RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 31 ust. 1 lit. a) i c) oraz art. 34 ust. 2 lit. b),
uwzględniając inicjatywę Republiki Federalnej Niemiec i Republiki Francuskiej(1),
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego(2), a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Unia Europejska postawiła sobie za cel rozwój przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Cel ten zakłada identyczne pojmowanie przez państwa członkowskie zasadniczych elementów pojęć wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, opierające się na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz praworządności.
(2) Celem współpracy policyjnej i sądowej w Unii Europejskiej jest zapewnienie wszystkim obywatelom wysokiego poziomu bezpieczeństwa. W tym zakresie podstawową rolę odgrywa zasada wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych, zawarta w konkluzjach z posiedzenia Rady Europejskiej w Tampere z dnia 15 i 16 października 1999 r., potwierdzona następnie w programie haskim z dnia 4 i 5 listopada 2004 r. na rzecz wzmacniania wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej(3). W programie działań z dnia 29 listopada 2000 r., przyjętym w celu wprowadzenia w życie zasady wzajemnego uznawania orzeczeń w sprawach karnych, Rada opowiedziała się za współpracą w dziedzinie uznawania kar z zawieszeniem wykonania i zwolnień warunkowych.
(3) Decyzja ramowa Rady 2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności - w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej(4) dotyczy wzajemnego uznawania i wykonywania kar pozbawienia wolności lub innych środków polegających na pozbawieniu wolności. Należy utworzyć dalsze wspólne zasady, w szczególności w przypadku, gdy nałożono karę niepolegającą na pozbawieniu wolności obejmującą nadzorowanie przestrzegania warunków zawieszenia lub obowiązków wynikających z kar alternatywnych w odniesieniu do osoby, która nie ma zgodnego z prawem stałego miejsca pobytu w państwie skazania.
(4) Konwencja Rady Europy z dnia 30 listopada 1964 r. o nadzorze nad warunkowo skazanymi lub warunkowo zwolnionymi została ratyfikowana tylko przez dwanaście państw członkowskich, w kilku przypadkach z licznymi zastrzeżeniami. Niniejsza decyzja ramowa tworzy skuteczniejszy instrument, ponieważ jest oparta na zasadzie wzajemnego uznawania i uczestniczą w niej wszystkie państwa członkowskie.
(5) Niniejsza decyzja ramowa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej, wyrażonymi również w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności w jej rozdziale VI. Żaden z przepisów niniejszej decyzji ramowej nie powinien być interpretowany jako zakaz odmowy uznania wyroku lub przejęcia nadzoru nad przestrzeganiem warunków zawieszenia lub obowiązków wynikających z kary alternatywnej, jeżeli istnieją obiektywne przesłanki wskazujące, że warunek zawieszenia lub kara alternatywna zostały nałożone w celu ukarania danej osoby ze względu na jej płeć, rasę, religię, pochodzenie etniczne, narodowość, język, poglądy polityczne lub orientację seksualną lub że dana osoba z uwagi na jeden z wymienionych powodów może znaleźć się w niekorzystnej sytuacji.
(6) Niniejsza decyzja ramowa nie powinna uniemożliwiać żadnemu z państw członkowskich stosowania własnych przepisów konstytucyjnych dotyczących prawa do rzetelnego procesu sądowego, wolności stowarzyszania się, wolności prasy, wolności wyrażania opinii w innych mediach i wolności wyznania.
(7) Przepisy niniejszej decyzji ramowej powinny być stosowane w sposób nienaruszający prawa obywateli Unii do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich wynikającego z art. 18 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
(8) Wzajemne uznawanie i nadzorowanie wykonywania kar z zawieszeniem wykonania, kar warunkowych, kar alternatywnych i decyzji o warunkowym zwolnieniu ma służyć zarówno zwiększeniu szans osoby skazanej na resocjalizację, umożliwiając jej zachowanie więzi rodzinnych, językowych, kulturowych i innych, jak i poprawie kontroli przestrzegania warunków zawieszenia i obowiązków wynikających z kar alternatywnych i dzięki temu przeciwdziałać powrotowi do przestępstwa, a tym samym odpowiednio służyć ochronie ofiar i ogółu społeczeństwa.
