Ramowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA ¹

z dnia 28 sierpnia 2017 r.

w sprawie ramowego programu zajęć praktycznych dla kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego

Na podstawie art. 5 ust. 14 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2017 r. poz. 125 i 767) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa ramowy program zajęć praktycznych oraz sposób ich odbywania, dokumentowania i zaliczania, w tym zakres danych, które powinny być zawarte w dzienniku praktyk, dla kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego.

§ 2. Ramowy program zajęć praktycznych dla kierunku:

1) lekarskiego określa załącznik nr 1 do rozporządzenia;

2) lekarsko-dentystycznego określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§  3. 

1. Student odbywa praktyczne nauczanie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, zwane dalej "praktycznym nauczaniem", zgodnie z programem praktycznego nauczania opracowanym przez radę programową wydziału i zatwierdzonym przez dziekana.

2. Przed rozpoczęciem każdego modułu praktycznego nauczania jego opiekun zaznajamia studenta z programem zajęć, zakresem zadań i czynności praktycznych oraz sposobem ich wykonywania.

§  4. 

1. Przebieg praktycznego nauczania dokumentuje dziennik praktyk, w którym student odnotowuje wykonywane czynności praktyczne oraz nabywane umiejętności. Wykonanie czynności i nabycie umiejętności potwierdza opiekun, o którym mowa w § 3 ust. 2.

2. Dziennik praktyk zawiera:

1) nazwę uczelni macierzystej;

2) zdjęcie studenta;

3) imię (imiona) i nazwisko studenta umieszczone na każdej stronie dziennika;

4) numer albumu;

5) datę wystawienia dziennika wraz z podpisem dziekana;

6) nazwę i adres podmiotów leczniczych, w których odbywane jest praktyczne nauczanie;

7) moduły lub przedmioty, w jakich prowadzi się praktyczne nauczanie, z wyszczególnieniem umiejętności, jakie nabyć musi student, wraz z liczbą godzin, w ramach których odbywa się nauczanie danego modułu;

8) informację o zaliczeniu i jego formie, wraz z informacją o zaliczeniu poszczególnych umiejętności wchodzących w skład modułu lub przedmiotu, potwierdzoną podpisem podmiotu leczniczego, w którym odbywane jest praktyczne nauczanie, wraz z podpisem opiekuna, o którym mowa w § 3 ust. 2;

9) miejsce na uwagi.

3. Po zakończeniu praktycznego nauczania student przedkłada dziekanowi wypełniony dziennik praktyk.

§ 5. Praktyczne nauczanie zalicza dziekan na podstawie wpisów w dzienniku praktyk.

§ 6. Dziennik praktyk jest dołączany do dokumentacji przebiegu studiów.

§ 7. Rozporządzenie stosuje się do studentów kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego począwszy od roku akademickiego 2017/2018.

§ 8. Traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2012 r. w sprawie ramowego programu zajęć praktycznych oraz sposobu ich odbywania, dokumentowania i zaliczania (Dz. U. poz. 900).

§ 9. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 października 2017 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

RAMOWY PROGRAM ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH DLA KIERUNKU LEKARSKIEGO

1. Cel praktycznego nauczania

Celem praktycznego nauczania jest poszerzenie wiedzy i nabycie umiejętności i kompetencji zawartych w standardach kształcenia dla kierunku lekarskiego.

2. Czas trwania praktycznego nauczania

Czas trwania praktycznego nauczania regulują standardy kształcenia dla kierunku lekarskiego. Umiejętności praktyczne student może nabyć w symulowanych warunkach klinicznych oraz w trakcie zajęć prowadzonych zgodnie z obowiązującym programem nauczania na wcześniejszych latach studiów.

3. Rodzaj umiejętności nabywanych podczas praktycznego nauczania

W ramach praktycznego nauczania realizowane są efekty kształcenia zawarte w standardach kształcenia dla kierunku lekarskiego obejmujące następujące rodzaje umiejętności:

1) umiejętność A - czynności z nią związane student wykonuje prawidłowo i w pełni samodzielnie;

2) umiejętność B - student zna zasady wykonywania czynności z nią związanych, potrafi przy nich asystować.

