a także mając na uwadze, co następuje:(1) Traktat przewiduje ustanowienie rynku wewnętrznego, które zakłada zniesienie przeszkód w swobodnym przepływie towarów i usług pomiędzy państwami członkowskimi oraz powstanie systemu chroniącego przed zakłóceniami konkurencji na wspólnym rynku.
(2) Postanowienia Traktatu ustanawiające rynek wewnętrzny obowiązują w stosunku do wszystkich towarów i usług dostarczanych odpłatnie, w tym do produktów związanych z obronnością, ale nie uniemożliwiają państwom członkowskim przedsięwzięcia innych środków w indywidualnych przypadkach, kiedy państwa członkowskie uznają to za niezbędne dla ochrony swoich podstawowych interesów w sferze bezpieczeństwa.
(3) Przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne państw członkowskich dotyczące transferów produktów związanych z obronnością wewnątrz Wspólnoty zawierają rozbieżności, które mogą ograniczać przepływ takich produktów oraz mogą zakłócać konkurencję w ramach rynku wewnętrznego, utrudniając przez to innowacje, współpracę w dziedzinie przemysłu i konkurencyjność przemysłu obronności w Unii Europejskiej.
(4) Cele powszechnie realizowane przez przepisy ustawowe i wykonawcze państw członkowskich obejmują ochronę praw człowieka oraz utrzymanie pokoju, bezpieczeństwa i stabilności poprzez system ścisłej kontroli i ograniczenia eksportu oraz rozprzestrzeniania produktów związanych z obronnością w krajach trzecich oraz innych państwach członkowskich.
(5) Takie ograniczenia w przepływie produktów związanych z obronnością wewnątrz Wspólnoty nie mogą zostać powszechnie zniesione poprzez bezpośrednie zastosowanie przewidzianych w Traktacie zasad swobodnego przepływu towarów i usług, ponieważ ograniczenia te mogą być uzasadnione w poszczególnych przypadkach zgodnie z art. 30 lub 296 Traktatu, które nadal są stosowane przez państwa członkowskie, o ile spełnione są odpowiednie warunki.
(6) Należy zatem zharmonizować odpowiednie przepisy ustawowe i wykonawcze państw członkowskich w taki sposób, aby uprościć wewnątrzwspólnotowy transfer produktów związanych z obronnością w celu zapewnienia należytego działania rynku wewnętrznego. Niniejsza dyrektywa dotyczy wyłącznie zasad i procedur w odniesieniu do produktów związanych z obronnością i w związku z tym nie ma wpływu na politykę państw członkowskich w zakresie transferów produktów związanych z obronnością.
(7) Harmonizacja odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich powinna pozostać bez uszczerbku dla międzynarodowych obowiązków i zobowiązań państw członkowskich lub ich swobody w odniesieniu do polityki w zakresie eksportu produktów związanych z obronnością.
(8) Państwa członkowskie powinny zachować prawo do kontynuacji i dalszego rozwoju współpracy międzyrządowej, przestrzegając jednocześnie postanowień niniejszej dyrektywy.
(9) Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć zastosowania w odniesieniu do produktów związanych z obronnością, które tylko przechodzą przez obszar Wspólnoty, to jest tych, którym nie nadano przeznaczenia celnego innego niż procedura tranzytu zewnętrznego lub które jedynie zostały umieszczone w strefie wolnocłowej lub w składzie wolnocłowym, gdzie nie musi być prowadzona w określony sposób ich ewidencja towarowa.
(10) Niniejsza dyrektywa powinna obejmować wszystkie produkty związane z obronnością, które odpowiadają produktom wymienionym we Wspólnym wykazie uzbrojenia Unii Europejskiej 3 , włącznie z ich komponentami i technologią.
