Dyrektywa 89/519/EWG uzupełniająca i zmieniająca dyrektywę 77/535/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących metod pobierania próbek i analizowania nawozów

DYREKTYWA KOMISJI

z dnia 1 sierpnia 1989 r.

uzupełniająca i zmieniająca dyrektywę 77/535/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących metod pobierania próbek i analizowania nawozów

(89/519/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 12 września 1989 r.)

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą,

uwzględniając dyrektywę Rady 76/116/EWG z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do nawozów⁽¹⁾, ostatnio zmienioną dyrektywą Rady 89/284/EWG⁽²⁾, w szczególności jej art. 9 ust. 2,

a także mając na uwadze, co następuje:

dyrektywa 89/284/EWG uzupełnia i zmienia dyrektywę 76/116/EWG w odniesieniu do wapnia, magnezu, sodu i zawartości siarki w nawozach;

dyrektywa Komisji 77/535/EWG⁽³⁾, ostatnio zmieniona dyrektywą 87/566/EWG⁽⁴⁾, przewiduje urzędowe kontrole nawozów EWG służące sprawdzeniu zgodności z wymaganiami nałożonymi przepisami wspólnotowymi dotyczącymi jakości i składu nawozów; dyrektywa ta powinna być uzupełniona w taki sposób, by nawozy, do których odnosi się dyrektywa Rady 89/284/EWG, mogły być również kontrolowane; metody 5.1, 5.2, 5.3 i 5.4 należy zastąpić; przepisy ogólne odnoszące się do metod analizowania nawozów stosowane do wszystkich metod powinny zostać dodane do uwag ogólnych załącznika II;

środki przewidziane w niniejszej dyrektywie są zgodne z opinią Komitetu ds. Dostosowania Dyrektyw do Postępu Technicznego w celu Zniesienia Barier Technicznych w Handlu w Sektorze Nawozów,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł  1

1. Przepisy ogólne odnoszące się do metod stosowanych przy analizowaniu nawozów zawarte w załączniku I do niniejszej dyrektywy zostały dodane do uwag ogólnych zawartych w załączniku II do dyrektywy 77/535/EWG.

2. Metody 8.1-8.10 zawarte w załączniku II do niniejszej dyrektywy dodaje się do załącznika II dyrektywy 77/535/EWG.

3. W załączniku II do dyrektywy 77/535/EWG skreśla się metody 5.1-5.4.

Artykuł  2

1. Państwa Członkowskie podejmują środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy do dnia 1 września 1990 r. i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

Przepisy przyjęte na mocy tiret pierwszego powinny zawierać odniesienie do niniejszej dyrektywy.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego przyjęte w dziedzinach objętych niniejszą dyrektywą.

Artykuł  3

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 1 sierpnia 1989 r.

	W imieniu Komisji
	Martin BANGEMANN
	Wiceprzewodniczący

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 24 z 30.1.1976, str. 21.

⁽²⁾ Dz.U. L 111 z 22.4.1989, str. 34.

⁽³⁾ Dz.U. L 213 z 22.8.1977, str. 1.

⁽⁴⁾ Dz.U. L 342 z 4.12.1987, str. 32.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

"PRZEPISY OGÓLNE DOTYCZĄCE METOD ANALIZOWANIA NAWOZÓW

1. Odczynniki

Wszystkie odczynniki muszą być czyste do analizy, chyba że ustalono inaczej w metodzie analizowania. W przypadku kiedy analizie mają zostać poddane elementy śladowe, czystość odczynników musi być sprawdzona za pomocą testu zerowego. W zależności od otrzymanego wyniku może istnieć konieczność przeprowadzenia dalszego oczyszczania.

2. Woda

Rozpuszczanie, rozcieńczenie, płukanie lub mycie - czynności wymienione w metodach analizowania bez szczegółowego określenia cech rozpuszczalnika lub rozcieńczacza - wskazują na użycie wody. Normalnie woda musi zostać poddana demineralizacji lub destylacji. W tych szczególnych warunkach, które zostały wymienione w metodach analizowania, woda będzie poddana szczególnym procesom oczyszczania.

3. Wyposażenie laboratoryjne

Uwzględniając wyposażenie, które jest zazwyczaj stosowane w laboratoriach kontrolnych, przyrządy opisane w metodach analizowania są zastrzeżone dla określonych instrumentów i przyrządów lub dla aparatury spełniającej określone wymagania. Wyposażenie to musi być doskonale czyste, przede wszystkim gdy chodzi o oznaczanie małych ilości. Laboratorium będzie musiało zapewnić dokładność skalowanych wyrobów szklanych używanych w odniesieniu do norm."

ZAŁĄCZNIK  II

"Metody 8

DRUGORZĘDNE SKŁADNIKI ODŻYWCZE

Metoda 8.1

EKSTRAKCJA WAPNIA CAŁKOWITEGO, MAGNEZU CAŁKOWITEGO, SODU CAŁKOWITEGO I SIARKI CAŁKOWITEJ W FORMIE SIARCZANÓW

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę ekstrahowania wapnia całkowitego, magnezu całkowitego i sodu całkowitego oraz ekstrahowania siarki całkowitej w formie siarczanów w taki sposób, by ten ekstrakt mógł być używany do określania każdego wymaganego składnika odżywczego.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów, dla których w dyrektywie Rady 89/284/EWG⁽¹⁾ przewidziana jest deklaracja wapnia całkowitego, magnezu całkowitego, sodu całkowitego i siarki całkowitej w formie siarczanów.

3. ZASADA

Rozpuszczanie przez gotowanie w rozcieńczonym kwasie solnym.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

5. APARATURA

Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1 dyrektywy Komisji 77/535/EWG.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań

Wapń, magnez, sód i siarka w formie siarczanów są ekstrahowane z próbki do badań wynoszącej pięć gramów, ważonych do jednego miligrama.

Jednakże w przypadku kiedy nawóz zawiera więcej niż 15 % siarki (S), np. 37,5 % SO₃, i więcej niż 18,8 % wapnia (Ca), np. 26,3 % CaO, ekstrahowanie wapnia i siarki jest przeprowadzane na próbce do badań wynoszącej jeden gram, ważony do jednego miligrama. Umieścić próbkę do badań w 600-mililitrowej zlewce.

7.2. Przygotowanie roztworu

Dodać około 400 mililitrów wody i, uważając, kiedy próbka zawiera znaczącą ilość węglanów, stopniowo 50 mililitrów rozcieńczonego kwasu solnego (4.1). Doprowadzić do wrzenia i utrzymać przez 30 minut. Odstawić do ostygnięcia, mieszając co jakiś czas. Zlać ilościowo do 500 mililitrowej kolby skalowanej. Uzupełnić objętość wodą i wymieszać. Przepuścić przez suchy filtr do suchego zbiornika, wyzbywając się porcji wstępnej. Ekstrakt musi być całkowicie przejrzysty. Zatkać, jeśli filtrat nie został natychmiast użyty.

Metoda 8.2

EKSTRAKCJA SIARKI CAŁKOWITEJ OBECNEJ W RÓŻNYCH FORMACH

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę ekstrahowania siarki całkowitej zawartej w nawozach w postaci elementarnej i/lub w innych związkach chemicznych.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów EWG, dla których w dyrektywie Rady 89/284/EWG przewidziana jest deklaracja siarki całkowitej obecnej w różnych formach (elementarnej, tiosiarczanu, siarczynu, siarczanu).

3. ZASADA

Siarka elementarna jest przekształcona w środowisku alkalicznym na polisulfidy i tiosiarczany; te wraz z wszystkimi siarczynami, które mogą być obecne, są następnie utleniane w reakcji z nadtlenkiem wodoru. Różne formy siarki są w ten sposób przekształcane w siarczany, które są określone przez wytrącenie się siarczanu baru (metoda 8.9).

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.2. Roztwór wodorotlenku sodu, NaOH, minimum 30 % (d = 1,33).

4.3. Roztwór nadtlenku wodoru, 30 % w/w.

4.4. Roztwór wodny chlorku baru BaCl₂ 2H₂O, 122 gramy na litr.

5. APARATURA

Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań.

Odważyć do jednego miligrama ilość nawozu zawierającego między 80 i 350 miligramami siarki (S) lub 200 i 875 miligramami SO₃.

Z reguły (gdzie S 15 %) odważyć 2,5 grama. Umieścić próbkę do badań w 400-mililitrowej zlewce.

7.2. Utlenianie.

Dodać 20 mililitrów roztworu wodorotlenku sodu (4.2) i 20 mililitrów wody. Przykryć szkiełkiem zegarkowym. Gotować przez 5 minut na talerzu grzewczym (5.1). Zdjąć z talerza grzewczego. Stosując strumień gorącej wody, zebrać siarkę przylegającą do ścian zlewki i gotować przez 20 minut. Odstawić do ostygnięcia.

Dodawać 2 mililitry próbki pierwotnej nadtlenku węgla (4.3), dopóki nie zostanie zauważona reakcja. Konieczne będzie sześć-osiem nadtlenków wodoru. Pozostawić reakcję utleniania na godzinę, następnie doprowadzić do wrzenia i utrzymywać ten stan przez pół godziny. Odstawić do ostygnięcia.

7.3. Przygotowanie roztworu do analizy.

Dodać około 50 mililitrów wody i 50 mililitrów roztworu kwasu solnego (4.1).

- Jeśli poziom siarki (S) jest niższy niż 5 %:

przefiltrować do 600-mililitrowej zlewki. Kilkakrotnie umyć zimną wodą pozostałość znajdującą się na filtrze. Po umyciu sprawdzić, czy w ostatnich kroplach filtratu nie ma już siarczanu, stosując roztwór chlorku baru (4.4). Filtrat musi być doskonale czysty. Siarczan jest wyznaczony na całym filtracie zgodnie z metodą 8.9.

- Jeśli poziom siarki (S) jest wyższy niż 5 %:

przenieść ilościowo do 250-mililitrowej kolby pomiarowej, uzupełnić wodą i wymieszać. Przefiltrować przez suchy filtr do suchego zbiornika; filtrat musi być całkowicie czysty. Zatkać, jeśli roztwór nie zostanie natychmiast zastosowany. Siarczany oznaczyć na równoważność tego roztworu przez wytrącenie w formie siarczanu baru (metoda 8.9).

Metoda 8.3

EKSTRAKCJA ROZPUSZCZALNEGO W WODZIE WAPNIA, MAGNEZU, SODU I SIARKI (W FORMIE SIARCZANÓW)

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę dotyczącą ekstrahowania rozpuszczalnego w wodzie wapnia, magnezu, sodu i siarki (w formie siarczanów) w taki sposób, by ten sam ekstrakt mógł być użyty w celu określenia każdego wymaganego składnika odżywczego.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest wyłącznie do nawozów, dla których w dyrektywie Rady 89/284/EWG przewidziana jest deklaracja rozpuszczalnego w wodzie wapnia, magnezu, sodu i siarki (w formie siarczanów).

3. ZASADA

Składniki odżywcze są rozpuszczane we wrzącej wodzie.

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub zdemineralizowana o równoważnej jakości.

5. APARATURA

Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań.

a) W przypadku kiedy nawozy nie zawierają siarki lub jej zawartość w tym momencie jest nie większa niż 3 % siarki (S), np. 7,5 % SO₃, i zawartość wapnia jest nie większa niż 4 % wapnia (Ca), np. 5,6 % CaO, odważyć pięć gramów nawozu z dokładnością do jednego miligrama.

b) W przypadku kiedy nawóz zawiera więcej niż 3 % siarki (S) i więcej niż 4 % wapnia (Ca), odważyć jeden gram nawozu z dokładnością do jednego miligrama.

Umieścić próbkę do badań w 600 mililitrowej zlewce.

7.2. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU

Dodać około 400 mililitrów wody i gotować przez 30 minut. Odstawić do wystygnięcia, co jakiś czas mieszając, i zlać ilościowo do 500-mililitrowej kolby skalowanej. Uzupełnić wodą i wymieszać.

Przefiltrować przez suchy filtr do suchego zbiornika. Pozbyć się porcji wstępnej filtratu. Filtrat musi być całkowicie przejrzysty.

Zatkać, jeśli roztwór nie zostanie natychmiast zastosowany.

Metoda 8.4

EKSTRAHOWANIE ROZPUSZCZALNEJ W WODZIE SIARKI, KTÓRA WYSTĘPUJE W RÓŻNYCH FORMACH

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę ekstrahowania rozpuszczalnej w wodzie siarki w różnych formach zawartej w nawozach.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów, dla których dyrektywa 89/284/EWG przewiduje deklarację rozpuszczalnego w wodzie tritlenku siarki.

3. ZASADA

Siarka jest rozpuszczana w zimnej wodzie i przekształcona w siarczan przez utlenienie w reakcji z nadtlenkiem wodoru w środowisku alkalicznym.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.2. Roztwór wodorotlenku sodu zawierający przynajmniej 30 % NaOH (d = 1,33).

4.3. Roztwór nadtlenku wodoru, 30 % w/w.

5. APARATURA

5.1. 500-mililitrowa skalowana kolba Stohmanna.

5.2. Wstrząsarka obrotowa, 30-40 obrotów na minutę.

5.3. Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań.

a) W przypadku kiedy nawóz nie zawiera siarki lub jej zawartość w danym momencie jest nie większa niż 3 % siarki (S), np. 7,5 % SO₃, i zawartość wapnia jest nie większa niż 4 % wapnia (Ca), np. 5,6 % CaO, odważyć 5 gramów nawozu z dokładnością do jednego miligrama.

b) W przypadku kiedy nawóz zawiera więcej niż 3 % siarki (S) i więcej niż 4 % wapnia (Ca), odważyć jeden gram nawozu do jednego miligrama.

Umieścić próbkę do badań w 500-mililitrowej zlewce (5.1).

7.2. Przygotowanie roztworu

Dodać około 400 mililitrów wody. Zatkać. Wstrząsać (5.2) przez 30 minut. Uzupełnić wodą i wymieszać. Przefiltrować przez suchy filtr do suchego zbiornika. Zatkać, jeśli roztwór nie będzie natychmiast stosowany.

7.3. Utlenianie równoważnej porcji, która będzie analizowana

Użyć równoważnej porcji roztworu ekstraktu, nieprzekraczającej 50 mililitrów i jeśli to możliwe zawierającej 20 i 100 miligramów siarki (S).

Uzupełnić objętość do 50 mililitrów wodą, jeśli to konieczne. Dodać trzy mililitry roztworu wodorotlenku sodu (4.2) i dwa mililitry roztworu nadtlenku wodoru (4.3). Przykryć szkłem zegarkowym i przez godzinę delikatnie gotować na rozgrzanym talerzu (5.3). Dodawać po jednym mililitrze próbki pierwotnej roztworu nadtlenku wodoru tak długo, jak długo trwa reakcja (maksymalnie pięć mililitrów).

Następnie odstawić do wystygnięcia. Usunąć szkło zegarkowe i zmyć wewnętrzną stronę do zlewki. Dodać średnio 20 mililitrów rozcieńczonego kwasu solnego (4.1). Uzupełnić wodą do około 300 mililitrów.

Określić zawartość siarczanów w całym roztworze poddanym utlenianiu zgodnie z metodą 8.9.

Metoda 8.5

EKSTRAKCJA I OZNACZANIE ZAWARTOŚCI SIARKI ELEMENTARNEJ

OSTRZEŻENIE

W tej metodzie analizy wykorzystuje się disiarczek węgla (CS₂). Dlatego też należy podjąć szczególne środki ostrożności, w szczególności dotyczące:

- przechowywania CS₂,

- wyposażenia ochronnego dla personelu,

- higieny pracy,

- zapobiegania wznieceniu ognia i wybuchom,

- rozprzestrzenienia się odczynnika.

Metoda wymaga wysoko wyszkolonych pracowników i odpowiednio wyposażonego laboratorium.

1. ZAKRES

Określa procedurę ekstrahowania i określania siarki elementarnej zawartej w nawozach.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Metoda ta stosowana jest do nawozów EWG, dla których dyrektywa Rady 89/284/EWG przewiduje deklarację całkowitej siarki w formie elementarnej.

3. ZASADA

Po usunięciu rozpuszczalnych składników siarka elementarna jest ekstrahowana dzięki zastosowaniu disiarczku węgla, po dokonanym oznaczeniu wagowym wyekstrahowanej siarki.

4. ODCZYNNIKI

Disiarczek węgla.

5. APARATURA

5.1 100-mililitrowa kolba ekstrakcyjna ze szklaną zatyczką.

5.2 Aparat Soxhleta wraz z odpowiednimi elementami filtracyjnymi.

5.3. Obrotowa wyparka próżniowa.

5.4. Piec elektryczny, wentylator wspomagający, ustawiony na 90 ± 2 °C.

5.5. Porcelanowa płytka Petriego, od pięciu do siedmiu centymetrów średnicy, nieprzekraczająca pięciu centymetrów wysokości.

5.6 Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań

Odważyć od pięciu do dziesięciu gramów próbki z dokładnością do jednego miligrama i umieścić w gilzie do ekstrakcji aparatu Soxhleta (5.2).

7.2. Ekstrahowanie siarki

Zawartość umyć dokładnie gorącą wodą w celu usunięcia wszystkich rozpuszczalnych związków. Suszyć w piecu o temperaturze 90 °C (5.4) przez przynajmniej jedną godzinę. Umieścić filtr w aparacie Soxhleta (5.2).

Umieścić kilka perełek szklanych w kolbie aparatu (5.1) i zważyć (P₀), następnie dodać 50 mililitrów disiarczku węgla (4.1).

Połączyć aparat i pozostawić na sześć godzin w celu wyekstrahowania siarki elementarnej. Wyłączyć grzanie i po ostudzeniu odłączyć kolbę. Połączyć kolbę z wyparką obrotową (5.3) i odparowywać aż do momentu, w którym zawartość kolby stężeje do masy gąbczastej.

Osuszyć kolbę w piecu o temperaturze 90 °C (5.4) (ogólnie rzecz biorąc niezbędna jest jedna godzina) aż do momentu, w którym zostanie uzyskana stała waga (P₁).

7.3. Oznaczanie czystości siarki elementarnej

Niektóre substancje mogą być ekstrahowane za pomocą disiarczku węgla w tym samym czasie co siarka elementarna. Czystość siarki elementarnej jest oznaczana w sposób następujący:

ujednorodnić zawartość kolby, tak dokładnie jak jest to możliwe, i usunąć od dwóch do trzech gramów, zważonych z dokładnością do jednego miligrama (n). Umieścić na płytce Petriego (5.5). Zważyć płytkę razem z zawartością (P₂). Umieścić na gorącym talerzu, którego temperatura nie przekracza 220 °C, by nie spowodować spalenia siarki. Kontynuować sublimację przez trzy lub cztery godziny aż do uzyskania stałej wagi (P₃).

notabene: Dla niektórych nawozów może nie być konieczne ustalanie czystości siarki. W tym przypadku pominąć krok 7.2.

8. WYNIKI

Procentowa zawartość siarki (S) elementarnej w nawozie jest następująca:

Gdzie:

m = masa próbki do badań nawozu w gramach,

P₀ = masa kolby Soxhleta w gramach,

P₁ = masa kolby Soxhleta i zanieczyszczonej siarki po osuszeniu,

n = masa zanieczyszczonej siarki przeznaczonej do oczyszczenia, w gramach,

P₂ = masa płytki Petriego,

P₃ = masa płytki Petriego po sublimacji siarki.

Metoda 8.6

MANGANOMETRYCZNE OZNACZANIE WYEKSTRAHOWANEGO WAPNIA NASTĘPUJĄCE PO WYTRĄCENIU SIĘ W FORMIE SZCZAWIANU

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą określeniu ilości wapnia w ekstrakcie nawozu.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów EWG, dla których dyrektywa Rady 89/284/EWG przewiduje deklarację całkowitego i/lub rozpuszczalnego wapnia.

3. ZASADA

Przygotowanie wapnia zawartego w równoważnej części roztworu ekstraktu w formie szczawianu, który jest określony przez miareczkowanie przy zastosowaniu nadmanganianu potasu.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) i jedna objętość wody.

4.2. Rozcieńczyć kwas siarkowy w stosunku 1:10:

jedna objętość kwasu siarkowego (d = 1,84) w dziesięciu objętościach wody.

4.3. Rozcieńczyć roztwór amoniaku w stosunku 1:1:

jedna objętość amoniaku (d = 0,88) i jedna objętość wody.

4.4. Nasycony roztwór szczawianu amoniaku ((NH₄)₂ C₂O₄ H₂O) o temperaturze otoczenia (średnio 40 gramów na litr).

4.5 Roztwór kwasu cytrynowego, 30 % (m/v).

4.6 Roztwór chlorku amonowego, 5 % (m/v).

4.7 Roztwór błękitu brometylowego w etanolu, w 95 %, 0,1 % (m/v).

4.8 Roztwór zieleni bromokrezolowej w etanolu, w 95 %, 0,04 % (m/v).

4.9 Roztwór mianowany nadmanganianu potasu, 0,02 M.

5. APARATURA

5.1 Tygiel filtracyjny o porowatości 5-20 μ spieczonego szkła.

5.2 Kąpiel w gorącej wodzie.

6. PRZYGOTOWANIE RÓWNOWAŻNEJ ILOŚCI DO ANALIZY

Używając pipety, pobrać porcję roztworu ekstraktu uzyskanego metodą 8.1 lub 8.3, zawierającego się między 15 i 50 miligramami wapnia Ca (= 21-70 miligramów CaO). Niech objętość tej równoważnej ilości wynosi v₂. Wlać do 400-mililitrowej zlewki. Jeśli to konieczne, zneutralizować (zmieniając wskaźnik (4.7) z zielonego na błękitny) kilkoma kroplami roztworu amoniaku (4.3).

Dodać jeden mililitr roztworu kwasu cytrynowego (4.5) i pięć mililitrów roztworu chlorku amoniaku (4.6).

7. WYTRĄCANIE SIĘ SZCZAWIANU WAPNIA

Dodać około 100 mililitrów wody. Doprowadzić do wrzenia i dodać 8-10 kropli roztworu wskaźnikowego (4.8) i powoli dodawać 50 mililitrów gorącego roztworu szczawianu amoniaku (4.4). Kiedy następuje wytrącenie, rozpuścić, dodając kilka kropel kwasu solnego (4.1). Neutralizować bardzo powoli dzięki roztworowi amoniaku (4.3), ciągle mieszając, do uzyskania pH 4.4-4.6 (zmieniając wskaźnik (4.8) z zielonego na błękitny). Zlewkę umieścić w gotującej się wodzie przygotowanej do kąpieli (5.2) na około 30 minut.

Usunąć zlewkę z kąpieli, resztę pozostawić na godzinę i przefiltrować do tygla (5.1).

8. MIARECZKOWANIE OSADU SZCZAWIANU

Umyć zlewkę i tygiel, tak by całkowicie usunąć nadmiar szczawianu amoniaku (można to skontrolować, sprawdzając, czy brak jest chlorku w wodzie przeznaczonej do mycia). Umieścić tygiel w 400-mililitrowym tyglu i rozpuścić osad w 50 mililitrach gorącego kwasu siarkowego (4.2). Dodać wodę do tygla w celu uzyskania objętości około 100 mililitrów. Doprowadzić do temperatury 70-80 °C i miareczkować kropla po kropli za pomocą roztworu nadmanganianu (4.9), aż kolor różowy utrzyma się przez minutę. Niech ta wartość = n.

9. WYNIKI

Zawartość wapnia (Ca) w nawozie jest następująca:

Gdzie:

n = liczba mililitrów użytego nadmanganianu,

m = masa próbki do badań w gramach,

v₂ = objętość równoważnej ilości w mililitrach,

v₁ = objętość roztworu ekstrakcji w mililitrach,

t = stężenie molowe roztworu nadmanganianu w molach na litr.

CaO (%) = Ca (%) × 1,400.

Metoda 8.7

OKREŚLANIE MAGNEZU ZA POMOCĄ ATOMOWEJ ABSORBCJI SPEKTROFOTOMETRYCZNEJ

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą określeniu zawartości magnezu w ekstrakcie nawozu.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda jest stosowana do ekstraktów nawozów EWG uzyskanych metodą 8.1 i 8.3, dla których wymagana jest deklaracja całkowitego magnezu i/lub magnezu rozpuszczalnego w wodzie, z następującymi wyjątkami:

nawozy wymienione w Załączniku do dyrektywy w sprawie drugorzędnych składników odżywczych (89/284/EWG):

typ 4 (kizeryt),

typ 5 (siarczan magnezu) i

typ 7 (kizeryt z siarczanem potasu),

do którego stosowana jest metoda 8.8.

Metoda określona poniżej stosowana jest do wszystkich ekstraktów nawozów zawierających elementy w ilościach, które mogą zakłócić kompleksometryczne określanie magnezu.

3. ZASADA

Określanie magnezu przez atomową absorpcję spektrofotometryczną po właściwym rozcieńczeniu ekstraktu.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Kwas solny, roztwór 1 M

4.2. Kwas solny, roztwór 0,5 M

4.3. Mianowany roztwór magnezu, 1,00 miligramów na litr.

4.3.1. Rozpuścić 1,013 grama siarczanu magnezu (MgSO₄, 7H₂ O) w 0,5 M roztworu kwasu solnego (4.2).

4.3.2. Odważyć 1,658 grama tlenku magnezu (MgO), wcześniej kalcynowanego w celu usunięcia wszystkich śladów nasycania ditlenkiem węgla. Umieścić w zlewce ze 100 mililitrami wody i 120 mililitrami 1 M kwasu solnego (4.1). W momencie kiedy ulegnie to rozpuszczeniu, zlać ilościowo do 1000-mililitrowej, skalowanej kolby. Uzupełnić objętość i wymieszać.

lub:

4.3.3. Techniczny roztwór mianowany.

Laboratorium jest odpowiedzialne za badanie takich roztworów.

4.4. Roztwór chlorku strontu.

Rozpuścić 75 gramów chlorku strontu (SrCl₂ 6H₂O) w roztworze kwasu solnego (4.2) i uzupełnić tym samym roztworem kwasu do 500 mililitrów.

5. APARATURA

Spektrofotometr umieszczony dla absorpcji atomowej, z lampą magnezową o 285,2 nm.

Płomień powietrzno-acetylenowy.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metody 8.1 i 8.3.

7. PROCEDURA

7.1. Jeżeli nawóz ma zgłoszoną zawartość magnezu (Mg) wynoszącą więcej niż 6 % (np. 10 % jako MgO), użyć 25 mililitrów (V₁) roztworu ekstraktu (6). Przenieść do 100-mililitrowej kolby skalowanej, uzupełnić wodą i wymieszać. Czynnik rozcieńczenia wynosi D₁ = 100/V₁.

7.2. Używając pipety, pobrać 10 mililitrów roztworu ekstraktu lub roztwór (7.1). Przenieść do 200-mililitrowej, skalowanej kolby. Uzupełnić objętość za pomocą 0,5 M roztworu kwasu solnego(4.2) i wymieszać. Czynnik rozcieńczenia wynosi 200/10.

7.3. Rozcieńczyć ten roztwór (7.2) za pomocą 0,5 M roztworu kwasu solnego (4.2), tak aby uzyskać zagęszczenie w optymalnym polu roboczym spektrofotometru (5.1). V₂ jest to objętość próbki w 100 mililitrach. Czynnik rozcieńczenia wynosi D₂ = 100/V₂.

Roztwór końcowy powinien zawierać 10 % v/v roztworu chlorku strontu (4.4).

7.4. Przygotowanie roztworu do próby ślepej.

Przygotować roztwór do próby ślepej przez powtórzenie całej procedury od ekstrakcji (metoda 8.1 lub 8.3), pomijając jedynie próbkę do badań nawozu.

7.5. Przygotowanie roztworu wzorcowego.

Przez rozpuszczenie mianowanego roztworu (4.3) 0,5 M kwasem solnym, przygotować przynajmniej pięć roztworów o rosnącym zagęszczeniu w ramach optymalnego zakresu pomiarowego aparatu (5.1).

Roztwory te powinny zwierać 10 % v/v roztworu chlorku strontu (4.4).

7.6. Pomiar.

Ustawić spektrofotometr (5.1) o długości fali 285,2 nm.

Rozpylać systematycznie roztwór wzorcowy (7.5), roztwór próbny (7.3) i roztwór do próby ślepej (7.4), przemywając narzędzie roztworem, który będzie następnie mierzony. Powtórzyć tę operację trzy razy. Wykreślić krzywą, oznaczając na rzędnej główne wartości absorpcji każdego wzorcowania (7.5), na odciętej - odpowiadające zagęszczenie magnezu w μg/ml. Określić zagęszczenie magnezu w próbie (7.3), X_s i próbie ślepej (7.4), X_b, odnosząc się do krzywej wzorcowej.

8. WYNIKI

Obliczyć wielkość magnezu (Mg) lub tlenku magnezu (MgO) w próbie przez odniesienie do roztworu wzorcowego i biorąc pod uwagę roztwór do próby ślepej.

Procent magnezu (Mg) w nawozie jest równy:

X_s = zagęszczenie roztworu, który będzie analizowany i zanotowany na krzywej wzorcowej, w μg/ml.

X_b = zagęszczenie roztworu do próby ślepej, jak zapisano na krzywej wzorcowej, w μg/ml.

D₁ = czynnik rozcieńczenia, kiedy roztwór jest rozcieńczony (7.1).

Równa się cztery, jeśli wzięto 25 mililitrów.

Równa się jeden, jeśli roztwór nie został rozcieńczony.

D₂ = czynnik rozcieńczenia w 7.3.

M = masa próbki do badania w momencie ekstrakcji.

MgO (%) = Mg (%)/0,6

Metoda 8.8

OKREŚLANIE MAGNEZU PRZEZ KOMPLEKSOMETRIĘ

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą określeniu zawartości magnezu w ekstraktach nawozów.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda jest stosowana do następujących ekstraktów nawozów EWG, dla których określenie całego magnezu i/lub magnezu rozpuszczalnego w wodzie jest przewidziane:

- nawozy wymienione w dyrektywie 76/116/EWG: czysty nawóz azotowy, typ 1 b (wapniowy azotan magnezu), typ 7 (siarkoazotan magnezu), typ 8 (nawóz azotowy z domieszką magnezu) i czysty nawóz potasowy, typ 2 (wzbogacony kainit), typ 4 (chlorek potasu zawierający magnez), typ 6 (siarczan potasu zawierający sól magnezową),

- nawozy wymienione w Załączniku do dyrektywy w sprawie składników odżywczych (89/284/EWG).