(9) Istnieje kilka rodzajów warunków zawieszenia i kar alternatywnych, które są powszechnie stosowane w państwach członkowskich i których przestrzeganie gotowe są nadzorować w zasadzie wszystkie państwa członkowskie. Nadzór nad tymi rodzajami warunków i kar powinien być obowiązkowy poza pewnymi wyjątkami określonymi w niniejszej decyzji ramowej. Państwa członkowskie mogą oświadczyć, że ponadto są gotowe nadzorować przestrzeganie innych rodzajów warunków zawieszenia lub innych rodzajów obowiązków wynikających z kar alternatywnych.
(10) Warunki zawieszenia i kary alternatywne, których nadzorowanie jest w zasadzie obowiązkowe, obejmują między innymi nakazy co do sposobu zachowania (jak np. nakaz zaprzestania spożywania alkoholu), miejsca pobytu (jak np. nakaz zmiany miejsca pobytu w związku z przemocą domową), kształcenia i szkolenia (jak np. nakaz odbycia kursu bezpiecznej jazdy), sposobu spędzania czasu wolnego (jak np. nakaz zaprzestania uprawiania danej dyscypliny sportowej lub zaprzestania uczestniczenia w zajęciach sportowych) oraz ograniczenia lub warunki prowadzenia działalności zawodowej (jak np. nakaz poszukania możliwości rozpoczęcia działalności zawodowej w innym środowisku zawodowym; nakaz ten nie obejmuje nadzoru nad wypełnieniem jakichkolwiek warunków zakazu wykonywania zawodu nałożonych w ramach kary).
(11) W stosownych przypadkach w celu nadzorowania przestrzegania warunków zawieszenia i obowiązków wynikających z kar alternatywnych można zastosować dozór elektroniczny zgodnie z prawem krajowym i procedurami krajowymi.
(12) Państwo członkowskie, w którym dana osoba została skazana, może przekazać wyrok i, w stosownych przypadkach, decyzję w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia państwu członkowskiemu, w którym osoba ta ma zgodne z prawem stałe miejsce pobytu, w celu uznania wyroku i przejęcia nadzorowania przestrzegania warunków zawieszenia lub obowiązków wynikających z kar alternatywnych w nim określonych.
(13) Decyzję o przekazaniu innemu państwu członkowskiemu wyroku i, w stosownych przypadkach, decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia powinien w odniesieniu do konkretnego przypadku podjąć właściwy organ państwa członkowskiego wydania, biorąc pod uwagę między innymi deklaracje złożone zgodnie z art. 5 ust. 4, art. 10 ust. 4 i art. 14 ust. 3.
(14) Wyrok oraz, w stosownym przypadku, decyzję w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia można też przekazać państwu członkowskiemu innemu niż to, w którym osoba skazana ma miejsce pobytu, jeżeli właściwy organ tego państwa wykonania, uwzględniając wszelkie warunki zawarte w deklaracji sporządzonej przez to państwo zgodnie z niniejszą decyzją ramową, zgodzi się na to przekazanie. Można wyrazić taką zgodę w szczególności ze względów resocjalizacyjnych, jeżeli osoba skazana, bez utraty swojego dotychczasowego prawa do pobytu, zamierza przeprowadzić się do innego państwa członkowskiego, gdyż zawarto tam z nią umowę o pracę, gdyż jest członkiem rodziny osoby mającej zgodne z prawem stałe miejsce pobytu w tym państwie członkowskim, lub gdyż zamierza w nim odbyć studia lub szkolenie, zgodnie z prawem wspólnotowym.
(15) Uznając wyroki i, w stosownych przypadkach, decyzje w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia, państwa członkowskie powinny stosować swoje ustawodawstwo i procedury. W przypadku kar warunkowych lub kar alternatywnych, jeżeli wyrok nie nakłada kary pozbawienia wolności lub innego środka polegającego na pozbawieniu wolności, które mają zostać wykonane, jeżeli osoba skazana nie przestrzega danych nakazów lub poleceń, mogłoby to oznaczać, że państwa członkowskie, które złożyły deklarację zgodnie z niniejszą decyzją ramową, podejmując decyzję o uznaniu, wydają jednocześnie zgodę na nadzorowanie przestrzegania danych warunków zawieszenia lub obowiązków wynikających z kar alternatywnych oraz przejmują odpowiedzialność wyłącznie za podejmowanie dalszych decyzji dotyczących modyfikacji nakazów lub poleceń, które przewiduje warunek zawieszenia lub kara alternatywna, lub modyfikacji długości okresu zawieszenia. W konsekwencji uznanie skutkuje w tych przypadkach jedynie tym, że państwo wykonania może podejmować dalsze decyzje tego rodzaju.
