowe obligacje zamienne.
(30) Komisja zatwierdziła wspomniane drugie dokapitalizowanie drugą decyzją w sprawie pomocy na ratowanie i o wszczęciu postępowania 7 .
3.3. TRZECIE DOKAPITALIZOWANIE NLB
(31) Zgodnie z wynikami oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych i biorąc pod uwagę treść planu restrukturyzacji, w tym zbycie aktywów i przekazanie części aktywów o obniżonej jakości BAMC, NLB odnotowuje niedobór kapitału w wysokości 1,8 mld EUR. Po uwzględnieniu skutków planowanej zamiany długu podporządkowanego na kapitał (co obniży zapotrzebowanie NLB na kapitał o 250 mln EUR), państwo przekaże NLB kapitał dodatkowy w kwocie 1,558 mld EUR w formie obligacji skarbowych i gotówki w celu umożliwienia bankowi przywrócenia rentowności.
3.4. PRZEKAZANIE BAMC AKTYWÓW O OBNIŻONEJ JAKOŚCI
(32) W słoweńskiej ustawie o stabilności banków, która weszła w życie w grudniu 2012 r., przedstawiono ramy wystawiania gwarancji do celów finansowania przekazania BAMC lub spółce celowej aktywów odziedziczonych przez banki. W ustawie tej dopuszcza się również dokapitalizowania w celu pokrycia strat takich banków wynikających z przekazania aktywów w oparciu o ich długoterminową wartość ekonomiczną.
(33) W maju 2013 r. Słowenia opracowała krajowy program reform mający na celu wdrożenie skierowanych do Słowenii unijnych zaleceń dla poszczególnych krajów. Wspomniany krajowy program reform obejmuje przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości przez trzy największe banki Słowenii, w tym NLB. Aktywa, które mają zostać przekazane BAMC, obejmują: przedsiębiorstwa w stanie upadłości, należności, które mają zostać zrestrukturyzowane, należności z zabezpieczeniem na nieruchomości, finansowe spółki holdingowe i inne kredyty zagrożone.
(34) W dniu 17 maja 2013 r. Słowenia przedstawiła Komisji wstępny wykaz aktywów o wartości 1,9 mld EUR, które NLB ma przekazać BAMC. Od tego czasu wykaz ten był aktualizowany, a wielkość portfela aktywów, które mają zostać przekazane, wynosi 2,2 mld EUR (kwota nominalna) w przypadku kredytów i 94 mln EUR (wartość rynkowa) w przypadku kapitału własnego.
4. PLAN RESTRUKTURYZACJI I ZOBOWIĄZANIA
(35) Władze Słowenii przedłożyły plan restrukturyzacji obejmujący okres restrukturyzacji od 2013 r. do dnia 31 grudnia 2017 r.
(36) Głównymi filarami planu restrukturyzacji są: udoskonalenie ładu korporacyjnego i zarządzania ryzykiem, ukierunkowanie działalności na główne rynki banku, zmniejszenie kredytów zagrożonych oraz program ograniczenia kosztów. Plan restrukturyzacji obejmuje prognozy finansowe dla NLB do dnia 31 grudnia 2017 r. w oparciu o scenariusz podstawowy i uwzględnia również scenariusz negatywny opracowany na podstawie oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych.
(37) Słowenia przedstawiła szereg zobowiązań, które określono w załączniku. Aby zapewnić wdrożenie przedmiotowych zapewnień, wyznaczony zostanie powiernik ds. monitorowania. Działania powiernika ds. monitorowania będą miały zastosowanie przez cały okres restrukturyzacji.
4.1. PRZYWRÓCENIE RENTOWNOŚCI DŁUGOTERMINOWEJ
(38) Dwie najważniejsze kwestie dotyczące przywrócenia rentowności NLB to: (i) wdrożenie aktualnych struktur i rozwiązań w zakresie ładu korporacyjnego w celu zapewniania, aby decyzje podejmowane przez NLB były ukierunkowane na wyniki; oraz (ii) przegląd polityki kredytowej banku i jego procesów zarządzania ryzykiem, zwłaszcza w zarządzaniu ryzykiem kredytowym.
(39) Zmiany ładu korporacyjnego wymienione w załączniku zostaną wdrożone w ciągu trzech miesięcy od dnia przyjęcia niniejszej decyzji, zgodnie z unijną dyrektywą w sprawie wymogów kapitałowych 8 i słoweńskimi przepisami krajowymi. Wynikłe zmiany w statucie i przepisach wewnętrznych NLB mają zapewnić posiadanie przez zarząd NLB wyłącznych uprawnień i obowiązków w zakresie zarządzania bieżącą działalnością NLB w sposób niezależny i w wyłącznym interesie banku. W rezultacie do stosunków między bankiem a jego udziałowcami, w szczególności Republiką Słowenii, będzie miała zastosowanie zasada pełnej konkurencji. W tym względzie Słowenia zobowiązuje się nie interweniować w wyznaczanie członków rady nadzorczej i kadry zarządzającej w inny sposób niż poprzez wykonywanie jej praw udziałowca na podstawie zwykłego słoweńskiego prawa spółek. NLB przydzieli dwie trzecie miejsc i praw głosu w radzie nadzorczej i jej komitetach niezależnym ekspertom. NLB wprowadzi ustalenia zapewniające niezależną i obiektywną funkcję audytu wewnętrznego. NLB będzie postępował zgodnie z ostrożną i należytą strategią handlową nastawioną na uzyskanie stabilności przy jednoczesnym wdrażaniu zaplanowanych środków. NLB przeprowadzi następnie przegląd swoich środków zachęty i polityki wynagrodzeń w celu zapewnienia, aby nie zachęcały one do podejmowania zbyt wysokiego ryzyka, aby były one nastawione na długoterminowe i stabilne cele oraz aby były przejrzyste i zgodne z wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego w sprawie polityki i systemów wynagrodzeń z dnia 10 grudnia 2010 r. NLB ograniczy do dnia 31 grudnia 2017 r. całkowite wynagrodzenie każdego członka zarządu i pracownika wykonującego zadania specjalne zgodnie z właściwymi zasadami określonymi w komunikacie bankowym z 2013 r. 9 . Zmienny składnik rocznego wynagrodzenia zarządu i pracowników wykonujących zadania specjalne zatrudnionych na stanowiskach w jednostce operacyjnej będzie ograniczony do pięciu miesięcznych wynagrodzeń. Zmienna kwota wypłacana pracownikom wykonującym zadania specjalne zatrudnionym na innych stanowiskach będzie ograniczona do trzech miesięcznych wynagrodzeń. Ponadto wypłata co najmniej 50 % zmiennego składnika wynagrodzenia będzie odroczona na okres trzech lat. W rezultacie do dnia 31 grudnia 2017 r. wynagrodzenie takie nie będzie przekraczało 15-krotności średniego krajowego wynagrodzenia w Słowenii lub 10-krotności średniego wynagrodzenia w NLB, w zależności od tego, które z nich jest wyższe.
(40) NLB przeprowadzi przegląd swoich procesów wewnętrznej wyceny i zarządzania ryzykiem poprzez wdrożenie szeregu zasad i środków szczegółowo wymienionych w załączniku. W szczególności wycena nowych kredytów będzie uznawana za odpowiednią, jeżeli nowy kredyt przyczynia się do osiągnięcia dodatniej stopy zwrotu z kapitału własnego w wysokości co najmniej [...] * % w 2014 r., [...] % w 2015 r., [...] % w 2016 r. i [...] % w 2017 r. w odniesieniu do każdej relacji z klientem na warunkach określonych szczegółowo w załączniku.
(41) Aktywa NLB zostaną podzielone między jednostkę operacyjną obejmującą kluczowe obszary działalności (około 10,6 mld EUR) i jednostkę operacyjną obejmującą obszary działalności, które nie są kluczowe (około 2 mld EUR). Pula aktywów o obniżonej jakości składających się z kredytów zagrożonych (w kwocie nominalnej wynoszącej 2,3 mld EUR) i wykazu instrumentów kapitałowych (o wartości rynkowej w wysokości 94 mln EUR) zostanie przekazana BAMC w ramach środka dotyczącego aktywów o obniżonej jakości. NLB ograniczy wartość ogółem bilansu jego grupy z około 17,9 mld EUR w 2010 r. do [10-20] mld EUR na dzień 31 grudnia 2017 r.
(42) Oprócz pomocy państwa otrzymanej w marcu 2011 r. i w lipcu 2012 r. w planie restrukturyzacji przewiduje się, że państwo dokona dodatkowego zastrzyku kapitałowego w wysokości 1,558 mld EUR. Przedmiotowe trzecie dokapitalizowanie natychmiast podniesie współczynnik kapitału podstawowego Tier I NLB zgodnie z CRR do 15 % i pokryje również przewidywane straty. Dlatego też wspomniany zastrzyk kapitałowy zapewni przestrzeganie przez NLB wymogów dotyczących kapitału ustawowego przez cały okres restrukturyzacji.
(43) W przyszłej strategii działalności NLB uwzględnia się w szczególności jego rynki podstawowe: rynek detaliczny, MŚP i wybranych działań w odniesieniu do klientów korporacyjnych. NLB planuje znaczną redukcję swojego portfela udziałów kapitałowych zgodnie ze swoją strategią skoncentrowania się na działalności podstawowej w kluczowych regionach. W tym kontekście w planie restrukturyzacji przewiduje się znaczne ograniczenie działalności NLB innych niż podstawowe, obejmujące sprzedaż wszystkich działalności leasingowych i faktoringowych/forfeitingowych oraz działalności związanych z zarządzaniem nieruchomościami, a także przewiduje się czasowe zaprzestanie działalności innych niż podstawowe w odniesieniu do zapewniania nowych kredytów zagranicznym klientom korporacyjnym.
(44) NLB ograniczy swoją działalność kredytową w Słowenii w następujących sektorach (redukcja aktywów ważonych ryzykiem średnio o [...] % w okresie od dnia 31 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2017 r.): (i) klienci korporacyjni w sektorze przemysłowym budownictwa (wartość aktywów ważonych ryzykiem zmniejszona z [...] mln EUR na dzień 31 grudnia 2013 r. do [...] mln EUR na dzień 31 grudnia 2017 r.); (ii) klienci korporacyjni w sektorze przemysłowym transportu (wartość aktywów ważonych ryzykiem zmniejszona z [...] mln EUR na dzień 31 grudnia 2013 r. do [...] mln EUR na dzień 31 grudnia 2017 r.); (iii) finansowe spółki holdingowe (wartość aktywów ważonych ryzykiem zmniejszona z [...] mln EUR na dzień 31 grudnia 2013 r. do [...] mln EUR na dzień 31 grudnia 2017 r.).
