Rezolucja Komitetu Regionów w sprawie kryzysu finansowego(2009/C 76/13)
(Dz.U.UE C z dnia 31 marca 2009 r.)
KOMITET REGIONÓW
1. Wyraża zaniepokojenie poważnymi konsekwencjami społecznymi kryzysu finansowego i jego skutkami dla całej gospodarki, a w szczególności dla jednostek terytorialnych i obywateli. W związku z tym wzywa do podjęcia zdecydowanych działań mających na celu wsparcie popytowej strony gospodarki, a w szczególności pomoc małym i średnim przedsiębiorstwom oraz samorządom lokalnym i regionalnym z myślą o zachowaniu spójności i o zabezpieczeniu najważniejszych inwestycji i projektów z zakresu infrastruktury.
2. W pełni popiera cel dotyczący bezpiecznego jednolitego rynku finansowego w Unii Europejskiej, opartego na wysokich wymogach przejrzystości oraz na nowoczesnym systemie nadzoru na odpowiednim szczeblu zarządzania, który będzie reagował na niepokojące sygnały. Podkreśla, że powinno się unikać takich środków i uregulowań, które mogą zdławić rynek finansowy, a wspólne wysiłki powinny zmierzać do zagwarantowania solidnego zarządzania finansowego, tak aby możliwe było przywrócenie zaufania do gospodarki.
Odnośnie do unijnych inicjatyw w celu zahamowania i przezwyciężenia kryzysu finansowego KR:
3. Przyjmuje z zadowoleniem porozumienie osiągnięte przez Radę Europejską w dniach 15-16 października 2008 r., które jest warunkiem wstępnym przywrócenia klimatu zaufania do rynków finansowych, i uważa, że decyzje podjęte przez Radę stanowią ważne kroki na drodze do odbudowania zaufania w sektorze finansowym i do ograniczenia wpływu kryzysu na gospodarkę, mimo że oznaczają koszty dla budżetów i podatników.
4. Akceptuje decyzję UE w sprawie zwiększenia gwarancji minimalnych dla depozytów obywateli na terytorium Unii Europejskiej, przyjmuje ją z zadowoleniem jako odpowiedni środek zabezpieczenia oszczędności obywateli w UE i szybkiego odbudowania zaufania do systemu bankowego, który nie pociąga za sobą ani dodatkowych kosztów dla podatników, ani zakłócenia konkurencji, ponadto wspiera cel uniknięcia bankructwa głównych banków UE.
5. Z zadowoleniem przyjmuje deklarację państw członkowskich o przeznaczeniu do roku 2011 za pośrednictwem Europejskiego Banku Inwestycyjnego 30 miliardów euro na pomoc małym i średnim przedsiębiorstwom w Europie, podkreśla jednak, że jest to dopiero pierwszy etap wspierania gospodarki.
6. Podkreśla znaczącą rolę Europejskiego Funduszu Społecznego i programów mających na celu łagodzenie negatywnych skutków obecnego kryzysu oraz wzywa Komisję Europejską, by rozważyła możliwości dostosowania istniejącego instrumentu do bieżących okoliczności, w tym do dokonania przeglądu Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (EAGF) w celu zwiększenia skuteczności tego instrumentu.
7. Wspiera ostatnie inicjatywy Komisji, których celem jest zmiana dyrektyw regulujących działanie rynków finansowych ze szczególnym uwzględnieniem środków nadzoru, zarządzania ryzykiem i zarządzania kryzysowego i wzywa Komisję Europejską do uwzględnienia roli samorządów lokalnych i regionalnych.
8. Nawołuje Komisję Europejską do wystąpienia z wnioskiem w sprawie harmonizacji elementów informacji o produktach finansowych, jakie podają instytucje finansowe. We wniosku zobowiązano by te instytucje do przedstawiania poziomu ryzyka w łatwo zrozumiały sposób, uproszczono by umowy i postawiono jasne wymogi przejrzystości w stosunku do usług bankowych.
9. Wzywa Komisję Europejską do działania na rzecz porozumienia w sprawie kodeksu postępowania, tak aby działania instytucji finansowych mające na celu maksymalizację zysku nie stały w sprzeczności z ogólnym interesem publicznym.
10. Podkreśla ponadto, że konsekwencje kryzysu finansowego dla gospodarki nie powinny zmienić ustalonych długoterminowych priorytetów politycznych UE, w szczególności wsparcia dla programu zwiększenia zatrudnienia i poprawy jego jakości, wsparcia dla badań i innowacji, poprawy konkurencyjności, wzmacniania spójności terytorialnej i przeciwdziałania przyczynom i skutkom globalnego ocieplenia.
11. Wzywa Komisję Europejską do uważnego monitorowania zadłużenia osobistego, zwłaszcza zadłużenia na kartach kredytowych, które szybko wzrasta, uniemożliwiając pożyczkobiorcom spłacanie zobowiązań.
12. Z zadowoleniem przyjmuje wyznaczenie grupy wysokiego szczebla, która będzie się zajmować strukturą nadzoru europejskiego rynku finansowego i zauważa, że grupa ta składa się z ekspertów z instytucji finansowych, krajowych ministerstw finansów, bankowości i przemysłu. Niestety, w grupie de Larosière'a nie jest reprezentowany szczebel lokalny i regionalny. W związku z tym wzywa do wyznaczenia przedstawiciela Komitetu Regionów.
13. Wzywa do utworzenia odpowiednich ram regulacyjnych, które obejmowałyby skuteczne systemy przepisów i narzędzia egzekwowania prawa.
14. Wzywa do gruntownej rewizji międzynarodowego systemu finansowego, zwiększenia przejrzystości operacji finansowych, sprawdzenia norm ostrożnościowych i norm rachunkowości obowiązujących w instytucjach finansowych, zwiększenia odpowiedzialności kadry kierowniczej i ograniczenia tych elementów systemu, które zachęcają do podejmowania nadmiernego ryzyka (np. sekurytyzacja, polityka wynagrodzeń). Wreszcie kładzie nacisk na lepszą koordynację między różnymi krajowymi władzami nadzorczymi w kwestii nadzoru nad ponadnarodowymi grupami finansowymi.
Wymiar lokalny systemu finansowego
15. Przypomina, że samorządy lokalne i regionalne są odpowiedzialne za jedną trzecią wydatków publicznych i ponad dwie trzecie inwestycji publicznych w UE, muszą zatem być traktowane jako aktywne podmioty zaangażowane w rozwiązywanie kryzysu i w utrzymanie wzrostu gospodarczego w przyszłości. W związku z tym podkreśla, że należy wspierać samorządy lokalne i regionalne podejmujące działania inwestycyjne np. w zakresie infrastruktury, tak aby nie dopuścić do niebezpiecznej spirali, w której brak inwestycji prowadzi do spadku zatrudnienia i niedostępności kredytów, co pociąga za sobą dalszy spadek inwestycji.
16. Podkreśla, że kryzys finansowy bezpośrednio dotyka samorządy lokalne i regionalne, gdyż w wielu krajach banki oszczędnościowe są silnie zakotwiczone w regionach. Mają one bezpośredni kontakt z miejscową ludnością i firmami oraz przyczyniają się do spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, gdyż są źródłem siły napędowej dla nowych inicjatyw gospodarczych oraz małych i średnich przedsiębiorstw.
17. Apeluje w związku z tym do Rady, Komisji i państw członkowskich o uznanie istotnej roli szczebla lokalnego i regionalnego w funkcjonowaniu publicznych pośredników finansowych. Wnosi, aby na etapie opracowywania i wdrażania nowej struktury systemu finansowego UE zasięgano opinii samorządów lokalnych i regionalnych w celu zagwarantowania oddolnej i odgórnej wymiany doświadczeń i przepływu specjalistycznej wiedzy, z korzyścią dla gospodarki, MŚP i obywateli.
Polityka konkurencji
18. Z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie zastosowania zasad pomocy państwa do środków podjętych w odniesieniu do instytucji finansowych w kontekście obecnego globalnego kryzysu finansowego(1) oraz wzywa Komisję Europejską do ścisłego monitorowania następstw pomocy państwa przyznanej na podstawie art. 87 ust. 3 lit b) indywidualnym bankom, aby upewnić się, że pomoc taką ograniczono do niezbędnego minimum i podjęto działania w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji.
19. Z zadowoleniem przyjmuje porozumienie w sprawie minimalnych gwarancji dla depozytów w wysokości 50 tys. EUR i wzywa do podjęcia odpowiednich zachęt fiskalnych skierowanych do ogółu społeczeństwa, które ograniczą zakłócenia konkurencji do minimum i zagwarantują równe reguły gry wszystkim instytucjom sektora finansowego. Środki te są konieczne, aby odzyskać zaufanie obywateli do systemu finansowego.
20. Proponuje przeprowadzenie takiej korekty systemu oceny ratingowej, aby stworzyć proste kody lub kategorie umożliwiające rozróżnienie banków o ostrożnym profilu inwestycyjnym od banków stosujących bardziej ryzykowne podejście. Jest zdania, że w tym celu bardzo pożytecznym rozwiązaniem byłoby utworzenie Europejskiej Agencji Ratingowej.
21. Popiera wysiłki Komisji Europejskiej mające na celu wyeliminowanie wszelkich zakłóceń na wewnętrznym rynku finansowym (sprawozdanie końcowe z badania sektorowego bankowości detalicznej z 31 stycznia 2007 r.), utrzymującego się podziału rynku według granic państw, a także zróżnicowania w stosowanych marżach, praktykach ustalania cen, wzorcach sprzedaży oraz asymetrii informacyjnej. Aprobuje wyznaczony przez Komisję Europejską cel pełnego urzeczywistnienia wspólnego rynku finansowego, który byłby bardziej przejrzysty, solidniejszy i zdolny do szybszego reagowania na wyzwania o skali światowej.
Kwestie budżetowe
22. Przypomina, że samorządy lokalne i regionalne są ważnymi podmiotami politycznymi i budżetowymi, jeśli chodzi o podejmowanie wyzwań zasadniczych dla następnych dziesięcioleci w Europie.
23. Podkreśla, że kryzys finansowy i jego negatywny wpływ na wzrost gospodarczy i zatrudnienie zwiększy zapotrzebowanie na pomoc, opiekę społeczną oraz usługi publiczne po cenach preferencyjnych, a samorządy lokalne i regionalne ogrywają pierwszoplanową rolę w spełnianiu tych oczekiwań.
24. Zwraca uwagę na dające się przewidzieć pogorszenie warunków finansowania dla podmiotów gospodarczych, także dla samorządów lokalnych i regionalnych, co z kolei może wpłynąć na ich zdolność zaciągania kredytów na nowe inwestycje.
25. Apeluje o szczególne uwzględnienie zdolności samorządów lokalnych i regionalnych w zakresie finansowania oraz prosi o odpowiednie wsparcie dla tych samorządów w sytuacji, gdy zwiększone koszty finansowania i obciążenie długiem zagrażają wykonaniu na czas solidnych pod innymi względami projektów, które są ważne i wartościowe dla regionów i całej gospodarki UE.
Polityka spójności
26. Wzywa do bardziej elastycznego wykorzystywania funduszy strukturalnych w obecnym okresie oraz opowiada się między innymi za tym, by dać więcej czasu na uruchomienie środków z funduszy strukturalnych, tj. zamiast formuły: rok referencyjny + 2 (N+2) stosować formułę: rok referencyjny + 3 (N+3), co miałoby zagwarantować, że projekty o wysokiej jakości, które powinny przynieść skuteczne rozwiązania, nie będą wystawione na niepotrzebne niebezpieczeństwo utraty finansowania unijnego.
27. Wzywa instytucje finansowe, europejskie organy władzy i banki do przeznaczenia odpowiedniego finansowania lub gwarancji na rzecz inwestycji w infrastrukturę oraz innowacyjnych projektów o zbadanej jakości przyczyniających się do wzrostu konkurencyjności i wydajności. Nalega, aby z należytą uwagą potraktować fakt, że niezrealizowanie takich inwestycji na czas miałoby nie tylko bezpośredni ujemny wpływ na obszary, których one dotyczą, i ich MŚP, ale także pociągnęłoby za sobą negatywne skutki dla przemysłu UE, wpływając tym samym na wzrost gospodarczy i narażając na utratę wartościowych miejsc pracy.
28. Wzywa, by środki przeznaczone dla samorządów lokalnych i regionalnych pochodzące ze współfinansowania, tak jak środki z EFRR i EFS przydzielane w ramach programów operacyjnych, nie były zaliczane dla celów paktów stabilizacji w poszczególnych krajach. Dzięki temu samorządy lokalne mogłyby zainicjować projekty na rzecz wzrostu i rozwoju gospodarki lokalnej oraz rynku pracy, nie narażając się na negatywne skutki wynikające z ograniczeń nakładanych w tych krajach na władze lokalne, które naruszają ów pakt (zablokowanie dostępu do pożyczek i możliwości zatrudniania oraz cięcia środków publicznych).
29. Proponuje ściślejsze partnerstwo instytucjonalne miedzy KR-em a EBI, zgodnie z celami wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej, jak zapisano w postanowieniach Traktatu WE, a w szczególności w jego Protokole nr 28 w sprawie spójności gospodarczej i społecznej.
30. Popiera zapowiadane przez EBI reformy w zakresie: uproszczenia procedur dostępu do pożyczek; rozszerzenia zasięgu pożyczek na inwestycje w aktywa niematerialne (licencje, badania naukowe itp.); podziału ryzyka między EBI a bankami oraz przejrzystości korzyści finansowych przyznawanych MŚP. Wzywa do wzmocnienia zdolności interwencyjnej EBI w odniesieniu do projektów infrastrukturalnych, szczególnie poprzez wykorzystanie długoterminowych funduszy inwestycyjnych (equities) do zwiększenia znaczenia EBI. Proponuje, na zakończenie, opracowanie mechanizmu angażującego EBI na wzór mechanizmów wspierających MŚP. Jego celem byłoby wspomaganie zdolności samorządów lokalnych i regionalnych współfinansowania projektów odnoszących się do spójności terytorialnej.
Europa na zasadach rozwoju zrównoważonego
31. Potwierdza swe zaangażowanie na rzecz realizacji celów związanych ze zmianami klimatycznymi i wyraża nadzieję, że zostaną one osiągnięte niezależnie od trudności gospodarczych. W związku z tym należy podjąć wysiłki na rzecz skierowania europejskich inwestycji na technologie związane z energią odnawialną, poprzez finansowanie programów (dot. transportu, budynków itp.) oraz badań naukowych, zwłaszcza w MŚP.
32. Utrzymuje swe zaangażowanie na rzecz osiągnięcia dynamicznego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego z zachowaniem solidnego europejskiego modelu społecznego, efektywności energetycznej i zmniejszonego negatywnego oddziaływania na środowisko. Stwierdza, że nawet w obecnych wyjątkowych okolicznościach celom tym nie mogą zagrażać działania UE, władz krajowych, lokalnych ani regionalnych; wręcz przeciwnie, wzywa odpowiedzialne podmioty do podjęcia wiodącej roli i przekształcenia ryzyka w szanse, poprzez wspieranie badań i inwestycji w wydajne technologie, które przyniosłyby długoterminową poprawę gospodarki wraz z działaniami w stosunku do środowiska naturalnego opartymi na zasadzie rozwoju zrównoważonego.
33. Zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz kolejnym przewodnictwom Unii Europejskiej.
Bruksela, 27 listopada 2008 r.
|
Przewodniczący |
|
Komitetu Regionów |
|
Luc VAN DEN BRANDE |
______
(1) COM(2008/C 280/02) z 25 października 2008 r.