(11) Niniejsza dyrektywa powinna pozostać bez uszczerbku dla wdrażania wspólnego działania 97/817/WPZiB z dnia 28 listopada 1997 r. w sprawie min przeciwpiechotnych 4 , przyjętego przez Radę na podstawie art. J.3 Traktatu o Unii Europejskiej, ani też ratyfikacji i wdrożenia przez państwa członkowskie Konwencji o broni kasetowej podpisanej w Oslo w dniu 3 grudnia 2008 r.
(12) Cele obejmujące ochronę praw człowieka oraz utrzymanie pokoju, bezpieczeństwa i stabilności, powszechnie realizowane przez przepisy ustawowe i wykonawcze państw członkowskich ograniczające transfer produktów związanych z obronnością, wymagają, aby obrót tymi produktami wewnątrz Wspólnoty w dalszym ciągu podlegał zezwoleniom państw członkowskich pochodzenia oraz wymagał gwarancji państw członkowskich, które są odbiorcami.
(13) Zważywszy na środki zabezpieczające przewidziane w niniejszym rozporządzeniu dla ochrony tych celów, państwa członkowskie nie musiałyby już wprowadzać ani utrzymywać innych ograniczeń w celu osiągnięcia tych celów, z zastrzeżeniem art. 30 i 296 Traktatu.
(14) Niniejsza dyrektywa powinna pozostać bez uszczerbku dla możliwości stosowania przepisów niezbędnych ze względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego. W świetle natury i cech charakterystycznych produktów związanych z obronnością, kwestie związane z polityką publiczną, takie jak bezpieczeństwo transportu, bezpieczeństwo składowania, ryzyko dywersji i zapobieganie przestępczości mają szczególne znaczenie dla celów niniejszej dyrektywy.
(15) Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla stosowania dyrektywy Rady 91/477/EWG z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni 5 , w szczególności formalności w zakresie przepływu broni we Wspólnocie. Niniejsza dyrektywa pozostaje również bez uszczerbku dla stosowania dyrektywy Rady 93/15/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego 6 , w szczególności jej przepisów dotyczących przemieszczania amunicji.
(16) Jakikolwiek transfer produktów związanych z obronnością we Wspólnocie powinien być uwarunkowany uprzednim uzyskaniem generalnego, globalnego lub indywidualnego zezwolenia na transfer, przyznawanego lub publikowanego przez państwo członkowskie, z którego terytorium dostawca chce dokonać transferu produktów związanych z obronnością.. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość zwolnienia transferów produktów związanych z obronnością z obowiązku uzyskania wcześniejszego zezwolenia w szczególnych przypadkach wymienionych w niniejszej dyrektywie.
(17) Państwa członkowskie powinny posiadać swobodę odmowy lub wydania uprzedniego zezwolenia. Zgodnie z zasadami, na których opiera się rynek wewnętrzny, zezwolenie powinno obowiązywać w całej Wspólnocie i nie powinno się wymagać żadnych dalszych zezwoleń na przewóz przez obszar innych państw członkowskich lub wjazd na terytorium innego państwa członkowskiego.
(18) Państwa członkowskie powinny określić odpowiedni rodzaj zezwolenia na transfer produktów związanych z obronnością lub kategorie produktów związanych z obronnością dla każdego typu transferu oraz jakie warunki należy dołączyć do każdego z zezwoleń na transfer, biorąc pod uwagę wrażliwość transferu.
(19) W odniesieniu do komponentów państwa członkowskie powinny, w miarę możliwości, powstrzymać się od nakładania ograniczeń w zakresie eksportu, akceptując deklaracje zastosowania wystawione przez odbiorcę uwzględniające stopień integracji tych komponentów we własnych produktach odbiorcy.
(20) Państwa członkowskie powinny określić odbiorców zezwoleń na transfer w sposób niedyskryminujący, o ile nie jest to sprzeczne z ochroną istotnych interesów państw członkowskich w zakresie bezpieczeństwa.
(21) W celu ułatwienia transferów produktów związanych z obronnością generalne zezwolenia na transfer powinny być publikowane przez państwa członkowskie zezwalające na transfer produktów związanych z obronnością do każdego przedsiębiorstwa spełniającego warunki określone w danym generalnym zezwoleniu na transfer.
(22) W odniesieniu do transferów produktów związanych z obronnością przeznaczonych dla sił zbrojnych powinno być publikowane generalne zezwolenie na transfer w celu znacznego zwiększenia bezpieczeństwa dostaw dla wszystkich państw członkowskich, które decydują się na zamawianie takich produktów wewnątrz Wspólnoty.
(23) W odniesieniu do transferów komponentów przeznaczonych dla certyfikowanych europejskich przedsiębiorstw sektora obronności powinno być publikowane generalne zezwolenie na transfer w celu wspierania współpracy między tymi przedsiębiorstwami oraz ich integracji, w szczególności poprzez ułatwianie optymalizacji łańcucha dostaw i ekonomię skali.
(24) Państwa członkowskie uczestniczące w programie współpracy międzyrządowej mogą publikować generalne zezwolenie na transfery produktów związanych z obronnością, niezbędne dla realizacji tego programu, na rzecz odbiorców w innych państwach członkowskich uczestniczących w programie. Poprawiłoby to warunki uczestnictwa w programach współpracy międzyrządowej dla przedsiębiorstw mających siedzibę w uczestniczących państwach członkowskich.
(25) Państwa członkowskie powinny mieć możliwość publikacji kolejnych generalnych zezwoleń na transfer w przypadku gdy, biorąc pod uwagę odbiorców i rodzaj produktów, zagrożenie praw człowieka, pokoju, bezpieczeństwa i stabilności jest bardzo niskie.
(26) Jeżeli generalne zezwolenie nie może zostać opublikowane, państwa członkowskie powinny przyznawać globalne zezwolenia poszczególnym przedsiębiorstwom na ich wniosek, z wyjątkiem przypadków określonych w niniejszej dyrektywie. Państwa członkowskie mogą udzielać odnawialnych zezwoleń globalnych.
(27) Przedsiębiorstwa powinny informować właściwe władze o stosowaniu generalnych zezwoleń w celu ochrony praw człowieka, utrzymania pokoju, bezpieczeństwa i stabilności, jak również w celu zapewnienia przejrzystości w procesie składania sprawozdań dotyczących transferów produktów związanych z obronnością dla zapewnienia demokratycznej kontroli.
(28) Stopień swobody w określaniu przez państwa członkowskie warunków zezwoleń generalnych, globalnych i indywidualnych na transfer powinien być wystarczająco duży, by umożliwić bieżącą współpracę w ramach istniejących porozumień dotyczących kontroli eksportu. Ponieważ decyzja o wydaniu lub odmowie wydania zezwolenia na eksport należy do zakresu kompetencji każdego państwa członkowskiego i powinna pozostać w tym zakresie, współpraca taka powinna wynikać z dobrowolnie podejmowanej koordynacji polityki eksportowej.
(29) Aby zrekompensować stopniowe zastępowanie indywidualnej kontroli ex ante w państwie członkowskim pochodzenia produktów związanych z obronnością kontrolą ex post, należy stworzyć warunki do wzajemnego zaufania poprzez zagwarantowanie, iż produkty związane z obronnością nie są eksportowane do krajów trzecich z naruszeniem ograniczeń eksportu. Zasady tej należy przestrzegać również w przypadku, gdy produkty związane z obronnością są przedmiotem kilku transferów między państwami członkowskimi przed wyeksportowaniem do kraju trzeciego.
(30) Państwa członkowskie współpracują w ramach wspólnego stanowiska Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r. określającego wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego 7 , poprzez wdrażanie wspólnych kryteriów, a także mechanizmy konsultacji i powiadamiania o odmowach, dążąc do większej harmonizacji swoich polityk w zakresie eksportu produktów związanych z obronnością do krajów trzecich. Niniejsza dyrektywa nie powinna utrudniać państwom członkowskim określania warunków udzielania zezwoleń na transfer produktów związanych z obronnością, w tym ewentualnych ograniczeń związanych z eksportem, w szczególności gdy jest to konieczne do celów współpracy w ramach tego wspólnego stanowiska.
(31) Dostawcy powinni informować odbiorców o wszelkich ograniczeniach związanych z zezwoleniami na transfer w celu budowy zaufania w zdolność odbiorców do przestrzegania tych ograniczeń po dokonaniu transferu, w szczególności w przypadku wniosku o eksport do krajów trzecich.
(32) Przedsiębiorstwa powinny same decydować, czy korzyści wynikające z możliwości odbioru produktów związanych z obronnością na podstawie generalnych zezwoleń na transfer uzasadniają występowanie z wnioskiem o certyfikację. Transfery w obrębie grupy przedsiębiorstw powinny być objęte generalnymi zezwoleniami na transfer w wypadkach, kiedy przedsiębiorstwa wchodzące w skład grupy są certyfikowane w państwach członkowskich, w których mają siedzibę.
(33) Niezbędne są wspólne kryteria dotyczące certyfikacji w celu budowy wzajemnego zaufania, w szczególności w zdolność odbiorcy do przestrzegania ograniczeń eksportu dla produktów związanych z obronnością otrzymanych od innego państwa członkowskiego na podstawie zezwolenia na transfer.
(34) W celu ułatwienia budowy wzajemnego zaufania odbiorcy produktów związanych z obronnością powinni powstrzymać się od eksportu tych produktów, jeżeli zezwolenie na transfer zawiera ograniczenia eksportu.
(35) W momencie występowania o zezwolenie na eksport do krajów trzecich przedsiębiorstwa powinny poinformować właściwe władze, czy przestrzegały wszelkich ograniczeń eksportu nałożonych na transfer danego produktu związanego z obronnością przez państwo członkowskie, które wydało to zezwolenie na transfer. W tym kontekście należy przypomnieć, że mechanizm konsultacji między państwami członkowskimi przewidziany we wspólnym stanowisku 2008/944/WPZiB ma szczególne znaczenie.
(36) W chwili eksportu do kraju trzeciego produktu związanego z obronnością, otrzymanego od innego państwa członkowskiego na podstawie zezwolenia na transfer, przedsiębiorstwa powinny przedstawić właściwym władzom celnym na zewnętrznej, wspólnej granicy Wspólnoty dowód posiadania zezwolenia na eksport.
(37) Zawarty w załączniku wykaz produktów związanych z obronnością powinien być uaktualniany w ścisłej zgodności ze Wspólnym wykazem uzbrojenia Unii Europejskiej.
(38) W celu stopniowej budowy wzajemnego zaufania państwa członkowskie muszą określić skuteczne środki, w tym kary, wystarczające, aby zapewnić stosowanie przepisów niniejszej dyrektywy, a w szczególności przepisów wymagających przestrzegania przez przedsiębiorstwa wspólnych kryteriów certyfikacji i ograniczeń dalszego użytkowania produktów związanych z obronnością po dokonaniu ich transferu.
(39) W przypadkach gdy państwo członkowskie pochodzenia ma uzasadnione wątpliwości, czy certyfikowany odbiorca będzie przestrzegać warunku zawartego w generalnym zezwoleniu na transfer lub jeżeli państwo członkowskie udzielające zezwolenia uważa, że polityka publiczna, bezpieczeństwo publiczne lub jego istotne interesy w zakresie bezpieczeństwa mogą zostać naruszone, powinno nie tylko poinformować o tym pozostałe państwa członkowskie oraz Komisję, ale powinno także mieć możliwość czasowego zawieszenia zezwoleń na transfer wydanych w odniesieniu do takiego przedsiębiorstwa, biorąc pod uwagę swą odpowiedzialność w zakresie ochrony praw człowieka oraz utrzymania pokoju, bezpieczeństwa i stabilności.
(40) W celu budowy wzajemnego zaufania stosowanie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych przyjętych dla zapewnienia przestrzegania niniejszej dyrektywy powinno zostać odroczone. Pozwoliłoby to, przed zastosowaniem tych przepisów, na ocenę osiągniętego postępu na podstawie sprawozdania przygotowanego przez Komisję, opartego na informacjach przekazanych przez państwa członkowskie dotyczących przedsięwziętych środków.
(41) Komisja powinna regularnie publikować sprawozdania dotyczące wdrożenia niniejszej dyrektywy, którym mogą towarzyszyć, w miarę potrzeby, wnioski legislacyjne.
(42) Niniejsza dyrektywa nie wpływa na istnienie lub realizację regionalnych unii między Belgią a Luksemburgiem oraz między Belgią, Luksemburgiem a Niderlandami, przewidzianych w art. 306 Traktatu.
(43) Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, mianowicie uproszczenie zasad i procedur mających zastosowanie do transferu produktów związanych z obronnością w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, nie może zostać osiągnięty w stopniu wystarczającym przez państwa członkowskie w związku z rozbieżnościami w obecnych procedurach przyznawania zezwoleń oraz ze względu na transgraniczny charakter transferów i w związku z tym może zostać lepiej osiągnięty na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości, o której mowa w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(44) Środki niezbędne do wdrożenia niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji 8 .
(45) W szczególności należy przyznać Komisji uprawnienia do zmieniania załącznika. Ponieważ środki te mają zasięg ogólny i mają na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy, powinny zostać przyjęte zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, przewidzianą w art. 5a decyzji 1999/468/WE.
(46) Zgodnie z pkt 34 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa 9 zachęca się państwa członkowskie do sporządzania, dla ich własnych celów i w interesie Wspólnoty, własnych tabel, które w możliwie najszerszym zakresie odzwierciedlają korelacje pomiędzy niniejszą dyrektywą a środkami transpozycji, oraz do podawania ich do wiadomości publicznej,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
1 Opinia z dnia 23 października 2008 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
2 Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2008 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r.
3 Dz.U. L 88 z 29.3.2007, s. 58.
4 Dz.U. L 338 z 9.12.1997, s. 1.
5 Dz.U. L 256 z 13.9.1991, s. 51.
6 Dz.U. L 121 z 15.5.1993, s. 20.
7 Dz.U. L 335 z 13.12.2008, s. 99.
8 Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23.
9 Dz.U. C 321 z 31.12.2003, s. 1.
10 Art. 4 ust. 3 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
11 Dz.U. L 302 z 19.10.1992, s. 1.
12 Art. 13 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
13 Art. 13a dodany przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
14 Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.
15 Art. 13b dodany przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
16 Art. 14 uchylony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
17 Załącznik:- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2010/80/UE z dnia 22 listopada 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.308.11) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 14 grudnia 2010 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2012/10/UE z dnia 22 marca 2012 r. (Dz.U.UE.L.12.85.3) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 13 kwietnia 2012 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2012/47/UE z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz.U.UE.L.13.31.43) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 20 lutego 2013 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 2014/18/UE z dnia 29 stycznia 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.40.20) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 3 marca 2014 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 2014/108/UE z dnia 12 grudnia 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.359.117) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 stycznia 2015 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr (UE) 2016/970 z dnia 27 maja 2016 r. (Dz.U.UE.L.2016.163.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 11 lipca 2016 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr (UE) 2017/433 z dnia 7 marca 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.70.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 kwietnia 2017 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr (UE) 2017/2054 z dnia 8 listopada 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.311.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 15 grudnia 2017 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr (UE) 2019/514 z dnia 14 marca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.89.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 18 kwietnia 2019 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 1047/2021 z dnia 5 marca 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.225.69) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 15 lipca 2021 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 2023/277 z dnia 5 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2023.42.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 2 marca 2023 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 2024/242 z dnia 27 września 2023 r. (Dz.U.UE.L.2024.242) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 6 lutego 2024 r.
18 Wykaz uzbrojenia.
19 Krajowy Instytut Sprawiedliwości (USA) zarządzający systematyką norm.