(45) W wyniku wdrożenia planu restrukturyzacji, a w szczególności przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości, łączna wartość aktywów NLB zmniejszy się z 14,5 mld EUR na dzień 31 grudnia 2012 r. do [10-20] mld EUR na dzień 31 grudnia 2017 r., a wartość aktywów ważonych ryzykiem spadnie z 11,1 mld EUR na dzień 31 grudnia 2012 r. do [5-10] mld EUR na dzień 31 grudnia 2017 r.
(46) Aktualny portfel NLB jest w pełni finansowany do czasu umownego terminu zapadalności. W przyszłości NLB zamierza ukierunkować swoją działalność w szczególności na depozyty detaliczne, które stanowią historyczną podstawę finansowania banku, ale planuje również dysponować zróżnicowaną podstawą finansowania na rynku międzybankowym. Relacja kredytów do depozytów ulegnie poprawie: z 105 % w 2012 r. do [70-80] % na dzień 31 grudnia 2017 r.
(47) NLB planuje również dalekosiężny program kontroli kosztów i ograniczenia kosztów. W 2012 r. koszty operacyjne NLB wynosiły 368 mln EUR na poziomie grupy. NLB obniży swoje koszty operacyjne na poziomie grupy (z wyłączeniem jednorazowych kosztów nadzwyczajnych, które nie mają powtarzalnego charakteru, tj. wydatków na restrukturyzację) do kwoty [300-350] mln EUR do dnia 31 grudnia 2014 r., do kwoty [300-350] mln EUR do dnia 31 grudnia 2015 r., do kwoty [250-300] mln EUR do dnia 31 grudnia 2016 r. i do kwoty [200-250] mln EUR do dnia 31 grudnia 2017 r.
(48) Na dzień 31 grudnia 2017 r. NLB przewiduje osiągnięcie stopy zwrotu z kapitału własnego po opodatkowaniu w wysokości [5-10] %. W planie restrukturyzacji przedstawiono prognozy finansowe na lata 2013-2017, które wskazują, że na dzień 31 grudnia 2017 r. współczynnik kapitału podstawowego Tier I zgodnie z CRR będzie wynosił [10-20] %. Zyski NLB po opodatkowaniu będą w 2017 r. wynosiły [100-150] mln EUR.
(49) Ponadto Słowenia ograniczy swoje udziały w NLB [...] ("[...]" do dnia [...]). Jeżeli Słowenia nie zawrze wiążących umów sprzedaży i kupna na sprzedaż swoich udziałów w NLB oprócz [...], Słowenia i NLB udzielą powiernikowi ds. zbycia wyłącznego mandatu do sprzedaży [...], [...], [...], [...], [...] i [...].
4.2. PODZIAŁ OBCIĄŻENIA
(50) W planie restrukturyzacji przewidziano zakaz podziału kuponów, dywidend i zysku przez cały okres realizowania planu restrukturyzacji do dnia 31 grudnia 2017 r.
(51) Słowenia zobowiązuje się zapewnić, aby NLB powstrzymał się w okresie restrukturyzacji przed dokonywaniem jakichkolwiek płatności z tytułu instrumentów kapitałowych, chyba że płatności te wynikają ze zobowiązania prawnego. Słowenia zobowiązuje się również zapewnić, aby NLB nie wykupywał lub nie odkupywał przedmiotowych instrumentów bez uprzedniej zgody Komisji. Kupony od instrumentów kapitałowych będące w posiadaniu państwa można wypłacić, o ile takie płatności nie spowodują wypłat kuponów na rzecz innych inwestorów, które w innym wypadku nie byłyby obowiązkowe. Zobowiązanie do niewypłacania kuponów w okresie restrukturyzacji nie ma zastosowania do nowo wyemitowanych instrumentów (tzn. instrumentów wyemitowanych po przyjęciu przez Komisję niniejszej decyzji), pod warunkiem że żadna wypłata kuponu z tytułu takich nowo wyemitowanych instrumentów nie spowoduje powstania zobowiązania prawnego do dokonania wypłat kuponów z tytułu papierów wartościowych NLB istniejących w momencie przyjęcia niniejszej decyzji.
(52) Liczba istniejących udziałowców NLB już uległa znacznemu zmniejszeniu ze względu na pierwsze i drugie dokapitalizowanie z odpowiednio marca 2011 r. i lipca 2012 r. Pozostałe podporządkowane papiery wartościowe NLB mają wartość 250 mln EUR. Słowenia zobowiązuje się do zapewnienia, aby przed przyznaniem jakiejkolwiek pomocy państwa (tj. trzeciego dokapitalizowania i przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości) NLB dokonało pełnego odpisu obniżającego wartość kapitału własnego i niespłaconych długów podporządkowanych jego udziałowców. W rezultacie państwo stanie się wyłącznym udziałowcem NLB, podczas gdy przed pierwszym dokapitalizowaniem NLB przez państwo w marcu 2011 r. posiadało ono 33,1 % udziałów.
(53) Słowenia zobowiązuje się sprzedać udziały kapitałowe NLB w przedsiębiorstwach wymienionych w pkt 3 załącznika, które odpowiadają aktywom o łącznej wartości [100-150] mln EUR na dzień 31 grudnia 2012 r., oraz udziały w jednostkach zależnych niezwiązanych z działalnością podstawową wymienionych w pkt 4 załącznika, które odpowiadają aktywom o łącznej wartości [950-1 000] mln EUR na dzień 31 grudnia 2012 r. NLB sprzeda również wszystkie swoje udziały kapitałowe w spółkach joint venture wymienionych w pkt 5 załącznika. Ponadto NLB zamknie [...] do [...].
(54) Jakiekolwiek ewentualne dokapitalizowanie przez NLB jego jednostek zależnych za pomocą zastrzyków kapitałowych zostanie subskrybowane (i) z uwzględnieniem dyskonta w wysokości 25 % w odniesieniu do ceny udziałów - po dostosowaniu do "efektu rozwodnienia", który można ująć ilościowo, stosując ogólnie przyjęte techniki rynkowe 10 - bezpośrednio przed ogłoszeniem zamiaru zastosowania zastrzyku kapitałowego; lub (ii) po najniżej cenie, po jakiej inni udziałowcy tych jednostek zależnych wnoszą swój wkład w dokapitalizowanie. Jeżeli chodzi o podmioty nienotowane na rynku regulowanym, wartość rynkową ich udziałów należy ustalić z zastosowaniem odpowiedniej i ogólnie przyjętej metody wyceny opartej na danych rynkowych. Jeżeli jakikolwiek taki zastrzyk kapitałowy przyjmuje formę instrumentów hybrydowych, instrumenty te będą zawierały alternatywny mechanizm realizowania kuponów dywidendowych oraz przepis określający kurs zamiany instrumentu hybrydowego na udział kapitałowy z uwzględnieniem dyskonta w wysokości 25 % w odniesieniu do TERP (ustanowionej w podobny sposób, co w przypadku zastrzyku kapitałowego).
4.3. ŚRODKI MAJĄCE NA CELU OGRANICZENIE ZAKŁÓCENIA KONKURENCJI
(55) W celu zmniejszenia zakłócenia konkurencji NLB planuje ograniczyć swoją działalność gospodarczą w Słowenii. NLB zmniejszy wartość ogółem swojego bilansu z około 17,9 mld EUR w 2010 r. do [10-20] mld EUR do dnia 31 grudnia 2017 r.
(56) Zobowiązania NLB obejmują sprzedaż bankowych udziałów kapitałowych w rynkach strategicznych. NLB sprzeda swoje [...] do dnia [...]. Sprzedaż ta ograniczy wpływ NLB na [...]. NLB całkowicie pozbędzie się również swoich udziałów w [...] do dnia [...].
(57) NLB ograniczy swoją działalność kredytową w sektorach budownictwa, transportu i finansowych spółek holdingowych w Słowenii poprzez ograniczenie aktywów ważonych ryzykiem w tych sektorach średnio o [...] % od dnia 31 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. NLB zaprzestanie strategii działalności przewidującej zapewnienie nowych działalności kredytowych zagranicznym klientom korporacyjnym.
(58) NLB zaprzestanie wszelkiego rodzaju działalności leasingowej, faktoringowej i forfeitingowej poprzez zbycie jednostek zależnych w Słowenii i za granicą.
(59) NLB zastosuje się do zakazu wypłacania kuponów, zakazu wypłacania dywidend, zakazu nabywania oraz zakazu reklamowania i stosowania agresywnych praktyk handlowych, zgodnie z warunkami określonymi w odpowiednich punktach załącznika.
(60) Wprowadzono mechanizm zwrotu kapitału, zgodnie z którym NLB wypłaci dywidendy swoim udziałowcom w 2015 r., 2016 r. i 2017 r. 11 . Za lata obrotowe 2015 i 2016 NLB wypłaci niższą z następujących kwot: (i) 50 % nadwyżki kapitału powyżej mającego zastosowanie wymogu dotyczącego kapitału ustawowego na podstawie prawa unijnego i słoweńskiego (uwzględniając filar 1 i 2) oraz bufor kapitałowy wynoszący 100 punktów bazowych; lub (ii) dochód netto za dany rok. Za rok obrotowy 2017 NLB wypłaci niższą z następujących kwot: (i) 100 % nadwyżki kapitału powyżej mającego zastosowanie wymogu dotyczącego kapitału ustawowego na podstawie prawa unijnego i słoweńskiego (uwzględniając filary 1 i 2) oraz bufor kapitałowy wynoszący 100 punktów bazowych; lub (ii) dochód netto za dany rok. Nie naruszając kompetencji Banku Słowenii jako organu nadzoru bankowego NLB, wypłatę dywidend zawiesza się, jeżeli zagraża ona wypłacalności banku w kolejnych latach.
4.4. OPIS ŚRODKA DOTYCZĄCEGO AKTYWÓW O OBNIŻONEJ JAKOŚCI
a) Cel pomocy
(61) NLB odniesie korzyść ze środka dotyczącego aktywów o obniżonej jakości poprzez przekazanie aktywów BAMC. Celem tego środka jest wykluczenie niepewności co do przyszłej wartości portfela najbardziej problematycznych aktywów banku i zapewnienie, aby NLB zajęło się przede wszystkim wdrażaniem planu restrukturyzacji.
b) Ustanowienie i charakterystyka
(62) Słowenia ustanowiła BAMC w celu wsparcia stabilności sektora bankowego.
(63) Ogólnym celem BAMC jest zarządzanie otrzymywanymi aktywami i zorganizowane zbywanie ich przy jednoczesnej maksymalizacji ich stopy odzysku. Realizując to zadanie, BAMC przyczynia się do restrukturyzacji systemu finansowego przy jednoczesnym zminimalizowaniu wykorzystywania funduszy publicznych i w jak największym stopniu unikaniu zakłóceń rynku.
(64) BAMC może przejąć lub pokryć ryzyko, w szczególności związane z aktywami, papierami wartościowymi, instrumentami pochodnymi, prawami i obowiązkami wynikającymi z zatwierdzonych kredytów lub gwarancji z powiązanym zabezpieczeniem. BAMC wypłaci NLB ustaloną wartość przekazania w drodze gwarantowanych przez państwo dłużnych papierów wartościowych wyemitowanych przez BAMC. Wartość przekazania aktywów przekazanych BAMC będzie równa ich rzeczywistej wartości ekonomicznej ustalonej przez ekspertów Komisji zgodnie z zasadami pomocy państwa lub niższa od tej wartości.
c) Zakres przekazania aktywów i kredytów o obniżonej jakości
(65) Przekazanie dotyczy następujących rodzajów aktywów:
a) przedsiębiorstw w stanie upadłości z zabezpieczeniem na nieruchomości;
b) należności względem finansowych spółek holdingowych, które mają zostać zrestrukturyzowane;
c) innych przedsiębiorstw w upadłości;
d) innych należności z zabezpieczeniem na nieruchomości;
e) finansowych spółek holdingowych;
f) przedsiębiorstw budowlanych;
g) przedsiębiorstw transportowych;
h) innych ekspozycji zagrożonych.
(66) W dniu 17 maja 2013 r. Słowenia przesłała Komisji wstępny wykaz aktywów o wartości 1,9 mld EUR, które NLB ma przekazać BAMC. Od tego czasu wykaz ten był dalej aktualizowany. Wielkość portfela, który ma zostać przekazany, wynosi 2,3 mld EUR wartości nominalnej w przypadku kredytów i 94 mln EUR wartości rynkowej w przypadku kapitału własnego.
(67) W wyniku przekazania aktywów wartość aktywów NLB ważonych ryzykiem zostanie zmniejszona o 1,4 mld EUR, co wiąże się z całkowitym zmniejszeniem potrzeb kapitałowych w wysokości 112 mln EUR. Dane te przedstawiono w wykazie aktywów, które mają zostać przekazane BAMC, przesłanym Komisji w dniu 14 listopada 2013 r.
d) Metoda obliczania wartości przekazania
(68) Bank Słowenii ustalił wstępnie wartość przekazania zgodnie z metodą określoną w przepisach ustanawiających BAMC. Metoda ta opiera się na ocenie wartości bieżącej netto przyszłych przepływów pieniężnych. W odniesieniu do dużych ekspozycji przeprowadzono oddzielną ocenę przyszłych przepływów pieniężnych, natomiast w odniesieniu do małych ekspozycji zastosowano podejście uproszczone, w którym ocenę przeprowadza się na podstawie prawdopodobieństw niewykonania zobowiązania odnośnie do kredytów oraz charakterystyki straty z tytułu niewykonania zobowiązania. Ponadto do obliczania wartości przekazania jako punkt odniesienia wykorzystuje się straty przewidywane w scenariuszu podstawowym testu warunków skrajnych. Metoda tej wyceny została zatwierdzona przez specjalną grupę składającą się z władz Słowenii oraz Komisji, EBC i Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, występujących w roli obserwatorów.
(69) W odniesieniu do przedsiębiorstw w stanie upadłości i kredytów zagrożonych przyszłe przepływy pieniężne zostały ustalone na podstawie wartości rynkowej zabezpieczeń i gwarancji. Do oceny wartości takich zabezpieczeń wykorzystano sprawozdania sporządzone przez niezależnych ekspertów w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy.
(70) Wartość bieżąca netto przyszłych przepływów pieniężnych została następnie obliczona przy zastosowaniu stopy procentowej wolnej od ryzyka.
e) Wartość przekazania
(71) Wartość przekazania aktywów NLB ustalona przez Słowenię wynosi 617 mln EUR w przypadku kredytów (co stanowi 27 % ich wartości księgowej brutto) i 94 mln EUR w przypadku kapitału własnego. Słowenia zobowiązała się dopilnować, by wartość przekazania aktywów przekazanych BAMC była równa ich rzeczywistej wartości ekonomicznej ustalonej przez ekspertów Komisji zgodnie z zasadami pomocy państwa lub niższa od niej.
(72) Władze Słowenii przedstawiły przeprowadzoną przez Bank Słowenii analizę poświadczającą szczegółowe rezultaty i skutki finansowe przekazania BAMC aktywów przez NLB.
f) Cena rynkowa
(73) Słowenia nie przeprowadziła oceny wartości rynkowej portfela.
g) Rada niezależnego eksperta dla Komisji
(74) Komisja polegała na niezależnych ekspertach, którzy mieli na celu pomóc jej w ocenie proponowanej metody i ceny przekazania w związku z rzeczywistą wartością ekonomiczną przekazywanych aktywów i obliczeniem ceny rynkowej tych aktywów, jak określono w komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości 12 służącym jako ramy odniesienia dla środka.
5. POWODY DECYZJI O WSZCZĘCIU FORMALNEGO POSTĘPOWANIA WYJAŚNIAJĄCEGO
(75) W dniu 2 lipca 2012 r. Komisja wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające dotyczące środków służących dokapitalizowaniu oraz przedłożonej przez Słowenię wersji planu restrukturyzacji celem sprawdzenia ich zgodności jako pomocy restrukturyzacyjnej z rynkiem wewnętrznym.
(76) W tym czasie Komisja wyraziła wątpliwości co do tego, czy otrzymana przez nią wersja planu restrukturyzacji NLB zapewnia przywrócenie rentowności długoterminowej, odpowiedni podział obciążenia i środki mające na celu ograniczenie zakłócenia konkurencji 13 . W ramach kwestii związanych z rentownością Komisja wyraziła wątpliwości, czy proces decyzyjny w NLB był zgodny z normami rynkowymi, a w szczególności w odniesieniu do możliwych problemów w zakresie ładu korporacyjnego związanych z interwencją państwa jako głównego udziałowca w banku w bieżącą działalność banku 14 .
6. UWAGI ZAINTERESOWANYCH STRON
(77) Komisja nie otrzymała żadnych uwag od zainteresowanych stron trzecich w odniesieniu do formalnego postępowania wyjaśniającego.
7. STANOWISKO SŁOWENII
(78) Słowenia przyznaje, że pierwsze dokapitalizowanie, drugie dokapitalizowanie, trzecie dokapitalizowanie i przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Ponadto Słowenia jest zdania, że środki te są zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE.
(79) Słowenia twierdzi, że plan restrukturyzacji spełnia wszystkie warunki określone w komunikacie w sprawie restrukturyzacji 15 uzupełnionym komunikatem bankowym z 2013 r.
(80) W szczególności Słowenia jest zdania, że plan restrukturyzacji zapewnia przywrócenie NLB rentowności długoterminowej bez wykorzystania zasobów państwowych, zapewnia wystarczający wkład własny w koszty restrukturyzacji i ogranicza zakłócenie konkurencji. W celu zapewnienia rozważnego procesu decyzyjnego w zarządzaniu działaniami banku Słowenia przedstawiła zobowiązania służące wzmocnieniu ładu korporacyjnego NLB.
(81) Wykaz zobowiązań przedstawionych przez Słowenię przedstawiono w załączniku do niniejszej decyzji. Aby zapewnić wdrożenie przedmiotowych zapewnień, wyznaczony zostanie powiernik ds. monitorowania. Co więcej, Słowenia zobowiązała się do terminowego przeprowadzenia określonych zbyć. W przypadku niedotrzymania jakiegokolwiek terminu zbycia wyznaczony zostanie powiernik ds. zbycia.
8. OCENA
8.1. ISTNIENIE I KWOTA POMOCY
(82) Komisja już wcześniej uznała 16 , że pierwsze i drugie dokapitalizowanie NLB stanowiło pomoc państwa, czego Słowenia nie zakwestionowała. W związku z tym w niniejszej sekcji Komisja oceni jedynie, czy pomoc państwa stanowią dwa nowe środki (trzecie dokapitalizowanie i przekazanie aktywów o obniżonej jakości BAMC).
(83) Zgodnie z art. 107 ust. 1 TFUE wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.
(84) Ponieważ trzecie dokapitalizowanie w wysokości 1,558 mld EUR będzie przekazane bezpośrednio przez Republikę Słowenii, Komisja uznaje, że środki pochodzą z zasobów państwowych.
(85) Trzecie dokapitalizowanie umożliwia NLB uzyskanie kapitału w sytuacji kryzysu finansowego i gospodarczego, gdy ze względu na dużą niepewność towarzyszącą słoweńskiemu sektorowi banków niemożliwe byłoby zdobycie takiego kapitału na rynku. W związku z tym Komisja uznaje, że trzecie dokapitalizowanie nie byłoby zapewnione przez prywatnego inwestora. Trzecie dokapitalizowanie należy zatem uznać za stanowiące korzyść dla NLB. Co więcej, korzyść ta ma charakter selektywny, ponieważ odnosi się tylko do jednego banku.
(86) Zważywszy, że NLB działa i będzie działać w sektorze finansowym, który jest otwarty na intensywną konkurencję międzynarodową, wszelkie korzyści odnoszone przez bank wynikające z zasobów państwowych mogą wpływać na handel wewnątrz Unii i zakłócać konkurencję. Trzecie dokapitalizowane stanowi w związku z tym pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.
(87) Element pomocy w ramach trzeciego dokapitalizowania wynosi 1,558 mld EUR.
(88) Jeżeli chodzi o przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości, Komisja uznaje, że środek obejmuje zasoby państwowe. Słowenia utworzyła BAMC w celu wspierania stabilności sektora banków, pomagając bankom znajdującym się w trudnej sytuacji w przekazywaniu ich ryzykownych aktywów z bilansu po cenie przekraczającej bieżącą wartość rynkową. Wspomniane przekazanie aktywów z NLB do BAMC ograniczy stratę, jaką bank musiałby w przeciwnym razie ponieść w celu oczyszczenia swojego bilansu i wdrożenia planu restrukturyzacji.
(89) Aby dokonać oceny istnienia pomocy w ramach przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości, eksperci Komisji określili w sposób niezależny bieżącą wartość rynkową przekazywanego portfela oraz rzeczywistą wartość ekonomiczną, która jednocześnie będzie stanowić cenę, po jakiej dokona się przekazania aktywów. Ponieważ wartość przekazania portfela jest wyższa niż bieżąca wartość rynkowa, środek stanowi korzyść dla NLB.
(90) Korzyść ta wzmacnia pozycję NLB w porównaniu z pozycją jego konkurentów w Słowenii i innych państwach członkowskich, którzy nie korzystają z tego samego wsparcia ze strony państwa. Należy zatem uznać, że przedmiotowy środek prawdopodobnie będzie zaburzać konkurencję i wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi, uwzględniając także fakt, iż NLB działa i będzie działał w sektorze finansowym, który jest otwarty na intensywną współpracę międzynarodową.
(91) Jeżeli chodzi o kwotę pomocy w ramach przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości, należy zauważyć, że w przypisie 2 do pkt 20 lit. a) komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości kwotę pomocy w ramach środków na rzecz ratowania aktywów definiuje się jako różnicę między ceną transferową aktywów a ceną rynkową. Cena transferowa wynosi 617 mln EUR, natomiast cenę rynkową szacuje się na poziomie 486 mln Pomoc przyznana NLB w wyniku przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości wynosi zatem 130 mln EUR.
(92) W związku tym całkowita pomoc przyznana NLB w wyniku pierwszego, drugiego i trzeciego dokapitalizowania oraz przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości wynosi 2,321 mld EUR i stanowi 20 % aktywów ważonych ryzykiem NLB według stanu z grudnia 2012 r.
8.2. ZGODNOŚĆ POMOCY Z RYNKIEM WEWNĘTRZNYM
8.2.1. Podstawa prawna oceny zgodności
(93) W art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE upoważnia się Komisję do stwierdzenia zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym, jeżeli ma ona na celu "zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego". Komisja uznała, że globalny kryzys finansowy może spowodować poważne zakłócenia w gospodarce państwa członkowskiego oraz że środki pomocy udzielane bankom mogą zaradzić tym zaburzeniom. Zostało to szczegółowo przedstawione i rozwinięte kolejno w sześciu komunikatach dotyczących kryzysu 17 , a także w komunikacie bankowym z 2013 r.
(94) Komunikat bankowy z 2013 r. ma zastosowanie do środków pomocy państwa zgłoszonych od dnia 1 sierpnia. W przypadku NLB Słowenia zgłosiła dodatkową pomoc państwa w formie zastrzyków kapitałowych i ulg kapitałowych po dniu 1 sierpnia 2013 r. W związku z tym przepisy komunikatu bankowego z 2013 r. mają zastosowanie do oceny zgodności planu restrukturyzacji NLB.
(95) Szereg zatwierdzonych przez Komisję środków podjętych przez władze słoweńskie w celu zwalczenia kryzysu finansowego 18 potwierdza istnienie poważnych zakłóceń w gospodarce słoweńskiej. W związku z tym podstawą prawną oceny zgodności wszystkich środków objętych planem restrukturyzacji (mianowicie pierwszego dokapitalizowania, drugiego dokapitalizowania, trzeciego dokapitalizowania i przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości) jest art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE.
(96) Jeżeli chodzi konkretnie o zgodność przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości, Komisja ocenia wspomniany środek w odniesieniu do komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości dostosowanego komunikatem bankowym z 2013 r.
(97) Jeżeli chodzi o zgodność pomocy restrukturyzacyjnej na rzecz NLB, Komisja ocenia ją na postawie planu restrukturyzacji w odniesieniu do komunikatu w sprawie restrukturyzacji uzupełnionego komunikatem bankowym z 2013 r.
8.2.2. Zgodność z komunikatem w sprawie aktywów o obniżonej wartości dostosowanym i uzupełnionym komunikatem bankowym z 2013 r.
(98) W odniesieniu do zgodności pomocy na rzecz NLB w formie przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości Komisja musi ocenić przedmiotowy środek na podstawie komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości dostosowanego i uzupełnionego komunikatem bankowym z 2013 r. W komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości zdefiniowano środek na rzecz ratowania aktywów o obniżonej jakości jako dowolny środek, który: "zwalnia bank będący beneficjentem z konieczności wykazywania straty lub rezerwy na pokrycie ewentualnych strat wynikających z utraty wartości jego aktywów (lub przewiduje wynagrodzenie dla banku w związku z taką koniecznością) lub też uwolnienia kapitału ustawowego na inne potrzeby", oraz określono kryteria zgodności takich środków z rynkiem wewnętrznym. Kryteria te obejmują: (i) kwalifikowalność aktywów; (ii) przejrzystość i ujawnienie informacji o utracie wartości aktywów; (iii) zarządzanie aktywami; (iv) prawidłowe i spójne podejście do wyceny; oraz (v) adekwatność wynagrodzenia i podziału obciążenia.
Kwalifikowalność aktywów
(99) Jeżeli chodzi o kwalifikowalność aktywów, w sekcji 5.4 komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości wskazuje się, że pomoc związana z aktywami wymaga precyzyjnego określenia aktywów o obniżonej wartości oraz że w związku z kwalifikowalnością mają zastosowanie określone ograniczenia w celu zapewnienia zgodności.
(100) W komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości stwierdza się ponadto, że należy zachować równowagę między dążeniem do celu, jakim jest bezpośrednie zapewnienie stabilności finansowej, a koniecznością przywrócenia normalnego funkcjonowania rynku, co byłoby argumentem przemawiającym za zachowaniem elastyczności przy określaniu kategorii aktywów. W szczególności, o ile w komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości za aktywa kwalifikowane uznaje się te, które wywołały kryzys finansowy (dotyczy to bezpośrednio amerykańskich papierów wartościowych zabezpieczonych spłatami kredytów hipotecznych), o tyle zezwala się również na rozszerzenie kwalifikowalności na "ściśle określone kategorie aktywów związane z takim zagrożeniem dla systemu - po należytym uzasadnieniu i bez ograniczeń ilościowych".
(101) Jeżeli chodzi o omawiany przypadek, środek dotyczący aktywów o obniżonej wartości jest ukierunkowany na aktywa zagrożone związane głównie z przedsiębiorstwami budowlanymi, przedsiębiorstwami transportowymi i finansowymi spółkami holdingowymi lub na aktywa zagrożone z zabezpieczeniem na nieruchomości. Sektory te stanowiły podstawę trudności NLB związanych ze znaczącymi portfelami kredytów zagrożonych (41 % kredytów zagrożonych w przypadku finansowych spółek holdingowych i 74 % w przypadku przedsiębiorstw budowlanych). Przekazywany portfel odpowiada za ponad połowę utraty wartości aktywów zaksięgowanej przez NLB d.d. na dzień 31 grudnia 2012 r. Przedmiotowe aktywa spełniają zatem kryteria kwalifikowalności zawarte w komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości.
Przejrzystość i ujawnienie informacji
(102) Jeżeli chodzi o przejrzystość i ujawnianie informacji, zgodnie z sekcją 5.1 komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości wymaga się pełnej przejrzystości przed zastosowaniem środka oraz ujawnienia informacji o utracie wartości aktywów przez banki kwalifikujące się do pomocy w odniesieniu do aktywów, które będą objęte środkami na rzecz ratowania aktywów, na podstawie odpowiedniej wyceny poświadczonej przez uznanych niezależnych ekspertów i zatwierdzonej przez odpowiedni organ nadzoru. Zgodnie z komunikatem w sprawie aktywów o obniżonej wartości wymaga się, aby ujawnienie informacji i wycena odbyły się przed interwencją władz publicznych.
(103) Wstępna wycena aktywów została przeprowadzona przez Bank Słowenii. Po pierwsze, w dniu 10 maja 2013 r. Bank Słowenii przedstawił również test warunków skrajnych, w którym wskazano wpływ przekazania aktywów z trzech głównych banków słoweńskich do BAMC na kapitał. Po drugie, w dniu 4 grudnia 2013 r. przedstawiono wyniki oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych przeprowadzonych przez niezależnych ekspertów, w których wskazano braki w kapitale banków słoweńskich na podstawie scenariusza warunków skrajnych. Wyraźnie określono przekazywane kategorie aktywów, a przekazanie zostanie wykonane wyłącznie na podstawie metody wyceny zatwierdzonej przez Bank Słowenii. Państwo członkowskie zapewniło zatem wystarczającą przejrzystość i ujawnienie informacji w odniesieniu do całości aktywów NLB o obniżonej wartości przekazywanych BAMC. W szczególności przez niezależnych ekspertów zostały przeprowadzone ocena jakości aktywów i test warunków skrajnych, w ramach których stwierdzono braki w kapitale banku.
Zarządzanie aktywami
(104) Jeżeli chodzi o zarządzanie aktywami, sekcja 5.6 komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości stanowi, że konieczne jest jednoznaczne rozdzielenie - pod względem funkcjonalnym i organizacyjnym - banku będącego beneficjentem od jego aktywów, w szczególności w odniesieniu do kadry zarządzającej, pracowników i klientów. Wspomniany komunikat stanowi w tym względzie, że tego rodzaju ustalenia powinny umożliwić bankowi skoncentrowanie działań na przywracaniu rentowności oraz zapobiec ewentualnym konfliktom interesów.
(105) Aktywami będzie zarządzał BAMC, który jest w pełni niezależny od NLB. Można zatem stwierdzić, że rozdzielone zarządzanie aktywami jest zgodne z wymogami zawartymi w komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości.
Wycena
(106) Sekcja 5.5 komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości stanowi, że prawidłowe i konsekwentne podejście do wyceny aktywów ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania nadmiernym zakłóceniom konkurencji. Głównym celem wyceny jest ustalenie rzeczywistej wartości ekonomicznej aktywów. Wartość ta stanowi poziom odniesienia w zakresie, w jakim przekazanie aktywów o obniżonej jakości według tej wartości wskazuje na zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym - tworzy to efekt ulgi, ponieważ wspomniana wartość przewyższa bieżącą wartość rynkową, ale ogranicza kwotę pomocy do niezbędnego minimum.
(107) Bank Słowenii dokonał oceny portfela, a Komisja wraz z niezależnymi ekspertami poddała dogłębnej analizie wycenę i ogólną metodykę leżącą u podstaw tej wyceny, aby zapewnić spójne podejście na poziomie unijnym.
(108) Wnioski są następujące:
(i) w materiałach przedłożonych przez NLB przedstawiono szczegółową analizę o wysokich standardach jakościowych;
(ii) metoda ratingów wykorzystująca ratingi NLB i zaktualizowane finansowe dane bilansowe byłaby odpowiednia w odniesieniu do portfela przekazanego BAMC;
(iii) na podstawie metody porównania warunków skrajnych szacunkowa rzeczywista wartość ekonomiczna portfela kredytów korporacyjnych NLB stanowi 60,2 % wartości ekspozycji brutto z marginesem błędu w wysokości +/- 5 %. W metodzie porównania warunków skrajnych poziom rezerw określonych w ocenie jakości aktywów poddaje się działaniu warunków skrajnych. Komisja wraz z jej niezależnymi ekspertami skalibrowała wspomniany poziom warunków skrajnych, stosując ustaloną praktykę. Oszacowany przez ekspertów rzeczywisty poziom wartości ekonomicznej odnosi się do portfela kredytów korporacyjnych NLB, który jest większy niż portfel, jaki według ostatecznych ustaleń zostanie przekazany BAMC. W związku z tym wspomnianej wartości szacunkowej nie można wykorzystać jako wskaźnika zastępczego do celów oceny rzeczywistej wartości ekonomicznej portfela, który ma zostać przekazany BAMC.
(109) Na podstawie określonych powyżej elementów Komisja wyceniła rzeczywistą wartość ekonomiczną portfela. Do celów tej oceny Komisja podzieliła kredyty na dwie kategorie: kredyty udzielone przedsiębiorstwom kontynuującym działalność, z jednej strony, oraz kredyty na restrukturyzacje zobowiązań kredytowych i zobowiązań z tytułu kredytów, w odniesieniu do których nie wywiązano się z płatności, z drugiej strony. Wycenę rzeczywistej wartości kapitału własnego przeprowadzono oddzielnie.
(110) W odniesieniu do kredytów udzielonych przedsiębiorstwom kontynuującym działalność Komisja zgodnie z zaleceniem niezależnych ekspertów zastosowała metodę ratingów. Na podstawie bieżącego ratingu NLB i zaktualizowanych informacji finansowych dotyczących ekspozycji Komisja określiła prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania. Następnie wyceniono stratę z tytułu niewykonania zobowiązania, po której przeprowadzono szczegółową analizę zabezpieczeń na podstawie istniejącej dokumentacji kredytowej lub wcześniejszych działań w zakresie przeglądu jakości kredytowej.
(111) Jeżeli chodzi o kredyty na restrukturyzacje zobowiązań kredytowych i ekspozycji cechujących się niewykonaniem zobowiązania, Komisja skupiła się na analizie zabezpieczeń, aby ocenić wartość, jaką należy odzyskać w scenariuszu likwidacji, stosując w ramach wyników oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych ostrożne założenia, jeżeli chodzi o wartość zabezpieczeń i faktoring.
(112) W odniesieniu do kapitału własnego Komisja dokonała przeglądu sprawozdań z wyceny przedłożonych przez Słowenię, aby ocenić, czy zgłoszone wartości rynkowe były zgodne z notowaniami rynkowymi spółek notowanych na rynku regulowanym oraz czy metodyka wyceny, którą zastosowano w przypadku spółek nienotowanych, była zgodna z normami rynkowymi.
(113) Komisja stwierdza, że rzeczywista wartość ekonomiczna portfela kredytowego wynosi 617 mln EUR w odniesieniu do kwoty nominalnej w wysokości 2,3 mld EUR oraz że rzeczywista wartość ekonomiczna portfela kapitałowego wynosi 94 mln EUR. W planie restrukturyzacji przewiduje się przekazanie BAMC aktywów według rzeczywistej wartości ekonomicznej.
(114) W odniesieniu do wartości rynkowej Komisja stosuje metodę pokrycia spreadów w celu dokonania oceny bieżącej wartości rynkowej w momencie przekazania. Na tej podstawie szacuje się, że wartość rynkowa portfela wynosi 486 mln EUR w odniesieniu do kredytów i 94 mln EUR w odniesieniu do kapitału własnego.
(115) W związku z tym kwota pomocy jest równa różnicy między wartością przekazania a wartością rynkową, tj. 130 mln EUR.
Podział obciążenia i wynagrodzenie
(116) Jeżeli chodzi o podział obciążenia, w sekcji 5.2 komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości ponownie przytoczono ogólną zasadę, która stanowi, że banki powinny w jak największym zakresie same pokrywać straty związane z aktywami o obniżonej wartości, tak by zagwarantować zrównoważenie odpowiedzialności akcjonariuszy i podziału obciążenia. W związku z tym aktywa należy przekazać według ceny, która odpowiada ich rzeczywistej wartości ekonomicznej lub pozostaje poniżej tej wartości.
(117) Słowenia zobowiązuje się do ustalenia ceny transferowej aktywów według ich rzeczywistej wartości ekonomicznej lub według niższej wartości, a tym samym zapewnia zgodność z komunikatem w sprawie aktywów o obniżonej wartości.
Wniosek w sprawie środka dotyczącego aktywów o obniżonej jakości
(118) W świetle powyższego Komisja stwierdza, że przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości spełnia wszystkie warunki i wymogi zawarte w komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości dostosowanym i uzupełnionym komunikatem bankowym z 2013 r.
8.2.3. Zgodność z komunikatem w sprawie restrukturyzacji uzupełnionym komunikatem bankowym z 2013 r.
(119) Zgodnie z pkt 31 komunikatu bankowego z 2013 r. każdy plan restrukturyzacji obejmujący pomoc restrukturyzacyjną w dalszym ciągu ocenia się na podstawie komunikatu w sprawie restrukturyzacji, z wyjątkiem elementów dotyczących wymogu pozyskania kapitału i podziału obciążenia.
(120) Zgodnie z komunikatem w sprawie restrukturyzacji i komunikatem bankowym z 2013 r., po pierwsze, w planie restrukturyzacji należy wykazać, że proces restrukturyzacji, któremu poddawany jest beneficjent pomocy państwa, jest odpowiedni do celów przywrócenia jego długoterminowej rentowności. Po drugie, kwota pomocy musi być ograniczona do niezbędnego minimum, a zarówno udziałowcy, jak i wierzyciele podporządkowani muszą wnieść jak największy wkład w obniżenie niedoboru kapitału. Po trzecie, należy wdrożyć środki mające na celu ograniczenie zakłócenia konkurencji spowodowanego sztucznym wspieraniem władzy rynkowej beneficjenta oraz zapewnienie konkurencyjności sektora bankowego. Ponadto należy odnieść się do kwestii związanych z monitorowaniem i kwestii proceduralnych.
(i) Przywrócenie długoterminowej rentowności
(121) Jak określono w komunikacie w sprawie restrukturyzacji, państwo członkowskie musi przedstawić kompleksowy plan restrukturyzacji, w którym wykazuje się, w jaki sposób w rozsądnym okresie i w ciągu maksymalnie pięciu lat przywrócona zostanie długoterminowa rentowność beneficjenta niewymagająca dalszej pomocy państwa. Bank osiąga długoterminową rentowność, jeżeli jest w stanie konkurować o kapitał na rynku na podstawie własnych osiągnięć zgodnie z odpowiednimi wymogami prawnymi. Aby tego dokonać, bank musi być w stanie pokryć wszystkie swoje koszty oraz wypracować odpowiednią stopę zwrotu z kapitału własnego z uwzględnieniem profilu ryzyka banku. Przywrócenie rentowności powinno wynikać przede wszystkim ze środków wewnętrznych i opierać się na wiarygodnym planie restrukturyzacji.
(122) W planie restrukturyzacji NLB obejmującym okres do dnia 31 grudnia 2017 r. wykazano przywrócenie rentowności pod koniec tego okresu restrukturyzacji. Przywrócenie rentowności będzie przede wszystkim spowodowane oczekiwaną poprawą jakości portfela i ograniczoną potrzebą dodatkowego obniżenia wartości i dodatkowego tworzenia rezerw. Przywrócenie rentowności zostanie również osiągnięte dzięki oczyszczeniu bilansu NLB na skutek planowanego przekazania BAMC zagrożonych aktywów. NLB odniesie również korzyść w związku z poprawą skuteczności operacyjnej wynikającą z podjęcia środków ograniczających koszty i ze stabilizacji dochodów. Aby zapewnić rentowność banku po uwzględnieniu przekazania BAMC zagrożonych aktywów, plan restrukturyzacji zakłada dokapitalizowanie przez państwo w kwocie 1,558 mld EUR w 2013 r. oraz pełne odpisanie obligacji podporządkowanych i kapitału udziałowców w kwocie 250 mln EUR.
(123) W pkt 10 komunikatu w sprawie restrukturyzacji zawarto wymóg, zgodnie z którym proponowane środki restrukturyzacyjne mają pomóc wyeliminować słabe punkty przedsiębiorstwa. W planie restrukturyzacji wyjaśniono po pierwsze przyczyny trudności NLB. Portfel kredytowy NLB został w dużym stopniu dotknięty kryzysem i generował znaczne straty z tytułu trwałej utraty wartości.
(124) Wzrost portfela kredytów był finansowany z hurtowego rynku kredytowego, co doprowadziło do gwałtownego wzrostu relacji kredytów do depozytów (z 74 % w 2002 r. do 137 % w 2009 r.). W międzyczasie bank nie wzmocnił w wystarczającym stopniu swojego kapitału ustawowego i przed rozpoczęciem kryzysu polegał głównie na instrumentach hybrydowych.
(125) Przed rozpoczęciem kryzysu NLB posiadał nagromadzone ekspozycje na sektor budownictwa, deweloperów budowlanych i finansowe spółki holdingowe, ale jakość powiązanego zarządzania ryzykiem pozostawała w tyle. Gdy nadszedł kryzys i nastąpiło spowolnienie gospodarki, nagromadzenie kredytów zagrożonych okazało się katastrofalne w skutkach. Krajowy program budowy dróg zakończył się w 2008 r., a popyt krajowy na nieruchomości gwałtownie spadł. Większość przedsiębiorstw słoweńskich stosowała dużą dźwignię finansową i znalazła się pod presją pogorszonej koniunktury gospodarczej, spadku wartości aktywów i udziałów oraz ograniczonego dostępu do kredytów. Poważne pogorszenie koniunktury gospodarczej w powiązaniu z nieodpowiednimi ramami zarządzania ryzykiem doprowadziło do wzrostu kredytów zagrożonych. Wartość kredytów zagrożonych faktycznie osiągnęła poziom 29 % kredytów brutto NLB na dzień 30 września 2012 r., z najgorszym wynikiem w sektorze budownictwa (74 %). W rezultacie straty po opodatkowaniu wyniosły 87 mln EUR w 2009 r., 202 mln EUR w 2010 r., 240 mln EUR w 2011 r. i 273 mln w 2012 r.
(126) Jedną z przyczyn problemów banku stanowiły również niedostateczne zasady ładu korporacyjnego i powiązany wpływ państwa na bieżącą działalność banku.
(127) W związku z tym, aby przywrócić długoterminową rentowność, należy rozwiązać pięć głównych problemów. Po pierwsze, należy wzmocnić ład korporacyjny banku w celu zapewnienia, aby uzasadnione pod względem ekonomicznym decyzje biznesowe były podejmowane wyłącznie przez zarząd banku oraz aby państwo nie wywierało wpływu na jego bieżącą działalność. Po drugie, bank musi poprawić swoją politykę cenową i ramy zarządzania ryzykiem, aby utrzymać marże i zminimalizować straty. Po trzecie, NLB musi oczyścić swój bilans i ograniczyć ekspozycję na problematyczne sektory albo poprzez prawidłowe tworzenie rezerw i zmniejszenie udziału finansowania dłużnego problematycznych aktywów, albo poprzez przekazanie BAMC problematycznych kredytów. Po czwarte, bank musi naprawić strukturę swojego bilansu poprzez dokapitalizowanie i wzmocnienie bazy depozytowej lub ograniczenie wskaźnika dźwigni. Bank musi także poprawić skuteczność operacyjną, aby zapewnić wystarczający poziom rentowności.
a) Wzmocnienie ram ładu korporacyjnego
(128) Wspomniane zobowiązania zagwarantują niezależność rady i zarządu w zakresie ustanawiania kryteriów udzielania kredytów. Zobowiązania te zagwarantują, że wycena kredytów będzie opierała się na polityce cenowej ustanawiającej minimalne zasady dotyczące stopy zwrotu z kapitału własnego w odniesieniu do wszystkich kredytów, ograniczając tym samym możliwość udzielania przez bank kredytów poniżej ceny rynkowej w wyniku wpływów zewnętrznych.
(129) Wydaje się, że zobowiązania w odpowiedni sposób uwzględniają i eliminują główny słaby punkt ładu korporacyjnego NLB. Ustanawiają one odpowiednie zabezpieczenia zapobiegające konfliktom interesów w celu zapewnienia, aby strategie i decyzje były ukierunkowane na działalność i nie były stronnicze ze względu na cele inne niż maksymalizacja wartości ani nie podlegały niewłaściwym wpływom zewnętrznym. Planowane zmiany ładu korporacyjnego sprawią, że bank będzie w mniejszym stopniu narażony na wpływy zewnętrzne, a jednocześnie wprowadzą większą dyscyplinę rynkową poprzez zwiększoną kontrolę i przejrzystość decyzji w zakresie zarządzania.
(130) NLB dokona następnie przeglądu swojej polityki zachęt i polityki wynagrodzeń w celu zapewnienia, aby nie sprzyjały one podejmowaniu zbyt wysokiego ryzyka i były nastawione na długoterminowe i stabilne cele. Ponadto do dnia 31 grudnia 2017 r. całkowite wynagrodzenie każdego członka zarządu lub rady nadzorczej oraz pracownika wykonującego zadania specjalne zostanie ograniczone zgodnie z pkt 37-39 komunikatu bankowego z 2013 r., co ułatwi terminowe wykonanie planu restrukturyzacji.
(131) Dodatkowo Słowenia zobowiązuje się do zbycia swoich udziałów w NLB do [...] % do dnia [...] na rzecz inwestora, który jest niezależny i niezwiązany z Republiką Słowenii. Przedmiotowe zbycie znacznie ograniczy wpływy zewnętrzne w zarządzie banku i jego działalności gospodarczej.
b) Wzmocnienie polityki cenowej i ram zarządzania ryzykiem
(132) NLB wzmocni swoją politykę cenową i ramy zarządzania ryzykiem w szczególności poprzez wprowadzenie szeregu zasad i środków mających na celu ochronę nadrzędnych interesów gospodarczych banku. Środki te obejmują szkolenia pracowników, punktową ocenę klientów, wycenę nowych procesów produkcyjnych i przegląd procesu związanego z ryzykiem kredytowym.
(133) W szczególności wycena nowych kredytów przyczyni się do osiągnięcia do dnia 31 grudnia 2017 r. dodatniej stopy zwrotu z kapitału własnego w wysokości co najmniej [...] % w odniesieniu do każdej relacji z klientem. Wycena ta będzie wprowadzana stopniowo, począwszy od stopy zwrotu z kapitału własnego na poziomie [...] % w odniesieniu do każdej relacji z klientem w 2014 r. i skończywszy na poziomie [...] % na dzień 31 grudnia 2017 r.
(134) Wynikająca z powyższych działań poprawa polityki cenowej i ram zarządzania ryzykiem NLB jest odpowiednia i konieczna w celu wdrożenia bardziej rygorystycznej polityki kredytowej w odniesieniu do udzielania nowych kredytów oraz bardziej konserwatywnej polityki tworzenia rezerw. Reformy te stanowią odpowiedź na słaby punkt NLB, który doprowadził do niskiej jakości jego portfela kredytów, zbyt wysokiego poziomu kredytów zagrożonych i wysokiego kosztu kredytów. Poprzez wyeliminowanie wspomnianych przyczyn niskiej rentowności, środki te przyczyniają się do długoterminowej rentowności NLB.
(135) Plan restrukturyzacji obejmuje także rozdzielenie pod względem organizacyjnym działalności niezwiązanej z działalnością podstawową od działalności podstawowej NLB. Taka reorganizacja banku umożliwi NLB zoptymalizowanie jego działalności podstawowej. Rozdzielenie to pozwoli również na wdrożenie bardziej wyspecjalizowanego podejścia do zbywania działalności banku niezwiązanej z jego działalnością podstawową oraz do zarządzania jego aktywami zagrożonymi, aby zmaksymalizować wartości odzyskiwanych kwot.
c) Równoważenie działalności w kierunku działalności niosącej ze sobą mniejsze ryzyko
(136) W wyniku wprowadzenia planu restrukturyzacji aktywa ważone ryzykiem NLB ulegną obniżeniu z 11,1 mld EUR na dzień 31 grudnia 2012 r. do [5-10] mld EUR na dzień 31 grudnia 2017 r. Ograniczenie aktywów ważonych ryzykiem, w szczególności w odniesieniu do najbardziej problematycznych dla banku sektorów, tj. finansowych spółek holdingowych, przedsiębiorstw transportowych i przedsiębiorstw budowlanych, zapewnia ograniczenie ryzyka związanego z przedmiotowymi ekspozycjami w okresie restrukturyzacji.
(137) NLB przekaże BAMC portfel kredytów o obniżonej jakości o wartości 2,3 mld EUR, co umożliwi NLB skupienie się na zarządzaniu kredytami niezagrożonymi, uwalniając jednocześnie zasoby na restrukturyzację pozostałych kredytów zagrożonych.
(138) Przyszła strategia NLB ponownie ukierunkuje jego działania na działalność bardziej konserwatywną, w ramach której podstawowe segmenty usług bankowych obejmują klientów detalicznych, MŚP i wybranych klientów bankowości korporacyjnej w Słowenii. Zmiana ta zostanie wprowadzona poprzez istotne zbycia i ograniczenie działalności niezwiązanej z działalnością podstawową, co doprowadzi do uwolnienia zasobów na rzecz działalności podstawowej.
d) Naprawa struktury bilansowej
(139) NLB otrzymał już od państwa zastrzyki kapitałowe w marcu 2011 r. i w lipcu 2012 r. Wraz z dodatkowym, trzecim dokapitalizowaniem NLB jest w stanie spełnić wymogi kapitałowe Banku Słowenii, co umożliwi przywrócenie rentowności banku.
(140) Kwota trzeciego dokapitalizowania uwzględnia potrzeby banku wynikające z oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych. Po przeprowadzeniu dokapitalizowania współczynnik kapitału podstawowego Tier I banku zgodnie z CRR natychmiast osiągnie 15 % oraz poziom [10-20 %] do dnia 31 grudnia 2017 r., znacznie przekraczając wymóg kapitałowy ustalony przez Bank Słowenii na współczynnik kapitału podstawowego Tier I zgodnie z CRR w wysokości 9 %.
(141) Ponadto NLB oczyści swój bilans dzięki przekazaniu BAMC znacznego portfela aktywów zagrożonych i aktywów o obniżonej jakości.
(142) NLB wzmocni swój profil finansowania poprzez ograniczenie finansowania wewnątrzgrupowego jego jednostek zależnych, zbycie działalności niebędącej działalnością podstawową oraz ponowne ukierunkowanie na jego historyczną podstawę finansowania, tj. depozyty detaliczne. Relacja kredytów do depozytów ulegnie poprawie ze 105 % w 2012 r. do [70-80] % na dzień 31 grudnia 2017 r.
e) Przywrócenie długoterminowej rentowności
(143) Przywrócenie długoterminowej rentowności będzie wynikiem strategicznej zmiany pozycjonowania działalności banku na jego podstawową działalność bankową, tj. świadczenie usług na rzecz klientów detalicznych, MŚP i wybranych klientów bankowości korporacyjnej w Słowenii, co umożliwi bankowi osiągnięcie celów związanych ze stopą zwrotu z kapitału własnego.
(144) Bank zwiększy swoje marże odsetkowe netto poprzez zapewnienie odpowiedniej wyceny odnośnie do udzielania nowych kredytów. W szczególności wycena nowych kredytów przyczyni się do osiągnięcia dodatniej stopy zwrotu z kapitału własnego w wysokości co najmniej [...] % w 2014 r., [...] % w 2015 r., [...] % w 2016 r. oraz [...] % w 2017 r. w odniesieniu do każdej relacji z klientem.
(145) NLB udokumentuje również wszystkie decyzje restrukturyzacyjne. Bank zamieści w dokumentacji porównanie rozwiązań alternatywnych, takich jak wykonanie zabezpieczenia i zakończenie zobowiązania. NLB wykaże, że dokonał wyboru rozwiązania, które maksymalizuje wartość bieżącą netto banku.
(146) NLB planuje również realizację dalekosiężnego programu ograniczenia kosztów poprzez znaczną konsolidację lokali przedsiębiorstwa i sieci oddziałów oraz zmniejszenie liczby pracowników, a także poprzez zwiększenie skuteczności operacyjnej, dążenie do pozyskiwania klientów w drodze podejścia skorygowanego o ryzyko i nastawionego na zapewnienie rentowności oraz poprzez optymalizację płynności i innych kosztów. W rezultacie w planie restrukturyzacji przewidziano obniżenie wskaźnika kosztów do przychodów do poziomu poniżej 60 %, tj. porównywalnego do poziomów utrzymywanych przez bank przed nadejściem kryzysu. Do dnia 31 grudnia 2017 r. NLB osiągnie stopę zwrotu z kapitału własnego po opodatkowaniu w wysokości [5-10] % oraz współczynnik kapitału podstawowego Tier I zgodnie z CRR na poziomie [10-20] %. Zyski NLB po opodatkowaniu będą w 2017 r. wynosiły [100-150] mln EUR.
(147) Oczekuje się, że poziom utraty wartości będzie z czasem coraz niższy w miarę wdrażania planu restrukturyzacji. Bank będzie posiadał bezpieczniejszy profil ryzyka kredytowego w wyniku przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości, wykonania zobowiązań związanych z zarządzaniem ryzykiem kredytowym oraz restrukturyzacji kredytów zagrożonych, które nadal widnieją w jego księgach, w celu maksymalizacji wartości bieżącej netto banku, a także w wyniku podjęcia innych środków wzmacniających ramy zarządzania ryzykiem banku.
(148) Komisja stwierdza zatem, że plan restrukturyzacji jest odpowiedni w celu przywrócenia długoterminowej rentowności NLB.
(ii) Wkład własny i podział obciążenia
(149) W komunikacie w sprawie restrukturyzacji uzupełnionym komunikatem bankowym z 2013 r. wskazuje się, że odpowiedni wkład ze strony beneficjenta jest konieczny, aby ograniczyć pomoc do minimum oraz usunąć zakłócenia konkurencji i pokusę nadużycia. W tym celu komunikat stanowi, że (i) zarówno koszty restrukturyzacji, jak i kwota pomocy powinny być ograniczone; oraz (ii) powinien istnieć maksymalny podział obciążenia pomiędzy obecnych udziałowców i podporządkowanych wierzycieli.
(150) Odpowiedni podział obciążenia zazwyczaj obejmuje, po pokryciu strat przez kapitał własny, wkład posiadaczy kapitału hybrydowego i właścicieli długów podporządkowanych. Posiadacze kapitału hybrydowego i właściciele długów podporządkowanych muszą w maksymalnym możliwym stopniu przyczynić się do ograniczenia niedoboru kapitału. Taki wkład może przyjąć formę albo przekształcenia w kapitał podstawowy Tier I 19 , albo odpisu aktualizującego wartość nominalną instrumentów. W każdym razie w granicach wyznaczonych przez prawo należy maksymalnie ograniczyć wypływy środków pieniężnych od beneficjenta do posiadaczy takich papierów wartościowych.
(151) Plan restrukturyzacji nie zawiera żadnych elementów, które sugerowałyby, że pomoc przekracza wysokość środków wymaganych do pokrycia kosztów wynikających z przywrócenia rentowności. Niedobór kapitału, który należy pokryć trzecim dokapitalizowaniem, określono na podstawie oceny jakości aktywów i testu warunków skrajnych. Oszacowanie zastrzyku kapitałowego opiera się w szczególności na wycenie aktywów, która wskazuje poziom, jaki jest konieczny i wystarczający w celu wytrzymania sytuacji skrajnej. Ocena jakości aktywów i test warunków skrajnych zagwarantowały większą pewność w odniesieniu do wymaganego poziomu kapitału. Kwota trzeciego dokapitalizowania umożliwia bankowi spełnienie wymogów dotyczących kapitału ustawowego i oczekiwań rynkowych. Ponadto wprowadzony zostanie mechanizm spłaty kapitału mający na celu ograniczenie tworzenia nadwyżki kapitału w NLB; w ramach tego mechanizmu NLB będzie zobowiązany do wypłacania dywidend za lata obrotowe 2015, 2016 i 2017 obliczanych na podstawie rosnącej wartości procentowej wszelkiej nadwyżki kapitału. Mechanizm spłaty kapitału zapewni, aby nadwyżka kapitału wykraczająca poza minimalne wymogi dotyczące kapitału ustawowego nie pozwalała bankowi na rozpoczęcie nowej działalności przed zwróceniem kapitału państwu.
(152) Niezależnie od zakazu wypłacania dywidend, aby umożliwić NLB d.d. otrzymanie dywidend od swoich jednostek zależnych oraz aby uniknąć gromadzenia w nich rezerw płynności, spółki należące do grupy mogą wypłacać dywidendy. Spółki te mogą wypłacać tego rodzaju dywidendy, jeżeli NLB d.d. - bezpośrednio lub pośrednio - jest udziałowcem większościowym, a wszyscy zewnętrzni udziałowcy razem posiadają mniej niż [10-20] % udziałów i praw głosu w danej spółce. Komisja uważa, że możliwość wypłacania przez jednostki zależne dywidend na rzecz NLB d.d. przyczynia się do ograniczania kwoty pomocy do niezbędnego minimum, umożliwi zapewnienie odpowiedniego stopnia elastyczności w odniesieniu do skutecznego zarządzania skonsolidowanym kapitałem i płynnością NLB oraz ułatwi spłatę kwoty pomocy. Fakt, że dzięki temu rozwiązaniu udziałowcy mniejszościowi jednostek zależnych również otrzymaliby część dywidend, stanowi proporcjonalny efekt mnożnikowy względem tych korzyści, uwzględniając w szczególności stosunkowo niską kwotę dywidend wypłacanych ostatecznie wszystkim udziałowcom innym niż udziałowcy NLB d.d., która nie przekroczy o więcej niż jedną dziesiątą kwoty dywidend ostatecznie wypłacanych NLB d.d.
(153) Po pierwsze, zobowiązania udziałowców i właścicieli długów podporządkowanych dotyczące podziału obciążenia są zgodne z komunikatem w sprawie restrukturyzacji uzupełnionym komunikatem bankowym z 2013 r.
(154) W tym względzie Słowenia zobowiązała się, aby zanim przyznana zostanie NLB jakakolwiek pomoc państwa (tj. trzecie dokapitalizowanie i przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości), bank ten dokonał pełnego odpisu obniżającego wartość kapitału własnego i niespłaconych długów podporządkowanych jego udziałowców w celu zapewnienia zgodności z wymogami zawartymi w komunikacie bankowym z 2013 r. Komisja z zadowoleniem zauważa, że wkład właścicieli długów podporządkowanych zapewniono w możliwie największym stopniu, zapewniając tym samym odpowiedni podział obciążenia. Zastrzyki kapitałowe państwa zostaną zrealizowane wyłącznie po pełnym wykonaniu uregulowania sytuacji w odniesieniu do właścicieli długów podporządkowanych. Taki porządek zapewnia konieczność wniesienia pełnego wkładu w koszty restrukturyzacji banku przez wszystkich istniejących właścicieli długów podporządkowanych przed podjęciem działań przez państwo. Państwo będzie w związku z tym właścicielem 100 % udziałów banku po przeprowadzeniu trzeciego dokapitalizowania w porównaniu z 33,1 % przed pierwszym zastrzykiem kapitałowym dokonanym przez państwo.
(155) Po drugie, zgodnie z pkt 24 komunikatu w sprawie restrukturyzacji odpowiednia opłata z tytułu kapitału państwowego również stanowi środek do osiągnięcia podziału obciążenia.
(156) Jeżeli chodzi o pierwsze i drugie dokapitalizowanie, Komisja zauważa, że przeprowadzono je według cen zgodnych z zasadami dotyczącymi podziału obciążenia 20 . W odniesieniu do trzeciego dokapitalizowania uwzględnionego w planie restrukturyzacji państwo stanie się właścicielem 100 % udziałów banku po dokapitalizowaniu, maksymalizując tym samym podział obciążenia. Komisja ustaliła już również, że przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości zostaje odpowiednio wynagrodzone.
(157) Po trzecie, jeżeli chodzi o pokrycie kosztów restrukturyzacji wynikających z planu restrukturyzacji poprzez zastosowanie przez NLB środków wewnętrznych, NLB podejmie środki ograniczające koszty, które to środki doprowadzą do zmniejszenia kosztów operacyjnych z 368 mln EUR na dzień 31 grudnia 2012 r. do [250-300] mln EUR na dzień 31 grudnia 2017 r. w scenariuszu podstawowym. Plan restrukturyzacji przewiduje również zbycie co najmniej [80-90] % działalności banku niebędącej jego działalnością podstawową. Ponadto wprowadza się mechanizm spłaty kapitału umożliwiający wypłatę dywidend państwu na lata obrotowe 2015, 2016 i 2017 w jak największym stopniu, nie zagrażając wymogom banku dotyczącym kapitału ustawowego.
(158) Po czwarte, oprócz wspomnianych środków strukturalnych Słowenia zobowiązała się również do przestrzegania zakazu wypłaty kuponów, zakazu nabywania oraz zakazu reklamowania i stosowania agresywnych praktyk handlowych.