(16) Państwo członkowskie może odmówić uznania wyroku i, w stosownych przypadkach, decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia, jeżeli dany wyrok został wydany w stosunku do osoby, która nie została uznana za winną - na przykład osoby chorej umysłowo - i wyrok ten lub, w stosownych przypadkach, decyzja w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia przewiduje poddanie się leczeniu lub terapii, których państwo wykonania nie jest w stanie zgodnie ze swoim prawem krajowym nadzorować w odniesieniu do danej osoby.
(17) Podstawa odmowy związana z zasadą terytorialności powinna mieć zastosowanie w wyjątkowych przypadkach i w celu zapewnienia jak najszerszej współpracy na mocy przepisów niniejszej decyzji ramowej przy uwzględnieniu jej celów. Każda decyzja o zastosowaniu tej podstawy odmowy powinna opierać się na analizie konkretnego przypadku i na konsultacjach między właściwymi organami państwa wydania i państwa wykonania.
(18) W przypadku gdy warunki zawieszenia lub kary alternatywne obejmują pracę społecznie użyteczną, to państwo wykonania powinno mieć możliwość odmowy uznania wyroku i, w stosownych przypadkach, decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia, jeżeli praca społecznie użyteczna zostałaby w normalnych warunkach zakończona w terminie krótszym niż sześć miesięcy.
(19) Formularz zaświadczenia przygotowano w taki sposób, żeby zawierało wszystkie istotne elementy wyroku i, w stosownych przypadkach, decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia; zaświadczenie należy przetłumaczyć na język urzędowy lub jeden z języków urzędowych państwa wykonania. Zaświadczenie to ma pomóc właściwym organom państwa wykonania w podejmowaniu decyzji w ramach niniejszej decyzji ramowej, w tym decyzji dotyczących uznania i przejęcia odpowiedzialności za nadzór nad przestrzeganiem warunków zawieszenia i obowiązków wynikających z kar alternatywnych, decyzji dotyczących dostosowania warunków zawieszenia i kar alternatywnych oraz dalszych decyzji, zwłaszcza w przypadku, gdy osoba skazana nie przestrzega warunku zawieszenia lub obowiązków wynikających z kary alternatywnej.
(20) Ze względu na zasadę wzajemnego uznawania, która leży u podstaw niniejszej decyzji ramowej, państwo członkowskie wydania i państwo członkowskie wykonania powinny wspierać bezpośrednie kontakty między swoimi właściwymi organami podczas stosowania przez nie niniejszej decyzji ramowej.
(21) Wszystkie państwa członkowskie powinny zapewniać, aby osoby skazane, w odniesieniu do których podejmowane są decyzje na mocy niniejszej decyzji ramowej, zostały objęte środkami ochrony prawnej przewidzianymi w ich prawie krajowym, bez względu na to, czy organami właściwymi do podejmowania decyzji na mocy niniejszej decyzji ramowej są organy sądowe czy organy pozasądowe.
(22) Wszelkie dalsze decyzje w sprawie kary z zawieszeniem wykonania, kary warunkowej lub kary alternatywnej, które skutkują nałożeniem kary pozbawienia wolności lub środka polegającego na pozbawieniu wolności, powinny być podejmowane przez organ sądowy.
(23) Ponieważ wszystkie państwa członkowskie ratyfikowały Konwencję Rady Europy z dnia 28 stycznia 1981 r. o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, dane osobowe przetwarzane w związku z wprowadzeniem w życie niniejszej decyzji ramowej powinny podlegać ochronie zgodnie z zasadami określonymi w tej konwencji.
(24) Ponieważ cele niniejszej decyzji ramowej - mianowicie ułatwienie resocjalizacji osób skazanych, skuteczniejsza ochrona ofiar i ogółu społeczeństwa oraz ułatwienie stosowania odpowiednich warunków zawieszenia i obowiązków wynikających z kar alternatywnych w przypadku sprawców przestępstw, którzy nie mieszkają w państwie skazania - nie mogą w związku z transgranicznym charakterem takich przypadków być w wystarczającym stopniu osiągnięte przez same państwa członkowskie, natomiast mogą z uwagi na skalę działania być lepiej osiągnięte na poziomie unijnym, Unia może podjąć działania, zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i stosowaną zgodnie z art. 2 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w art. 5 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską niniejsza decyzja ramowa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ RAMOWĄ: