(Tekst mający znaczenie dla EOG)(Dz.U.UE L z dnia 15 lipca 2003 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 175 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji(1),
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego(2),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów(3),
stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatu(4),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Zasoby naturalne, których rozważne i racjonalne wykorzystywanie jest przewidziane w art. 174 Traktatu, obejmują, oprócz odnawialnych źródeł energii, ropę, gaz ziemny i paliwa stałe, które stanowią podstawowe źródła energii, lecz są również głównymi źródłami emisji dwutlenku węgla. Wspieranie środków na poziomie międzynarodowym w celu przeciwdziałania regionalnym lub światowym problemom związanym z ochroną środowiska są jednym z głównych celów tego artykułu.
(2) Komunikat Komisji zatytułowany "Zrównoważona Europa na rzecz lepszego świata: strategia Unii Europejskiej dla stałego rozwoju" przedstawiona na szczycie Rady Europejskiej w Göteborgu w dniach 15 i 16 czerwca 2001 r. obejmuje emisje gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczenia powodowane przez transport jako jedne z głównych przeszkód w utrzymaniu stałego rozwoju. Przezwyciężenie tych przeszkód oznacza przyjęcie nowego podejścia w polityce wspólnotowej na rzecz przybliżenia jej poszczególnym obywatelom i przedsiębiorstwom w celu zmiany wzorców konsumpcyjnych oraz inwestycyjnych.
(3) Rada Europejska na szczycie w Göteborgu przyjęła strategię na rzecz stałego rozwoju oraz dodała wymiar ochrony środowiska do lizbońskiego procesu w zakresie zatrudnienia, reformy gospodarczej oraz spójności społecznej.
(4) Środki odnoszące się do efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii są ważnymi elementami działania niezbędnego do wykonania postanowień Protokołu z Kioto, jak przewidziano w Europejskim Programie Zmian Klimatu (ECCP). Zmiany fizyczne dostrzegane w Europie oraz w innych częściach świata uwidaczniają potrzebę szybkiego działania.
(5) W zielonej księdze zatytułowanej "W kierunku europejskiej strategii dla bezpieczeństwa dostaw energii" zwraca się uwagę na to, że Unia Europejska staje się coraz bardziej zależna od zewnętrznych źródeł energii oraz że zależność ta może wzrosnąć do 70 % za 20-30 lat (w porównaniu do 50 % obecnie) i w związku z tym podkreśla się potrzebę zrównoważenia polityki dostaw z wyraźnymi działaniami dotyczącymi polityki popytu oraz wymaga się rzeczywistej zmiany zachowania konsumentów tak, aby skierować popyt na lepiej zarządzane, bardziej wydajne i bardziej przyjazne dla środowiska zużycie, w szczególności w dziedzinie transportu i budownictwa oraz aby dać pierwszeństwo rozwojowi nowych i odnawialnych źródeł po stronie dostaw energii w celu sprostania wyzwaniu globalnego ocieplenia.
(6) W swojej rezolucji w sprawie zielonej księgi: "W kierunku europejskiej strategii dla bezpieczeństwa dostaw energii"(5) Parlament Europejski wskazał efektywność energetyczną i oszczędzanie jako najważniejszy priorytet. Parlament Europejski wezwał do wspierania "inteligentnego" podejścia do wykorzystania energii w celu stworzenia w Europie najbardziej efektywnej energetycznie gospodarki na świecie.
(7) Komunikat Komisji w sprawie planu działania dla poprawy efektywności energetycznej we Wspólnocie Europejskiej zakłada podniesienie efektywności energetycznej o dodatkowy 1 % rocznie w porównaniu do cyfry 0,6 %, która odpowiada tendencji zanotowanej w okresie ostatnich dziesięciu lat. Jeżeli ten cel zostanie osiągnięty, dwie trzecie potencjalnych oszczędności energetycznych, które ocenia się na 18 % całkowitego zużycia, mogłoby zostać zrealizowane do 2010 r. W planie działania proponowane są środki legislacyjne i działania wspierające. Wdrożenie planu działania wymaga również ustanowienia efektywnych systemów monitoringu i działań następczych.
(8) Komunikat Komisji zatytułowany "Energia dla przyszłości: odnawialne źródła energii - biała księga strategii i planu działania Wspólnoty" zaleca jako cel indykatywny 12 % energii ze źródeł odnawialnych w wewnętrznym zużyciu energii we Wspólnocie brutto do 2010 r. Rada w swojej rezolucji z dnia 8 czerwca 1998 r. w sprawie odnawialnych źródeł energii(6), a także Parlament Europejski w swojej rezolucji w sprawie białej księgi, podkreślili potrzebę znacznego, trwałego wzrostu wykorzystania odnawialnych źródeł energii we Wspólnocie i przyjęli strategię i plan działania proponowany przez Komisję, włącznie ze wzmocnieniem programów wspierających odnawialne źródła energii. Plan działania przewiduje środki dla wspierania i rozwoju odnawialnych źródeł energii. Komunikat Komisji w sprawie wdrażania wspólnotowej strategii i planu działania w dziedzinie odnawialnych źródeł energii (1998-2000) odnotowuje uzyskany postęp, lecz podkreśla potrzebę dalszych wysiłków na poziomie wspólnotowym oraz na poziomie krajowym dla osiągnięcia tych celów, w szczególności nowego prawodawstwa w dziedzinie odnawialnych źródeł energii i ich wsparcia.
(9) Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych(7) wymaga, aby Państwa Członkowskie ustaliły indykatywne cele krajowe zgodne z ogólnym indykatywnym celem Wspólnoty wynoszącym 12 % krajowego zużycia energii brutto do 2010 r., w szczególności z 22,1 % indykatywnym udziałem energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii elektrycznej we Wspólnocie do 2010 r.
(10) Rezolucja w sprawie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w państwach AKP(8) przyjęta przez Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE w dniu 1 listopada 2001 r. "żąda od Komisji włączenia stałych dostaw energii w szczególności poprzez efektywność energetyczną i wykorzystanie odnawialnych form energii jako priorytetowego obszaru działania do nowej strategii polityki rozwoju".
(11) "Końcowy plan wykonania" światowego szczytu w sprawie stałego rozwoju, uzgodniony dnia 2 września 2002 r., zobowiązał kraje sygnatariuszy, włącznie z UE, do wysiłków na rzecz:
- znaczącego wzrostu całkowitego udziału odnawialnych źródeł energii w zestawieniu źródeł energii,
- stworzenia korzystnych warunków dla odnawialnych źródeł energii w odniesieniu do innych źródeł energii,
- wspierania wzmożonych działań badawczorozwojowych w dziedzinie odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej oraz czystszych konwencjonalnych technologii paliwowych, oraz
- zaopatrzenia krajów rozwijających się w zasoby finansowe w celu prowadzenia ekspertyz energetycznych, włącznie z odnawialnymi źródłami energii, efektywnością energetyczną oraz czystszymi konwencjonalnymi technologiami paliwowymi,
w celu osiągnięcia stałego rozwoju.
(12) Inicjatywa partnerska UE "Inicjatywa energetyczna dla likwidacji ubóstwa i stałego rozwoju", rozpoczęta dnia 1 września 2002 r., jest oparta na lepszej efektywności energetycznej oraz zwiększonym wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, przy czym kilka krajów rozwijających się oraz organizacji regionalnych, jak również organizacji sektora prywatnego oraz obywatelsko-społecznych przyłączyły się już do tej inicjatywy, której zasady i strategia zostały ustanowione w "Komunikacie Komisji w sprawie współpracy w dziedzinie energii z krajami rozwijającymi się".
(13) Ponieważ wiele środków wspólnotowych w sprawie efektywności energetycznej, w szczególności etykietowanie urządzeń elektrycznych, elektronicznych, biurowych i telekomunikacyjnych oraz normalizacja sprzętu oświetleniowego, grzewczego i klimatyzacyjnego, nie ma charakteru obowiązującego w Państwach Członkowskich, istnieje potrzeba utworzenia szczególnych programów wspierających na poziomie wspólnotowym dla stworzenia warunków dla postępu w kierunku trwałych systemów energetycznych.
(14) Powyższe odnosi się do środków wspólnotowych dla osiągnięcia większej penetracji rynku odnawialnych źródeł energii, w szczególności normalizacji urządzeń, które produkują lub zużywają odnawialne źródła energii.
(15) Decyzja Rady 1999/21/WE, Euratom z dnia 14 grudnia 1998 r. przyjmująca wieloletni ramowy program działań w sektorze energetycznym (1998-2002) i związane z nim środki(9), decyzje w sprawie programów szczególnych, a mianowicie decyzja Rady 1999/22/WE z dnia 14 grudnia 1998 r. przyjmująca wieloletni program studiów, analiz, prognoz i innych związanych prac w sektorze energetycznym (1998-2002)(10) - program ETAP, decyzja Rady 1999/23/WE z dnia 14 grudnia 1998 r. przyjmująca wieloletni program ramowy dla wzmocnienia współpracy międzynarodowej w sektorze energetycznym (1998-2002)(11) - program Synergy, decyzja Rady 1999/24/WE, Euratom z dnia 14 grudnia 1998 r. przyjmująca wieloletni program działań technicznych wspierających czyste i wydajne wykorzystywanie paliw stałych (1998-2002)(12) - program Carnot, decyzja Rady 1999/25/Euratom z dnia 14 grudnia 1998 r. przyjmująca wieloletni program (1998-2002) działań w dziedzinie atomistyki, związanych z bezpiecznym transportem materiałów radioaktywnych oraz środkami ochronnymi i współpracą przemysłową w celu propagowania niektórych aspektów bezpieczeństwa instalacji nuklearnych w krajach biorących obecnie udział w programie Tacis(13) - program SURE, decyzja 646/2000/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 lutego 2000 r. przyjmująca wieloletni program wspierania odnawialnych źródeł energii we Wspólnocie (1998-2002)(14) - program Altener, oraz decyzja 647/2000/WE Parlamentu Europejskiemu i Rady z dnia 28 lutego 2000 r. przyjmująca wieloletni program wspierania efektywności energetycznej (1998-2002)(15) - program SAVE wygasły w dniu 31 grudnia 2002 r.
(16) Zgodnie z art. 5 ust. 2 decyzji 1999/21/WE, Euratom Komisja przy pomocy niezależnych ekspertów wykonała zewnętrzną ocenę wymienionego wyżej programu ramowego oraz programów szczególnych. W swoim sprawozdaniu oceniający eksperci uznali ważność, w szczególności programów Altener, SAVE, Synergy i ETAP w kontekście wdrażania strategii energetycznej oraz strategii wspólnotowej na rzecz stałego rozwoju. Eksperci zwrócili uwagę na brak środków na te programy, biorąc pod uwagę rzeczywiste potrzeby, oraz zasugerowali, że środki te powinny zostać zwiększone.
(17) Wydaje się uzasadnione zwiększenie ram finansowych na jeszcze bardziej wszechstronny program "Inteligentna Energia - Europa".
(18) Biorąc pod uwagę strategię wspólnotową na rzecz stałego rozwoju oraz rezultaty oceny programów ramowych, należy podjąć kroki dla wzmocnienia wsparcia wspólnotowego w tych dziedzinach energii, które wnoszą wkład w stały rozwój, poprzez zgrupowanie ich w jednym programie - "Inteligentna Energia - Europa" obejmującym cztery szczególne obszary.
(19) Znaczenie oraz powodzenie wsparcia wspólnotowego na rzecz odnawialnych źródeł energii w ramach programu Altener w okresie 1993-2002 r., uzasadniają włączenie do obecnego programu szczególnego obszaru dotyczącego odnawialnych źródeł energii - "Altener".
(20) Potrzeba wzmocnienia wsparcia wspólnotowego na rzecz racjonalnego wykorzystania energii oraz powodzenie programu SAVE w okresie 1991-2002 r. uzasadnia włączenie do obecnego programu szczególnego obszaru dotyczącego efektywności energetycznej - "SAVE".
(21) Polepszanie wykorzystania energii w sektorze transportowym, włącznie ze zróżnicowaniem paliw, tam gdzie rozwój nowych źródeł energii, takich jak wodór lub odnawialne źródła energii może odegrać istotną rolę, jest niezwykle ważne dla wysiłków Wspólnoty w celu ograniczenia negatywnego wpływu transportu na środowisko. Uzasadnia to włączenie do programu "Inteligentna Energia - Europa" szczególnego obszaru dotyczącego aspektów energetycznych w transporcie - "STEER".
(22) Potrzeba wsparcia najlepszych praktyk rozwijanych we Wspólnocie w dziedzinie odnawialnych źródeł energii oraz efektywności energetycznej, jak również jej transferu w szczególności do krajów rozwijających się, jest jednym z priorytetów Wspólnoty w odniesieniu do zobowiązań międzynarodowych, wraz ze wzmocnieniem współpracy w sprawie stosowania elastycznych mechanizmów zgodnie z Protokołem z Kioto. W celu zapewnienia ciągłości w odniesieniu do poprzedniego programu Synergy dotyczącego działań w wymienionych obszarach do obecnego programu należy włączyć szczególny obszar obejmujący wsparcie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej w ramach wsparcia międzynarodowego - "COOPENER".
(23) Wymiana know-how, najlepszej praktyki i wyników projektu, koordynacja w ramach programu oraz z innymi rodzajami polityki wspólnotowej, ciągłość istniejących programów, stabilność zasad uczestnictwa, dostateczne zasoby ludzkie, a także szybkie wdrożenie będą istotne dla powodzenia programu "Inteligentna Energia - Europa". W związku z tym organizacje państwowe, regionalne lub lokalne mogą odegrać użyteczną rolę we wniesieniu wkładu do wdrożenia tego programu wraz z odpowiadającymi programami krajowymi.
(24) Zintegrowane osiąganie równości stanowi ważny aspekt wszystkich programów Wspólnoty i dlatego powinno być uwzględnione w ramach programu "Inteligentna Energia - Europa".
(25) Niniejsza decyzja ustanawia, na cały okres trwania programu, ramy finansowe stanowiące dla organów budżetowych najważniejszy punkt odniesienia, w rozumieniu pkt 33 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 6 maja 1999 r. między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i poprawy procedury budżetowej(16).
(26) Ponieważ cele proponowanego programu, który dotyczy wdrożenia strategii wspólnotowej w dziedzinie energii przyczyniającej się do stałego rozwoju nie mogą być osiągane w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie działające indywidualnie z uwagi na konieczność prowadzenia kampanii wspierania i wymiany, na podstawie ścisłej współpracy na skalę europejską między różnymi podmiotami na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym i z tego względu cele te mogą być lepiej osiągane na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości ustanowioną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności ustanowioną w tym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tych celów.
(27) Przepisy niniejszej decyzji pozostają bez uszczerbku dla art. 87 i 88 Traktatu, w szczególności dla wytycznych Wspólnoty w sprawie pomocy państwa dla ochrony środowiska.
(28) Środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(17),
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Sporządzono w Brukseli, dnia 26 czerwca 2003 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
P. COX |
A. TSOCHATZOPOULOS |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______
(1) Dz.U. C 203 E z 27.8.2002, str. 47.
(2) Dz.U. C 61 z 14.3.2003, str. 38.
(3) Dz.U. C 73 z 26.3.2003, str. 41.
(4) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 20 listopada 2002 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym), wspólne stanowisko Rady z dnia 3 lutego 2003 r. (Dz.U. C 64 E z 18.3.2003, str. 13) oraz decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 maja 2003 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym). Decyzja Rady z dnia 16 czerwca 2003 r.
(5) Dz.U. C 140 E z 13.6.2002, str. 543.
(6) Dz.U. C 198 z 24.6.1998, str. 1.
(7) Dz.U. L 283 z 27.10.2001, str. 33.
(8) Dz.U. C 78 z 2.4.2002, str. 35.
(9) Dz.U. L 7 z 13.1.1999, str. 16.
(10) Dz.U. L 7 z 13.1.1999, str. 20.
(11) Dz.U. L 7 z 13.1.1999, str. 23.
(12) Dz.U. L 7 z 13.1.1999, str. 28.
(13) Dz.U. L 7 z 13.1.1999, str. 31.
(14) Dz.U. L 79 z 30.3.2000, str. 1.
(15) Dz.U. L 79 z 30.3.2000, str. 6.
(16) Dz.U. C 172 z 18.6.1999, str. 1.
(17) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.
(18) Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1.