(159) Komisja zauważa, że zobowiązanie do niewypłacania kuponów nie ma zastosowania do nowo wyemitowanych instrumentów, pod warunkiem że żadna wypłata kuponu z tytułu takich nowo wyemitowanych instrumentów nie spowoduje powstania zobowiązania prawnego do dokonania jakichkolwiek wypłat kuponów z tytułu papierów wartościowych NLB istniejących w momencie przyjęcia niniejszej decyzji 21 . Komisja przyjmuje przedmiotowe ograniczenie zakazu wypłaty kuponów, które ma na celu umożliwić grupie zgromadzenie nowego kapitału hybrydowego na rynku zgodnie z pkt 26 komunikatu w sprawie restrukturyzacji. Emitowanie podporządkowanych papierów wartościowych po dniu przyjęcia niniejszej decyzji pozwoli bankowi zgromadzić dodatkowe fundusze i kapitał hybrydowy, nie powodując jednocześnie wypłaty kuponów z tytułu istniejących papierów wartościowych, a w szczególności z tytułu istniejącego długu podporządkowanego. Z uwagi na ograniczenie zakazu wypłaty kuponów bank będzie zatem w stanie emitować dodatkowy kapitał Tier I zgodnie z CRR, co może potencjalnie obniżyć kapitał, jaki jest mu potrzebny w postaci kapitału własnego. W tym względzie należy przypomnieć, że kupony muszą być nieobowiązkowe i nie mogą być obowiązkowe w przypadku instrumentów dłużnych, aby mogły kwalifikować się jako kapitał Tier I zgodnie z CRR. Ponadto w bieżącym przypadku można również zauważyć, że po dokonaniu pełnego odpisu aktualizującego wartość kapitału własnego udziałowców NLB oraz niespłaconego długu podporządkowanego w banku nie pozostaje już żaden kapitał własny ani żaden dług podporządkowany. Ograniczenie zakazu wypłaty kuponów nie podważa skuteczności tego rodzaju zakazu wypłaty kuponów, który jest rozważany w komunikacie w sprawie restrukturyzacji, ponieważ zobowiązanie przedstawione przez NLB stanowiące, że wypłata kuponów z tytułu nowych instrumentów nie spowoduje powstania zobowiązania prawnego do dokonania jakichkolwiek wypłat kuponów z tytułu istniejących papierów wartościowych NLB, zapobiegnie niepotrzebnemu wypływowi kapitału.
(160) W związku z tym podział obciążenia dotyczący kapitału własnego, posiadaczy kapitału hybrydowego i właścicieli długów podporządkowanych, ograniczeń kosztów, zbyć i odpowiedniego wynagrodzenia z tytułu pomocy stanowi wystarczający wkład własny NLB w koszty jego restrukturyzacji.
(161) Ze względu na wymienione powody Komisja stwierdza, że w planie restrukturyzacji przewiduje się odpowiedni wkład własny i podział obciążenia.
(iii) Środki ograniczające zakłócenia konkurencji
(162) Ponadto w sekcji 4 komunikatu w sprawie restrukturyzacji zawarto wymóg, zgodnie z którym plan restrukturyzacji musi zawierać środki ograniczające zakłócenia konkurencji. Przedmiotowe środki powinny być dostosowane do konkretnych zakłóceń występujących na rynkach, na których działa bank będący beneficjentem po restrukturyzacji. Charakter i forma takich środków zależą od dwóch kryteriów: po pierwsze od kwoty pomocy oraz warunków i okoliczności, w jakich ją przyznano; a po drugie od cech rynków, na których beneficjent będzie działał. Ponadto Komisja musi wziąć pod uwagę zakres wkładu własnego beneficjenta oraz podział obciążenia w okresie restrukturyzacji.
(163) NLB otrzymał pomoc państwa w postaci zastrzyków kapitałowych i środków dotyczących aktywów o obniżonej jakości w kwocie do 2,321 mld EUR odpowiadającej 20 % wartości aktywów ważonych ryzykiem NLB 22 . Odpowiednie wynagrodzenie z tytułu pomocy oraz konieczność wdrożenia środków mających na celu ograniczenie ewentualnych zakłóceń konkurencji są niezbędne, w szczególności ze względu na stosunkowo znaczną kwotę pomocy.
(164) Pierwszym środkiem, który ograniczy zakłócenia konkurencji, jest zbycie udziałów NLB w [...]. Zbycie [...] zmniejszy udział NLB w rynku [...]. Zbycie [...] NLB przyczyni się również do ograniczenia udziału NLB w rynku oraz otwarcia rynku na konkurencję.
(165) Zmniejszenie obecności NLB na rynku w zakresie udzielania kredytów sektorom korporacyjnym, tj. sektorowi budownictwa, transportowemu i finansowym spółkom holdingowym, jest możliwe do osiągnięcia dzięki rocznym ograniczeniom dotyczącym aktywów ważonych ryzykiem w tych sektorach.
(166) Dodatkowo NLB zaprzestanie działalności leasingowej, faktoringowej i forfeitingowej oraz działalności niezwiązanej z działalnością podstawową w Słowenii i poza jej granicami, aby przyczynić się w dalszym stopniu do ograniczenia ewentualnego efektu mnożnikowego otrzymanej pomocy państwa względem działalności niebędącej jego podstawową działalnością bankową.
(167) NLB będzie nadal prowadził działalność w warunkach ograniczających zakłócenia konkurencji. NLB, jako bank jednej linii biznesowej z udoskonaloną polityką zarządzania ryzykiem i polityką ładu korporacyjnego oraz wydajniejszą polityką udzielania kredytów opierającą się na usprawnionej wycenie, która pozwoli na osiągnięcie stopy zwrotu z kapitału własnego z tytułu nowych kredytów w wysokości [10-20] % na dzień 31 grudnia 2017 r., nie będzie oferował swoim klientom nadmiernie preferencyjnych warunków. Powyższe elementy wspierają rentowność NLB, ale również ograniczają zakłócenia konkurencji.
(168) Słowenia zobowiązała się do przestrzegania zakazu nabywania, zapewniając, by NLB nie wykorzystywał otrzymanej pomocy państwa w celu nabycia jakichkolwiek nowych działalności. Ponadto wdrożono mechanizm spłaty kapitału umożliwiający NLB wypłatę dywidend państwu za lata obrotowe 2015, 2016 i 2017 w jak największym zakresie, nie zagrażając wymogom banku dotyczącym kapitału ustawowego. Wspomniany mechanizm spłaty kapitału zapewni, aby nadwyżka kapitału wykraczająca poza minimalne wymogi dotyczące kapitału ustawowego nie pozwalała bankowi na rozpoczęcie nowej działalności przed zwróceniem kapitału państwu.
(169) Oprócz wspomnianych środków strukturalnych Słowenia zobowiązała się również do szeregu ograniczeń dotyczących postępowania zapobiegających zakłóceniom konkurencji. Komisja z zadowoleniem przyjmuje zakaz reklamowania pomocy państwa i zakaz stosowania agresywnych praktyk handlowych, co zapobiega wykorzystaniu pomocy przez NLB do finansowania zachowań antykonkurencyjnych na rynku.
(170) Biorąc pod uwagę przedstawione połączenie środków i zobowiązań, istnieją wystarczające zabezpieczenia, aby ograniczyć ewentualne zakłócenia konkurencji w kontekście kwoty pomocy przyznanej NLB.
8.2.4. Monitorowanie planu restrukturyzacji
(171) Zgodnie z sekcją 5 komunikatu w sprawie restrukturyzacji uzupełnionego komunikatem bankowym z 2013 r. Komisja wymaga regularnych sprawozdań w celu weryfikowania, czy dany plan restrukturyzacji jest właściwie wdrażany. Słowenia wyznaczy powiernika ds. monitorowania, który będzie przedstawiał Komisji półroczne sprawozdania z monitorowania.
(172) Aby zapewnić właściwe wdrożenie planu restrukturyzacji w trakcie jego obowiązywania, władze Słowenii podejmą wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia spełnienia przez NLB zobowiązań wymienionych w dokumencie zawierającym podstawowe ustalenia.
(173) Ponadto prawidłowe wdrożenie planu restrukturyzacji oraz pełne i prawidłowe wykonanie wszystkich zobowiązań przedstawionych w dokumencie zawierającym podstawowe ustalenia dołączonym do załącznika do niniejszej decyzji będzie stale monitorowane przez niezależnego, posiadającego odpowiednie kwalifikacje powiernika ds. monitorowania. Powiernik ds. monitorowania będzie miał nieograniczony dostęp do wszelkich informacji niezbędnych do monitorowania wdrażania niniejszej decyzji. Komisja lub powiernik ds. monitorowania może zażądać od NLB wyjaśnień i informacji. Słowenia i NLB będą w pełni współpracować z Komisją i powiernikiem ds. monitorowania w zakresie wszelkich pytań związanych z monitorowaniem.
8.2.5. Wnioski i zamknięcie wszczętego postępowania w sprawie planu restrukturyzacji
(174) Komisja zauważa, że plan restrukturyzacji przedstawiony przez Słowenię w odpowiedni sposób odnosi się do kwestii rentowności (w tym ładu korporacyjnego), podziału obciążenia i zakłócenia konkurencji oraz jest zgodny z wymogami zawartymi w komunikacie w sprawie restrukturyzacji uzupełnionym komunikatem bankowym z 2013 r.
(175) Komisja pozbywa się zatem wątpliwości co do zgodności planu restrukturyzacji, które przedstawiono w drugiej decyzji w sprawie pomocy na ratowanie i o wszczęciu postępowania.
9. WNIOSEK
(176) Komisja stwierdza, że pierwsze, drugie i trzecie dokapitalizowanie NLB przez państwo oraz przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości stanowi pomoc restrukturyzacyjną na rzecz NLB.
(177) Komisja stwierdza, że środki restrukturyzacyjne składające się z pierwszego, drugiego i trzeciego dokapitalizowania oraz przekazania BAMC aktywów o obniżonej jakości są odpowiednie, by umożliwić przywrócenie długoterminowej rentowności NLB, są wystarczające pod względem podziału obciążeń oraz odpowiednie i proporcjonalne, aby zrekompensować skutki zakłóceń na rynku wywołane przez omawiane środki pomocy. W związku z powyższym Komisja uznaje, że przedstawiony plan restrukturyzacji spełnia kryteria komunikatu w sprawie restrukturyzacji uzupełnionego komunikatem bankowym z 2013 r. oraz komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości dostosowanego i uzupełnionego komunikatem bankowym z 2013 r. W związku z tym omawiane środki restrukturyzacyjne można uznać za zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE. Pierwsze, drugie i trzecie dokapitalizowanie oraz przekazanie BAMC aktywów o obniżonej jakości można zatem zatwierdzić zgodnie z planem restrukturyzacji,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: