(2019/C 200/03)(Dz.U.UE C z dnia 14 czerwca 2019 r.)
Pismem z dnia 15 kwietnia 2019 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Polskę o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i towarzyszącego mu pisma na następujący adres lub numer faksu:
European Commission
Directorate-General Competition
State Aid Greffe
1049 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIË
Faks +32 22961242
Stateaidgreffe@ec.europa.eu
Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom polskim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
Polska zgłosiła ulgi w opłatach dla odbiorców energochłonnych za dostawy energii elektrycznej finansujących polski mechanizm zdolności energetycznej ("opłata mocowa").
Podstawą prawną zgłoszonego środka jest ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy, a ulgi będzie przyznawał Urząd Regulacji Energetyki. Czas trwania środka wynosi 10 lat od daty rozpoczęcia pobierania opłaty mocowej.
Środek w postaci, w jakiej został pierwotnie zgłoszony, był skierowany do 52 odbiorców energochłonnych, których roczne zużycie wynosi co najmniej 100 GWh, działających w sektorach uwzględnionych w załączniku 3 do wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020 1 ("wytyczne dotyczące środowiska i energii"). W dniu 5 marca 2019 r. władze polskie poinformowały Komisję o zamiarze usunięcia tego progu i wprowadzenia odpowiednich zmian w ustawie o rynku mocy. Środek będzie miał w związku z tym zastosowanie do wszystkich odbiorców energochłonnych, którzy należą do kategorii określonych w załączniku 3 do wytycznych dotyczących środowiska i energii, i dla których wartość współczynnika intensywności zużycia energii elektrycznej wynosi nie mniej niż 3 %.
Według władz polskich, bez zgłoszonych ulg, finansowanie mechanizmu zdolności wytwórczych byłoby nietrwałe, a poparcie społeczeństwa dla wprowadzenia mechanizmu zapewniającego bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej znacznie spadłoby. Władze polskie wyjaśniają w szczególności, że upadłość lub delokalizacja odbiorców energochłonnych mogłyby prowadzić do erozji podstawy finansowej mechanizmu zdolności wytwórczych, co prowadziłoby do zwiększenia obciążenia dla innych odbiorców energii i zaszkodziłoby poparciu społecznemu dla mechanizmu. W związku z tym - dzięki zmniejszeniu ryzyka upadłości lub delokalizacji odbiorców energochłonnych - ulgi w opłacie mocowej przyczyniałyby się pośrednio do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii.
Roczny budżet przeznaczony na ten środek wynosi 287,6 mln EUR, zgodnie z pierwotnym zgłoszeniem przez Polskę. Jednak po ogłoszeniu zmiany liczby beneficjentów budżetu jeszcze nie określono. OSP jest odpowiedzialny za pobieranie opłaty mocowej i powierza środki zgromadzone z tytułu tej opłaty podmiotowi publicznemu, zarządcy rozliczeń, który zarządza tymi zasobami finansowymi w ramach mechanizmu zdolności wytwórczych. Wszelkie zmniejszenie kwoty opłaty mocowej skutkuje zmniejszeniem kwot pobranych od odbiorców energochłonnych i prowadzi do strat w dochodach państwa. Część kosztów będą ostatecznie pokrywały gospodarstwa domowe, zwiększając wysokość swoich opłaty mocowych, a pozostała część zostanie równomiernie rozdzielona wśród innych odbiorców energii elektrycznej, aby uniknąć luk w finansowaniu.
Wysokość ulg różni się w zależności od intensywności zużycia energii elektrycznej przez dane przedsiębiorstwo. Intensywność pomocy będzie wynosić: 20 % w przypadku beneficjentów o intensywności zużycia energii elektrycznej między 3 % a 20 %; 40 % w przypadku beneficjentów o intensywności zużycia energii elektrycznej między 20 % a 40 %; oraz 85 % w przypadku beneficjentów, których intensywność zużycia energii elektrycznej przekracza 40 % ilości energii elektrycznej pobranej z sieci i zużytej przez danego beneficjenta w wybranych godzinach szczytu.
Komisja wstępnie uważa, że ulga w opłacie mocowej stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Jeżeli chodzi o podstawę prawną oceny zgodności Komisja zauważa, że żadne wytyczne nie mają zastosowania do ulg w opłatach stosowanych w celu finansowania mechanizmu zdolności wytwórczych. Komisja może zatem - bezpośrednio na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE - uznać środek pomocy za zgodny z rynkiem wewnętrznym. Komisja uważa jednocześnie, że przepisy sekcji 3.7.2 wytycznych dotyczących środowiska i energii mogłyby w tym przypadku służyć za wytyczne. Na tym etapie Komisja ma jednak wątpliwości, czy zgłoszone ulgi są potrzebne do zabezpieczenia finansowania mechanizmu zdolności wytwórczych, a zatem czy przyczyniają się pośrednio do osiągnięcia celu, jakim jest zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw energii w ramach mechanizmu zdolności wytwórczych z wymienionych niżej powodów.
Po pierwsze, Komisja zauważa, że jeżeli koszty związane z bezpieczeństwem dostaw wzrosłyby do poziomu, który stałby się nie do przyjęcia dla odbiorców energochłonnych, konsumenci ci mogą zasadniczo zmniejszyć swoje zużycie, aby uniknąć płatności. Jest to wynikiem specyficznego charakteru opłaty mocowej, którego celem jest zachęcić odbiorców przemysłowych do odejścia od zapotrzebowania na energię elektryczną w okresach szczytowego poboru, dążenia do obniżenia szczytowych poziomów zapotrzebowania oraz zmniejszenia ryzyka związanego z bezpieczeństwem dostaw energii. Po drugie, jeżeli chodzi o zgłoszone ulgi, Komisja zauważa, że dzięki częściowemu zwolnieniu z udziału w finansowaniu mechanizmu zdolności wytwórczych odbiorcy energochłonni nie będą ponosić pełnych kosztów zużywanej przez siebie energii elektrycznej, zwłaszcza w momentach szczytowego zapotrzebowania i niedoboru dostaw. W związku z tym zgłoszone ulgi mogą mieć dwa negatywne skutki: z jednej strony istnieje ryzyko, że zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie nieefektywnie wyższe w okresach niedoboru, z drugiej strony wyższe będzie również w tych okresach zapotrzebowanie na dodatkową zdolność w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii.
Władze polskie argumentowały, że wzorzec konsumpcyjny wybranych beneficjentów jest w dużej mierze nieelastyczny oraz że zgłoszone ulgi nie wpłyną na ich zachowanie, a jeżeli to nastąpi, wpływ ten będzie bardzo ograniczony. Komisja zauważa jednak, że popyt na energię elektryczną jest uzależniony od zmiany cen i że przypadki, w których zmiana ceny nie pływa na popyt, mają charakter wyjątkowy. Z tego względu Komisja zwraca się do Polski, oraz do wszystkich zainteresowanych stron, o przedstawienie dodatkowych dowodów w tym zakresie.