3. ZASADA

Magnez jest rozpuszczany metodą 8.1 i/lub 8.3. Pierwsze miareczkowanie: z kwasem etylenodiaminotetraoctowym Ca i Mg w obecności czarnego T eriochromu. Drugie miareczkowanie: z kwasem etylenodiaminotetraoctowym Ca w obecności calceinowego lub calconowego kwasu węglowego. Określanie magnezu przez różnicę.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Mianowany molowy roztwór magnezu 0,05:

4.1.1. Rozpuścić 1,232 gramów siarczanu magnezu (MgSO₄ 7H₂O) w 0,5 M roztworu kwasu solnego (4.11) i uzupełnić do 100 mililitrów, stosując ten sam kwas.

lub:

4.1.2. Odważyć 2,016 gramów tlenku magnezu wcześniej poddanego kalcynowaniu w celu usunięcia wszystkich śladów nasycania ditlenkiem węgla. Umieścić w zlewce wraz ze 100 mililitrami wody.

Mieszać w około 120 mililitrach około 1 M kwasu solnego (4.12).

Po rozpuszczeniu przenieść ilościowo do skalowanej, 1000-mililitrowej kolby. Uzupełnić do objętości i wymieszać.

Jeden mililitr tych roztworów powinien zawierać 1,216 miligrama Mg (= 2,016 miligrama MgO).

Laboratorium jest odpowiedzialne za zbadanie siły tego mianowanego roztworu.

4.2. 0,05-molowy roztwór kwasu etylenodiaminotetraoctowego

Odważyć 18,61 grama disodowo-diwodzianowej soli etylenediaminetetraoctowego (C₁₀H₁₄N₂Na₂O₈2H₂O), umieścić w 1.000-mililitrowej zlewce i rozpuścić w 600-800 mililitrach wody. Roztwór przenieść ilościowo do skalowanej, 1000-mililitrowej kolby. Objętość uzupełnić i wymieszać. Roztwór ten sprawdzić ze standardowym roztworem (4.1), biorąc próbę 20 mililitrów tego drugiego i miareczkując zgodnie z procedurą analityczną opisaną w 7.2.

Jeden mililitr roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego powinien odpowiadać 1,216 miligrama Mg (= 2,016 miligrama MgO) i 2,004 miligrama Ca (= 2,804 miligrama CaO) (patrz uwagi 10.1 i 10.6).

4.3. 0,05 mianowany roztwór molowy wapnia

Odważyć 5,004 grama suchego węglanu wapnia. Umieścić w zlewce ze 100 mililitrami wody. Stopniowo mieszać w 120 mililitrach około 1 M kwasu solnego (4.12).

Doprowadzić do wrzenia w celu usunięcia ditlenku węgla, ostudzić, przenieść ilościowo do skalowanej, jednolitrowej kolby, objętość uzupełnić wodą i wymieszać. Sprawdzić roztwór na obecność roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2), postępując według procedury analitycznej (7.3). Jeden mililitr tego roztworu powinien zawierać 2,004 miligrama Ca (= 2,804 miligrama CaO) i odpowiadać jednemu mililitrowi 0,05 molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2).

4.4. Wskaźnik calcein

Ostrożnie wymieszać w moździerzu jeden gram calcein ze 100 gramami chlorku sodowego. Użyć 10 miligramów tej mieszaniny. Wskaźnik zmienia się z zielonego na pomarańczowy. Miareczkowanie musi być prowadzone aż do uzyskania koloru pomarańczowego, który nie ma żadnych zielonych zabarwień.

4.5. Wskaźnik calconowego kwasu węglowego

Rozpuścić 400 miligramów calconowego kwasu węglowego w 100 mililitrach metanolu. Roztwór ten może być trzymany jedynie około czterech tygodni. Zastosować trzy krople tego roztworu. Wskaźnik zmienia się z czerwonego na błękitny. Miareczkowanie musi być prowadzone do momentu otrzymania koloru błękitnego, który nie ma żadnych czerwonych zabarwień.

4.6. Wskaźnik czarnego T eriochromu

Rozpuścić 300 miligramów czarnego T eriochromu w mieszaninie 25 mililitrów 1-propanolu i 15 mililitrach trietanoloaminy. Roztwór ten może być trzymany jedynie około czterech tygodni. Zastosować trzy krople tego roztworu. Wskaźnik zmienia się z czerwonego na błękitny. Miareczkowanie musi być prowadzone do momentu otrzymania koloru błękitnego, który nie ma żadnych czerwonych zabarwień. Roztwór zmienia kolor jedynie w obecności magnezu. Jeśli to konieczne, dodać jeden mililitr standardowego roztworu (4.1).

W momencie kiedy obecny jest i wapń, i magnez, kwas etylenodiaminotetraoctowy najpierw tworzy zespół z wapniem, a następnie z magnezem. W tym przypadku dwa elementy są na bieżąco określane.

4.7. Roztwór cyjanku potasu

Wodny 2 % roztwór KCN. (Nie wciągać do pipety ustami i stosować się do 10.7).

4.8. Roztwór wodorotlenku potasu i cyjanku potasu

Rozpuścić 280 gramów KOH i 66 gramów KCN w wodzie, uzupełnić do objętości jednego litra i zmieszać.

4.9. pH 10,5 roztwór buforowy

W 500-mililitrowej, skalowanej kolbie rozpuścić 33 gramy chlorku amonu w 200 mililitrach wody i dodać 250 mililitrów amoniaku (d = 0,91), uzupełnić objętość wodą i zmieszać. Regularnie badać pH roztworu.

4.10. Rozpuszczony kwas solny: jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.11. Roztwór kwasu solnego średnio 0,5 M.

4.12. Roztwór kwasu solnego średnio 1 M.

4.13. Roztwór wodorotlenku sodu 5 M.

5. APARATURA

5.1. Magnetyczne lub mechaniczne mieszadło.

5.2. Miernik pH.

6. PRÓBA KONTROLNA

Oznaczenie przeprowadzić na równoważnej części roztworu (4.1 i 4.3) w taki sposób, aby współczynnik Ca/Mg wyniósł średnio tyle ile współczynnik roztworu, który będzie analizowany. W tym celu użyć (a) roztwór mianowany (4.3) i (b-a) roztwór mianowany (4.1). (a) i (b) oznaczają liczbę mililitrów roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego użytego w dwóch miareczkowaniach przeprowadzonych na roztworze przeznaczonym do analizy. Procedura ta jest poprawna jedynie, jeśli roztwory kwasu etylenodiaminotetraoctowego, wapnia i magnezu są dokładnie równe. Jeśli nie ma to miejsca, należy dokonać poprawki.

7. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

Patrz metody 8.1 i 8.3.

8. OZNACZANIE

8.1. Pobierane są równoważne próbki.

Równoważne części będą zawierały się, tak dalece jak to możliwe, między 9 i 18 miligramami magnezu (= 15-30 miligramów MgO).

8.2. Miareczkowanie w obecności czarnego T eriochromu

Za pomocą pipety pobrać równoważną część (8.1) roztworu do analizy i umieścić w 400-mililitrowej zlewce. Nadwyżkę kwasu zneutralizować 5 M roztworem wodorotlenku sodu (4.12), stosując miernik pH. Rozpuścić w wodzie do około 100 mililitrów. Dodać 5 mililitrów roztworu buforowego (4.9). Zmierzone miernikiem pH musi zawierać się między 10,5 ± 0,1. Dodać 2 mililitry roztworu cyjanku potasu (4.7) i trzy krople wskaźnika czarnego T eriochromu (4.6). Miareczkowanie przeprowadzić za pomocą roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2). Mieszając delikatnie za pomocą mieszadła (5.1) (patrz 10.2, 10.3 i 10.4). Niech »b« wynosi pewną liczbę mililitrów 0,05-molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego.

8.3. Miareczkowanie w obecności calceinowego lub calconowego kwasu węglowego

Za pomocą pipety pobrać równoważną część roztworu do analizy, równą tej, która została pobrana z powyższego miareczkowania, i umieścić w 400-mililitrowej zlewce. Nadwyżkę kwasu zneutralizować 5 M roztworem wodorotlenku sodu (4.13), stosując miernik pH. Rozpuścić w wodzie do około 100 mililitrów. Dodać 10 mililitrów roztworu KOH/KCN (4.8) i wskaźnik (4.4) lub (4.5). Mieszając delikatnie za pomocą mieszadła (5.1), przeprowadzić miareczkowanie za pomocą roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2) (patrz 10.2, 10.3 i 10.4). Niech »a« wynosi pewną liczbę mililitrów 0,05 molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego.

9. WYNIKI

W przypadku nawozów EWG, do których stosowana jest metoda (5 gramów nawozu w 500 mililitrach ekstraktu), zawartość procentowa nawozu wynosi:

Gdzie:

a = liczba mililitrów 0,05-molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego użytego do miareczkowania w obecności calceinowego lub calconowego kwasu węglowego,

b = liczba mililitrów 0,05-molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego użytego do miareczkowania w obecności czarnego T eriochromu,

M = masa próbki obecnej w pobranej równoważnej części (w gramach),

T = 0,2016 x molowość roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego 0,05-molowego (patrz 4.2),

T' = 0,1216 x molowość roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego 0,05-molowego (patrz 4.2).

10. UWAGI

10.1. Stechmiometryczny wskaźnik kwasu etylenodiaminotetraoctowego - metal w analizie kompleksometrycznej jest zawsze 1:1, bez względu na wartościowość metalu i pomimo że kwas etylenodiaminotetraoctowy jest czterowartościowy. Roztwór miareczkowania kwasu etylenodiaminotetraoctowego i roztwór mianowany są zatem zawsze molowe i nie normalne.

10.2. Wskaźniki kompleksometryczne są często wrażliwe na powietrze. Roztwór nie może stracić koloru podczas miareczkowania. W takim przypadku muszą zostać dodane jedna lub dwie krople wskaźnika. Szczególnie dotyczy to czarnego eriochromu lub calconowego kwasu węglowego.

10.3. Zestawy wskaźników metalu są często relatywnie stałe i zmiana koloru może trochę potrwać. Ostatnie krople EDTA muszą więc być dodawane powoli, a kropla 0,05-molowego roztworu magnezu (4.1) lub wapnia jest dodawana, by zapewnić, że kolor jeszcze się nie zmienił. Dotyczy to szczególnie przypadku złożonego - magnezu eriochromowego.

10.4. Zmiana wskaźnika musi być obserwowana nie pionowo, ale poziomo, w poprzek roztworu, a zlewka musi być umieszczona na białym tle w dobrze oświetlonym miejscu. Zmiana wskaźnika może być również łatwo widoczna, gdy się umieści zlewkę na szkle matowym podświetlanym od dołu (lampą 25-watową).

10.5. Analiza ta wymaga pewnego doświadczenia. Zadanie obejmuje między innymi obserwowanie zmiany koloru roztworów standardowych 4.1 i 4.3. Zaleca się, by określanie było przeprowadzane przez tego samego chemika.

10.6. Jeśli zastosowany jest roztwór kwasu etylenodiaminotetraoctowego o zagwarantowanej mocy (np. Titrisol, Normex), może to ułatwić kontrolę równoważności roztworów standardowych 4.1, 4.2 i 4.3.

10.7. Roztwory zawierające cyjanek potasu muszą być przelane przez zlew dopóki nie zostanie on zmieniony w nieszkodliwy związek np. przez utlenienie podchlorynem sodu następującym po alkalizacji.

Metoda 8.9

OZNACZANIE SIARCZANÓW

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą oznaczaniu obecności siarki w ekstraktach nawozów w formie siarczanów.

2 ZAKRES ZASTOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do oznaczania siarczanów obecnych w ekstraktach uzyskanych metodami 8.1, 8.2, 8.3 i 8.4.

3. ZASADA

Oznaczenie wagowe jako siarczanu barowego.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozpuszczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) i jedna objętość wody.

4.2. Roztwór chlorku baru BaCl₂ 2H₂O: 122 gramy na litr.

4.3. Roztwór azotanu srebra: 5 gramów na litr.

5. APARATURA

5.1. Tygle porcelanowe.

5.2. Gorąca woda do kąpieli.

5.3. Piec do suszenia o temperaturze 105 °C ± 1 °C.

5.4. Piec elektryczny o temperaturze 800 °C ± 50 °C.

6. PROCEDURA

6.1. Pobieranie próbek roztworu

Pobrać pipetą równoważną część jednego roztworu ekstrakcyjnego wskazanego na 2, zawierającego 20-100 miligramów S lub 50 i 250 miligramów SO₃.

Tę równoważną część umieścić w zlewce o odpowiedniej pojemności. Dodać 20 mililitrów rozcieńczonego kwasu solnego (4.1). Uzupełnić wodą do około 300 mililitrów.

6.2. Przygotowanie osadu

Doprowadzić roztwór do wrzenia. Dodawać kropla po kropli około 20 mililitrów roztworu chlorku baru (4.2), cały czas mieszając intensywnie roztwór. Gotować przez kilka minut.

Zlewkę, przykrytą szkłem zegarkowym, umieścić na godzinę w gotującej się wodzie kąpielowej. Utrzymywać w temperaturze ± 60 °C, aż ciecz z osadem stanie się przejrzysta. Przejrzysty roztwór zlać powoli, filtrując przez bezpopiołowy filtr. Osad umyć kilka razy gorącą wodą. Osad zgromadzony na filtrze myć, aż filtrat nie będzie zawierał chlorku. Można to sprawdzić, stosując roztwór azotanu srebra (4.3).

6.3. Spopielanie i ważenie osadu

Papierowy filtr i osad umieścić na porcelanowym tyglu (5.1), wcześniej zważone do 0,1 miligrama. Osuszyć w piecu (5.3) i spopielać przez pół godziny w około 800 °C (5.4). Pozostawić do ostygnięcia w eksykatorze i zważyć do 0,1 miligrama.

7. WYRAŻANIE WYNIKÓW

Jeden miligram siarczanu baru odpowiada 0,137 miligrama S lub 0,343 miligrama SO₃.

Procentowa zawartość S w nawozie jest następująca:

Gdzie:

w = masa osadu siarczanu baru w miligramach,

v₁ = objętość roztworu ekstrakcyjnego w mililitrach,

v₂ = równoważna objętość w mililitrach,

m = masa próbki do badań w gramach.

Metoda 8.10

OZNACZANIE EKSTRAKTU SODU

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę oznaczania sodu w ekstraktach nawozów.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów EWG, dla których dyrektywa Rady 89/284/EWG przewiduje deklarację sodu.

3. ZASADA

Po odpowiednim rozcieńczeniu ekstraktu, uzyskanego metodą 8.1 i/lub 8.3, zawartość sodu w roztworze jest ustalona za pomocą spektrofotometrii płomieniowej.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego do analizy (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.2. Azotan aluminium Al(NO₃)₃, 9H₂O.

4.3. Chlorek cezu CsCl.

4.4. Bezwodny chlorek sodowyNaCl.

4.5. Chlorek cezu i roztwór azotanu aluminium.

Rozpuścić w wodzie 50 gramów chlorku cezu (4.3) i 250 gramów azotanu aluminium (4.2) w 1.000-mililitrowej, skalowanej kolbie. Uzupełnić objętość wodą i wymieszać.

4.6. Standardowy roztwór sodu: 1 miligram/mililitr Na.

Rozpuścić w wodzie 2,542 grama chlorku sodowego (4.4) w 1000-mililitrowej, skalowanej kolbie. Dodać 10 mililitrów kwasu solnego (4.1). Uzupełnić objętość wodą i wymieszać.

5. APARATURA

Spektrofotometr przystosowany do emisji płomienia, ustawiony na 589,3 nm.

6. ROZTWORY WZORCOWE

6.1. Umieścić 10 mililitrów roztworu standardowego (4.6) w 250-mililitrowej, skalowanej kolbie. Uzupełnić objętość i wymieszać. Stężenie roztworu: 40 μg/ml Na.

6.2. Umieścić 0, 5, 10, 15, 20, 25 mililitrów pośredniego roztworu (6.1) w 100-mililitrowej kolbie skalowanej. Dodać 10 mililitrów roztworu (4.5). Uzupełnić objętość i wymieszać. Stężenie roztworu: 0, 2, 4, 6, 8, 10 μg/ml Na.

7. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW DO POMIARU

W zależności od przewidywanej zawartości sodu w roztworze ekstrakcyjnym, jak w metodzie 8.1 lub 8.3 (pięć gramów nawozu w 500 mililitrach), przeprowadzić rozcieńczenie zgodnie z następującą tabelą:

	Na (%)	Pośrednie rozcieńczanie		Końcowe rozcieńczanie		Stopień
Na2O (%)		próba (ml) (v2)	rozcieńczenie w ml (v3)	próba (ml) (v4)	rozcieńczenie w ml	rozcieńczenia
3-5	2,2-3,7	10	50	10	100	50
5-10	3,7-7,4	10	100	10	100	100
10-20	7,4-15	10	100	5	100	200
20-38	15-28	5	100	5	100	400

Uzupełnić rozcieńczenie pośrednie wodą. W trakcie końcowego rozcieńczania dodać 10 mililitrów roztworu (4.5) do 100-mililitrowej, skalowanej kolby.

Przy badaniu próbki jednogramowej objętość końcowego rozcieńczenia (v₄) pomnożyć przez pięć.

8. OZNACZANIE

Spektrofotometr (5.1) ustawić do pomiaru na 589,3 nm. Ustawić przyrząd, mierząc otrzymany roztwór wzorcowy (6.2). Następnie dostosować czułość narzędzia, by móc użyć całej skali w momencie zastosowania największego stężenia roztworu wzorcowego. Następnie zmierzyć otrzymaną próbę roztworu przeznaczoną do analizy (7). Czynności te powtórzyć trzy razy.

9. WYNIKI

Narysować krzywą wzorcową, kreśląc średnią otrzymaną dla każdego roztworu wzorcowego wzdłuż rzędnej, a odpowiadające stężenia, wyrażone w mg na mililitr, wzdłuż odciętej. Oznaczyć stężenie sodu w roztworze badanym. Obliczyć ilość sodu w roztworze mianowanym, biorąc pod uwagę poziomy rozcieńczenia. Wyniki przedstawić jako procent próby.

Procentowa zawartość Na (sodu) w nawozie jest następująca:

Gdzie:

x = stężenie roztworu wprowadzonego do spektrometru w μg/ml,

v₁ = objętość roztworu ekstrakcyjnego w mililitrach,

v₂ = równoważna objętość w roztworze pośrednim w mililitrach,

v₃ = objętość pośredniego rozcieńczenia w mililitrach,

v₄ = równoważna objętość w ml końcowego rozcieńczenia (w 100 mililitrach),

m = masa próbki do badań w gramach."

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 111 z 22.4.1989, str. 34.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1989.265.30
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 89/519/EWG uzupełniająca i zmieniająca dyrektywę 77/535/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących metod pobierania próbek i analizowania nawozów
• Data aktu: 01/08/1989
• Data ogłoszenia: 12/09/1989
• Data wejścia w życie: 01/05/2004, 17/08/1989