Lp.	STANDARDOWE PROCEDURY MEDYCZNE	Rodzaj umiejętności
1	2	3
1	Pomiar temperatury ciała	A
2	Pomiar tętna	A
3	Nieinwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego	A
4	Monitorowanie parametrów życiowych przy pomocy kardiomonitora	A
5	Wprowadzenie rurki ustno-gardłowej	A
6	Posługiwanie się pulsoksymetrią	A
7	Pomiar szczytowego przepływu wydechowego	A
8	Badanie odruchów noworodkowych	A
9	Wykonanie pomiarów antropometrycznych	A
10	Wentylacja przez maskę twarzową workiem samorozprężalnym	A
11	Znajomość podstawowych zasad prowadzenia wentylacji zastępczej	A
12	Pobieranie obwodowej krwi żylnej	A
13	Założenie wkłucia obwodowego	A
14	Wykonanie wstrzyknięcia dożylnego, domięśniowego i podskórnego	A
15	Pobieranie posiewów krwi	A
16	Pobieranie krwi tętniczej	В
17	Pobieranie arterializowanej krwi włośniczkowej	A
18	Wykonanie prostych testów paskowych, pomiar stężenia glukozy we krwi	A
19	Pobieranie wymazów z nosa, gardła i skóry	A
20	Nakłucie jamy opłucnowej	В
21	Zbadanie palcem przez odbyt	A
22	Cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet i mężczyzn	A
23	Zgłębnikowanie żołądka	A
24	Płukanie żołądka	В
25	Wykonanie lewatywy	В
26	Wykonanie i interpretacja standardowego elektrokardiogramu spoczynkowego	A
27	Wykonanie kardiowersji elektrycznej i defibrylacji serca	A
28	Przeprowadzenie orientacyjnego badania pola widzenia	A
29	Przeprowadzenie orientacyjnego badania otoskopowego	A
30	Drenaż jamy opłucnej	В
31	Umiejętność zastosowania wstępnego odbarczenia jamy opłucnowej w nagłym przypadku np. odmy prężnej	A
32	Drenaż osierdzia	В
33	Umiejętność zastosowania wstępnego odbarczenia tamponady	A
34	Nakłucie jamy otrzewnowej	В
35	Nakłucie lędźwiowe	В
36	Wykonanie testów naskórkowych, prób śródskórnych i skaryfikacyjnych oraz interpretacja ich wyników	В
37	Założenie jałowych rękawiczek, fartucha operacyjnego oraz przygotowanie pola operacyjnego zgodnie z zasadami aseptyki	A
38	Umiejętność zszycia prostej rany oraz usunięcia szwów przy pomocy narzędzi chirurgicznych	A
39	Znieczulenie miejscowe okolicy operowanej	A
40	Zaopatrzenie prostej rany	A
41	Założenie i zmiana jałowego opatrunku chirurgicznego	A
42	Zaopatrzenie krwawienia zewnętrznego	A
43	Doraźne unieruchomienie kończyny, a także wybór rodzaju unieruchomienia koniecznego do zastosowania w typowych sytuacjach klinicznych	A
44	Nacięcie i drenaż ropnia	В
45	Wykonanie badania ginekologicznego i gruczołu piersiowego	A
46	Wykonanie tamponady przedniej	A
47	Usuwanie woskowiny usznej	В
48	Wycięcie guza łagodnego i złośliwego skóry i błon śluzowych	В
49	Wycięcie węzła chłonnego	В
50	Wykonanie biopsji cienkoigłowej i gruboigłowej	B
51	Pielęgnacja portu naczyniowego i dootrzewnowego	B
52	Wykonanie badania USG w stanach zagrożenia życia, w szczególności w przypadku: zawału serca z wysiękiem opłucnej, kardiomiopatii rozszerzeniowej z ciężką dysfunkcją skurczową obukomorową, wysięku opłucnej, tamponady serca, rozwarstwienia aorty, kamicy pęcherzyka żółciowego - w stanie ostrego zapalenia, stłuszczenia wątroby z płynem w otrzewnej, pęknięcia śledziony, tętniaka aorty brzusznej z rozwarstwieniem	B

Lp.	ZŁOŻONE CZYNNOŚCI MEDYCZNE	Rodzaj umiejętności
1	2	3
1	Przeprowadzenie wywiadu lekarskiego z pacjentem dorosłym, w tym z pacjentem w wieku podeszłym oraz pacjentem niepełnosprawnym	A
2	Przeprowadzenie pełnego i ukierunkowanego badania fizykalnego	A
3	Ocena stanu ogólnego, stanu przytomności i świadomości pacjenta	A
4	Przeprowadzenie diagnostyki różnicowej najczęstszych chorób pacjentów dorosłych	A
5	Planowanie postępowania diagnostycznego, terapeutycznego i profilaktycznego w najczęstszych chorobach pacjentów dorosłych	A
6	Planowanie programu rehabilitacji w najczęstszych chorobach pacjentów dorosłych	В
7	Interpretacja badań laboratoryjnych	A
8	Interpretacja wyników badań cytologicznych i histopatologicznych	A
9	Interpretacja wyników badania spirometrycznego	A
10	Ocena możliwości wystąpienia błędu przedlaboratoryjnego i zasady jego unikania, z uwzględnieniem znajomości antykoagulantów używanych w badaniach laboratoryjnych i przyłóżkowych	A
11	Zapobieganie, rozpoznawanie i leczenie chorób stanowiących najczęstszą przyczynę zgłaszania się pacjentów do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej	A
12	Ocena stanu pacjenta nieprzytomnego	A
13	Wybór zgodnego z prawem postępowania lekarskiego w sytuacji konieczności działania bez zgody pacjenta	A
14	Rozpoznanie stanów nagłego zagrożenia życia i zasady postępowania w tych stanach	A
15	Pielęgnacja i postępowanie w typowych powikłaniach kolostomii, urostomii, ileostomii i gastrostomii	В
16	Rozpoznanie obrzęku chłonnego, znajomość zasad profilaktyki obrzęku chłonnego u pacjentów po limfadenektomiach i radioterapii, umiejętność postępowania w powikłaniach spowodowanych obrzękiem chłonnym	В
17	Rozpoznanie, profilaktyka i leczenie powikłań wczesnych i odległych po leczeniu onkologicznym (radioterapia i chemioterapia), ze szczególnym uwzględnieniem powikłań ze strony przewodu pokarmowego	В
18	Kliniczna ocena układu chłonnego	A
19	Rozpoznanie, profilaktyka i leczenie stanów przednowotworowych w obrębie błony śluzowej i skóry	В
20	Żywienie dojelitowe, pozajelitowe, płynoterapia w różnych stanach chorobowych ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów onkologicznych	B
21	Różnicowanie zmian poterapeutycznych i nawrotów choroby nowotworowej	B
22	Przekazywanie informacji z zastosowaniem technik komunikacyjnych dostosowanych do różnych odbiorców	A
23	Przekazywanie niepomyślnych wiadomości z wykorzystaniem specjalistycznych protokołów (m.in. SPIKES, EMPATIA, ABCDE )	A
24	Komunikacja w interdyscyplinarnym zespole medycznym (w tym z użyciem protokołów ATMIST, RSVP, SBAR)	A
25	Komunikowanie się z pacjentem i rodziną pacjenta ze szczególnym uwzględnieniem pacjenta onkologicznego i jego rodziny	В
26	Ocena stanu ogólnego i jakości życia w przypadku udzielania pacjentowi świadczeń zdrowotnych, w szczególności z zakresu onkologii	В
27	Umiejętność ustalenia wskazań do modyfikacji trybu życia i diety, w szczególności pacjentowi onkologicznemu	B
28	Postępowanie w zaburzeniach metabolicznych u pacjentów onkologicznych oraz w stanach nagłego zagrożenia życia w onkologii	В
29	Rozpoznanie stanu po spożyciu alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych	A
30	Monitorowanie stanu pacjenta zatrutego	A
31	Postępowanie wstępne w zatruciach	A
32	Przeprowadzenie badania psychiatrycznego	A
33	Ocena i opis stanu psychicznego pacjenta	A
34	Rozpoznanie i postępowanie w stanach nagłych związanych z zaburzeniami psychicznymi	A
35	Rozpoznanie agonii i stwierdzenie zgonu pacjenta	A
36	Postępowanie, leczenie i rehabilitacja w warunkach ambulatoryjnych i domowych u pacjentów przewlekle chorych	В
37	Kwalifikowanie pacjenta do leczenia w warunkach oddziału zakaźnego	В
38	Przeprowadzenie wywiadu lekarskiego z pacjentem do ukończenia 18. roku życia i jego rodzicami	A
39	Przeprowadzenie badania fizykalnego pacjenta do ukończenia 18. roku życia	A
40	Zapoznanie się z zasadami pielęgnacji i karmienia noworodka oraz niemowlęcia	A
41	Ocena stanu noworodka	A
42	Ocena dojrzałości noworodka	A
43	Posługiwanie się siatkami centylowymi	A
44	Ocena stopnia zaawansowania dojrzewania płciowego	В
45	Przeprowadzenie badania bilansowego pacjenta do ukończenia 18. roku życia	A
46	Przeprowadzenie diagnostyki różnicowej najczęstszych chorób pacjentów do ukończenia 18. roku życia	A
47	Planowanie postępowania diagnostycznego, terapeutycznego i profilaktycznego w najczęstszych chorobach pacjentów do ukończenia 18. roku życia	A
48	Planowanie programu rehabilitacji w najczęstszych chorobach pacjentów do ukończenia 18. roku życia	В
49	Kwalifikowanie pacjenta do szczepień oraz stosowanie kalendarza szczepień u pacjentów do ukończenia 18. roku życia	В
50	Leczenie tlenem	A
51	Prowadzenie podstawowych czynności ratunkowych, z wyszczególnieniem pacjentów do ukończenia 18. roku życia i pacjentów dorosłych, w tym z użyciem fantomów	A
52	Działanie w algorytmie zaawansowanych czynności ratunkowych, z wyszczególnieniem pacjentów do ukończenia 18. roku życia i pacjentów dorosłych, w tym z użyciem fantomów	A
53	Zbadanie jamy brzusznej w aspekcie ostrego brzucha	A
54	Rozpoznawanie objawów narastającego ciśnienia śródczaszkowego	В
55	Ocena funkcjonalna pacjenta niepełnosprawnego	A
56	Dokonywanie wyboru badania obrazowego RTG, TK, MRI lub USG oraz identyfikowanie w nim oznak zagrożenia życia	A
57	Interpretacja badania radiologicznego w zakresie najczęstszych typów złamań, szczególnie złamań kości długich	A
58	Asystowanie przy badaniu USG i jego interpretacja	A
59	Planowanie postępowania w przypadku ekspozycji na zakażenie przenoszone drogą krwi	A
60	Rozpoznanie objawów lekozależności i zaplanowanie jej leczenia	В
61	Przetoczenie krwi i jej składników oraz preparatów krwiopochodnych	В
62	Interpretacja wyników badań z zakresu immunologii transfuzjologicznej: grupa krwi, próba zgodności, testy antyglobulinowe	A
63	Znajomość zasad postępowania w przypadku wystąpienia powikłań poprzetoczeniowych	A
64	Ocena wskazań do wykonania punkcji nadłonowej i uczestnictwo w jej wykonaniu	В
65	Asysta przy typowych procedurach urologicznych (np. endoskopia diagnostyczna i terapeutyczna układu moczowego, litotrypsja, punkcja prostaty, typowe zabiegi operacyjne)	В
66	Rozpoznanie stanów okulistycznych wymagających natychmiastowej pomocy specjalistycznej i udzielenie wstępnej, kwalifikowanej pomocy w przypadkach urazów fizycznych i chemicznych oka	A
67	Wykonanie badania dna oka oftalmoskopem bezpośrednim i jego interpretacja w zakresie oceny tarczy nerwu wzrokowego i dużych naczyń (obrzęk tarczy nerwu wzrokowego i wylewy, brak różowego refleksu)	В
68	Znajomość zasad postępowania okołooperacyjnego	A
69	Kwalifikowanie pacjenta do operacji ze wskazań nagłych i planowych	В
70	Kontrola poprawności ukrwienia kończyny po założeniu opatrunku unieruchamiającego	A
71	Postępowanie w stanie wstrząsu urazowego oraz obrażeń wielonarządowych	В
72	Unieruchomienie kręgosłupa szyjnego i piersiowo-lędźwiowego u pacjenta po urazach	A
73	Ocena odleżyny i zastosowanie odpowiedniego opatrunku	В
74	Rozpoznanie objawów podmiotowych i przedmiotowych świadczących o nieprawidłowym przebiegu ciąży (nieprawidłowe krwawienia, ocena czynności skurczowej macicy)	В
75	Interpretacja wyników badania fizykalnego ciężarnej (ciśnienie tętnicze, czynność serca matki i płodu) oraz wyników badań laboratoryjnych świadczących o patologii ciąży	A
76	Interpretacja zapisu kardiotokografii (KTG)	В
77	Rozpoznanie rozpoczynającego się porodu, rozpoznanie nieprawidłowego czasu jego trwania	В
78	Asysta przy odbieraniu porodu fizjologicznego	В
79	Interpretacja objawów podmiotowych i przedmiotowych w czasie połogu	B
80	Ustalenie wskazań i przeciwwskazań do stosowania różnych metod antykoncepcji oraz metod naturalnego planowania rodziny	A
81	Interpretacja charakterystyk produktów leczniczych oraz krytyczna ocena materiałów reklamowych dotyczących produktów leczniczych	A
82	Analiza ewentualnych działań niepożądanych poszczególnych produktów leczniczych oraz interakcji między nimi	A
83	Planowanie konsultacji specjalistycznych	A
84	Kwalifikowanie pacjenta do leczenia domowego i szpitalnego	A
85	Stosowanie leczenia dietetycznego	A
86	Stosowanie indywidualizacji obowiązujących zaleceń terapeutycznych oraz innych metod leczenia wobec nieskuteczności bądź przeciwwskazań do terapii standardowej	В
87	Definiowanie stanów, w których czas dalszego trwania życia, stan funkcjonalny, preferencje pacjenta ograniczają postępowanie zgodne z określonymi dla danej choroby zaleceniami	В
88	Praktyczna znajomość zasad zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz takich umów finansowanych ze środków niepublicznych	A
89	Umiejętność wypisywania recept na leki gotowe, recepturowe (w tym środki odurzające lub substancje psychotropowe) ze zróżnicowaniem stosowania do przysługujących pacjentom uprawnień	A
90	Umiejętność wypisywania skierowań na badania dodatkowe, transport sanitarny, zwolnień od pracy	A
91	Prowadzenie dokumentacji medycznej pacjenta	A

ZAŁĄCZNIK Nr  2

RAMOWY PROGRAM ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH DLA KIERUNKU LEKARSKO-DENTYSTYCZNEGO

1. Cel praktycznego nauczania

Celem praktycznego nauczania jest pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i utrwalenie praktycznych umiejętności z zakresu promocji zdrowia oraz zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób wchodzących w zakres stomatologii jako przygotowanie studenta do samodzielnego wykonywania zawodu lekarza dentysty.

2. Czas trwania praktycznego nauczania

Czas trwania praktycznego nauczania regulują standardy kształcenia dla kierunku lekarsko-dentystycznego. Umiejętności praktyczne student może nabyć w symulowanych warunkach klinicznych, także przy użyciu fantomów, oraz w trakcie zajęć prowadzonych zgodnie z obowiązującym programem nauczania na wcześniejszych latach studiów. Zajęcia te powinny umożliwić studentom nabycie praktycznych umiejętności stosowania instrumentów i narzędzi stomatologicznych oraz praktycznego przeprowadzania zabiegów w różnych specjalnościach lekarsko-dentystycznych z zachowaniem zasad ergonomii.

3. Program praktycznego nauczania z zakresu stomatologii zachowawczej obejmuje:

1) organizację i metody pracy indywidualnej praktyki, w szczególności:

a) organizację pracy gabinetu stomatologicznego (ruch pacjentów, rejestracja, dokumentacja medyczna, sprawozdawczość, zasady wypisywania recept i skierowań na badania diagnostyczne oraz na konsultacje specjalistyczne),

b) ergonomię pracy lekarza dentysty, pracę z asystentką na cztery ręce,

c) współdziałanie z lekarzami i innymi osobami wykonującymi zawody medyczny lub zatrudnionymi w ochronie zdrowia,

d) praktyczną znajomość zasad zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz takich umów finansowanych ze środków niepublicznych,

e) prawidłową komunikację interpersonalną z pacjentami, ich opiekunami i zespołem stomatologicznym;

2) rozpoznawanie, profilaktykę i leczenie:

a) próchnicy zębów,

b) zapaleń miazgi,

c) martwicy i zgorzeli miazgi oraz chorób tkanek okołowierzchołkowych zęba,

d) niepróchnicowych uszkodzeń tkanek twardych zęba;

3) doskonalenie wykonywania następujących umiejętności i czynności:

a) diagnozowania próchnicy i wczesnych stadiów próchnicy, ze szczególnym uwzględnieniem oceny aktywności choroby, wykrywania i kwalifikacji zmian próchnicowych,

b) planowania postępowania profilaktyczno-leczniczego w próchnicy, z uwzględnieniem indywidualnych czynników ryzyka choroby,

c) leczenia próchnicy z zastosowaniem oszczędzających tkanki zęba metod opracowania ubytku i odpowiednich materiałów,

d) diagnostyki, profilaktyki i leczenia ubytków twardych tkanek zęba niepróchnicowego pochodzenia,

e) diagnozowania i leczenia chorób miazgi i tkanek okołowierzchołkowych (ekstyrpacja miazgi w znieczuleniu, leczenie kanałowe zębów z zainfekowaną miazgą, wypełnienie kanałów korzeniowych z użyciem różnych metod kondensacji gutaperki, praca z zastosowaniem koferdamu oraz z użyciem urządzeń powiększających, np. lup czy mikroskopu zabiegowego),

f) diagnostyki i postępowania leczniczego w przypadku pourazowych uszkodzeń zębów stałych,

g) zastosowania różnych metod obrazowania radiologicznego,

h) diagnozowania i usuwania przebarwień zębów,

i) prowadzenia instruktażu higieny jamy ustnej i motywowania chorego oraz oceny uzyskanych efektów,

j) stosowania profesjonalnych metod profilaktyki próchnicy i zapaleń dziąseł (profesjonalne usuwanie kamienia nazębnego i płytki nazębnej, stosowanie lakierów i żeli fluorkowych, lakierów chlorheksydynowych i uszczelniaczy bruzd),

k) planowania i oceny efektów edukacji prozdrowotnej w różnych grupach populacji.

4. Program praktycznego nauczania z zakresu stomatologii dziecięcej obejmuje:

1) utrwalenie i doskonalenie:

a) zasad komunikacji z pacjentem do ukończenia 18. roku życia i jego opiekunem oraz metod jego adaptacji do leczenia stomatologicznego,

b) postępowania stomatologicznego z pacjentami niepełnosprawnymi do ukończenia 18. roku życia;

2) rozpoznawanie, zapobieganie i leczenie:

a) próchnicy zębów w uzębieniu mlecznym,

b) próchnicy zębów stałych z niezakończonym rozwojem,

c) chorób miazgi zębów mlecznych i zębów stałych z niezakończonym rozwojem,

d) chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej w wieku rozwojowym,

e) próchnicy, chorób przyzębia;

3) postępowanie w pourazowym uszkodzeniu zębów mlecznych oraz zębów stałych z niezakończonym rozwojem (diagnostyka kliniczna i radiologiczna, uwarunkowania procedur leczniczych, badania kontrolne);

4) postępowanie stomatologiczne z pacjentami do ukończenia 18. roku życia obciążonymi chorobami układowymi;

5) doskonalenie następujących umiejętności i czynności:

a) oceny rozwoju zęba i przebiegu rozwoju uzębienia,

b) diagnozowania zaburzeń i wad rozwojowych uzębienia,

c) diagnozowania próchnicy zębów mlecznych i zębów stałych z niezakończonym rozwojem,

d) leczenia próchnicy zębów mlecznych i zębów stałych z niezakończonym rozwojem,

e) planowania i wykonywania zabiegów profilaktycznych u pacjenta do ukończenia 18. roku życia i kobiety ciężarnej,

f) postępowania leczniczego w chorobach miazgi zębów mlecznych,

g) leczenia chorób miazgi zębów stałych z niezakończonym rozwojem,

h) postępowania w pourazowym uszkodzeniu zębów stałych i mlecznych z niezakończonym rozwojem,

i) diagnozowania chorób i nieprawidłowości rozwojowych błony śluzowej jamy ustnej, zapaleń dziąseł i innych chorób przyzębia, określania periodontologicznych czynników przyczynowych i potrzeb w zakresie leczenia periodontologicznego.

5. Program praktycznego nauczania z zakresu chirurgii stomatologicznej obejmuje:

1) utrwalenie zasad:

a) znieczulenia miejscowego powierzchniowego, nasiękowego i przewodowego,

b) usuwania zębów u pacjentów do ukończenia 18. roku życia i dorosłych,

c) chirurgicznych ekstrakcji wewnątrz- i zewnątrzzębodołowych,

d) diagnostyki i postępowania w zapaleniu tkanek jamy ustnej,

e) współczesnej antybiotykoterapii w leczeniu zapaleń tkanek jamy ustnej, twarzy i szyi,

f) zapobiegania oraz metod diagnozowania i rozpoznawania nowotworów jamy ustnej,

g) profilaktyki zakażeń wirusami hepatotropowymi i HIV w chirurgii stomatologicznej,

h) pierwszej pomocy w pourazowych obrażeniach zębów i wyrostków zębodołowych;

2) rozpoznawanie, różnicowanie i zasady leczenia:

a) wczesnych i późnych powikłań po usunięciu zębów,

b) zębopochodnych stanów zapalnych,

c) torbieli,

d) zmian rozrostowych błony śluzowej jamy ustnej,

e) chorób stawów skroniowo-żuchwowych;

3) opanowanie następujących umiejętności i czynności:

a) zastosowania badań radiologicznych i ultrasonograficznych w chirurgii stomatologicznej,

b) znieczulenia powierzchniowego, nasiękowego i przewodowego w zakresie części twarzowej czaszki,

c) wykonania ekstrakcji zębów jedno- i wielokorzeniowych,

d) wykonania zabiegu chirurgicznego zaopatrzenia zębodołu po ekstrakcji zębów,

e) wykonania nacięcia wewnątrzustnych ropni zębopochodnych,

f) wykonania nakłucia zwiadowczego.

6. Program praktycznego nauczania z zakresu protetyki obejmuje:

1) utrwalenie zasad:

a) badania pacjenta oraz rozpoznania, zapobiegania i leczenia stanów wynikających z braków zębów, zaburzeń zwarcia, zaburzeń czynnościowych narządu żucia, zaburzeń w nieskomplikowanych przypadkach klinicznych,

b) planowania leczenia protetycznego,

c) współpracy z pracownią techniczną,

d) leczenia za pomocą protez stałych (wkład koronowo-korzeniowy, korony lane licowane, mosty),

e) wykonania uzupełnień tymczasowych,

f) wykonania płytowych protez ruchomych, częściowych i całkowitych, protez overdenture oraz szkieletowych,

g) leczenia z zastosowaniem metod implantologicznych,

h) rehabilitacji protetycznej po operacjach nowotworów części twarzowej czaszki,

i) naprawy w warunkach klinicznych i laboratoryjnych uszkodzonych uzupełnień protetycznych;

2) doskonalenie następujących umiejętności i czynności:

a) wykonania klinicznego protezy stałej, wkładu koronowo-korzeniowego, korony lanej licowanej, mostu,

b) wykonania klinicznego protezy płytowej, częściowej osiadającej,

c) wykonania klinicznego protezy całkowitej,

d) wykonania klinicznego protezy szkieletowej,

e) wykonania klinicznego naprawy protezy ruchomej.

7. Program praktycznego nauczania z zakresu chorób przyzębia i błony śluzowej obejmuje:

1) utrwalenie:

a) zasad diagnozowania, zapobiegania i leczenia (w tym farmakologicznego) chorób przyzębia i zapalenia okołowszczepowego,

b) sposobów kontroli czynników ryzyka chorób przyzębia i zapalenia okołowszczepowego,

c) zasad oceny wyników leczenia w chorobach przyzębia i wokół wszczepów zębowych,

d) zasad profilaktyki onkologicznej i minimalnej interwencji antynikotynowej;

2) postępowanie diagnostyczne i lecznicze w chorobach błony śluzowej jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem zmian i stanów przednowotworowych;

3) poznanie wskazań i zasad chirurgicznego leczenia periodontologicznego, leczenia protetycznego, ortodontycznego i implantologicznego u pacjentów z chorobą przyzębia;

4) doskonalenie następujących umiejętności:

a) oceny stanu klinicznego i radiologicznego przyzębia,

b) metod motywacji i instruktażu higieny jamy ustnej u pacjentów z chorobami przyzębia,

c) korekty miejscowych czynników etiologicznych, czynników ryzyka zapaleń dziąseł i przyzębia,

d) wykonania skalingu nad- i poddziąsłowego u pacjentów z zapaleniem przyzębia,

e) wykonania kiretażu zamkniętego,

f) postępowania w ostrych stanach periodontologicznych,

g) interpretacji podstawowych wyników badań laboratoryjnych.

8. Program praktycznego nauczania z zakresu ortodoncji obejmuje:

1) doskonalenie umiejętności rozpoznawania:

a) rozwoju prawidłowej i zaburzonej postaci zgryzu,

b) prawidłowej i nieprawidłowej funkcji układu ruchowego narządu żucia;

2) umiejętność planowania i realizowania procedur z zakresu profilaktyki ortodontycznej;

3) promocję prawidłowego rozwoju narządu żucia i eliminowania dysfunkcji i parafunkcji (profilaktyka pierwotna i wtórna);

4) opanowanie następujących czynności i umiejętności:

a) ustalania wskazań do wykonywania badań radiologicznych (ortopantomogramy, teleradiogramy, RTG przylegające osiowe),

b) oceny wskazań do:

- leczenia ortodontycznego,

- leczenia zespołowego wad twarzo-szczękowo-zgryzowych,

c) wykonania wycisku diagnostycznego, rejestracji okluzji,

d) stosowania bioterapii, mioterapii,

e) leczenia z zastosowaniem standardowych aparatów ortodontycznych i ortodontycznych protez dla pacjentów do ukończenia 18. roku życia,

f) naprawy uszkodzonego zdejmowanego aparatu ortodontycznego.

9. Program praktycznego nauczania z zakresu stomatologii zintegrowanej wieku rozwojowego obejmuje:

1) opanowanie wiedzy dotyczącej planowania i prowadzenia interdyscyplinarnego leczenia stomatologicznego pacjentów do ukończenia 18. roku życia;

2) postępowanie stomatologiczne z pacjentem niepełnosprawnym do ukończenia 18. roku życia;

3) promocję zdrowia poprzez współpracę ze szkołami, przedszkolami, szkołami rodzenia;

4) kompleksowe leczenie pacjenta w wieku rozwojowym.

10. Program praktycznego nauczania z zakresu stomatologii zintegrowanej wieku dorosłego obejmuje:

1) opracowanie interdyscyplinarnego planu leczenia stomatologicznego, indywidualnie dostosowanego do potrzeb leczniczych pacjenta, obejmującego zabiegi profilaktyczne, leczenie zachowawcze i endodontyczne oraz leczenie periodontologiczne, a także ewentualne zabiegi chirurgiczne i rehabilitację protetyczną narządu żucia;

2) zaplanowanie badań pomocniczych, np. radiologicznych, i konsultacji specjalistycznych, np. ortodontycznych, chirurgicznych;

3) wykonanie podstawowych zabiegów profilaktycznych, takich jak motywacja pacjenta do leczenia, instruktaż prawidłowego oczyszczania jamy ustnej, oczyszczanie złogów nazębnych oraz lakierowanie, lakowanie;

4) organizowanie pracy w gabinecie stomatologicznym zgodnie z zasadami ergonomii, koordynowanie współpracy w zespole: lekarz dentysta - asysta - technik - pacjent, a także prawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej;

5) kompleksowe leczenie pacjenta, w tym wykonywanie podstawowych zabiegów stomatologicznych w zakresie poszczególnych dyscyplin stomatologicznych;

6) nabycie umiejętności dobrej komunikacji z pacjentem, stosownie do jego wieku, wykształcenia, stanu zdrowia, potrzeb leczniczych, z wykorzystaniem wiedzy na temat psychologicznych aspektów leczenia stomatologicznego, zasad etyki lekarskiej i kultury osobistej.

11. Program praktycznego nauczania z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej obejmuje:

1) utrwalenie:

a) zasad diagnozowania i leczenia nowotworów i obrażeń w zakresie części twarzowej czaszki,

b) wskazań i przeciwwskazań do pobierania materiału do badań histopatologicznych z jamy ustnej,

c) zasad udzielania pierwszej pomocy w obrażeniach części twarzowej czaszki;

2) rozpoznawanie, różnicowanie i zasady leczenia:

a) guzów jamy ustnej i kości szczęk,

b) nerwobólów i zespołów bólowych twarzy,

c) chorób ślinianek, zatok szczękowych i stawów skroniowo-żuchwowych;

3) doskonalenie następujących umiejętności:

a) postępowania profilaktycznego i diagnostycznego w zmianach przednowotworowych jamy ustnej,

b) postępowania diagnostycznego w nowotworach jamy ustnej i kości szczęk,

c) zaopatrywania nieskomplikowanych obrażeń w obrębie części twarzowej czaszki,

d) postępowania w ostrych pourazowych krwawieniach z jamy ustnej.

12. Program praktycznego nauczania z zakresu gerostomatologii obejmuje:

1) poznanie:

a) zmian w obrębie narządu żucia w okresie starzenia,

b) chorób błony śluzowej jamy ustnej związanych z wiekiem,

c) opieki stomatologicznej nad pacjentami w podeszłym wieku w gabinecie stomatologicznym i w miejscu zamieszkania;

2) opanowanie następujących umiejętności:

a) oceny stanu narządu żucia osób w podeszłym wieku,

b) planowania zabiegów profilaktycznych i leczniczych oraz ich wykonania u pacjentów w podeszłym wieku,

c) prowadzenia akcji oświatowych.

13. Wykaz umiejętności nabytych przez studentów kierunku lekarsko-dentystycznego w trakcie praktycznego nauczania

Rodzaj umiejętności

W ramach praktycznego nauczania realizowane są efekty kształcenia zawarte w standardach kształcenia dla kierunku lekarsko-dentystycznego obejmujące następujące rodzaje umiejętności:

1) umiejętność A - czynności z nią związane student wykonuje prawidłowo i w pełni samodzielnie;

2) umiejętność В - student zna zasady wykonywania czynności z nią związanych, potrafi przy nich asystować.

Lp.	UMIEJĘTNOŚĆ	Rodzaj umiejętności
1	2	3
1	Przeprowadzenie wywiadu lekarskiego i stomatologicznego	A
2	Przeprowadzenie pełnego i ukierunkowanego badania stomatologicznego	A
3	Znajomość instrumentarium stomatologicznego	A
4	Rozpoznawanie, zapobieganie i leczenie próchnicy zębów stałych	A
5	Rozpoznawanie i leczenie zapaleń miazgi	A
6	Rozpoznawanie i leczenie martwicy i zgorzeli miazgi oraz chorób tkanek okołowierzchołkowych	A
7	Leczenie endodontyczne w powiększeniu	В
8	Rozpoznawanie, zapobieganie i leczenie ubytków niepróchnicowych tkanek zębów	A
9	Przeprowadzenie diagnostyki różnicowej w przypadku bólu w jamie ustnej oraz twarzy	A
10	Prowadzenie instruktażu higieny jamy ustnej, motywowanie pacjenta oraz ocena uzyskanych efektów	A
11	Diagnostyka i postępowanie lecznicze w przypadku pourazowych uszkodzeń zębów stałych (udzielenie pierwszej pomocy, skierowanie do specjalisty, leczenie uszkodzeń nieskomplikowanych)	A
12	Ustalenie wskazań do badania radiologicznego i interpretacja wyników	A
13	Diagnozowanie i usuwanie przebarwień zębów	A
14	Diagnostyka wad rozwojowych zębów i określenie potrzeby leczenia specjalistycznego, leczenie nieprawidłowości rozwojowych szkliwa	A
15	Stosowanie profesjonalnych metod profilaktyki próchnicy	A
16	Rozpoznawanie, zapobieganie i leczenie próchnicy zębów mlecznych	A
17	Rozpoznawanie, zapobieganie i leczenie próchnicy zębów stałych z niezakończonym rozwojem	A
18	Rozpoznawanie i leczenie zapaleń miazgi odwracalnych i nieodwracalnych zębów mlecznych i zębów stałych z niezakończonym rozwojem	A
19	Rozpoznawanie i leczenie zapaleń nieodwracalnych miazgi, martwicy miazgi i zmian okołokorzeniowych zębów mlecznych i stałych z niezakończonym rozwojem	В
20	Rozpoznawanie chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej w wieku rozwojowym, określenie potrzeby leczenia specjalistycznego, leczenie niespecjalistyczne	A
21	Diagnostyka i postępowanie w pourazowych uszkodzeniach koron zębów mlecznych i zębów stałych z niezakończonym rozwojem	A
22	Diagnostyka i postępowanie w pourazowych uszkodzeniach zębów mlecznych i zębów stałych z niezakończonym rozwojem (złamania koronowo-korzeniowe, złamania korzeni, zwichnięcia)	В
23	Planowanie i wykonywanie zabiegów profilaktycznych, prowadzenie edukacji prozdrowotnej	A
24	Różnicowanie prawidłowej i zaburzonej postaci zgryzu	A
25	Ocena prawidłowych i nieprawidłowych czynności narządu żucia	A
26	Udzielenie pomocy w przypadku uszkodzenia aparatu stałego i aparatu zdejmowanego	A
27	Umiejętności planowania i realizowania procedur z zakresu profilaktyki ortodontycznej	A
28	Wykonanie wycisku w celu wykonania modelu diagnostycznego i rejestracja okluzji	A
29	Leczenie z zastosowaniem standardowych aparatów i ortodontycznych protez dla pacjentów do ukończenia 18. roku życia	В
30	Leczenie wad zębowo-zgryzowych aparatami zdejmowanymi i stałymi	В
31	Zespołowe leczenie ortodontyczno-chirurgiczne	В
32	Planowanie i prowadzenie interdyscyplinarnego leczenia stomatologicznego pacjentów do ukończenia 18. roku życia	B
33	Postępowanie stomatologiczne z pacjentem niepełnosprawnym	B
34	Wewnątrzustne znieczulenie powierzchniowe, nasiękowe i przewodowe	A
35	Znieczulenie zewnątrzustne w zakresie części twarzowej czaszki	В
36	Pomiar ciśnienia tętniczego oraz tętna	A
37	Interpretacja wyników wybranych badań laboratoryjnych	A
38	Wykonanie ekstrakcji zębów jedno- i wielokorzeniowych	A
39	Wykonanie zabiegu chirurgicznego zaopatrzenia zębodołu po ekstrakcji zębów	A
40	Wykonanie nacięcia wewnątrzustnego ropni zębopochodnych	A
41	Planowanie i wykonanie zabiegów resekcji wierzchołka korzenia oraz operacyjnego usunięcia zębów zatrzymanych/zębów mądrości	В
42	Antybiotykoterapia w leczeniu zapaleń tkanek jamy ustnej, twarzy i szyi	A
43	Zapobieganie oraz diagnozowanie wybranych stanów przednowotworowych i nowotworów jamy ustnej	A
44	Pobieranie materiału do badania mikrobiologicznego, histopatologicznego i cytologicznego zgodnie ze wskazaniami	В
45	Rozpoznawanie zaburzeń układu ruchowego narządu żucia	A
46	Rozpoznawanie i różnicowanie chorób ślinianek	A
47	Rozpoznawanie i różnicowanie chorób zatok szczękowych	В
48	Profilaktyka zakażeń wirusami hepatotropowymi i HIV w stomatologii	A
49	Leczenie torbieli i guzów niezłośliwych jamy ustnej	В
50	Ocena stanu klinicznego i radiologicznego tkanek przyzębia	A
51	Rozpoznawanie objawów chorób ogólnych w jamie ustnej	A
52	Przeprowadzenie instruktażu w zakresie higieny jamy ustnej u pacjentów z chorobami przyzębia lub wszczepami zębowymi	A
53	Wykonanie skalingu nad- i poddziąsłowego u pacjentów z zapaleniem przyzębia	A
54	Zaplanowanie miejscowego i ogólnego leczenia farmakologicznego w periodontopatiach i periimplantitis	A
55	Planowanie profilaktyki antybiotykowej u pacjentów ze współistniejącymi chorobami ogólnymi	A
56	Zasady przygotowania pacjentów do zabiegów stomatologicznych	A
57	Planowanie i prognozowanie chirurgicznego leczenia periodontologicznego, leczenia protetycznego i ortodontycznego u pacjentów z zapaleniem przyzębia	В
58	Szynowanie zębów	A
59	Rozpoznawanie i leczenie wybranych chorób błony śluzowej jamy ustnej	A
60	Minimalna interwencja antynikotynowa	A
61	Planowanie leczenia protetycznego w poszczególnych brakach uzębienia	A
62	Leczenie protetyczne prostych przypadków z zastosowaniem wkładów koronowo-korzeniowych, koron protetycznych i mostów	A
63	Leczenie protetyczne prostych przypadków z zastosowaniem ruchomych płytowych protez częściowych i całkowitych	A
64	Wykonanie tymczasowych protez stałych	A
65	Leczenie protetyczne prostych przypadków z zastosowaniem protez szkieletowych, overdenture i protez natychmiastowych	A
66	Naprawa uszkodzonych uzupełnień protetycznych w warunkach klinicznych i laboratoryjnych	A
67	Planowanie leczenia protetycznego w przypadkach powikłanych	В
68	Rozpoznawanie i zapobieganie zaburzeniom czynnościowym narządu żucia	A
69	Wstępne leczenie zaburzeń czynnościowych narządu żucia	В
70	Planowanie zintegrowanego leczenia gerostomatologicznego	A
71	Planowanie leczenia implantoprotetycznego	A
72	Leczenie implantoprotetyczne w prostych przypadkach klinicznych	В
73	Planowanie i przeprowadzenie podstawowych zabiegów leczniczych w ramach zintegrowanego postępowania stomatologicznego u pacjentów dorosłych	A
74	Organizowanie pracy w gabinecie stomatologicznym zgodnie z zasadami ergonomii i koordynowanie współpracy w zespole stomatologicznym	A
75	Planowanie badań dodatkowych i konsultacji specjalistycznych	A
76	Profesjonalna komunikacja z pacjentem w wieku rozwojowym, pacjentem dorosłym i w wieku podeszłym	A
77	Planowanie zabiegów w stomatologii estetycznej	A
78	Planowanie leczenia wielospecjalistycznego w ramach stomatologii estetycznej	В
79	Postępowanie w omdleniu, we wstrząsie oraz nagłym zatrzymaniu krążenia	A
80	Analiza działań niepożądanych poszczególnych produktów leczniczych (szczególnie ich wpływu na jamę ustną) oraz interakcji między nimi	A
81	Prowadzenie dokumentacji medycznej pacjenta	A
82	Orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z przyczyn stomatologicznych	A
83	Znajomość możliwości przeprowadzania zabiegów w różnych specjalnościach lekarsko-dentystycznych	A

1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 1908).

• Identyfikator: Dz.U.2017.1728
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Ramowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego.
• Data aktu: 28/08/2017
• Data ogłoszenia: 11/09/2017
• Data wejścia w życie: 01/10/2017